■ - i . ; ,, ..........
I
1 : I ; : :
— : .i:::::::::::::: J -
m
I
: : r -• •’ . ‘ . I
rmin l. ii?::- •••- «...
[mum! •• • :t. .!..!!, !!.■'!• .!.! I!;? ...
;; • ■ • . I-..
: — : ^ .. ;.:.v r i-- - " l - :
•**»**•**'• '•••!! jii (.< aim iii m »•“ •• •• I.I !!!!'•**
m
■
I •
: i;!ii;s!i;;;!!iiiiiii!!;wii;ii!^
i i!
!!.!!! a f :::::: uat i*: Hi?! •!«!?!![! !!!!!!!!!!
iihmi!m"''' -
!!!!"‘|;""*
Ill I I Mi l l T|||||l li I |l| i| | || |l||| | || || | ||| I|I ||| 1 |I||||||||
I
I
■ I”!!!!!!!******' •*'
psfggi jg Sa naa Ssaa:
,
I • .. ..j :: ::::::
I
I
I
I
I
-
■a. ........ ........ ....
f ...mm..;...:.*
.J :;; : * 2 •• 2 ; n : ; I
I
B
I.:::..:.:...::::::: ■ I
ipii
. i;-t — ■ ' , . / . I
EBP; ■ V : 5 fgjgM
■••••
(iliiciM [!]:j ! ; ;*;![ 1.
• • • 1
.1
“* "••••I.M....IIMW
........J,
I
I 1...
hhibhi
L
!!:•:!!:!!!
I
1
» \\i
...... ...... ;:,.!!!! J ||
• ••••• ...... • I . «
I
......... ... ,
.»»m • •• I
:::::::
cm
7 SciELO, 2.1 12 13 14 15 16 17
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
AR QUIVOS DO SERViyp FLORESTAL
VOLUME 2 - nOmERQ 1 - NOV. /] 941
SUM A R I Q
pAgs.
BRADE, A.C. Orchidaceae novae brasiliensis
03
DUCKE, Adolpho. O Cabi do Para 13
KUULMANN, J.G. & BRADE, A.C. ContribuigSo pa-
ra o conhecimento do genero "Otacanthus" .
Earn. Scrophulariaceae ,
BRADE, A.C. Begonias novas do Brasil
DUCKE, Adolpho. Novas contribuigoes para o
conhecimento das Seringueiras ("Hevae")
da AmazSnia Brasileira
BRADE, A.C. Saprofitas do Itatiaia
MILANEZ,F.R.& MEIRA, E. Observagoes sobre "
Tnuris alata" Brade
*
*********************^ AA ^^^
****************************
****** ******************
********************
2 3 4
5 6 7
^ —I — I — I J — I Vy |
11 12 13 14 15 16
A R Q U I V O S
DO
SERVIQO FLORESTAL
Vol. 2, N. 1 Novkmbro, 1943
ORCHIDACEAE NOVAE RRASILIENSES VI (*)
POR
A. C. BRADE
Epistephium petiolatum Huber.
Boletim do Museu C.oeldl (Museu Paracnae), Tomo VII. p . 288. (1913).
() tyi>us dcsta espt'cie foi encont ratio por a. uuckk na Serra da Cupali,
siluadu jii fora dos limites do Hi 1 1 . km 1935, iiucke ncliou esta planla perto
no Borba, Estado do Amazonas polo quo podemos incluf-la na lisla das plantns
brasileiras.
Hi’iikh, do Museu < i. nao possufa exemplar com floras pcrfcilas, para
C dcscriciio; o muteriul reecnlomonte colliido por a. duckk permito-nos com-
pletar, no enlanto, a diagnose:
Floris 2 cm. longis, srpalis oblongo-spulhulatis, broviler ncumiriatia,
tenuiter 7-nerviis, 2 cm. longis, . r >-(i mm. Intis; p e ta 1 i s sepalo dorsali ae-
quilongis, oblongis, 2 cm. longis, <> mm. latis; I a hello sepalis subacqui-
longo, iinguiculalo, obscuro Irilobalo, lobis laleralibus rotundatis, lobe mc-
diano b re viler ligulalo, apice eniarginnto et minulo apiculalo, rnargino tenui-
ler cronulato-repandato, 2 cm. longo, 1,3 cm. lato, disco ad medium longitu-
dinalller craiso eriatalo, crista inferne longe rclrorsim ramenlacea, superne
barbala; coin in n a suberccla, apice paulo incrassata, non alala, 13 mm.
longa .
var. altissimum Hrade nov. var. (Estnmpu 1, fig. I).
Caulo robusto, ramoso, floxuoso usque ad & m, alio: F 0 1 i a usque ad 18
cm. longa, 4,5 cm. lata.
Habitat; Brasilia, Estado do Amazonas (Sao Paulo do Oliveira) . Gaatinga
de drvoros baixas na areia. I.eg. a. ducke 23-11-1040. “Typua" da variedado:
Herbdrio do Jardim Botftnico, Rio de Janeiro. N.° 44.217.
(•) ICntregue & 29 fllirll tie 1912,
Arq. Kerv. Klorcutul (1) Vol. 2 N. 1
Hlo tie Janeiro Novembrti, )!>1|
>
■ In/Htvos do .Sitt i(o I'liii i'slid
2,1
I'.sla variedade, dc tuinunlio extruordinArio, c dc ccrto uma
<!as Orcliidaceac mais alias com entile indopcndentc. iioi-hni: no
Allmm «lc- Orcliiddceas brasileiras, pug. 94, citn I: piste phi um par -
viflorutn Kindi dc Main Grosso, com 1 in. dc altura. Talvcz per-
tcn S a cspccimc a nossa variedade, on Epislcphinm prtiola-
tum 1,llbl,r “lH-nas uma variedade dc K. paridflomm. Nuo po-
demos vcrificar, no momcnlo, esse caso, c preferimos conscrvar
a espccie dc manat. - I)e outros goneron, dc tamanho semelhante,
lembramos, no momento, so o dc Epidendrum rlongalnm Jacq.
DAstc observamos, ccrta vez, um exemplar dc 1 m. mais ou mcnos
dc altura. Mais tangos sao, naturalmente, ns caulcs das cspccics
providos dc raizes para pegar os troncos c ramos das arvorcs
eomo, por excmplo, Vanilla, dc nossa flora, c Vanda, da Asia.
Uaskervillea janeirensis Grade nov. sp. (Estampa 1, fig. II).
Itliizoma repens vol subadscondonlo, radicanlc, rudicibus simples
olongar.is b*n»libus, longiusculo rtonsoqur tomontosis: foil is 8-10 rosu-
lafis, longe petiolatis, ovato-oblongis, brevtter acumlnatis, basi in petiolum
r,-8 cm. longtim, late alalum, allenuatum, lamina 11-16 cm. longa, r.-7 cm.
a I o : stricto, 00-70 cm. alto, glaberrimo, vaglnis inferioribus 2 folia-
ccis, suporioribus (3-4) ampleclontibus, acuminatis, valdo distnntibua*
race n.n ewe to, stricto, donsiusculo multlfloro, 25-30 cm. longo o 5 om ’
lain; bra etc IS anguste-laiiccolatls acuminatis, inferioribus ovario lon-
gioribus, superiorities siibaeqiiantibiis ve! breviorilms; floril.us erecto-
patenubus, glabrls, vtre.scentibus; sepal o intermedio ovato-lanc.-olato
6mm longo, 2,5 mm. Into, lateralilms oblique-triangularibus, basi suhro-
tun.latis satis asymmetricis, 0,5 mm. longis, 4,5 mm. latis; petalis valde
asymmetricis, Oblongis, basi unilaleralitor subhastatis, unguiculatis et
coltimnam adnutis, apice obtusis, lateraliter cohaercntis; lab olio supero
sessili, subcuciillato, trilobato, lobis latoralibus parvis, ligulatis, acutis
2 mm. longis, 0,7 mm. lalis, lobo intermedio satis majore, suborbiculari
apice obtusiusculi, C mm'. long!. 5 mm. Iaii, margino integro, intus basim
versus, tonuissime pubonilo; columna mediocri, apicem versus incras-
suta et brovitor rostrata, anthera dorsalia; pollinia 4 inaoqualiler
ovoiije-oblonga in caudiculas Iongas, connatus producla.
Habitat: Brasilia, Ilio do Janeiro, I'ico da Tijnea 700 m. s. n do mar
terrestro. bog A. c. Hrade n. 16.842, 17-7-1941. — "Types" : Berbdrio
do Jardim Botftnieo do Itio de Janeiro n. 45. 151. Idem leg. Ilradc 31-7-1932
Horbiirio do Museu Narlonal do Hie de Janeiro.
I)a unica espccie dcslc gencro ate agora dcscrila do Brasil,
distingue -sc pclo porlc inalor, escapo foliAcco, lobos laterals do
labelo maiorcs, agudos, c' pctalas seini-bastadas, concrcscidas
licrto do Apice. As flores sao esverdeadas c odoriferas; a planta
SciELO
I 11 12 13 14
Nov. 11M3
tirade : Orch. Novae Urns.
'Wsniy-
c kI.iIoii; mo it Inbelo, por dentro da base, e levoniontc einpubes-
cido.
IMeurothnllis enparaoensis Brude nov. sp. (Kstnmpa 2, fi H . I).
Kpi|)li> lini i to cm. Kiln: rhizornnl o crnsaiusculo, elongato Jongo
, " , 7 V - vn * ,nl * lil»pl«lo-Pll»HiK 1 ,5 m ,„. Kmss!i; cauUh... ?,!
. .".dnrilH rircllor 2 cm. inter so distantlbu*. 1,5-5 nn'. |,m K is vn-
k ms iluobus nmplectenlibUs, hiipidulis obtectis; folia orecto linearo-
. ' Ca, ; n T °’ '' rm - lo,, *° 5 * 7 n,m - triden-
! ill ", i' a r " m i s 1-4 Huccedaneis, spallm parvn, compressn, folia sails bre-
'' iol ' ln, “’ , " ,, ‘ r ‘ ,un ' l' i ‘" ,ul » longioribus, unifloris vel pnueifloris >-4 cm
laiigis, poiiunculo tenuissimo pubcrulo; ovario 1,5 mm. long puller
Nni’iiculoso; brad «• i s parvis ochrealis; f lari bus parvis, submem-
bianac"ls. globris; so pal is acpiilongis, dorsali oblongo, abtusiusculo,
, 1 I "" B0 ' :t mm ’ lul0 .’ balerollbus fero usque ad npicem connalis, con-
i.i\i i f <’itu i 1 1 ' r- carinatis, albo-flavescentibus, slriis purpuroo-vinosls
o'-niilis ; p i« tali s tenuiler mombranaceis, ovalo-lanmilntis ncultusculis,
fmntn- 3-nerviis, margin.* dimi.lia superiare lonuilcr donticulalis. albes-
co nils, nervo mcdiano viresc-nlls, sepolo dorsali sal is breviore, 4-5 mm.
°' 1KO ' 1)1,11 • 1 11 11,1 brevfler lntequo unguiculato, ubrupto dila-
tnt« roliinduto, trilobata, 5 mm. lango, i mm. lain, lobis Intoralibus parvis
V'T, f a i ,, ‘ nt,bus - -I'tus.s inlcgorrimis, a.l apicem macula ntropurpuroa or-
,U " K l " 1 "' , “ nnmuli ,nul ‘“ llin Jor<\ ovato-suborbiculari, npira obtusissimo
margin, • tenuissim,. rrnmlaUi. disco mi, In. flavo-albejicento of, minuto
puipuroo-pundalo, 3-nervnlo, norvis viresccnlibus; coUimna longius-
i mm. longa, ilavo-vircseens, vix incurva, semiteivs, apico vix
uilulala, rlinondrio oblusp, crenulato; an lb or a atropurpurua, tenuitor
pubcrultt,
llulnint . Ill iisilin. J-.-ladn do .Minas Corais, Serra do Caparad. -.000
l| " n,ul - L, 'K- A lin *do n.° 17 . 1^‘K — Flor cull 11-11-1041 —
I.' 1 '"" : llorbirio Jardim BotAnico do lti„ do .lanolro n. 40.013.
I'.sla espccic c bust an to proximo de Pleural hallis braclnjlnba
•; ,ll( • dislinyue-se pains petnlns, com in ary cm scrrilhudn, c
* 11 " 11 11 °* lm,)s redondo no contdrno, com os lobos lalcrais in-
Icyros, com unia ninnchn ntropurpuroa no upice.
IMeurothnllis Guimaraensii Brude nov. sp. (Kslampa 2. fiy. II).
Epipliylica puailla, cuespitosn, 2-3 cm. alia; r hi /.am u I. a brovissi.no,
p,d\ i b i/.i, , oil u 111, US sonmdariis numorosis fascieulatis, gracillimis. lo-
rotiuscul's, suporno lonuilcr cunaliculalig. uniurticulatis, circilor l cm.
loilgis, bas. vagina nnica tubulosa, acuta, usque ad 5 mm. longa, obtodis;
folio orecto, carnoso, scmicylindrico, apico obtuse cl dors,, brovitor ca-
nnalo, supra canaliculate, 12-In mm. long,,, 2-3 mm. crass,,; inl'loros-
‘ ' 11 1 1 1 ” 1 ~' 1 sl| cco,lanoi> >• 'pallia minuscule, folio mull,, broviorc, usquo
ml mm. longis, apico unifloris; fieri bus minutis, solilariis, brovitor
p"i,o alls, llavis, purpurea slrialis; sepal is enrnosulis, siibnoquilonglg,
4
Anjuivos do Scrvi(o i'lorcstal
2,1
rI.iIiim i i m is. dorsnli lincnre-lnneonbilo, apice brrvitor ucuminnto, ncubi,
li innrvlo, 5 mm . longo, 1,5 mm. Inin, lot I't’nl i I m m obbvugn-lanroolaf.js,
aouliH, usque ail medium connalis. dorso subcarinatUi; petal is llneare-
quadrangulnris neumlnatis, nculiusculis, Irinorviis, nlbescontis, purpurea-
Htrialis, sepnlo dorsnli dimidio brovioribus, 2 mm. longis, o.s mm. latis:
1 a h ti 1 1 o petnlis sulmequllongo, utrinquo glnberrlmo, nmbitu ovato, loviter
trilobate, lobls Intorulibus pars is oreclis, Inuceolntls, apice neutissimis,
margiim integerrimis, lobo lorminnli ligulato, nplre sub-rolundnto, into-
gerrimo, disco, undo cl, lacvi, Irinervntn, nlbosceuio com nerves purpuroos,
2,2 mm. longn 1,5 mm. lain; column a gracili, lavitar incurva apice vix
dilalala, somicylfndracen, clinandrio Iridcntnto, margina oronato-subflon-
tic.ulalo.
Habitat : llrasilia, I , dado do I'aranii, m'unicfpio do Jaguai'iaiva. Leg.
Major Adlr GuimnrAes, 22-11-1011. — “Typus": llorbnrio Jardim Holftnico
do Uio do Janeiro n.° 1(1.075,
Ivsla cspccic pcquenu pode alinhnr-se, lulvez, ])erlo <U> Plcu-
ro I hall is Sonderunea, emborn sc distinga dcsta pdas inflorcscen-
cias curias c iinii loras, assim como |>da cor c forma dos sog-
mentos fiorais.
IMeurothallis Mathildae Jirade nov. sp. (Kslampa fig. I).
Epiphyticn purva, raespitosa (!-« cm. alia; rhizomnte brevissimo,
polyrliizo; can li bus mimcrosis, fasciculatis, gracilis, tcretiusculis su-
perno loiiuiLor camiliculalis, 2-arliculatis, 2-2,5 cm. longis vaginis tubulosis,
superno dilalatis, glnbriusculis obtectis; I'd I i is oreclis, coriaceis, ovatis
v '“l obovatis, inferno in potiolum, usque ad 5 mm. longo, utienuatis, apice
obtuso-rolundutis marginalis 22-30 mm. longis 9-10 mm. latis; pedun-
culis soli l ariis, Interdum gominatis, o spatha minula, folio satis longio-
rilms, apice, 2-1 floris, bracteis membranaceis, ochrnalis, superne dilalatis,
2-2,5 mm. longis, apice oblique trunentis el acutis; f lor i bus parvis
eroctis, ilisticbis, longiuscule pedicellatis, pedicellis 8-10 mm. longis;
sepal is carnosulis. subnequilongis, glaberrlmis, dorso non carinatis’
“Ibis, basirn versus luleseontibus, nervis purpureis, dorsnli ovato-oblongo,
obtusiusculo, Irinervo, 7 mm. longo 3,5 mm. lain, latoralibus fere usque
ad apieem connatis, basi antire gibbosis; petal is late-ovntis, membrana-
ceis, apico abruptc aoutiusculis, margine integerrimis, sopalo dorsnli satis
brevioribus, 5 mm. longis, 2,5 min', lalis, albis, basi luteis, trinervalis, ner-
vis pin pureis; I a b e I I o pelalis subaequilongo e basi longiuscule ungui-
culato, oblongo, loviter trilobato, lobis latoralibus oreclis, lalissimis, late
rolundatis, margine integerrimis, glaborrimis laevibusque, lobi terminali
oblongo-rotundato, margine lenuissime sorrulato-cronato, supra subtiliter
papilloso el oarinas duobus latoralibus instructo, trinervio, flavo, 5,5 mm.
longo, 2,5 mm. lain, disco undo; colunfnn longiuscula, gracili, subclavi-
formi, clinandrio postice produdo loviter Irilobalo.
Habitat-, llrasilia, Kstailo do Uio de Janeiro, Nova Eriburgo, 1.000 m. n.
s. do mar. Leg. Matbilde Stern Odebrecht 23-11-1940, “Typus"; Her-
Nov. 1943
Hradt Orch. Novae Unit.
5
.lar.lim HotAnlro do Rio do Jnnoiro n.° 40.413 — Serra dos organs;
niulu do ttanclio I rlo (Rio Pmpieuuor) 1.400 nf. s. n. do mar Loir \ c
"“I " »-««-»»• Ilorhiirlo do . 1 i, , iJdflni o
do Rio do Janeiro N.° 43.608.
No luilnto, ienibra cstu ospeeic n Pie urot halts picrophora
mas ns bombas nno sno eilindns liem us stfpnlas enrenndos. Du
I Icurolhallis bucotepala Locfgr., espicie muis proximo, distin-
guc-sc hem peln fomln diferente dns sepnlns e plains, bem como
pcla cor dns incsnins.
Octonicrin Edntundoi Brndc nov. sp. (Estampn 3, fig. II).
Eplphyticu orocta, 17-2.') cm. altn; rhizomato valdo nbbroviato.
radiclbus filiformibus, glabris; caullbus oroclis ancipltibus, 4-5-arti-
cuiaUM, 0-13 cm. lniigis, supornc .'1-4 mm. Intis, 1 mm. gross!*, unifolio-
,U V S ’ Vl,ginis tubulosi8 - ampIccUmlibus, scariosis, apicc truncalo-acuminatis,
primum omnia obtectls; folio credo, carnoso-corinceo, ovato-lanccoiato,
basim versus nngustalo, vixdum sul.petiolato, apico acutiusculo, obscure
tridonticulato, 7-10 cm. longo 10-1B mm. lato, nervo ntodlano sublus pro-
mmu o, f or i bus mediorribus, glabris, 3-5 ejusdem tcm’poris, flavis;
oblongo-lancoolatis, longiusculo acumlnatis, trinerviis, 8-9 mm.
1 ,n,n * ialis, lalrralibus vix obliquiis; petal is sapnlis similibus,
•a a iv, a mm. longis, .) mm. latis; labollo e ungue brivissimo sufapan-
duriforme ambitu ovuto-rotundato, obscure trilobate, lol.is lateralilms
-'•'•ct.s, rol.indatis, margino inlcgorrimis, lobo intermedio suborblculare
margine tenuilor cronulato-donUculato, ad medium carinis duobug bre-
Hn , ’ flavo cum l,iaculu aiodiana purpurea, potalis satis breviore,
• •' oon. ongo 2 ,.i mm. into; column a mediocre crecln, apico vix dila-
tata, basi mcrassata in pedem brovem producta; ovurio glabro.
" ’ I,nw *lin, I '' s,a(, ° do Minas Gerais, Berra do Gaparad, 2.000
ma, ‘- ':" k A - g \ 1Jra,i « n.° 17.129. 10-1941. flor cult. 25-11-1941.
M»un . < a i Mrio Jardim Bot&nico do llio do Jnnoiro n.° 40.010.
Di die mnos cstn espdeie u Edmundo Pcrciru, companhcirn de
cxcursuo n Scrru dn Cupurud.
I.spciii pioximn de Oclomeria anceps liradc; concordu com
isln |" a Linde uchutudo e pclu c6r dns florcs; distingue-.se bum
pelu folho, muis pronuneiudnmente elitico-lnnceoludu, peln base
imo nngustndn em peciolo distinto e, especiulmcnte, pelo labclo
muis nrredondndo.
Encyclia bicornula Brade nov.' sp. (Estampn I).
(Epldondrum Beet. II Encyclium. FI. Dr.)
I'.pipbjtica ei'ccta 15-20 cm. alia; rhizomato valdo nbbroviato;
I s eudobulbis parvis, ovoidels vel subglnbosis 1,5-2, 5 cm. longis, i-2
i m. CI ass is, vnginis scariosis vestitis, dernum denudatis, apico monophyllis,
SciELO
13
15 16
Arquivos <l» Srn i(o Elorcslal
2.1
rnrius diphyllis; 1 ' o 1 i in cruxso-coriacois, linearis, apice aculis vel acmni-
natis 12-20 rm. longis, 4-8 mm. lulls; pedunculo rnniiiiiiiii folils sulis
breviore, siinplici, pmiriflere, (1-5-fluro), ci-10 rm. longo, inferno vaginis
imucls, parvis plus mini is ve ebtecto; flurihus mediorribus, lirovitcr
pedicellntis, uviirio Kliilirrriiiio, laevl; sepalis ueiiuilongis, oblongo-luti-
roolatls, iirutls, in mm. long!*, 3-3,5 mm. lulls; petal is lanceolate-spa-
thulalis arutis, sepnlo ilnrsali subaequilongis, 14-15 mm. longis, 2,5 mm.
lalis; 1 a bell o rurnosiilo, sepalis lalerallbtis paulo breviore, usque ail ba-
sim libero, siibse.ssile, nmbitu lalr-ovato vel siibrotundnlo, profunde Irilo-
bato, lobig lateral i bun triangularo-lanceolatis, oblusiusrulis. rolumnam se-
ininnipleclenl Unis, margino inlogerrimis, lobo lerminali paulo longiore, iJi-
lalato suborbiculori, apiro rotundato, interilum minute npirulnto, niarginn
intogro vel tenuitcr cremilato, veals 5 (intordum :i) crassiusculis, oarinalo-
papillosis; roluinna ererta, rlavifornie. apleru, anlire levitor ronrava,
albo-viriilia, 7 mm. longa; ant lie ra apire pfofiimliusculc-bilobulu (bi-
cornu la), alropurpurea, basi fluva.
Habitat : Brasilia, INliido de Male-iirnxso. Col. Inspetoria Agricolu
Federal da VIII negiito, Malo-( I rosso, II. cult. 7-10-1938. “Typus" llerbdrio
.Tnrdim ISotihiieo do llio de .laneiro n. id J 19. -Male-Ore .--o -em ind. de re
let or . 6- 12-1 $>22. Herb. Jardim Hetiinire llio de Janeiro n.° 40.218.
No lmhito, asscmelhn-sr os la planta a Encyclitt braclcatu (14.
Rodr.), mas distingue-sc desta polo labelo e pda antern, quo sao
do outra forma. Encyclia yauprryeims (14. Rodr.) possuc unm
intlorcsrencia mais l ira, psrudobulbos rbnicos, semjirc bifoliados.
Encyclitt veritliflont possuc uni labrlo bom difcronlc e inflores-
concla paniculada muriiflora.
Rilronaria caparaoensis Rrado nov. sp. (Kslampa 5, fig. I).
Stoiocoriinc caparaoensis . Pseudobulbis mediocribus, agregutis,
oveideo-conici#, obtuse tetragonis, 5 cm. longis, 2 cm. latis, apice monophyllls,
vaginis scariosis vestitis; f ol i is majusculis, corlacois, oblongo-ovatis, 28-30
rm. longis, !)-10 cm. latis’, apice acuminatls, arutis, basi in pcliolum brovissi-
munf altenualis erasse 5-7 nerviis, pbirinervulesis; pedunculo sube-
rerle, robusto pseudobulbis paulo longiore, inferno vaginis 5-7 coriareis,
majiisrulis, ovnlis arutis, ventricosis, Inxiuscule imbricatis, vestito, super-
im 3-4-flero; bracteis vaginis similibus, ovarlo paulo brevioribus;
floribus maguis, rarnosis, vinoso-purpureis; sepalis gubuei|iiilongis
apire aeutiusrulis, dnrsuli erecto obovalo, 33 mm. longo, is mm. late, plu-
rincrvuleso, lateralllms patulis, nbtuslusrulis pedi celumnae tola basi
adnata; petal is ehuvatis vel leviler puiidiirifermis, apire hrevissime
acuminatis, sepalo dorsal! salis breviore, 23 mm. longis, II mm. latis;
la lie lie paulo infra apieent pedi Colnniuae inserto, flave, marginom ver-
sus et nerves purpiiree. sepalis lulerulibus satis breviore. 20 mm. longo,
15 mm. Into, glubro, intus bnsim versus puberulo, longiusoule angUsteque
unguiriilnle, limbo nmbilu lute ebovato, dislincte (rilebato, lebis lateralilms
subrolundatis, inurgine inLegerrlmis, lobe lerminali snlirordiformo, apice
trunealo et emarginate, margiiie leviler rremihdo, disco intra lobes lalerales
cm
7 SciELO, 2.1 12 13 14 15 16 17
N'ov. 1 ‘>U
lira, If i Orcli. Nova? lira.,.
rnissiuiMMilo rnllosn, cnllo brevi, grubriusrulo, lmttiiu versus vix puberulo,
• upi i up dllnlulo, npiro (runrutu ct lovllcr trilolmlo; coin m n u iTa- dusruln,
loipllii-culn,, vl\ rluvlfnrmi, glabra, purpurea. lmsl in pedem loiiKiuo-
euluitf, ntropurpureum, puberulum produoto; an tlier a vuMp oomexa,
glnbrntn .
Hnbilnt: llrngiliu, K.slado «l<> Minns florals. Serrn tin (lapnrnd, 2.000
m. «. n. do mar, opifllltn. Leg. A. C. llradc 17 1 11. 10-1041. flnr cull.
20 - 1 1 - 101 1 . -"Typin' " Herbaria do .Inrdim ItolAnlm do llio tlr> Janeiro
n. ° 10 . 001 ,
No linhilo, cstu plnnln asscinolhu-.se muilo a llifrenuritt hj -
nanlhinu Rehh. f., mas o lubclo e inuito mciior c o calo c ghthro.
Dr Hifrenarin nnrca B. Rod. distlngue-sc peln cAr das (lore's v
forma do lnbelo, bastnnte diforonte.
Hifrenaria leucorrhoda Rclili. f.
A di-iTican dost a ospreie e muilo resumida <• lnsuficiente parn sou
recoil heel men to sein o c.onfronlo com o matorinl tlpiro. .1 itlKouio- qus
rorrespondc bom ao "lypas" desta egpAcie, uma plunla colli ida por 11.
*:arri , no Oircovado, Dlslrilo Federal. llcrbdrio do Jardim BolAniro do
llio do Jnnriro n. 28.9t>0. Km nos- a oslampa 5, tig. II, damns uma analee
da f lor ; as fAlhos, inclucivo. o pcclolo, loom 40-50 cm. do comprimonto e
>-7 cm. do larguru; a infloresrAncIn, com 4-8 flores alvaconlas, ternVinois,
loom 25-30 era. do allura.
var. mucahoeasis Rradc now var. (Kslampa fig. 111).
1‘ p t a I i - nliM'iuv Irilulialis, label In lnbjs laleralibn- triangnlanbus
lypas di versa.
Habitat : Bra ilia, I'stndn tlo llio do Juuolrn, Krado do Macin'. Leg.
Hindu n.° 15.872. 1 9-0- 1937. “Typus” (da vnricdndc) : llerbArio do
Jat-dlni HoiAnlco, Pin Janolro n.° 04.005,
Maxillarla caparnoensis Rradc nov. sp. (Estnmpn <>) .
/(c/icii/i'n. llhizoina bruvitcr it pens, radices numeric is; pseudo-
I'" Ibis uggrogulis parvis, aabrotundatis, satis compress is, 1,5 cm. longis
lali.-tpic, primum vaglnis pluribus, majusculis, sonriosis, ovalo-lrinugu-
laribus, aculi vel breviler acnmiualis, usipio ad 5 cm. longis imbriculH
involvla, domum iltnudiiUi, apico monophyllig; folili mcdriocribut, cos
riaceis, oblongo-l inceolutis, aculiusculis, bnsi sabrolundalis, ubrupte bre-
Ms-inip potiolatis; peiluac. ulis panels, crelis, robustiuscnlis, p>eu-
dobalbis paiilo Inngmribus, usque ail 3 cm. longts, vaglnis panels mem-
braimeeiii vel S.sariosis, ovalis breviler aeuminatis, Mibimbriralis terlis;
Mori bus majusculi-, fuscis; t pul i - crnssiusculis, subaorpiilnngis,
ligulntis, apico -util nnii'al o rol initial i e| uiinule apinilul i-, leauiler 7-ner-
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
8
Arquivos do Scndfo Florcstal
2,1
vuloaU, 1!) mm. longis.fi, 5 mm. latis, latoralibus obscuro incurvis, mcntum
pan lo productum, lute rotundatum formnlibus; petnlis anguste nbovalo-
oblongis, apico abrtipto brcvilerquo aeuminatis, tenuilor .‘i-norviis, sepalis
paulo brovioribus, 17 mm. longis. 5 mm’, latis; labello caniosulo, fusco,
M mm. Ion go, 0,5 mm. Into, nmbitu late-ovato, utrinque glabcrrimo, supra
medium distiucLo trilobato, lob is laternlibus crcctis, Iriuugularis, apico
obtusiuscul is, loliu term i mil i, subrotunduto, apico obscure acuminate), basi
mm constricto, niurgino inlegerrimo, disco inferno usque ad medium cal-
loso, eallo crassiusculo, ligulato. laevi, apico sulitruncato, obscuro trilo-
bulato; coin mini creota, 1 cm. longa, crassn subeluvlformi, glabru;
ant her u galeifnrme, apice nbtusa, laevi.
Habitat . Brasilia, L-I.adn do Minas Gerais, Serra do Gapurnd, nos ro-
cbedos. 2.200 in. s. n. do mar Leg. A.G. Hrade 17 lit. 9-9-1 941. -"Ty-
Pus : Horbdrio do Jardini BotAniro do II iu do Janeiro n.° 1(5.009.
Maxillaria modesta Hrade nov. sp. (Estampa 7).
Aggrcgatac. Lpiphytica erect a ; rhizomate brevissimo pseudo-
1» it 1 1) is enngestis satis parvis, rotundatis valdo comprossis, 1,5-2 cm.
longis, 1-1,5 cm. latis, 0,5-1 cm. crassis, inconspicuo rugosis, primum
vaginis scariosis acutiusculis vestitis, demum denudatis, apico mono-
pliyllis foliis tonuiter coriaceis modiocribus ligulato-lanceolatis, apice
actifis conduplicatis satis attonuatis in petiolunf canal icu latum, usque ad
2,5 cm. longum, angustatis, limbo subpiano usque ad 18 cm. longo, 2,5 cm.
Into, supra nitidulo et intense viridio, subtus pallidiore, nervo mediano
supra proftmdo eanaliculato, subtus valdo promlncnte, nervulis latcra-
lilms numerosis inconspicuis; pedunculo solitario, gracile erecto, pseu-
dobulbis satis longioro, usque ad 7 cm. longo, vaginis 5-0 membranaccis.
acutis vostito; fieri bus modiocribus, fuscis; sopalis subcoriaceis,
aoquilongis, lanooolatis, acutis, eroctis, tonuiter 7-ncrvulosis, 22 mm.
longis, 5 mm. latis, latoralibus mcntum acutiusculum, satis productum,
formanLlbus; petal is linearo-lanccolatis longiusculig aeuminatis, in-
distincto 5-norvuIosis, 19 mm. longis, 3,2 mm. latis; label lo caniosulo,
sepalis multo breviore, purpuroo, apicem versus utropurpureo, 12, 5 mm.
longo, 7 mm. Into, distincte trilobato, lobis latoralibus eroctis, oblongis,
apice obtuse - rotundatis, margine integorrimo, disco usque ultra m'edium
calloso, callo satis prominonte, lineare-ligulato, apice rotundato, labello
lobis lateralibus intus et callo ad apicem tonuiter puberulo ceterum gla-
borrimo; oolumna brevi, crassiuscula claviformi, glabra, ant bora
tonuiter carinata, laevi.
Habitat ; Brasilia, Kstado do Minas Gerais, Serra do Gaparad, epifil.ica,
2.000 m. s. n. do mar. Leg. A. G. Brade 17.140. Out. 1941. 11. cult.
4-12-1941. — “Typus” : Herbitrio Jardini Hotftnico. Rio do Janeiro, mi-
niero 40.24(5.
Estu plan la ussomdlia-.se bustantc, polo liabilo, a Maxillaria
Lindleijatui Schltr., mas a cor da l'lor e a forma do labclo suo
muito diferenlcs.
SciELO
14
\<>v. 1943
Hrailr : Orch. A'utw Urns.
9
Trichopllia Santo, s-Limac Hradc nov. sp. (Ksluinpu 8).
1* r ') it ■! o It u 1 li i s nggregulis, oblong is nnclpilibus, ml 7 cnv.
longis, :i cm. latis. primum voginis scnriosis vestilis. domum domidat is,
npice mnnopbyllis. i ' o 1 i i > miijnsculis coriacols, oblongis, npicc nciilis,
Ii.inI obtuse Mibrotnnduhs pluriucrvulosis, nerve medinnn subtus promi-
inilo, tmpie nil 20 cm. longis, i ,r* cm. lulls; Pedunculo sol it ario, nscoii-
dente, usque ml If) cm. longo, pnucivuginuto, npicc luxe Iril'lorn, I iracl <■ is
scnriosis, \agmi- ^ imil is' ovnrio oil is breviorihus, oval is, 1,5-2 cm. longis,
<4-8 mm. lulls. Florin inajiiMMills, segment is mcmlii'unuccis, nlliis;
s a p a 1 o intermedin llneure - lunccnluln, uculissimo. 40 mm. longo, 5 mm'
Into, scpulis lnternlibus scpulo dorsali mupiilongis, interne liriivili'r connu-
lis; petal is angusle - lancenlntis, ucnl issimis. scpulis puiiln breviorilms,
5-nerviis, 35 mm. longis, 0 mm. Intis; I a li c 1 1 o scpulis lalernlibus piiulo
brcviorc, hast brovissime unguiciilulo columiuie breviler mlnato. subin-
Icgro nbsciirc Irilnhuto, ml medium puiiln constrlclo, npicc cut nnilutn el
puiiln cmnrginato, mncgine teimilcc ccemiluto, disco infernc tenuiler uni-
cosluto, 34 mm.fllongo. 24 mm' lulu, ulbo, ml medium fluvo; ciilumntt
ereda subcluvifocme, npicc ml Intern sligmatis binuriciilntu, climundrium
mcmbinnaccum, obscure trilobutiim, fimbriutum; an lb era gulentn
glubru; o v a r i o subtus bisulculo, cum pdiolo 3, 5-5, 5 cm. longo.
Ilabitul: llrusiliu, F.stmlo do Hio dc .lanelro, Municfpio de Suntn Maria
Madulenu. Leg. .Inmpiim dos Snnlos Limn. 10-4-l'J40.-' Typus" ; Horhurio
do Jardim BolAnicn do llio dc Janeiro n.° 40.2 47.
Disliiigue-se da Triclwpiliu laxa (I -in til.) Held), f. pela in-
florcscfinciti nienor, coin, npenas, .'1 florcs. Pscudobulbos nuiis
nhlongos, florcs niniorcs c Inuncus.
Thyganoglonsa organensis Hradc nov. sp. (Kstmnpu 1), fig. I).
I'.piphylira pusilla 3-4 cm. alia, rndicibus Icrdibus flexunsis glu-
I'ris; foliis pnucis creclo-pnlontibus, Intis, nculis, 1,5 cm', longis,
-.5-3 mm. latis, enrnnsulis; i n f 1 o r c 8 c e n I i is suberectis c nxillis fo-
liorum, sublaxu 3-floris, I'oliis longioribus, interne pnuci\nginalis, bruct.ois
patenlibus ovnlis breviler ncuminatis, basi subconlatis, dorso vix cnrinulis,
murgine lemiissinie crenulo-serrulatis, ovnrio satis brevioribus; I'lori-
I* 11 a mediocribus, luteis; scpulis membrnnnccis subaeipmlibus lineare-
ligulnlis, upieem versus vix dilatutis, npice nblusiusrulis, uninervils dorsi
tenuiler cnrinulis, mnrginc obscure-crenulalis, 5-0 mm. longis, 1,7 mm.
latis, laterulibus libris, dorsal in similibus; petal is ovaln-lnnceolalis,
breviler ncuminatis murgine pruecipuii apicem versus lenuiler crenulalo-
lurernlis, subciliutis, scpulis aei|uilongis 5,5 mm. longis, 1,7 mm. latis;
label lo sapalis longiore, Irilobalo, ambitu pnndurifome, couvexo, 8 mm.
longo, 5 mm. Into, lobis laternlibus, parvis, irregularller prolunde Inceralo-
inciso, lobo interi satis mnjore, ligululo-spntlmluto, apicem versus
Hcnsim dilntalo, r/ilunduln, murgine irreguluriler tenuiler serrnlo-dontato
vel crenulnto, npice profunde cmnrginato et. inconspicue mucronulnto
intus, pruecipue bnsim versus, tenuissinic puberulo, disco ml busim trans-
verse biculloso, mills lobulnt is rnrnoais erect is, glnbris; columnn brevi-
.irquii’os ilu Servi(o Florestal 2,1
iimilu concuvn lulu alula, ull* guporno brovltor ucumiiiHlis, margine pu-
berulo-clllatis, lmsi in podem breviusculuin productu, nd pedom rolumnns
cnllo carnosulo ot slnminodlao 2 auriculiformlbus ornato, cllmuidrlo obli-
nuo truncato, inlugcrrimo; antbora rostrate, pubnnila.
Habitat: lirnsllia, Eslndn do Hlo do Janeiro, Surra dos orgi'ios Kio
Puqucquer, 1.100 in, bug. A.C. Hrndo n.° 10.748, II. Novembro IlliO,
'Typos": llerhario Jardirn HolAnicn. Itio do Janolrn n.° 13.505.
A espede prosenlc distingue-se da T. jordanmsis, principnl-
incnlc, pda farina do labelo; o lobo intermedio nfio so alnrga de
Hubito, mas gradativamcnlc sc dilala; os lobos laterals nfio sfio
franjados (‘in laciuias lincarcs, mas laccrados irreguIariiKMitc.
O calo do disco e mais varicoso. A edr das florcs dc Thysano-
f/lussa jordanemts foi indicada polo coletor como sendo nlva-
centa; T. organennis possuc floras amarclas; os lndjos laterais do
labelo sao de cor arnarclo-escuro c a base do labelo lem uma
inaneba castanha; os calos sao dc edr nuirron.
Dichaca mattogrossensis Hradc nov. sp. (Kstampa }>, fig. II).
(Kpithecia mnttogrossensis )
Dirharopsis. Caulibus pluribus ereclis vul subpendulis, unplieibus
vul intordum ramosis, robustiusculis, comprcssis 20-30 cm Iongis; foliis
dungiusculig, parvis suberectis pnluntibus, carnosiusculis, in sicca mom-
branacois), limbo oblongo 17 mm longo, 4-0 aim lain, inferno articulalo,
margine integerrimo, apico obluso — ■subrolundalo, mucronulalo, vagina
roinprugga circilur | cm longa; pedunoulis axillarilms solltariis
urcclis vul uructo-palnlis, capillaribus, inferno midis, apico unibrarleatis
loliis aequilongis vul paulo longioribus; l.rac to is lata ovatis, apico api-
nilalis, ovario aequilongis; fieri bus medlocris, sossilibus, sugmenlis
uructo-patulis, membranaceis, ovario brevissimo, laovi; sepal is obovatis.
anil is, 7-8 mm longis, 3,5-4 mm latis, 3-nurvulnsis, albo-virescunlis, te.
miissirno sparsequo purpuroo-punctatis; petal is ovatis, bruviter animl-
nalis, albls, purpureo-punclntis, 7-8 mm iongis, 3,5-4 mm latis; I a hullo
ascundente, inferno carnosulo, eoneavo, glabro, sopalis auquilongo vul inter-
dum paulo longioro, lute cunnato-quadrangulato, subsossili, l.asi late cunea-
lo-gobrotuudato, superno satis dilalnlo, lobis lnleralilms Iriangularu-laiimi-
latis, apico obtusiusculis lobo torminnli obtusn Inte-truncato 7.r,-«> mm
longo 8-11,5 mm Iato, 5-nurvuloso, albo, lmsi et apiru purpuruo-punelalu,
margine Inlugurrimo; column a broviuscula, crassiuirula snbclaviformi,
i mm longa, glabra, viridia purpurea-maculata clinandrlo truncato, lignin
ini last igmatira subnulla; ant burn satis ronvuxa lauvi milieu ubrupte-npi-
rulala; r a p s u I a ignula.
llnliitiit : Brasilia, hslado do Mato-Grosso. Col. Iiispeloria Agricola
Federal da VIII regiiio, Mnto-Grosso Cult. Jardirn, IlotAnico do Kin de Janeiro
(V. 11.108) floe, cm Fovereiro lOiO.-Typus":' HerMrio do Jardirn BolA-
niro do Itio de Janeiro n. 12,337.
Xov. IW3
tirade : Orch. Navae Urns.
11
Sriuellumlc ii Dicliara latifolia, distinguc-sc dcslu pi-las IY>-
llias nrticuhidns i\ cspcciuliuento, pcla forma do labclo. Os lobes
lalrrais do lnbclo sao oroclo-pntontos, oblusos o nao fulciformos,
IlgtldoS.
i xi'i.ic u;\o has kstampas
Kidanipa l
I — F.pirU'vhium pftiolatu m Huber. Fin. 1-flor (tamanho nularnl) .
dpala Plf. I Pltala lx, Pig. . Labelo i\. Pig. O-Apdndicei
»lo disco. Fig. 7 -Coluna six. Fig. h - Calloulo numonlado.
II Ihmliervillrn jtmeirrniii$ llnulo aov. >p. - Fig. 1-Flor .'lx. Figs. 2-3
Kcpalus. Fig. 4-lVlala 5x . Fig. K-IVlidaR. Fig. O-Lubolo i().\. Fig. 7-Co-
lanu ruin labclo r>x. F’ig. 8-Coluna, labclo e pelala cm posl(jilo natural.
I'ig. 9-Colunn visla «!«• lado. Fig. 10-Colunn vista di> cima. Fig. li-Co-
luna \ista do baixo. Fig. 12-1’oHniu.
Kslampa 2
I — Pleurothallit caparuocnhis llrndc nov. sp. Figs. 1 -2-11 i\l>iLo. ta-
niaulio natural. Figs. 3-4-Si'palas. Fig. 5-Pdlalus, r>.\ Fig. 0-Labclo iOx.
Fig. 7-Colana •• labolo vistas do lado ilx, Fig. 8-Coluna vista do liaixo.
Fig. 9-Antora. Fig. 10-Pollnia.
M — PleurothaUti Guimarticnnii Hrado nov. sp. Fig. t. — lliibito,
Uiinanlui natural. Fig. 2. — Flor 3 x. — Figs. 3-4, SApalns. Fig. 5. —
Pittalu 10 x Fig. 0 — Labclo 20 x. — Fig. 7 — Colima o labolo vistos do
lado H x. Fig. K. — Colima vista do liaixo. Fig. 9. — Coluna oatondida.
F.stampa 3
I — Pleurothnllis Mathildan Tirado nov. sp. Fig. 1. — IIAbito, ta-
immbo natural. Figs. 2-3. — St'-palns. Fig. 4. — IVdala 5 x. Fig. 5. —
Labolo in x. Fig. g — Colima com labclo 5 \ Fig. 7. — Coluna vista do
baixo.
■ II Oetonu'ria Edmund oi tirade nov. sp. Fig. 1. — lliibito, tamanbn
natural, Figs, 2-3. — Sopalas. Fig. 4. — IV-tala. Fig. 5. — I.abolo 3 x.
Mg. 0. — Labolo to x. Fig. 7. — Coluna com labclo 5 x. Fig. H. —
Coluna vista do baixo. Fig, 9. — Antorn.
Kslampa 4,
Encpclia bicomuta Drado nov. sp. Fig. 1. — HAbito, tamanho na-
tural. Figs. 2-3. — SApalas. Fig. 4. — IVtalu. Fig. S. — l.abclo 3 x.
Figs. (1-7. — Apico da coluna aumontndo. Figs. 8-9. — RApulas. Fig. 10.
— 1'ittala. Fig. 11. — Labclo. Figs. 12-13. Coluna. (Figs. 8-13, — 2 x.)
big. It. — Antcra. Fig, 15. — Poltnia aumcnlada.
Estumpa 5.
I — Rifrmaria mparnoetuh Tirado nov. sp. Figs. 1-2. — Si'palns.
1 ig. 3 — Pet. ibis turn, oat . Fig. 4. — Labolo 2 x. Fig. 5. — Coluna o labclo 2 x .
Tigs, n- 7 . _ Coluna visla do lado o do baixo 2 x. Fig. 8. — Polinia.
1J
Arquivos do Savi(<> Horrstal
2,1
II — llifrnnaria Inicorrhoda Rchh. F. — Figs. 1-2. Si'pala*, Fig. 3,
— fN'Inla. Fig. 1. — Labelo 2 x. — Fig. r. . — Coluna o labelo vislos do
lodct, Fig. 0-7. — Coluna vista do lado r do lmixo.
III — 1 1 if mm v in leurorrhoda Rchb . f. vnr. macaheeruis Hrado nov.
V" r. Fig. I. — I’fUnla 3 x. Fig. 2. — I.abolo 3 x Fig.. 3. — Colima e labelo.
Kstampa o.
Maxillafin vnpnruomti* Hrndo nov, sp. Fig. I. llrtbito, lain. nat.
Figs ■ 2-3 Seprtlas. Fig. 1. — Potalu. Fig. 5. — I.abolo. (Figs. 2-5 2 x.)
Fig. (i. — Labelo i x. Fig. 7. — Coluna com labelo. Figs. 8-9 Colima.
Fig. 10 . — Antora. Fig. II. — I’nMnla.
Kslampa 7.
Mn. rill (irin modrstn Hnulo nov. sp. — Fig. I — Ilabilo da planla: lam.
mil. Figs. 2-3 — Sopalas. Fig. 1 — petala. Fig. 5 — I.abolo 2 x. Fig. (1 —
I.abolo i x. I'ig. 7 — Coluna o labelo. Fig, 8 — Coluna visla do lado.
Fig. 9 — Coluna visla do baixo.
Kslampa 8.
Trichopiliu Snntos-Limru' Hondo nov. gp. — Fig. 1. — Hdbito ( | a
planla. Figs. 2-3. — fVpalas. Fig. 5. — Pdtala. Fig. 5. — Labelo.
Figs. (1-7. — Coluna visla do lado e do baixo. Fig. 8. — Corte transversal
do ovdrio. Fig. 9. — Antora. Fig. 10. — I'ollnia.
Kslampa 9.
I — Thy$<moylo»»a oryatirmis Hrado nov. sp. Fig. 1. — Hdbito do
planla, lam. nal. Figs. 2-3. — Sdpalas. Fig. 4. — Pdtala 0 x.
Fig. 5. — I.abolo 5 x. Fig. (I, — Labelo o coluna vislos do lado 0 x.
Fig. 7. — Labelo e coluna vislos do fronte. Fig. 8. — Coluna vista do
lado. Fig. 9. — Coluna visla do baixo. Fig. 10. — Coluna ostendida.
Fig. II — Antora. Fig. 12. — I'ollnia.
II — Dichaea mnttOQrossentU Unwin nov. sp. Fig. l. — Flor. Figs. 2-
3. — Silpalas Fig. i. — Pdtaln. Fig. 5. — I.abolo 5 x. Fig. 0. — Coluna o
labelo vislos do lado 5 x. Fig. 7. — Coluna vista do baixo. Fig. H. — Pulfniu.
Fig. 9. — Fragm'onto do caule com ffilhas (tamnnho natural) .
Any. siKiiv. I t on.
Vol. i — Novi'ivilirn, 111 HI
lilt ADI Oil'll. NoV. Ill'll*. VI
Khta.miu I
I — KpUtephium P'-liololum IIuIum-. — II _ linth-rruiUni janrireuxis Brudo
nov. sp.
Aliy. Skiiv , l-'i.ou .
Nni. if, N, n — Novi‘iniii’0, i u in
I «n ai>h : Orrli. Nov. Ilrux. VI
KhTAMPA
— Pleurothalli* cuparaoentis Hrado nov. ep. — II _ Pleurothnlli, Qui-
maruentii Ilrado nov. sp.
Any. Skuv . rum.
Vol. !f ( N. 1 — N'ovoinbro, nn.'i
Diun*: Oreli. Nov. Itriw. VI
I — Mfrriitiria cniniraormis
c'lrrlintlii R, f, —
Brode nov. *p, 1 1 BlfrenaHu leu
- Ill/ rrnorin IrurnrrliOiht Iti'lili I. var. mnniheensis
Hrndo nov, vor.
Ahq. Sum. Fi.on ,
\nl. .\\ I — Novi'inliro, 1013
BltADK: Orrli, Nov. Urn*. VI
KhTAMI'A (I
Mnj illiirin i iipiirnttritsis I (rail,'
nov, gp.
Any. M<nv. I'Mm .
Vol. v’, N. i — Novciiiliin, in ill
Illume: un'li. Nov. Bran. VI
Khtami'a V
ilaxilluriti mod rat a Ilrnihs nov. ,sj) .
cm
7 SciEL0 3 2.1 12 13 14 15 16
Aliy. Sicuv , I 'i i in.
Vnl. 'i, N. I — Novi’iiiliiii, | ill:)
1 lit ai»i: : Orrh , Nov. Ilrnu, VI
Ehtampa H
I Hchuftiltu Siinlot-IJmne Hrado nov, sp.
SciELO
cm
Tlnisttnoulusta nrt/niirii.ii.1 Hr.nlt> nov, >|».
a filth liiadu nov. .
H Hid iiini ni<iio(/rot-
AtlQ. Skhv , I'um.
Vol. 2. N. I - Novfml.ro. 194 »
I In Atm: Orch. Nov, limn. VI
liltTAMI'A 9
0 CAW 1)0 PAHA
POH
ADOLFO DUCKE
Cnbi Ducke n. M-
A,l •ubtribum RanUleriintif, fruclibus primo adspectu sub-fnmiliam
1‘lntiilorar romeinoruntlbus a /’i ivainUiotorii r<'l i<jn is divorgcns el inter
M<Up{ghiaeeai onmes hucusquo notes singulorls. (’.uetorum h purllbus
vegetallvis el florlbus goneri llanittrrin ulmill* .
Cabi pnrnensin Ducke n. sp.
Frutex modico robuslu* alto scondens, ramull* tenuibu* (fertilibus
i 18()Ul . |„| \ mm . in dlnmetro) parum ungulosis, jnnioribns cum' peliolls
et infioresccntiis parce ct minima appresso-puberulls, solum Innnvnll-
tiiiilnu rocentisslmis densius sericais, Inlernodlls 50-1*0 mm. Iongis.
BUpuluo vix ad 2 mm. longue, wrlceue. Folia opposite; petlolu* 16-00 mm,
longua tenuis supra cannliculatus; lamina vulgo 80-i:t0 mm. longa et
D5-70 mm. lata, lanceolato-ovala vel lanceolnlo-oblonga, lmsi saepisslm'o
neula, apico longo acute el plus minus abrupt* acuminata, marglno lenuis-
sime revoluto, herbacea, utrlnquc glabra ct eoncojcrr, costa mediana sublus
prominente parte basali vulidu, in pagina superior* august- canaliculate,
costis laterallbus utrlnquc vulgo 0 sublus prominulis, venulls transvurtls
parum numcrosis inter costas lalerulcs sublus lenulter prominulis. ln-
florescenliae axlllares el lerminales; peduneulns primanus 20-15 mm.
longus compresso-applnnntus sursum aliquanlo latinr, liic brnebds parvis
lanceolatis fultus; pedunculi secundnril et primarli apico :i vel saepius
\ rarius 5, vulgo 10-20 mm. longi; umbellulao 1-5- florae pedicellis gra-
cllibus a pedunculi secundnril apico vulgo 10-15 mm. iongis infra medium
saepe biurtirulalis bractoolis ovutis. Flores /.ygomorpbi, plena upetli mm
pelalis circiler 12 mm. in diamelro; ralix viridis anthesl circilor 1 mm.
lotus, glaber, sepalis 5 oval is, glandulis K, duabus per sepalum, mm.
Iongis late oblongis inter m* proximis et sepali lertium bnsale et medium
oblegentibus, post antbesin incrassutis et demunf albescent ibus; petala •>,
fluva, obovata, unguiculota, inaequallu, glabra, limbo vix minlme denti-
eulato. Stamina 10, innequalin, omnia fert ilia, glabra, filament is basi
unit is. Ovarium stills :t inaequallbus longe pilosis npicu trunootU, horum
Ani. Hrrv. I'lorisOil
ltlo <]« Junetro
< 1 » »
Vul. S N, J
Novembro, 1W43
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
It
✓ Injuivos do Servifo b'lorestal
2.1
malorn hie iliatlnollus capltollnto. Fructu* composltus o carpollia 3 toro
pyramlilnll insidcntlbus maturllnto aoparatU, uno m> 1 dunlins anopc abor-
tlvls, lubsponglosu*, glabcr vol subglaber, calico Klandulis ulbosconllbus
vnldo consplculi fulto, hoc ul styll porslalente; fructua adullus 10-15 mm.
altua ct <* 0-25 mm. lain*, carpollia 10 -ih mm. latls cl 0-11 nfm. oraasis,
dorao a vortlce uaquo od medium vol fore usque nd basin crista angusta
cl prncscrlim nplccm versus valdc clovala poroursia, lalorlbua utrinquo
ulrinque In costiun promincnlcm comprossis: Semen apponaum, In spo-
clmlnlbus noslris non satis bene ronsorvulum.
In urbo Relem el violnis culla el nonnunquam subsponlanon, ul Da-
niilcriu rtuijii Spruce liic rariua culla nomine vcrnaculo “cabl" designate;
pi'uesortim monslbus septombre ad decembrem florens el menslbus plu-
viosls Jnnuario ad malum fructificans, Ducko Hid, lypus in lierbario,
Jnrdim DotAnico, Itlo de Janeiro, conservalus (10.71H).
Ksln plnnfn c froquentementc cultivnda nn cidnde do Hclbm
do Para c urredores, undo, us vizes, 6 cncontrudu cm cslndo
subespontAneo, cm ipiiulnis de ensns. Kin c conhecidu pclo nomc
dc "cabi", o quid c nindn nplicado a llanislcria caapi Spruce quo
tumbem c cullivndu cm Beldm, emborn inais raramcntc. Ambas
as plantas teem uso mi incdicina popular e cm “feiti^arias" <lc
“curandciros”; mas nao me foi possivcl avcriguur sc Cabi para-
cusis possue propricdadcs nurcbticus igunis iis do oulro “cabl":
Danistcria caapi Spruce, o “capi" (*) do Amazonas brasilciro
(alto Hio Negro), “uynliunscn” do Peru (Departamento dc Lo-
reto) e "yngb” da parte amnzdnica da Colombia, ft estc o fn-
moso entorpcccntc quo produx aluciuufocs, usado polos indios
da parte noroeste da regiao amnzdnica. No Para, ignoram-se
essas propricdadcs .
Os dois “cabis” do Para podem ser fncilmentc distinguidos,
quando cm flor, ou com frutos. C.abl paracusis tern f lores ama-
relas e frutos relativamentc volumosos, nao alados; lianitleria
caapi produx bonitns flores ebr de rosa e frutos em forma de
pequenas samaras, provides de grande asa terminal. Km estado
osteril as duns plantas distinguem-se iinicamente pelas fblbas
mu pouco mais espessas em Cabi paracusis quo cm Banisteria
caapi.
Julgo nao haver duvida de quo Cabi representa, efetiva*
mente, uin gfinero novo, porque nus monografias das Malpighia-
ccac nada oneontramos de semelhante, em rela^ao ao fruto. Nao
podemos, toduvia, afirmar quo n ctpicic nao tenha sido descrita
(•) A prnndncla. na lingua K>ral, « “capl" e n»<> •i'uapl , \ conform# Uvamna nportu-
nldiulr do verlfti-ar . m Uxio« o» lugurvo end- a planla A conhecld*.
Nov. 1743
Dufkt: O 01 hi tin /\iril
15
mi estndo florifero, sent frutos; nessas condi^ncs, cla sc confun-
dirin com cspecies do gAnero Baniilcria incomplotamente des-
critus por holAnico* dc herbArio v que so podcriimi ser rcconhe-
cUIiik pclo exuine don tipos, u non innccssivcis.
This specie* in not rarely cultivated in and around the city
of Belem, I’ara, where it also occurs sometimes spontaneously
growing in hedges, etc. It is known under tin* name of “cahi",
like Baniilcria caapi Spruce which also is here cultivated hut
more rare. Moth plants are used in popular medicine and sor-
cery, hut I do not know if the species I am now describing has
any narcotic propriety. If it has one, this is ignored by the people
of Para which also ignores the strong narcotic proprieties of the
other “cahi’’, Baniilcria caapi. The latter is the source of the fa-
mous "capi" of the Brazilian state of Amazonas and of the
"yagd” or “uyahuuscu" of the Aniuzoninn purls of Colombia and
Peru, drunk by certain Indians of the northwestern part of the
Amazon region.
The two ’’cubis" of Para can easily he distinguished when
flowering or with fruits. Our new species hears yellow flowers
and large, thick, unwinged fruits; of Baniilcria caapi, however,
the flowers nre pale rosy, and the fruits have the form of small,
large-winged surname. Sterile plants can only lie distinguished
by the consistence of the leaves, herbaceous in both species hut
thiner in II. caapi than in the other.
EXPL1CACA0 da kstampa
Fig. 1 — Ilaminlio em ni. n.
Fig, 2 — Peclolo bastante numentuilo.
Fig. 3 — Iiolftn ein ni. n.
Fig. t — Flor em m. n.
Fig. 5 — Dois tipos dc pAtalns sum. 3 vfiie* .
Fin, <1 — ('Alice enf m. n.
Fig. 7 — Algous tipos de unteras cm vAriai posic^es uuin, 5 ve/cs.
Fig, H — Fruto complete em m. ».
Fig. U — Fruto com dois cnrpelos ubortadim em m. n.
Fig. 10 — Carpel o seccionndo, moslrando a imero&o da semonto em
m . n.
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
SciELO
cm
Any. Hnnv . Kum,
Vol. N. I — Ncivi’inliro, m ill
i’iiIiI On I'nrA
Ear AM PA 1
l ulu i>arnentii, Ducki*.
CONTRIBUI(,’AO PARA 0 CONHECIMENTO 1)0
G&NERO “OTACANTHUS”. Fam. SCROPIIULA-
RIACEAE
POR
J. G. KUHLMANN c A. C. BRADE
As especies do gdnero 01 acanthus suo rnrnmente reprcsen-
tadas nos hcrburios, pois nchnndo-se restrictos n cerlas zonas ou
form nodes espcciais ncm seinpre encontrudos pclos holanicos, dni
a fnltn referidu, nos berburios.
A distribuiyno do genero citndo restringe-se upnrcntcmcnte
a regiSo norte do Estudo do Rio dc Janeiro, Estndo do Kspirito
Santo e as regides adjaoenlcs do Kstndo de Minas Gerais. Ota-
canthus cocrulrut e indieodo, por cnqunnto, so para o pico da
Tijuca, Ilio de Janeiro; a segundn especie, O. platychilus, e li-
initnda provuvelmente, no Estndo do Kspirito Santo. Rccentc*
mente logrou-se dcseobrir mais duns especies desse genero,
enjas diagnoses segnem mais almixo. A primeira, O. flumincn-
sis. foi constatndn nn regiiio nolle do Estudo do ltio de Janeiro,
e alinba-se bem, quanto « distribui$fio geogrufica e ao aspecto
geral, entre as duns especies ja conhecidas.
Algo divergente e a quarta especie, O. caparanrnsis; ao
passo que as Ires primeiras babitam regides baixas, com nienos
de 1 .00(1 m de altitude, a ultima especie foi verificada nas re-
gides elevadas da Serra do Cupnrad, numa altitude de 2.500 m
s. n. do mar. As condi^des ecoldgicas bem diversas desse local
juslificnm o aspecto diferente da planta, que 0 mais xerdfila, de
fdllins menores, mais duras e com as morgens enroladas e, final-
mente, o reveslimento muito mais abunduntc cm tdda a super*
ficie da planta.
Ar<|. H«*rv. Kloronlal
R|o do Janeiro
111.158
( 17 )
Vol. S N. 1
Novembro, 1 U4 3
V, 2
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
IS
Arquivos do Scnn<o Idorcstal
2,1
Otncnnthus flumiucnsis, Kuhlniunn n. sp. (Kstumpn I).
Ruffrulosc usquo ad r.O cm. alius. glandulosos, vlllosus, rnmls loretlu*-
cu hs vel oI.mca.po 4-ungularlbus; folia oppoillu, Inlordurn lornatn, rhorn-
ad. Ico-lanccnla a. ban! in pctlolu.n levlter alalmn. Monslm angustalu, lamina
liciim.ca •..5-4 cm. l-i.r, cm. lain, margin.. lovllcr cronaln, pinna,
u rimpm piles brovlbus acliculahs et glandull* soMillbus dense ol.slU. pen-
nlnorvla, ncrvls supra immersis. sublus promlnulls. In .slcco supra alrovl-
cldla subtuf palllodora, petiolie :i-0 mm Inngls, l.asl nnnulnlim connuto-
nmplcclcnlllm.; 1 n f 1 o r os c c n l i a terminal.*, 1,5-4 cm. longn; fln.es
succwlams singulis in nxllll*. r,.liis normalilm* in braclras decussnlas.
jirovi pel inlalas, gerontllms, mutalls; calyx pilogus, inaequnliter 5-pnrt.-
" • " nti . poslorloribu I, ubulalo lanceolali , 0 8 ......
ImiKis, qulntum (oxtering) maximum follncmim 10 mm long..... 5-0 mm
alum; enroll ao lulu cyllndrici circa In mm longl, oxlus puborull id
Klandulas sessililms dense ol.slll, inlus ad medium hlrsuli, labia vlx inae-
iiualls. superlore subnrbiculare |o mnf longo Iuteque, inferiors 12 mm
longo lulcquo, apice trilobate, inlus glabrlusculi*, oxlus (ernuitcr puberulis
cl Klandulis sessililms cmispersis; stamina inclusa ad tortiam paries lubi
Inserla, 2 postica sterllia, 2 anlica ferlilia paulo longiorn, filaments fer-
lilia .i-i mm longa, compressa, basi sparse birsuta. apicom 2-Iocularcs
stylus compressiusculus, slaminibus paulo brevier, lenuiter pibisu.-
apice breviler dilatalus; cups til a ovoldcu, apice rostrata 7-8 mm bingu.
puberula, seplicide 2-valva, valvulis mnrginlbus lnflcxis; sernina tur-
binate-ovoidea, circ. 0,5 mm longa, longilunnlller retlculuto-fovcolnta -
f I o r e s speciosl, cocrulel.
Ilabilat: Hrasilla, Kstado do Ilio do Janeiro, Sla. Magdalena in men-
'“us da Kslacrto noininatur, 000 m. s. n. mare. Legit A. C. Mrade.
II.Ii.h A .1. Santos Lima. 2 8-1 [- 935 . “Typus": Herb. Jurdim llolflnlco
Ilio dr Janoiro.
Olncanthus platychilus (Hudlk.) Tuub., formu lonL'ifolin
(Rndlk.) Tnul).
Hrasil, Kstado do Espfrito Santo; Estrada do Duran, Linhares, Ilio
Doce, e.n campo nrenoso e ficido, legit. . 1 . Kublmnnn, n.° 187, i;i-IV-193'.
Ilorbdrio do Jardim RotAnlco, Km de Janeiro, n.° 34.359.
formn Integrifolin, Kulilm. n. forum.
Suffrutex usque ad 50-70 cm. alius, rami strict!; folia usque ad 9 cm
longa, 2 cm. lata, marginibus Integra vel ad apicem minutis-i.no serru-
lata. _
Lolliida com a forma precedentn na mesm'a localidade e formaefio
Legit; j. G. Kuhlmann, n.° IH7A, 13-IV-1034. HerbArio do Jardim HotA-
niro, Ilio de Janeiro, n. 31.359.
Otucnnthus cnpnrnoenais. Bra do n. sp. (Estnmpa II).
Suffrutex 0,30-0,50 cm. ultus, pllosus, glnndulo.su*, ramulis qundrnn-
gularibus, basi sublerontlbua; folia opposilu, ovnta bail nngustuln, la-
mina petlolum lalluiculo sequento aubsessllia, 10-17 mm longn, 3-7 mm
SciELOj ^
14
Nov. I'M.?
Kuhl. . Unuh: OVarra Olanwilmx
19
lulu, ulriiupi- glandubis Ittmmrsns ot pilis nrl ictiluLi# dense obsitu, ponni-
ii-rvln, nervis supra imm-rsis, sublu* manifest- promin-nlis, margin- rio-
natn. rolrnflexu. in siren supra ntroviridin, subtus pnlllndorn, fluvos-nto:
i n f I n r - s c, «• n I i n t-rmlnnlls, donslflorn, usque ail (• cnY. lougn, f lor«*H
singulis, brevlsslm- podlrollntig in axillis. folll* liormallbug in brnrli-as
dorussatas. ger-nt-s mutalls. liructeus nnrmnlibu* "vutn- 7 mm. lungan,
■l mm lalne; ralyx pvaocipuo extus, vlllosus, innoquulil-r 5-pui lilus,
segment is Imbrlcal is, inr-rioribus i Innrrolnlis 1-5 nun longis, postirn ex-
terior- maxinin foil aeon, ovnlo, nidus", 0 mm long" 3-1 mm
enrol la - tuVis cyllndricus 12-13 mm longus, -xtns glandulosus -l mi-
nulo pub-rulus. lulus ail m-dlum blrtulus, labia 2 pauln ina-qunlin, su-
p-rum suborbirulnr- 7 mm longum, 8-0 mm latum, Inf-rum H mm bmgnm
lal-ipi-, api— lev I lor trllobnlum: stamina inolnsn, in trilms dune part-
lubi lnngltuilin- insert a. 2 posleriora st-rilia. 2 ant-riora f-rtilia. pauln
Inngiora, filam-nta (f-rtilia) rnmpr-ssa. lmsi sparse birsiiUi. apico d-flexa
untb-rn- rnba-r-nt-s; ovarium ovoidcum, br-vil-r pilnsum, 2 1<>-
rulare; stylus glabriusculus, If. mm lmigus apico 1-vil-r dilatatus, In-
lobatug; nipsula ovoidoa, api— acuta, 1 nun longn, pub-rula, s-pticula
2-vulva, vavulig marginlbus inflexis; s-minn Iruncatn-gnbovoidoa, r.ir.
0. 5 mm longn, longiludinaliter retirulatn-fnvonlnta; f loros sp—insi,
coerulei .
Habitat: Brasilia, Estndo d- Minus O-rai*. Serrn do Cupnrui) : Alto
1. ajilo 2.500 m. s. n. do mar. legit: A. (1. Brail-, 10.071. 18-IX-IOil.
“T.vpus": H-rbdrio do Jardim BotAniro do Ilio do Janeiro, n.° In. Oil.
EXPLICACAO das estampas
r.stampa
1 —
Olarmillius fluminemi .< Kublmann n. sp.
Fig.
1 .
Huminlm flnrlf-rn -m in', n.
Fig.
•i
Ovario aumentado 5 vr/.-s.
Fig.
:i.
Cali— auin-ntado .'1 v-z-s.
Fig.
4.
Cornla sere ionada longiludinulmenlo poueo ant-s da
aum . 1
vozes .
Fig.
5.
F.stamo d- porfil.
Fig.
0.
Semcnlo aumonlada 20 vexes.
1 Istampa
II -
— Otaeant/i tit riijiiiraocuMis Brado n. sp.
Fig.
I .
Ilamo cm m. n.
Fig.
>)
Cornla vista do Indo .'I x.
Fig.
Cornla -slondidn e pistil" 3 x.
Fig.
4.
Pistil" 5 x.
SciELO
13
15 16
2,1
B * Estnm o« 10 X vlata dor/ml,
»''K. 0. Eitunw 10 x vlata frontal.
;?*• 7l K :" lm,) antcra alroflada 10 x
I' itf. h, CAIico oatondido ,'i x.
0. HrAclou* .'I x,
K. lo. | lot cm oatndo do ovolucflo uumontnda.
l‘iK. II. Somonlo 15 x.
1'Ik. 1U. CApsula .'I x.
!■ iff. l.’l. F6lha oslendida x.
Krm , xiann nr lliuiuf: Olacantliiu
KkIAMI'A I
OttictiiUliUH fluinhifiisin, Kiililm.
Kriii , mans i t HiiAin: : ntamulhut
Kmtampa 11
( HimillthuK rii/mnwriixi* I i I'll 1 1«* II. n|K
BEGONIAS NOVAS DO BRASIL (*)
POR
A. C. BRADE
I. Begonia (Ewaldia) Oechionii Brude n. sp. (Kslampa 1).
Fruticosa sparse pilosu, deinum glubralu, 50-80 cm. nltu; foliis t'*-
nultor berbaceis, longiusrule potlolatis, trnnsverse ovnto-aeuminatis, basi
cordalis, manifesto inacqualiter trilolmtis, palmati-ponnlnerviis, inarginu
crenulato-denlatis, subglabris, ncrvis utrinquo et peliolo pilosis trans-
verse 10-20 cm. longis, 4-8 cm. latis, petiota 5-8 cm. longo; sti pulls
ovatis acutiusculis, 10 mm longis, 5 mm latis, ncrvo mediano oxtus piloso
ceteri glabris; c yin is mullifloris, diklineis ut videlur, axillaribus, longo
pcdunculatis, folio longioribus, pedicollis tomonlosls, pednnculo piloso,
Inferno subglabrato; f loros albi, fl. maso. scpalis 2, suborbioularis,
glabris vel oxtus sparsissinfc pilosis, 10-12 mm longis latlsque, potalis 2
ovatis 10-12 mm longis, 5 mm latis, glabris, unlhorls oblongis, filamonto
longioribus, bractoolis ovatis 5-0 mm. longis, 3 mm. latis, caduclssimis.
fl. fern. 5-lobatis, lobis inacqualibus, obovatis vel ovatis, apiccm versus
donticulatis, apice acutis, 10-12 mm. longis, 5-10 latis, glabris, bracleoli*
orbicularibus, apiculalis, circ. 10 mm. diametralilnis, glabris caducis;
ovario tricostalo sparse pilosulo, placentae inlegrao vel bilobatao,
oapsula corporo loculorum sparsissimo piloso, basi oblusa, circiter 10
nfm. longa, alls glabris, 2 obsololis circ. 2 mm. latis, majorc rolundata.
obtusa, 7-8 mm. lain; so minibus cylindraceis.
Habitat: Brasilia, Eslado do Ilio do Janeiro, Serra do 1 1 alia in, Pedra
do Eco 2.400 m, leg. A. C. llrado N. 15.587. III. 1937. “Typus": llor-
b&rio do Jardim Hotftnico do llio do Janeiro. N. 32.900.
A forma da fdlho e semelhante ii It. lobala, mas distinguc-so
dcsta espdcic pelas folhus mais tenues, quasi glabrns e asas da
eapsuln glabras. As inflorcscencias sao unissexuais.
Dcdicntnos esta nova espeeic uo nosso conipunbeiro das
cxcursdes Pedro Occhioni, entiio prepnrador e eonservador dns
cole^des do Jardim HnlAnico do Hio de Janeiro.
(•) Kntrngun uni 10 <1« favtre Iro ilo 1943 .
Ari|. Horv. Klorcntal (SI) Vol. IN. 1.
JUo dn Jwndro Nov»mbro. 1»4I
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
. Iri/uh'os do Si-rt’i(o Florrslal
2,1
> >
2 . Begonia (Trueheloenrpus) angrncnilH Brndc n. sp. (Kslompn 2).
Ilorvn epiphyte; rhizumu brevltcr repenle, -i-o mm. crussum;
s t i l> u 1 i h persistent)!, doltoldoo-lluicootalis, poclinnto-cilintis, rufes-
ci'iili.t, circ. M mm. longis, i mm. lull*; foil is unguste-lunceolatis, nculis,
ulrinquo longo nttommtis, 15-22 cm. longls, 20-1*7 mm. lulls, in hIcco pa-
pyracols, glabriusculis, Junlorlbus subtug pills purvulls artlculatls, (ri-
brucliinlls, sparse obsilis, margine subintegris, apicem versus .sparse cllia-
lis, penninorvlls, brovlter pctiolatis; pollolo .'1-5 cm. longo; inf lor es-
oontlu m'nscullnii erect a circ. .’) cm. ulta, aplce bibraclcula, triflora,
brnclols ovato-rolundalis, longo ciliatis, 5 mm. longis, l mm. latis; f lor os
maseuli sepnlis 2, orbicularis, basi subcordatls ct mnrgino lonulter den-
tatis; f lores feininol solilurli in rhlzomalc subsessiles, brevissimo
pediccllntis, ovurio Irlnlntn, circ. K mm. longo, aluo sparse dentutuo, collo
2 mm. longo, sepulis .‘t. ovalis ciliatis; capsula elongala ovoldna, circ.
I« mm longa, 10-12 mm lain, triulntn, alis ncutis, circ. 5 mm latis, neipntlis
nfargino vlx dental is.
Habitat : Brnsflia, Kstado do Ilio de Janeiro, Angra dos Reis, Serin do
Mur 300 m. s. n. do mar. leg. A. G. Grade N. It. 02.7. 30. VI. 1935.
“Typus": Herbitrin do Jnrdim BolAnico Ilio de Janeiro N. 28.304.
Distinguc-sc tie II. altenuala (= ? U. berbacea Veil.) pelus
sepnlns dontendns-eiliadns, especinlmente das flores fcinininns,
ns fYdhns ninis duras, linear-lanceoladas coin niargem quasi in-
leira. As flores silo menores, ns fdllins novas, espccialmente na
pdgina inferior, ovurio e as sepalas das flores fomininas, pe-
diineiilo e briicteas da inflorescencin masculinas, sfm providas
com polos miin'isculos, glitnduliformes.
,'i. Begonia (Trocbelocarpus) fulvo-setulosa Hrndc n. sp. (Ks-
tainpa 2) .
Ilerva epipliyta; rlii/nma bruviter repente, circ. H mm crassum;
slipulis pcrslstentii, deltoiduo-lnnccolutis, glubris, peclinuto-cilintU,
0 mm longis, 2 mm latis; foil is ovuto-lanceolutis, apicc uculn-neuminu-
t is, basi in pellolnm curium, late alalum, angustalis, 12-15 cm. longis,
3,5-5 cm latis, licibaceis, penninervis, ulrinque subsparso, sublus ad
nervis densitisrule, fulvo-selulosis, margine dense teuuiter denliculuto
ciliatis; inflorescentin masculina crecta, S-8 enf alto, glabra, aplce
bibracleata 3-5 flora, bracteis late ovalis vel suborbicularibus, 10-12 mm
longis liil.iscpie, margine, prae-erlim apicem versus, lunge ciliatis; floras
maseuli sepalls 2, cordatis, extus ad basim fulvo-selulosis, margine ba-
sim versus, sparse denllculalo-ciliatls; flores feininni solitariis in
rhisomate subsessiles, brevissimo pedlcellalis; ovurio trialato 8-10 mm
longo, collo 12-lt mm longo, fulvo-seluloso; sepulis 3, ovalis, 10-12 mm
longis, (t-H min latis, margine, apicem versus, spurse cilia! i-, e.vliis ad
basim fulvo-selulosis; capsula muturn ignoln.
Nov. 1943
tirade : lieydnias minis
23
llublint: Hrusllin, Kstado da Kilo Paulo, Itunaunl, Karra ilo Mur, BerlAo
do Itio Vormelho 800 m. s. n. do mur. Leg. A. C. llra'do N. 15.320.
'l.llKid. "Typos" Herbdrlo Jnrdim IlotAnico Itio do Janeiro N. 40.818.
Kspecio bnstnnte cstranlui no subgdncro Trachrlocarpits
polo grande revestimento piloso, uuo observudo nl6 agora nestc
Mibgcncro .
Begonia Lanstynkii Brndc n. sp. (Eslompa 1).
Ilei/nniiulrum. Hcrbnccn eractu; can lo subiimplax glabro, 20-35 cm
<dlo; foil is obliquo lalo rolunduto-ovntis, acutlusculis, bust ronlatis,
pulnmu o-K nervils, glabris, lovller repando-denlnlis, fl-13 nn longis, 1-10
cn > lutis; potiolo cnnnliculalo, 2-5 (intordum-8) cm longo; sllpulis
meinbrnnuceis, ovntis, acutlusculis, glabris, cuducis; padunculis axil*
lurix i*| larrrfinnlis cymis paucifloris, glabris, pidlolo pmdo longioribus,
3-5 cm longis; brae to is ovntis vel suborbicularibus, glabris, mombrn-
naci-is, cuducis; floras masculi sapulis 2, umplis roltindalis, glabris,
iiscpn* ad 25 mm longis, 20 mm latis, petulis 2, obovalis, usquo ail 22 mm
•"iigis, 15 mm latis, filamcnlis brevis, liboris, nnthoris oblongis, filamen-
b's longioribus; floras fominal lobi 5, axlarioribus ovatis vel rolun-
datis, 20 mm longis, 15-20 mm latis, inlorloribus obovalis vol late-ovalis,
Paulo minoribus; styli 3, basi brovilar connnti, ramis tort Is, fuciis pnpil-
l"sis, extarnis continuls; ovar in basi obluso ovato-rolundato, circ. 8 mm
l°ogo, ala majoro circ. 1,5 mm lata minoribus 2 costiformibus; capsula
fnutura ignola. Floras rrtsaas.
Habitat: Hraslliu, Esludn do Itio da Janeiro. Karra do Ilatiniu, Pruto-
I'dras 2.300 m nos fandas dos rochados. Lag. A. C. Hrada N. 15.588.
HI. 1937. “Typos": lierb&rio Jardim IlotAnico itio da Junairo N. 32.907 —
l''K. Luis Lunstyrtk N. 1.37. 18.1.1935. Ilerbdrio da P.stacfio ltiolOgica do
Itntinia,
Esin cspccic da regiiio elevnda do Itntinia, com floras espe-
cinlmentc vistosns pain tnmnidio a colorn^fio; dedienmos a seu
deacobridor Luis Lunstynk entiio flori-fruticullor du Kstnynu
Mioldgicn Itntinia.
Begonia Santos-Limno Brndc n. sp. (I'.stnmpn 5).
Jleyoninstrum. llerbacaa, caudox ohliquus radicanta; foil is pollati-
8-lo narviis, suborbicularis, 20-30 am dinmetralibus, harbacais, rarnosulis,
nuugina raflaxts, ulrinqua pilis slallatis dansisslma vastitls, supra dannim
glubrascenlis, longe patiolatis; puliolo aracto pilis slallalis adprassis
obsilo, 30-50 cm longo; stipulis barbacais obtusis. cilialis, Intus glabris,
axtus pilis slallatis obaitis; peduneulo araoto, folio mullo longioro,
pilis slallatis adprassis obtaclo, ramoso at apica pluros diabolomo, pedl-
vallls glabris; bra dais obovalis, obtiiRis vel Ruborhiciilaribus, raducis,
10-18 mm long s, 10-10 mm latis, intus glabris, axtus pilis slallatis aprassis
obtectis; floras roscis nlbascantes, ft. muse, scpalis 2 oordiformos
glabris, usque ad 17 mm longis, 15 nun latis, potulis 2 ovatis 7-8 mm lon-
gis, circ. 3 mm lulls, filumVntis liberie ve| basi brovilar eonnatls, ontbarae
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
24
■Irt/uivo.r do Servi(o l ; lorcslal
2,1
ovntuo filnmonto mu llo brcvioribua; fl. fern, lobls 5, glnbrls, oxtorioribua
ovalis, usque iul 20 min. longis, 12 nun. lalis, inl«rioribus minoribus, *pa-
thulnlo-obovntl* vol linonrlbua, slyli :i bnai vlx ronntl, rnmls tortis fjicl in
pupillosis; ovnrlo busl obtuso Irialnto, nils inncqtinlibus, obtusls, 3-
locuiaro, placentae blpartilae; capauln bail obtusiuscula, nplco rotusa,
glnbrn, oli* oblusiimculls vel rotundatis, ulu inajore 12 nun lata; khiiiI-
nl bug cylindraceia.
llabltnt: Brasilia, Kslndo do Hio do Jnuoiro, Santo AnlAnio do Imbfi,
municlpio do Santa Maria Magdnlcna. log. A. G. Brado N. 11.035
Santos Lima. IV. 1032.
Dodieumos csln intorosunnte csprcie, hem oslnmlin polo tn-
innnlio e o revestimonlo dc pelos cstreludos das folhns, no Se-
nlior Joaquim Snnlos Limn, dedieudo explorndor du flora do
municipio dc Sin. Mnriu Mufplulcuu.
EXI’LICACAO DAS ESTAMPAS
I'.stnmpn 1. Pronniti (Ewnldin) Occhionii Hrndo n. sp.
Fig. 1 lldbilo da plan! a. — Figs. 2-3 g (Spains da flor masc. Figs. 4-5
petulas da fl. maac. — Fig. 6 braeton da infloroscAncia masc. Figs. 7-11
sepalns da fl. foin. — Fig. 12 brdcten da fl. fom. — Fig. 13 cdpsuln. —
Fig. 14 catamo. — Fig. 15 osligma. — Fig. 10 semonto. — Fig. 17
corte transversal do ovrtrio.
Eslmnpa 2. Peyonia (Trncholocnrpua) angraemis Brndo n. sp.
Fig. 1 FOllin, tain. mil. — Fig. 2 flor fom. 3 x. — Fig. 3 Sepaln da
fl. fom. 3 x. — Fig. i ostigmu (uumontado) . — Fig. 5 inflornscAncia
masculinn 3 x. — Fig. 0 calamus 3 x. — Fig. 7 ostfpuln 3 x. — Fig. 8
cdpsula 2 x. — Fig. 0 corto transversal do ovdrio. — Fig. 10 polos da
piigina inferior das fOllias (aumentado) .
F.stnmpa 3. Pryonin (Tracbclncarpus) fulvo-tetulota Brado n. sp.
Fig. 1 Follia lam. nat. — Fig. 2 inflorescdncin maac. 2 x. — Fig. 3
ostamos 3 x. — Fig. 4-5 anlora do fronte o do Indo 20 x. — Fig. 0 brdcten
da inflorcscAncia maac. — Fig 7 flor fdin. 2 x. — Fig. 8 ostigmn 5 x.
— Fig. 0 estfpula 2 x.
Kslampa 4. Peyonia Lanai vakil Brado n. sp.
Fig. 1 Hdbllo da planta. — Fig. 2 tdpnlas da flor fom. — Fig. 3
sdpalns o pdtalas da flor maao. — Fig. 4 brdcten. — Fig. 5 eatlgma
(aumentado). — Figs. (5-7 ostamos (aumentado). Fig. 8 cortu trans-
versal do ovdrio (aumentado) .
Kslampa 5. Begonia Santos-Limne Brado n. sp.
Fig. 1 sdpalns o pdtalns da flor mnsc. 2 x. — Fig. 2 ostamos 4 x. —
Fig. 3 estnmo 10 x. — Fig. 4 tdpalas da flor fom. 2 x. — Fig. 5 ostigmn
(aumentado). — Fig. 0 cdpsula 2 x. — Fig. 7 oorto transversal do ovdrio
3 x. Fig. « somoido 30 x, — Fig. 0 polo da pdgina inferior da ffillia 20 x.
Ally, SKIlV , I* f.oll , Ilium: : lli|AnUn linvun
Vol. 'J i N. 1 — Novoinliro, 11M3 Khtampa ii
Jlcooniti (Trncht'Iocai'iius imtirurnsis Hnwle n. gp.
SciELO
cm
Any. Skuv. I'i.ok.
Vol. \ 1 , N. I NovimiiIii'o, 111 HI
1 III ADI; : llrt'l'.lilln IIOVHN
Khtampa IV
ltruonid l.iinslyakii Drade n. sp.
lit
sunt
i/mini
us
cm
7 SciELO) X1 12 13 14 15 16 17
no\
NOVAS CONTRIBUTES PARA 0 CONHECIMENTO
DAS SERINGUEIRAS (“HEVEA”) DA AMAZ6NIA
BRASILEIRA
POR
ADOLFO DUCKE
(da Scc<flo dc BotAnica do S. I'.)
INTIlODUgAO
() prcscntc trobolho teni por base uma nova soric do obser-
vances sAbrc as seringueirus nativas (gencro Ilcvea) du Ama-
zonia brasileira, sol) viirios ponlos de vista da bot&nica gernl o
aplicada. A serio anterior, encerrada cm 193.3, bavin dado ori-
gem a uma revisiio das espccios e principals variedadcs, publi-
cada cm priinoira ediyao cm 19.35 (1); em 1910 os trahalhos
foram rccomcfados, em virtude do intcressc dcspcrtado ]>elo
projeto da eultura cicntifica da scringucira na Amazonia bru-
sileira e da revaloriza^ao das arvores nativas.
Km 10.39, no Rio do Janeiro, ostive durante bnstnnto tempo
em contacto diario com o dr. Waltbii 3'. Swingle, do U. S.
Department of Agriculture do Washington. Esse botanico, no-
tdvel sobretudo como genetista, tinha vindo ao Hrnsil em coni-
panhia do ministro do Exterior destc pais, sr. Oswaldo Aranba,
e aqui permaneeeu tres meses, do mar^o a junho. () convivio
com o iluslrc ciontisla orientou-mc sobre varios problemas do
maior inleresso, principalmcntc no capitulo "hibridos”, o incon-
tivou-me para ompreendcr novos ostudos; n sou pedido, o mi-
di "Kavlaton of Uit. K<oius Hei>«o, mainly the liraallliui Hpm-lea" , Aniulvoa do
Inalltulo do Hloloirtu WubIjiI 2: 217 - 201 (IU2f>).
(! 5 )
Arij. 8 >tv. Klorralal
illo de Junetro
Vi*|, 2 N. 1
Novembro, 194S
26
. Irijuivos tin Sovi(o I’lorcstnl
2.1
nislro dn Agriculturn, nr. Fernando ('.until, ordenou a reim-
pressao dn minim "Revision" em segundn cdifiio, devidamente
revistn (2). Km nliril de UMO voltei puru o Amazonas, comissio-
mulo pelo Servian Klorestal do .Ministerin dn Agricultiira, sendo
no mennio nno designndo, nob propostn do IJ. S. Departmenl
of Agriculture por intermedin dos ministerios brusilciros do
Exterior e dn Agriculturn, pum colnborar com u Misnuo Tecnicu
<lo govrrno norte amcricnno ("Rriizilinn-Amerienn Rubber Sur-
vey Parly") incumbidn dc estudnr nil Amu/.dniu, os suprimentos
poteneinis de borruebu existenle no Hrasil c sell possivel denen-
volvimento.
Quercndo aproveitar n cstu^uo da floru^iio das Ilevcus
parti de Munaus em fins <le junho para o Purus, para o fim es-
pceial de collier material florifcro da “scringueiru vermelha"
enconlrudii em 190-1 por IIuBicit nos "terms firmes" do medio
curso daipiele rio. Kssa seringueirn f6ra, a principio (Hoi. Mus.
Goeld. I:(i28 (1900), c Bull. Herb. Roissier 0 (1900), pelo dito ci-
entisln, eonsiderndu idOntica ii sun II. cunrala do Peru oriental
(0), opinino ipie o prdprio uutor rejeitou em publica^im posterior
(Bob Mus. (ioeldi 7:207 (1910). Obtivc nessn viagem matcriiil
ferlil de Ires nrvores dn "seringueirn vermelbn", duns das quais
em estndo florifero e umn com frutos semi-ndultos; ns primeirns
pertencem com segurnn^n n II. lulea vur. pilosula, cnqunnto o
individuo frutifero diverge dessn especic por suns follins e so-
bretudo pclns cnpsulns muito muiores. lnfelizmcnte, minims
pesquisns mupieln regiiio tivernm de ser logo no comedo nbnn-
donndns devido n umn grnve infec^uo (tifo ou parntifo) con-
trnida n bordo de uni vapor fluvial .
Recomecci os trnbnlbos mi mutn de Mannus em novembro,
mas nno havin f lores ncm frutos ndultos nns I! eve as. Em de-
zembro eliegnrnm os srs. Th. D., Mallory c C. B. Manifold,
membros norte-nmeriennos dn "Rubber Survey Party" e os
tecnieos do Ministerio dn Agriculturn, srs. Kfiuikiiia m: Castiio,
Lino Ta'ito c Lauiio Xavier. O sr. I at/. Gaetano Caiiiiai. foi de-
signndo pelo governo brusileiro pnrn neompnnlmr a Comissiio,
nn ipmlidndc de representantc do Pintado do Anmzonns. Aeom-
pnnbei os membros dn Comissiio em vnrins excursdes as matan
(2) “ Re vision" itr. Mlnlutirlu da Aiirlculturn, Ki-rvlco Kloreaiul, Jllo do Jancrlo,
l !* 3 !> . Km pnrtUKuta : * Ktvltflo do g$n»r<> lim a, prliU'lpttlmcnlo da* t-ap^eltH liruallelrua, "
MatuUia 1IM1.
(3) II. mar ala l', com toda prtibabllldada, umu dan formna do II. lulea (lulvi
var. fillotulu).
Nov. 1943
Ducke: Srriiigucints
27
<tnd(* sno cneontrndns vnrius forums do llcvca Bcnthamiana c
II- giiiancnsis.
Km janciro do 1911 cncontrnmos cnpsulns udultns, o feve-
r «‘iro c mnryo for am dcdicados a colheitn de senientes. Jn cm
fcvcrciro, infclizmcnlc, dois do* tecnicos brnsiloiros foram obri-
Rndos a regressor para o Hio, por niotivo dc doen^n. Inicici as
licscpiisas para locali/.aq-ao dc urvores dc bibridos dc llevca bra-
silicnsis X Spruceana nos nrrcdorcs da cidadc, cbegnndo mais
•aide ao nunicro dc If); vcrifiquei quo dssos bibridos, gcralmcntc
considcrados conio seringuciras too boas quanto a pura II. bra-
• lilicnsis , utingcm forte dcsenvolvimento cm solo ]>obrc c muito
ncido onde brasiliensis pura nao c cncontrada cm boas condi-
?dcs. Km mar?o clicgou a Manaus o sr. Kaiu. Huti.kii, incmbfo
da comissao, e com die cniprecndi uma cxcursno de 7 dias, cm
lnncbn, a algous pontos dc ambus as margcns da Main Hoinssu
(expnnsao lacustrc do Huixo Hio Negro), atravessando, cntre as
dims margcns da dita. o arquipelago dc ilbas baixas c inunddveis
situado ao norte. Nessas ilbas vivcm milbarcs de arvorcs da
"soringueira barriguda” (//. Spruceana), ao passo quc nos ign-
pds ao longo da “terra firme” sc encontrnm bclos exemplares
de //. Bcnthamiana-, no mcio dcsles descobri um, com capsulas
quasi mnduras c quc cvidentemcntc rcprescnta um bibriilo cntre
Henlhamiana c Spruceana. Nu mesmn region, conio aindn nos
nrrcdorcs de Manaus, notci, pclo exame dc regular numero de
arvorcs da II. Bcnthamiana, forte variabilidadc cntre os indi-
'iduos dcssa cspccie, sem quc pudesse distinguir varicdadcs
bem definidas; vcrifiquei que as plautas outrora dcscritas conio
varicdadcs Iluhcriana c subglabrif olia nao passam de formas
individuuis prdprias de solo excessivamentc pobre.
Km 1911 a cstnyiio florifcra das Ucueas iniciou-sc cedo, pois
ja cm j u ii ho nebei Bcnthamiana cm flor, no rio Urubu, qunndo
visitci esse rio cm coiiqianbia da Comissao para escolba dc terras
para a fulura column federal no Kstado do Amazonas. II. Bcn-
thamiana ocorrc ai com frequencia nos aluvidcs alagavcis que
margeiam o rio, ciiquanto giiiancnsis var marginata aparece cm
"terra firme”. Km Manaus descobri um segundo exemplar dc
II- gracilis til. Bcnthamiana X II . giiiancnsis marginata), no local
onde bavin cxistido o primeiro; infcli/.mcntc, tunibcm a segunda
arvorc foi derrubuda, antes quc cu pudesse recollicr mnlerial
botanico complcto. Ivm fins de jullio visitci dc novo o hibrido
II. Bcnthamiana X II. Spruceana, dcscobcrto cm mar^o qunndo
oin frutos: dcsto viz, a arvorc cstava cm plena flora^ao, sendo
28
. Irijuivos i lo AYrr/fO Ulorrstal
2.1
un florcs bieolores como nu Spruccana e ncu hihrido com brasi-
lirnsis, mas com fumlo amarclo mais pardacento o com a limn-
elm central (e freqQentcmcnte lambent o amlroecu) viol&cco
cscuro .
Km principles de janciro dc 11)12 ficou concluida a parte
do presents trabalho, relaliva aos a nos dc 1 *.) 10 r 11)11. Cum-
primlo minim obrigacplo como membro <la "Rubber Survey Par-
ty", traduzi o original portugu6s paru o ingles, resumindo-o cm
forma dc rclaldrio para aprcscuta-lo ao clicfc da dita comissao,
sr. Buandks, sob o titulo dc "Additional Notes on the genus
llcvcn in Brazilian Amazonia". Como regressasse mupiele tem-
po o sr. Mi ri.i:a para os Kstados Unidos, a continmnpio dos e.s-
tudos sdbre as llraras nativas, ate entao a cargo da "Rubber
Survey Party", ficou entregue ao Instituto Agrondmico do Norte.
De janciro a fevereiro, viajei na parte ocidental do Soli-
mdes, demornmlo-mc sobretudo cm Kspcran^u, na boca dc Ju-
varl. Como sempre e cm tdda parte, o estudo das especies c
formas das Hearns mereceu-me aten^ao especial. A scringueira
da terra firme dessa regiao pertcncc ii II. yuinnensi s var. occi-
(leiilnlis, nuiiia forma cpte apresenta indicios de transiipio para
a II. Ultra var. pilosuln freqiiente cm outros pontos do mesmo
rio. Os seringueiros nao fazem distimp'm entre II. yuinnensis e
II. Ultra, lun botanica, estas sao ainda tidas como especies
"boos", mas julgo que com mais acerto a segunda devera passar
a ser considerada como variedade da primeiru. Material bota-
nico mais abumlanle sera neccssario para chcgur a uma decisao.
Em mcados de mai'50 cbegou a Manaus o agrdnomo Edgaiid
Al.KNCAli, que viera a Amazonia contratado para servir como
botanico no Instituto Agrondmico do Norte. () sr. Alencar veio
para ir comigo estudar as Heorus do rio Jail, afluente do baixo
rio Negro e reputado produtor de borraclm boa. A 21 dc inar^O
parlimos de Manaus para Airuo de onde o sr. Francisco liezerra,
proprielario dos seringais do rio Jau, nos transportou para os
dilos seringais. As seringueiros exploradas no curso infe-
rior do Jau pertencem, sem exce^ao, a especie II. Urnthamiaiui.
ali clmmada "ser. torruda”. No curso superior do pcqueno rio,
no entauto, nas malas exposing a inunda^ao pelos riachos dc
agua uni tunto turva, aparecc II. brnsilirnsis cm consideravel
numcro de individuos de grande porle. Hesultou, dessa nossa
observa^fio, a confimin$fio da presen^a de seringueiros da me-
Ihor especie na bacin fluvial do rio Negro. A mesma especie
pertencen), segundo os seringueiros que do Jau transitam por
30
Anjuivos do Servian I'lorcstaJ
2,1
<lo tronco, mis dims espicies mais tipicas do igap6 (Spruceana e
minor), tornn-ac <|Uu»i cilindricu quaiido as irvores s»« aclium
cm lugur mcnoa proflllidnmcnlc on nuo pmnancntcmentc ala*
fiodo; c cvidcntc quo a “bnrriga” dcssas espccics (como cm
milras arvorcs do igapd, pertcncenlcs a familias divcrsas) so so
dcsenvolvc poln inflitcncia do habilal uquutico.
NOMES VULGARES
O mime “seringueira" ou “seringa lorrnda”, no rio Negro,
conuimentc usado para II. llcnthamiana, c, cm nlguns lugares
dcssc rio (Parana de Anavilliana), ainda aplicado a II. Sprucrana.
“Scr. inanlia" (2) e a II. lulea var. pilosultt do medio curso
do I’urus, main conhecida por “scr. vcrmelha".
“Orclha de on$a” (3) e o nome que os seringuciros da bdea
do Javari duo a arvorcs de portc mnito grande c fdlhas pequenas,
bem crctas, de nma forma de Hevca <j uionensis var. orcidrntalis .
ESI’fiCIES, VARIEDADES E FORMAS
II. guianensis var. marginuta Ducke:
Ainda observada nas inatas do tpeebo cncaelioeirado do rio
Urubli (aflncnte da margein esquerda do Amazonas, a lesle do
rio Negro), b'.sta loealidadc e intermediarin entre as dims ante*
riormente conbccidas (Manaus c I.ago de Faro).
II. gulancnaU var. occidentalis Ducke:
Unm forma dcsta variedade d freqiientc na matu da “terre
firme” dos arredores de Espcran^a, na boon do rio Javari. ()•
nomes locals suo: “ser. da terra firme”, “scr. vermelha”, “scr.
itanba”, is vexes ainda “ser. fogo"; arvorcs mnito grandcs, com
fdllms pc(|uenos cm posi«,ao bem erctij, sao ebamadas “ser. orcllm
de on$n”. ('.oletei cut F.spcranya material florifcro e frutifero,
inclusive sementes maduras, de varios individuos, e sens caruete-
(3) "Mudlitt" *'• <i noim de uma Uturuc-.i ila reglio . N'n HollRU'ea, an >vrlnguelr.*s
vermelhns oAo iferftlmente oonhfoldaa por *a«ir. Itaftli.i", nonw hub poriYspomlo a« lau*
rAi'oiiB (Jo Bfinera Nllvla.
(3) A » fAlhaa pxjueiiua e am ponlyflo b*m oretu lemUr&m oralluui da f«lln«os.
Nov. 1943
Duckc : Se,ringui-iriis
29
•erru para os nflucntcs do rio Unini, ns nrvores de borracha
deste rio. A Jendu dn inferioridndc da borracha do rio Negro,
hirgumente ospalhudu c acrcdilndu, ficou nssim dcstruidn.
•
l.ogo depois do nosso regresso do Jnti, o sr. Alkncar, devo-
bido c futuroso nnturulistn, quo tfio nio?o j» fdrn professor de
Botftnicn da Escola de "Viyosn, vein a fnlccer de lifo.
Kin todos os mens t rubai bos ftii nuxilindo, com a maior
eficienein, pelo sr. Gaetano Cabiui., ngronomo e industrial cin
Manaus, meinbro du “Rubber Survey Party". Os estudos rein* *
livos ao latex c no solo fornm dirigidos por esse distinto eoln-
borudor e amigo.
DISTRIBUiQAO GEOGRAFICA
Nadu hit a nltcrnr nos dados (jue indiquci nn “Revision"
quanto no limite gernl do genero Hr lira (1). Quanto ns cspicies
e vnriedndes, temos de registrar n presen^n du II. Ultra vnr.
pilotula nn parte sudoeste dn Amazonia brasileirn, ale a i)6ca
do Mucuuu nfluente do Inco (latitude 9"20’, segundo Kiutkoii),
t'erritdrio do Acre. II. brasilicntit foi enconlrada nos nfluentes
ocidentuis do bnixo rio Negro, e no rio Juri (no nordeste do bnixo
Amazonas, no Kstndo do Pnrn) ate nciina dn segundn cuchoeirn.
O Sr. K. Rutlek observou-a nn Bolivia ate circa de 800m. do
altitude. O numero de espicies, ]>arn endn um dos pnises (no
Brusil: estudos) quo participant dn hilein, dove ser ligeiruincntc
inodificado: suo Ires ns espicies ntunlmente conbecidns no Acre,
e I nos territdrios nmnzdnieos du Colombia e du Venezuela.
PORTE DAS Alt YORES
As seringueirus innis alias que vi nte boje pertencinm u
II. Ultra vnr. pilotula e fornm nchndns cm dois lugnres, dis-
unites um do outro: Fonte Boa e B6en do Aere; uimt que vi
nestn ultima locnlidnde pnreein utingir uns 50 metros. A forma
(1) l'altu hul»* r *«• alumna rspikslr «1«* lit ita trannpAo a rtffflo d«»* campoa da
rl " Hruncn, penetrnndo nan fl<<r«-htuh HKufltlan ao nort** h campos, IVIo atual mta.lo
conlu*clmefltoH, o limits do Kinein flcnrla abalxo da <a«h<*lrn do dlto rio, * in
* dn latitude boreal, ijuundo uI<mmqu t»* N. no vale do Orinoco »• •’» a 7* no do JCiMequIbo,
Nov. 1943
Uufke ■ Stringutiras
31
>'< s correspondent, na maioria, nos tin //. gnianrnsis vnr. vccidcn-
Inlis, oxecto n constnntc irrcgularidudc do verticilo do anlcnis o n
prosen^n duina, cmborn minium, pilnsidadc no ludo inferior <lns
loliolos. Os botbcs das flores mnsculinns silo globosos como em
<)• occidcutalis. mas pclo menus iimu das einco anteras b in-
sprida oum pin no inferior no dns rest notes, exutiimente como em
eertos espccimes do //. Ultra. As semcntcs oonoordnm oin tnmunliO,
formn e obr com ns da II. </. occidcutalis . A presonya do polos nns
folhns nte agora nfio veriflcada cm qualqucr dns formus do II. guia-
iicnsis, Icinbra II. Ultra pilosula. Isso fax sopor quc II. Ultra min
Posse do umn vuricdadc dn multiforme II. gnianrnsis, du quid
dn sc distinguirin quasi iinicamcntc polos botbos das floros mns-
culinas, longnmentc ncuminados. Os “soringuciros” nfio dis-
linguem ns duns supostns espccics. Nfio dispomos, no cutanto,
do bnstnnle material frutifero dns vurias formas da II. Ultra
para saber se nfio hi carncteres difcrencinis eslavcis nus se-
tnentes.
H. lutea (Benth.) M. Arg.:
Quanto iis rolaybes do nfinidnde outre as especies (/nianensis e
lutea, e a deseoberta do uma forma quo pnrcee represontnr umn
transi^ao de (/nianensis vnr. occidcutalis para Ultra vnr. pilosula.
vojn-se o cupitulo relntivo a primeira.
H. lutea vnr. pilosula Ducke:
ft ostn a “seringueira vermolhn" do medio e do alto Burns,
tarnbem conhccidn por “ser. mniibn". Obtive material florifero do
duns arvores dn floresta, em lugnr limido, nns terms alias nlmixo
do Boon do Acre; ossns arvores correspondem em todos os sens
caracteres as dn II. Ultra vnr. pilosula de route Bon (rio Solimbos),
inclusive no sou porte, pois umn dns mesmus pnrocin medir nfio
nienos de 50 metros de nlturn. Bela comparaffio desse material
botfinico quo abrnngo loll ms velbus o novas e floros do Ibdns ns
•dudes, pude olnssifionr uma plnntn do borbfirio com fbllms e in-
floroseeneins muita novas (IviiUKOrr 5168, “Mouth of tin 1 Mncuiilmu,
tributary of Bio Yaco, lat. 9.® 20 S.’’, Alto Puriis, Territbrio do Acre),
•ceobida dos Estados Unidos. A area geogrfifica da //. Ultra var.
pdosnla estondo-so, portanto, do Solimbes inclusive o buixo I§fi,
ao uorte, nte o Territbrio do Aero, no sill.
. Irt/ttivos do Servian Plorestal
2.1
.12
II. cuneata IIiiIht:
A "seringucira vcrmelha” do Purus foi por Hrnmi, a prin-
cipal, considorndn idcntica a sun //. amenta do Porn oriental, mas
is.so foi pdslo cm duvida polo mesmo autor, chi trnhnlhos postc-
rioros. Do lipo, mis colcfdes do Muscu Paraense, encontrei upenas
ramos com fdlhas, 0 por isso julgo quo Ilrnint nao conhccia as
soniontos cm cstado porfoito, provindo a arvorc cultivada soli
esse nomo no horto do Muscu, do tuna pi an I i 11 ha nova tra/.ida do
sou Jugar nutivo. Ess a arvorc croscou ate regular altura, mas liojc
grande jiarle dos ramos csta soenudo, do forma quo nao podeiuos
esperar quo ela ehogue a floreseer; suas fdlhas so pareeem hastante
com as dus acima referidas arvores da Intea var. pi I os ill a da Udea
do Aero, mas tamhein cm II. giiiancnsis var. oeciilrnlalis cncon-
Iram-so, nao raramontc, fdlhas parccidas. A prosen^a, agora veri-
ficada, da lulea pilosula no Torritdrio do Aon*, permitc aventurar
a liipble.se quo a cuneata do Ucuiuli seja ideation nqucln.
No horto do Muscu Pnr&onsc existem, idem da amenta do
Ucaiali, Ires arvores proeedontes do Purus, com a mesma elassi-
ficnyno bolnnicn, mais tarde posta cm duvida polo prdprio autor.
As ditas arvores loom 118 aims do idade, mas fraco dosenvolvi-
mento, e e pouco provavel quo ehegucm a floreseer. Elas dife-
rem da amenta do Peru logo ii jirimeira vista, por seus foliolos
mniorcs e, sobretudo, mais largos. Arvores inteiramente seme-
lhantes foram por mini vistas, cm cstudo esteril, no Purus, mis
terras alias da H6ca do Acre (do undo sem duvida procedem as
quo Ih’iiiai plantou no Muscu) e do scringal Mary, lugar Caelio-
eira; no ultimo lugar encontrei numa dossas arvores algumas
eapsulas quasi adultas, uotaveis por sen tumnnhu inuito grande,
mas dosprovidas do soniontos maduras. A classifica^ao dessas
soringuoiras so podora ser feita (juando delas possuirmos floros
e soniontos adultas; no tamanho 0 na forma das folbas e das
eapsulas, elas so pareeem com uni dos individuos da acimn men-
cionada forma do II. giiianriisis var. oecidentalis quo, eventual-
monte, devora ser considerada coiiin transi^ao do (/iiinnensis
para Intea.
II. Hcnthamiana M. Arg.:
Esta espeeie, a segunda do geuero em valor industrial, rn-
ramente atinge porto grande, c em nonlium easo chegu an do II.
hrnsiliensis do bom tamanho; ela oeorre, no entanto, em eertos
lugarcs, em tao grande uumero do arvores cpio isle pmlo su|>rir
Nov. 1943
Ducks : Stringui'inis
33
" quc Ihc fiilln cm rcndimcnto do lutcx, por individuo, Klti pa-
rccc scr a mais varidvcl das cspccics ddste gcncro, c d dc sc
notiir epic ndo sc trutu dc vnriedudes gceigrdfieas, como na //.
yuianmsit, mas dc formas individuals; algmnas variators, ja
dcsignadas como novas cspccics, parcccm scr atrilmivcis a in-
fluencia do solo (as formas Hubrrittna c subglabrifolia), oulras
posslvclmcntc ii nicstifagem (formas caudala c obhitiloba).
A forma ti pica da //. Ilcnlhaminna tem tronco inodcrada-
nicntc cntumccido nu base mas siibilamcntc ndclgafado cm ciina,
raramcnlc cxccdc 20 metros cm altura; o latex c hranco, iis
vc/.cs uni pouco amnrclado, princi|>almcntc cm indivlduos mal
dcscnvolvidos. Os ramos principais da copa sao mcnos asccn-
dentes (juc cm II. brasiliensis; as fdllias sao mcnos inclinadns,
mais amplas, c, quando maduras, dc consistcncia sub-coriAcca.
A pubesedneiu da face inferior das fdllias c das inflorcsccncias
(‘ almndantc c dc edr accntuadamcntc ruivu. As florcs sao mais
ou mcnos longamcntc acuminndas, e as masciilinas teem 7 a 9
(raramcnlc (> ou 10) antcras, cm dois vcrticilos irrcgulnrcs. A
‘■iipsula lembra, por sens carpelos muito salientes. a dc II. gnia-
Hensix, mas as sementes sao mais cscuras devido ii maior abun-
dancia das mnnebns; csta edr cscura permitc distingui*las das dc
fl . giiiuncnsis var. marginal a epic frequentemonte sc lbcs assc-
melham cm forma e tamnnho.
Em tdda a parte onelc existc uni ntimero maior ele scringuei-
r 'is Ha cspccie Uenthnmiuna aparecem individuos cm epic o polo
mivo das fdllias c substituido por pilosidadc brancaccnta, no
•odo on cm parte, bavendo ncstc caso mist lira ele polos elas duns
cores. Ne>s individuos dc polo claro, o indumento das inflores-
cencias e dum ruivo mais piilido. Neis outlets caractcrcs, inclusi-
ve os das cdpsulas, c na forma c edr das sementes, nao sc nota
diferenja. Nas numcroaas arvorcs elumn plantayiio dc II. Ilrn -
Ihamiana, localizada nos arreelorcs ele Manaus no epiildmctr.o 9 da
cstrada Campos Sales, e> polo c, na maioria, ruivei, nalgumas.
porem, brancnccnto, sem quc outra difcren?a peissa scr notada
nos respectivos individuos eleis quais obtivc material botAnico
coniplcto.
A citada plantaepiei ele- II. Ilenlhamiana, I'inica epn- encontrei
•lets arredores dc Manaus, acba-sc cm solo dc argila com pouco
s *lica, freepiente nos espigdes altos elcssa rcgiiio, visguento e es-
corregadio (“como sabao”, na linguagem popular) depois dc
('biivas. () dito seilo, ueutrei ou fracamentc acielei, e'- dtimo para a
34
Arquivos do Scrvico Vlorcsbd
2,1
c ii 1 1 u rn da II. brasilicnsis (conformo lodos podom vorificur niinin
visitn as plnntnyocs (In Vila Municipal); as poucns II. bratilicntis
dispersns mi dita plantngfio do II. Hentluimiana dcstncain-so por
grande dcsonvolvimcnlo »• sndio nspccto. Ncssn mosmn plnntn*
?ao, pore m, iionhtimn das numerosns Brnthatniaiui atingo porte
avnnlajado, c as folliux siio cm goral pcquenas c liaslanlc duras,
(lifercnlos (las quo so observant mis arvoros da uiosnia espocic cm
sou habilut normal. {•'. os to o iga|>d, scinprc puntnnoso on polo
monos muilo umidn o anualmonlo nlngavcl pcln clieia dos rios,
com solo sllico-nrgiloso francamonlo acido. Os lugurcs undo
cnconlroi as arvoros do maior porte, da espocic llculliamiana,
sao o Parana do Annvilhunn (baixo rio Negro) c a boca do rio
Apuaii, nfluonte do mosmo; af, corlas arvoros parecem cxceder
30 metros do all lira. Ao po do individuos particularmento opu-
lentos, o sr. Caihan'o Cadiiai. extraiu amostras do solo cujo
exame confirmou a acido/. do mosmo; arvoros do igual porte
foram oncontradas polo mosmo sr. Caitano Cahhai. iui regiuo
da boon do rio Padauiri, cm idontioo solo.
As varia^oos da lirntliumianu epic mo parecem atribuivois
ii influoncia do solo imprdprio para a ospooio, pcrlenccm a dims
cutogorias. A primoira abrangc individuos nao so roduzidos no
tumanbo goral, como ainda cm certas partes das floros (mas-
culinas) : androcou o disco. Dossn catogoriu so oncontrei ate
agora uni grupo do individuos no quil6metro dois da Kstrada
da Ruiz porlo do Manaus, mini pequeno igapd percorrido por
uni riaebinho, om solo bnstanto silicoso e oxcossivamonto pobre.
Sao arvorozinlias do poucos (3 a M) metros do altura, do troncos
dolgados, tortuosos o doformados; as fdlbns, inclusive a pilosi-
dadc (ruiva), sao as da II. Benthainiimu tipica; as floras mas-
culinas, pnrom, sao mais curias (curtamente ncumimidns, cm
botao), tondo om niuitos casos sdmonto 5 anteras (iis vozos 0,
raramonto 7) o disco, na maioria dostas arvoros, tom as pontas
alongadas da HcnllHtmiimu column. A primoira das arvoros
descobcrtas om V.Yll sorviu do tipo para a II. Ilubcriuna, doscrita
om 1(125) como ospooio nova porom, mais tnrdo, reduzida a sim-
ples forma.
Uma urvore recontomentc doscoborta no mosmo lugar dis-
tinguo-so das preccdcntos polos lobos curtos o largos do disco,
quasi como om II. Spruceana. Duns outras arvoros quo faziam
parto do mosmo grupo, bojo desapurocidas, distinguiam-so por
suns f (Minis muilo pcquenas o monos roclinadas; uma das incs-
Nov. 1«>U
Ducke : Seriugutinit
.35
mas, ulcm disso, polos ldbulos do disco bastante curios. Kssus
podium cvcntualmcnte provir do mcslicogem du Hcvr.a Hcnlha-
tniarui forma llitbcriana com o ldbrido II . gracilis (II . gni.
margitiala x II . Ilcnt It. Ilnbcriana), do mosmo local; tnl suposieuo
c rcforyadu polo aspcclo dns scmentcs de uma das duas acima
mcncionadas Arvorcs, colliidas cm comedo dc 1911 c ipic sc pare*
clam com as da gracilis. Nuo pude saber dc qual das dims arvorcs,
cujo material florifcro fora colctado cm 1929, provinliam as se-
mcnles, pois sdmente uma sobrevivin ate 1941, sendo ncsle mosmo
aao derrubada antes do nova flora^flo.
A segunda catcgoria das variu$des individuais <la II. Ilca-
I ha mi ana, atribuivcis ii influcncia desfavorAvcl do solo, enracte-
rizu-sc pda redu^Ao ou supressao da pubesceneia das folbas. A
primeira Arvore nossas condi^ocs foi doscobortu cm estado flo-
rifcro cm 192!) c niais tarde descrita como forma subglabrifolia;
as suas folbas possuem escassa pubescAneia brancacenta quando
novas, tornando-se glubras depois dc adultas. I*m 1!H1 encon-
trei mis cabccciras do Igarape Guarita, perto dc Manaus, um
grupo dc arvorcs da Urnthaniiaiia, entre as quais uma dc folbas
subglabras c uma oulra dc folbas intciramcntc globras. A ar-
vorc do fdllms subglabras csta situada na margem pouco inun-
dAvcl do igapd cm cuja parte funda sc cncontram muilns II.
lirnfluimiana tipicas, dc fdllms densamente pubcsccntcs; dclu
eoletei material botanico completo. Junto ao mesmo igapd, mas
no burraneo seen que sobc para a “terra firme", estii uma pe-
quena arvore mill desenvolvida cujas folbas siio intciramcntc
glubras; cssa Arvore nao parece ainda ter florcsciilo, mas per-
tcncc com segurunya a mcsinu cspecic botanica das do igapd vl-
zinbo. Uma outra Ileal hamiana dc fdllms glabras foi por mini
encontrada, com frutos maduros, na Campina dc Acajuluba
(baixo rio Negro), na bcira da mata pantanosa que acompunbn
Uni rinebinbo; a dita arvore pertence a um grupo dc quatro
c njas tres restantes teem as fdllms pubcsccntcs da forma tipica
da (specie; ela ocupa, nesse grupo, o lugar relativamcnle mais
N cco. A descoberta da II. Heat hamiana de fdllms glabras permi-
•c, afinal, identificar como pertencentc ii mesina cspecic c forma,
° cspecimc florifcro Herb. Amaz. Mus. ParA 7.02(>, por mini
colctado cm 1905 cm Harcelos c por Hi in a atribuido a II. rigi *
( h folia, a qual, no entanto, parece ser limitada its catingas do
rio Negro superior.
Anjuivos do Scrri(o l ; lores tal
2.1
As formas npurcntcmcntc individuals da Ucnthuiniana c que
sc caructcrizam por uma rcduyuo em ccrtos drgfios da planto
(dimensdcs poqucnus das fdllia.s, escasscz ou supreAsito da pu-
bcscencia dcstas, curio acumc do hotiio floral, numcro mcnor
dc anlcras, rcduyao dos lobos do disco, tamanho pcqucno da
capsula c das somcnles), dcvcm provavclmcnlc scr olribuidas
a care lie in do alimento, cm virludc dc solo imprdprio para a
cspccic botanica. Mas oulrus vnria^oes aparcccm cm individuos
naacidos no mesmo solo ondc sc cncoulram urvores dlimamcntc
evoluidas da forma tipicn da cspccic. Nada sabemos ao certo,
ate agora, quanto as origens dessas variu$des, as quais deve-
mos sopor individuais, por nuo termos cncontrado numcro muior
dc individuos dc cada uma das mesmas. 0 material cstudndo
c incompleto porque faltam os frutos; file foi colctudo no baixo
rio Negro, Parana do Anavilhana, bdea do rio Apuai’i, c dcscrito
emno formas caiulalu e oblusiloba. A presen^a do grande nu-
mcro ilc arvorcs dc II. Sprureana perto dos lugarcs ondc forain
cncontrndns as dilas formas, cm companhia dc II. Ilcnlhamiana
tipica, c sobretudo a dcscobcrta dum hibrido (pcrfcitamcntc in-
Icrmcdiario cnlrc as dims cspccics, nas florcs, capsulas c sc-
mentes) fnz pensar que as dilas formas possum scr produtos
dc hibrida^ao; algous caractcrcs mostram scmclhan^a com
Spruccana, porfim os boldcs das florcs teem o acumc muito
comprido, bem carudcristico da tipica Henfhamiana.
II. rigidifolia (Henth.) M. Arg.:
Esta cspccic c sdmentc conhecida na cole<;no tipica, c provavcl-
mcnlc rcstrita as culingas do alio rio Negro. O cspccime II. A.
M. I*. 7.02(), proccdcntc dc liarcclos, atribuido por llumai a II.
rigidifolia, pcrtcncc a forma dc follias glabras da Hrnlhamiana.
H. brasiliensis M. Arg.:
Novos dados sdbre a distribui\‘uo dcsta cspccic ao nortc do So-
limdcs c do baixo Amazonas alargam considcravclmcnlc a area
gcograficu da mesma. O sr. Cai:taNo C'.aiiiiai. observou arvorcs
uativns dc grande porlc no interior do Manacapuru, c a recente
cxcursao ao rio Jail, mciicionada na purtc inicial dcstc Irabalho,
comprovou a jii suposta presen^a da II. I{rasilinisis nos ufluentes
da margem dircita do baixo rio Negro. Os seringais dcsta cspccic,
no dito rio, junlam-sc, segundo informaydes obtidas in loro, com os
Nov. 1943
Ducke: Serint/utirat
37
rio Rudajoz, uflucntc <lo Solimdcs, no mtinicipio do Codajuz.
Nil area geogrtificu do //. brusilirnsis, no ICslado do Amazonas de-
'‘•oi, portanto, sor incluidas as lerras <|iio sc cslcndcm dcadc a
niargoin csqncrda do Solimdcs, nos municlpios do Mumicupurii
'' Codajiiz, para o nortc ate os cursos snperioros dos afluentes do
baixo rio Negro. Os rios principals quo dilo accsso as ditas terras
Stt ‘> o Manacapurii c o Hudajdz, do lado do Solimdcs, e o Juft c o
Unini, do lado do rio Negro.
II. bratilirntis cxistc tnmbcm no alto rio Jari, afluento
‘•Kilter do da parte oriental do baixo Amazonas, no Ivsludo do
I’arii. {■: cla quem fornccc a borraeba lina dcsse rio. Mcneio-
m ‘i. no men trabalbo anterior ("Revision"), que a imlieayiio da
II- lii’iit luimiuna no mapu geral da obra de W’ii.Oam S. Sciitnz e
oatros, para os afluentes esquerdos da parte leste do baixo
Amazonas, neccssilavn ser confirmoda por novas observaydes.
l'-ssa indieayao, no mapu, nuo eonsta do texto da mesma obra;
verifiquci que procedia de umu Jnformayuo errdnea sdbre as
seringuciras do alto Jari, reeebida pelo extinto R. Montciro da
^•'ista. As ditas seringueiras foram atribuidas a especie II. lU'nlha-
miunii, porque as seringueiras "boas" do alto Trombelas per-
tencem efetivumente a esta. Huviu, naquele tempo, umu teoria,
largamcnte cspalllada e acreditada, de que II. brusilirnsis mio se-
r 'a encontrada acima <las cacbociras dos afluentes escpierdos do
baixo Amazonas. Conformc essa teoria, as Ilcvrns de boa quali-
‘bide, de tdda a parte norte do b'stado do Purii, mio seriam II.
braxiliensis mas umu outra especie, e esta deveria ser a II. Ill’ll *
Ihtimiimu jii conbecida no alto Trombelas. Tudo isso, por^m,
era mera especulayuo, mio hascada no estudo das lirvores que
tienlium botiinico aindu tinba examinado. Iloje, no entanto, sa-
beinos <pie II. brusilirnsis, embora ausente da bacia fluvial do
Irombetas, como, alias, de todo o norocstc do baixo Amazonas,
‘•xiste no rio Jari nn parte nordesle do baixo Amazonas para-
ease, e mio sbmente nas viirzeas do baixo curso mas airnla na
‘terra I'irme" acima das maiorcs cacbociras do dito rio. Todos
“ s especimes botiinicos que o men amigo Sr. II. Andrade
llunios, teve a gentileza de mamlar collier nas seringueiras boas
alto Jari, pertencem a especie II. brusilirnsis. losses especimes
proveem de dims loealidades (C.umarii e Coutinbo) acima do
firandc salto de Santo Antonio, e do seringal ltacani acima da
SciELO'o
2
3
5
6
11
12
13
14
15
16
z
cm
Nov. 1943
Ducke : Serin<iitrir,is
39
M • ,
M'rtnguciru barrigudn", nuncu foi utili/.udn porn fazer bur*
'■'iclin, in as os seus trnncos forneccin madcira Icve e barnln purii
° mieoixotnmento do prodiilo das outras especies.
Nossos aluais tonheeimentos bot&nicos, rclativiimcnlc as i>a-
r "’tl<nlcs e formas cm (|uc sc suhdividcm as ospecies do Henc.a,
,,,n< la niio pennilein detcnninar o possivcl valor eomercial do
rada uma dcs.sas formas.
b-in plan taboos dc lirvorcs da iiicsma espccic e forma, apa-
rcnlemcntc orimulns do mcsmo lugur, cncontrnmos individuos
niorfol6gicamentc iguais enlro si, mas com rcndimenlo inuilo
diverso em latex. Convent, no entanto, lembrar quo a classifica-
?ao cm generos, especies, variedadcs, etc., c apenas uni meio do
f l ,lc nos servimos para coordenar os individuos cm categories
de major on menor afinidade, bascando-nos iinicnmente nos cu-
inctcrcs morfoldgicos das plantas; por isso, todus as clussifica-
V"es sao ale certo ponto arbilrarias c artificiais.
Citarcmos o que escrcveu Poyson, cm Conlril). U. S. Her-
barium
"Doctor Gray once said: Species arc but judgments jud-
gments of variable value, and often very fallible judgments! No
«uie who bus ever studied plants in the field, in the garden, or
1,1 'do herbarium, will question the truth of this remark. Species
ur °, indeed, judgments, and not only that, they are matters of
convenience... The practice of grouping a mass of distingui-
s buble and distinct things under a single name, deserves no syni-
pathy; hut on the other hand, the habit of giving a specific name
to every slight variation is equally bad. The variability of the
species is, of course, much more marked in some genere than in
others. "
immiDOS NATUllAIS
1. Hevea brusiliensis M. Arg. x II. Sprucennn (Hth.) M. Arg.
Atinge freqflentementc 20 metros on mais tie alt lira. Tron-
‘ o, easca c latex coneordam no aspcclo com os da II. brasilirnsis.
s escamas dus extremidades dos raminhos lembram //. Spru-
\ " ,,U ‘ 8en< *°* Porem, mcnos numcrosas e mais cedo caducas.
s iolhas sao em geral glahras e parecem-se com as de II. brasi-
" axis forma latifolia; alguns foliolos, em ccrtos individuos,
11,11 11,11 on outro pelo ao longo das nervuras principals. As in-
40
Anpuvos do Servi(o I'lorcstal
2.1
florcsci'neias pscudo-terminnis costunium excedor om tnmunho
i'ih matures quo so possum cnconlrur cm 11. Sprucrana c ttuo
scmpre muito mniorcs <|ue us do II. brasilicnsis. As florcs con-
cordnm com us do Sprucrana mi vnriuhilidudo dus dimensocs,
iiu forma, mis duns cores do calico (umurcludo pnlido o vermo-
Iho parduccnlo oscuro). ussim cmno nil cstruturn do androccu
o do disco; os hotocs floruis, no cntunto, suo scmpre uni pom o
ucumiiiudos. Km nfio ruros cusos, u coluna dos cslumcs tom
Apicc trifido, o quo parocc ocorrcr com certu frequoncin om
hihridos do Urvea. A cupsulu tom o tamnnho du do II. Spru-
Ci’una, mas sua forum o quasi sempro intermediurin entre us do
II. Spruceanu o dc II. brasilientis; os curpolos suo mnis salientos
quo om II. Spriicranai u deiscencia o iguul u du II. brasilicnsis.
mais complota quo om II. Sprucrana, sendo que os rostos du
cupsulu nao ficain prosos ao pcdimculo. As somontos suo pare-
cidus com us du II. Sprucrana cm tumunho, forum o edr; mnis
rurumento elns suo intermediarias entre ns das duns ospccies;
om rnros elns lemhrum somontos volumosns do II. brasilientis,
podendo, no cntunto, sor rcconhceidns peln quilha ventrul proe-
minonto.
Quinze (15) desses hihridos forum utd ngoru ohsorvndos
om pluntu^ocs do II. brasilientis nos arrodores do Mannus. Todos
proveem, ao quo pnroco, do mudns trnzidus polo extinto K. Mon-
toiro du Costu do buixo Mudeiru. Iguais hihridos forum por mini
cneontrados om Borhu, chi Mauds, no Solinides ulmixo de
Mnnncnpuru, o no rio Jnu afluonlc do lmixo rio Negro. I. a Hue
onconlrou-os om Cununm; o sr. Cai:iano Caiihai., no Autux. Na
ullimn loculidudc costunium chnnmr tnis hihridos do “serin-
gueiras casndas”, sinnl ovidonlc do que os scringuoiros so uper-
coberam da origem mista do tuis arvoros.
Os curnctoros botnnicos (losses hihridos suo, com oxco^uo dos
du somonto, (luinii notuvel uniformidade como nuo serin oncon-
truda om numero iguul de arvoros do II. Sprucrana mi II. bra-
silirnsis.
Material hotnnico do vArias arvores foi, hn nlguns anos, dis-
trihuido polo Jurdim Hotnnico do Rio do Janeiro u viirios i n s ti-
ll 1 1 os congdnercs. Novo mutoriul foi colhido polos tecnicos da
“Rubber Survey I’urty”.
Vi peln primeiru vox um ospdeime (sdeo) dosses hihridos
cm 1921, no oxnminar material de Heveus propnrndo por La Hue.
Km 1929 doscohri ns primeiras Arvores; ns infloroscencins ornni
I'M.?
Dtnkf. Stringueiriu
41
'nuito grandcs, porem a frutificuyfio f»i cscussa. Isso f ez-ine
Icmbrur a posslvcl prcscnya tie liibridos, hipdlcsc subsequente-
HKiilc apoiiuln pclo ex tune tie tun largo numcro dc indivitluos.
As Arvores costumnm ter npnrenein sadia, niesino quontlo em
s "lo muito pobre c Aeido. Km Flores, no suhdrhio tie Manaus,
<‘xiste uina pluntayuo abantlonada, em tais continues de solo; a
niuioria dtis Arvores pertence a cspecic //. braxiliensix e tern ns-
peeto doentio; cineo sao liibridos de II. braxilicnxix x II. Spru-
ce ana, Ires das quais de creseimento exubcrnnle; algumas II.
Quianenxix var. martjinada ' nascerntn espontaneamenle no ter-
reno. () cstudo do latex por tecnicos espeeiuli/.ndos deeidirA sc
esses liibridos, cultivavcis em solo pobre c aeido, deverao ser
considerados scringueirus tie boa qualitlatle. Os seringueiros
nos arredores dc Manaus e na maioria this outras localidatlcs
neinin mcncionatlas, nut) distinguem tis presentes liibridos no
nteio tie uma planta^ao tic II. braxilicnxix, ulili/.undo igualmcnte
° scu latex; no Autaz c no Jan, no entanto, os liibridos “serin-
gticiras casatlas” parecem ser considerados menos bons.
2. Hevea Henthamiana M. Arg. (forma tipica) x H. Spruccana
(Bth.) M. Arg.:
O aspeeto geral tin iinica arvore conbecida c semclhnnle ao
<1 lima //. Beiilharniana tic porte grantlc. A Arvore tern a all lira
tie cerca tie metros. Casca, folbugeni e latex sao os da II. Ben-
Hiamiana tipica. As escamus tlos botdes vegetativos lembram
Spruccana, mas silo menos dcsenvolvidas. () lado inferior
'los foliolos e revestido dc pubescencia brancucenta quo se torna
L ‘ or <le ferrugem ao longo da costa central.. As infloresceneios
S!1 «> de tamunho mediauo e densamente pnbesccntcs como em
llrnlhamiana tipica, sentlo apenas a c6r tlos pclos mais j»a-
lula. As flores teem dimensdes igunis on mil pouco maiores quo
ua ‘In Bcnthamiana; elas silo menos acuminadas quo ncssa es-
peeie, porem mais acuminadas que em Spruccana. Km carAter
especial tlo presente hibritlo e a edr purtlo violAceo escuro, em
t ertas flores quasi negro, da parte central tlo cAlice, cm eontrusle
co, n o amarclo pardacento da extrema base e tlo Apiee. Kssa
‘or eseura e mais conspieuu na face interna e se cstende sdbre
portes tlo nntlroccu, inclusive niuitas vezes a coluna. C6r eseura
senielhantc nintln mlo foi observada no antlroceu tie II. Sprucca-
11,1 Hem tie sens liibridos com II. brasilirnsis .
113.858
V. 4 —
cm
7 SciELO) 2.1 12 13 14 15 16 17
42
. Irquivos do Scrvi(o ldorestal
2.1
As anteras da flop sao sole ou oito cm do is vcrlicilos incom-
plctos c irrcgularcs, c a coluiia loin frcqucntcmcnlc apice bifido.
<) disco compdc-sc dc cilico graudes ghindulas ovais on oblongas
c cm muitos casos dcnticuladas, mais raramculc subuladas ou
Niddincar-oldongas . Todas cssas formas podem scr cncontradas
cm (lores da mesma inflorcsccucia. A capsul a asscmcllia-se a do
ltibrido brusiliensis x S/iruccana, sclido, no entanto, urn pouco
manor; os carpdos sao mais salicolcs, bem mais que cm Spru-
<•(•< 111(1 pura. A dciscciicia c complcta: os rcslos das capsulas
nao ficnm ]>rcsos ao pedunculo. As scmcnlcs teem aspcclo ca-
ractcristico: das sao mcnorcs quo cm II. Spruccana, porem
maiorcs que cm II. Hcnlliamiana ; o grande niuncro dc manchas
prelas, embora diferenles na forma, da-lhcs mais a apnrcncia dc
scmcnlcs dc Hcnlliamiana que dc Spruccana.
fistc hibrido foi cnconlrado mini igapo ao longo do Parana
do Anuvilhana (bra$o mcnor do rio Negro cm sua margem es-
((uerda), iiouco abaixo da bdea do rio Apuau, cm solo muito
acido dc barro acin/.entado, nao inuilo profundamente inun-
d&vel. Material florifero e frutifero foi colctado cm cxcursocs
da "Rubber Survey Party”. Numcrosas arvorcs de II. Ilcnllia-
miatui vivom naquclc igapd, c, a pequena distfincia para o sol,
inillrarcs dc individuos dc II. Spruccana povoam as illias baixas
c inundadus da llaia Hoiassu, expansao lacuslre do rio Negro.
il. II. Renthamiunn forma Huberiana Duckc x II. guianensis
var. marginala Duckc.
() primeiro individuo foi deseoberto cm 102i), sendo dcscrilo
cm lO.'M) eonio cspccic nova, II. f/racilis. Mais tardc rcconheei
que csta nao passava dc uni hibrido (ver: "Revision” p. 30).
A arvore foi cortnda cm 1931, porem antes cu ja tiulia colctado
material botanico completo, cujas duplientas forani dislribuidas
pelo Jardim Rotanico do Rio dc Janeiro.
Um segundo exemplar foi deseoberto cm 1011, numa dis-
tAncia dc poucos metros do loeul do primeiro. () segundo exem-
plar era, coma o primeiro, lima arvorc/.inlia csguia dc cinco a
scis metros dc altura, com fdllias cm posi^ao crecta e foliolos
lanccolodos, coriaceos, pilosos cm baixo c com margem revi-
rada; as flores muKculinas, porem, nao cram subglobosas como
na ]>rimcira arvore, mas subacuminadas . Kssas flores tinliam
cinco anlcras formando um verticilo irregular, e um bem evo-
luido disco dc cinco pontas, tudo isso como na primeira arvore.
SAPR6FITAS DO ITATIAIA
POH
A. C. BRADE
O verfio de 1911 a 1012, com chuvas fortes do intervals curios, fol
parliculnrmente favorAvol no descnvolvimonlo do snprdfitns. Assfin, pu-
demos constiilar viirins espdeies dns fnnfilins das Triuridncear e R urmnn-
niucrae, nfio nssinaladus nnlcriormcnle.
Nosto trnbalho damos a dcscricilo do duns ospdclos novas o uma lisln
das onconlrndas, aid agora, nossn rogiflo.
TRIURIDACEAE
1. Triuris hyulina Micro. (Figs. 11-17.)
Italinin, loto .17, a 900 in. s. n. do mar; torresl.ro na mala vlrgom. Log.
A - G. Hrado n.° 17.330. 27-111-1912. Herb. Jwrdlm BotAnico, Illo do
Janeiro, I 1 .° IC.OOO. Figs. 11-17.).
2. Triuris alala Braric nov. s|>. (Figs. 1-10.)
llerbn pusilln, gracilis, erocta liyalinn, usquo ad 20 cm alia, simplex
v,, l in regiono flornli pnree romulosn; rhixomn curium, cnrnosulum,
M iuamls minulis obsitum, radices numorosls filifornfis, slmplicibus sub-
Klubris instruclum; cuules oroctl, glnbri, aphylli, ad basin loroliusculi,
"Plcem versus slriato-sulcali, hexagon i-oclngoni, inlordum ad angulls
O'uuissime alnll; infloroscontin sympodinlis, 1-3 flora; bracleis
"'iblrilobntiR vol o basi subcordalo-nuriculalis. triangulnrl-lnucoolalis, se-
r, Hamplexlcnulis, margine undulrito-donliculatis; f loros dioici, 3-mori;
f *o.s. ma sc. porigonii sogmonlao ovalo-lriangulariao, basi connatne,
“Idee in caudam solidam, ad TO mm longam, contraclao, pars libera la-
"doao sogmentorunf circiter 1 mm. longa, 0 mm. lain, uninervala, supra,
basin versus, carinato-alata, marginibus rofloxa, tonuissimo puborulo-ei-
lialn; stamina 3, sognionlis allerna, propo basim tori mngni, carnosi,
O'iangulnre lale-alalj, immorsa, sossilia; an lb or no dilhocno, qundrilo-
'ulares, rimn longitudinali doiiiscenlos; fins fern, porigonii segmentn
-^ r *i * Borv . KlorrotA)
Hlo do Juiiclro
< 4 &)
Vol. 2 N. 1
Novembro, 1943
46
/Irijuivos do Servi(t> I'lorestal
2,1
IIUh florin mam;, conformln »ed laminae xegmentorum pmilo brovlores,
clrcltor mnf. longao, 4 mm. lalne, camla 20-3. r > mm. longn; carpel In
numorosisslma, stylus tormlnalis xulmliformls, globor, carpel lum supe-
rans .
Habitat', Hrnailin. — Ilaliala, lotc 37, n POO tit . x. n. do mar; lerreslro
na mala vlrgom. I, eg. A. G. Drado 17.331. 27-111-1942. ’Typos”: Herb.,
Jardlm Bot&niro, Rio do Janeiro n.° 40.010.
Kstn iillciTssnntc cspccie nova distinguc-sc <las ale agora
dcscrilas, ospcciuhncntc, polo toro alado das florcs inusculinas;
ulom disso, polo tamanlio muito mnior o, npnrcntemcntc, pelo
ri/.onm curio, oarnoso, rienmente provide dc raizes. Segundo
(liicsicN, “Das Pflanzcnrcich” I\ r 18.p.7”» (1038), o gcncro Triuris
o monotipico; esse mondgrufo jnntou todns as ospocies dcscrilas
a unica espooie: Triuris hyalina Miers. Por falta dos cxompla-
res lipos, nao nos o possivel vcrificar esse fato. Nosso material
n. # 17.331, ucimu citado, incluimos om T. hyalina, dando nas
fig. 11-17 o Ini hi to o analise dosla planta, para compora$ao com
a nossa espooie nova.
BUItMANNIACEAE
1. Burmannia aprica (Mai me) Jonk.
Itnliuiu, leg. E. Ulo n.° 3.407. fl. 111. (seg. Jonker Monogr. 88.)
Burmannia bicolor Mart.
Eel. do Rio do Janeiro. Itntiuin, leg. Scliwacko s. n. fl. V (sg. Jon-
ker Monogr. 91.)
No Herb., Jardlm Bnl&nioo, Rio do Janeiro, sob n.° 37.238 exislo um
exemplar log. Sehwacko s.n. 15-V-1895. Minas Gorais, Hurra do Ilatiaia
prope Gbapada. Kstu localidndn, no Muniolpio de Ouro llranco, foi con-
fnndida mu it as vflzes com a nossn Serrn do Ilatiaia, nos limiles entro os
Kstados do Itio de Janeiro o Minas Gerais. Schwackb n5o visitou esta ul-
tima; e, por osta razSo, conclufmos quo o exemplar citado por Jonkku, niio
6 da nossa Sorra do Ilatiaia.
2. Cymbocarpa rcfracta Miers.
Ilatiaia, lute 37. 900-1.000 m. s. n. do mar; terrestre na mala vir-
gem, leg. Hrade n. 17 333. 27-111-1942. Herb. J.ll. 40.400.
3. Gymnosiphon corn ut us (Honth) Hcnth. A Hook.
Ilatiaia, lob 1 37. 900 ms. n. do mar; terrestre na mala virgern, leg.
Hrade n.° 17 334. 27-111-1942. Herb. J.' B. 40 401.
Nov. 1943
tirade: SafrAfiUu do llalinin
47
• • Apleria gcntianoidcs Jonk.
Ustinia, Into 37. 000 ni. s. n. do mar, lorrestro nn mala virKi'in leg.
Hi-mio n.° 17 303. 30-111-1942. Herb. J. B. 40 458. (A dolcrmlnactto n&o
'' l ,,, m ccrla; as floros uni pouco cstrogadas, n&o pormltinm dlslingul-ln do
4. lilacina Miers., com toda ccrlcza).
• r >. Miorsielln umhcllntn (Miers) Urb.
Uolinin, loto 17.800 m. s. n. do mar; (orreslro nn mala virgom, log.
Hrndo n.° 17.303 14-I1I-1B42. Herb. .1. I). 40.450.
6* Thismia ilatiaicnsis Hradc n. sp. ad ini. (Figs. 18-25).
(? Ophiom'oris) llorbn pusilla hynlinn, 8-10 cm. alia; rhizoinn tu-
berosum, l.o cm. longum, 4 mm. orassum, radices numerosis, slmpllcls,
fdiformi.s inslructum; caulcs simplici, subcyliniJracol, glabri, upieem
versus sonsim dilatatl, apbylli, ualflori; floros solitarii, torminali, basi
3-brae toati ; bracteis ovalis vcl trinngulari-Ianreolalis byalinis, uni-
oorviis, 4-5 mm longis, 3-4 mm. latis, margino Integris; perianth in nl
•gnolum; porlcarpium carnosum, lurbinnlnm, tenuiter G-sulcalum,
l-locularc, polyspermum; somina minula, oblonga, fusiformia, longilu-
dinaliter striata, in plocentis tribus pariotalibus aggregnta.
Habitat : Jlrasilia, Estado do llio do Janeiro, Berra do Itatiaia, lote
37. OOOni s. n. do mar. log. A. G. Brade 17.320. 27-IU-1042. “Typus":
,!, ‘rb., Jardim Botflnico, Rio de Janeiro. n.° 40.402.
Mesmo coin inatcriul incomplcto, duinos n diagnose de umu
•specie do genero Thismia. Assim procedemos, ii visla da rari-
dnde com <jue siio cncontrados representanlcs dessc genero,
•°rnando, pois, de valor cada contribui'(uo para o esclarecimcnlo
'In assunto, pelo menos, no tocante a distribui'fao geografien.
Conhecomos, ale agora, da America do SnI, (i espdeies; 5 silo
■'ssnuilndas so cm lima localidadc; lima especie foi colhidn por
Mu-;ng perto de Petrdpolis c por Glaziou no Alto de Maeae, perto
do Nova Friburgo. Para a ultima localidadc silo indicadas mais
duns espdeies e uina de Maeae, isto e, na regiilo do litoral. Pro-
' avclnientc, T. igmisxentis (descrita mediunte material frutifero)
t ’’ tambcin, do litoral, como concluimos pelo nomc. A sex la es-
I'oeie, T. Luclzelburgii, 6 a unica que foi achada fora dos liinitcs
do Estado do Rio de Janeiro, no rio Mutuin, Estado de Espirito-
Santo.
A nossa especie apresenta interesse especial, pelo fnlo de
1 1,11 pola primeirn vez verificadas flores clcistogtlmicas, subter-
••uieas, neste genero botanico. Teinos a esperan^a de ser possivcl
di scobrir, ainda, unin fldr perfeito, que permita complctar a dia-
guose on, Inlvez, inclni-la numa das especies ja descrilas.
•18
Arquivos do Scrvico I'lorestal
2,1
0R( HIIIACEAE
I’ogoniopsis Schenckil Cogn.
1 1 n( in in . neg. I*. Campon Porto. (Nfio v Infos material)
GENTIAN ACE AE
I.ciphnimos aphylln (.Incq.) Gilg.
Ilniiaiii, Inlc :i7. {too III s. n. do mnr; terrentre nn mala virgem. lag.
A. C. llrnde 17.. '132. 27-IIM042. Herb. .1. B. 46.181.
LITERATURA CONSULTADA
Knoi.kii, .1 . — Triuridnceue. Kngler-PrnnLI. Pflunzrnfnmilien II, I, p. 231
( IHKil) .
I'.Nor.Kii, A. — Hurmnnnincene. F.ngler-Prantl. Pflanzenfamllien II. 0,
p. 41 ( 188!)) .
Gikhrn, II. — Triuridaceae. l>a.s Pfliin/.enreieh IV, 18 1938).
Jon km, K. P. — A Monograph of the lUirmnnnlncpne (Utrecht 1938).
Minus. .1. — On some new Hra/.ilinn Plants allied to the natural Order
Hurnmnniacone 1 M 40) .
Minus. .1. — Description of a new Genus of Plaids from Brazil (Triuris;
1811.
Minis. .1. — On a new Genus of Plants of the Family of Burmanniuceie
1817).
Minis, .1. — On the Family of Triuridaceae 1830).
Sr.unniT, M. — Burmannlucene Marti i Flora Brnsilicnnis III, I, 53 (1817).
Spiiu.Mann, C. — Triuridaceae. Martii Flora llrusiliensis III, 3, 615 1891).
Ulk, K. — Versidiiedono Hrolmrhtungen vom Gnhiot der bnumbewohnen-
den Ulricularia. 3. Saprophylon. Berichte der Deutschen Bota-
ninchen Gonollschaft . Jhrg, 1900, Band XVIII Heft 6, p. 253-
255 (Triurit myeenatdes) .
EXPLICACAO DAS FIG LIRAS
Figs. 1-10. Triuris nlnlii llrnde n. sp. Fig. 1. Ildbito da planta m'as-
culina. Figs. 2-3 Flores inane, vlnla do lado. (aumontada) . Fig. 1.
Flor mane, vista do cfana. Fig, 5. Hdbito da planta femin. Fig. 6. Flor
fern, miimenlada ) Fig. 7. PerigAnlo da flor fein. estendida. Figs. 8-9
Brdrleas. Fig. lo rarpelo aliment.)
OBSERVANCES SCORE “TRIURIS ALATA” BRADE
POR
F. R. MILANEZ c E. MEIRA
, introducao
As peculiaridades biologicas destu planta eneontrada por
A. C. Hiudi: (1) cm Itatiaia, levaram-nos a procurer cm sua
•slnitura, parlicularidtides anatdmieas quo lhcs corrcspotides-
• Sc ni. O snprofitismo, principalmentc, dcveria trnduzir-sc cm
atrofia do sutcma condutor e do plastidioma, dc vcz quo as
Triuridaceae suo dcsprovidus de clorofiln. Na maioria de suas
cspt'cies, nlem disso, tern sido coustalada a presen^a dc micorri-
/a , mntivo pelo qual dcvcriamos supor fosscm tambem infesta-
'bis as suas raizes por um endofito, tanto mais quo as mesmas
nornialmente vivem nos terrenos abrigados da a?uo solar c
Kniito ricos cm materia orgilnica.
N’ossas provisoes foraiu plcnamcntc confirinadas, ao mesmo
Icnipo (|uc observamos alguns outros fatos dignos dc men^iio.
MATERIAL E MfiTODOS
Todo o material para cstudo foi colbido no I’arque Nacional
'Ic Itatiaia, lote n. 37, local onde cstu cspccic nova foi descoberla,
' •n duas epocas diferentes: a primeira, cm maryo de 1042, pelo
bolanico A. C. Bhadi:, c a segunda, em janeiro de 1943, por
•loeelino Jose Sampaio. Os exemplares colbidos cm janeiro apre-
s <‘ntavani-se floridos on no inicio da ilorarrio, sendo lnuito nu-
•ncrosos os individuos inaseulinos. Em mar^o, as ]>lantas baviam
fnitificado e mesmo varies recepluculos cstavam desprovidos dc
frntos. N’esta epoca, os individuos inaseulinos ja cram muito
*'aros.
Arn. Serv. I'loremul
Itlo ile Janeiro
-
( :. n
Vol . IN, 1
Novemliro, 11)43
5 2
. In/iiiros <!•' Sfri'ifo I'lorrslal
2.1
Algumas plun Ins fornm observudus no natural e dcpoia eon-
scrvadns cm nlcool pnra colcgfio. Olilrns, dcpois dc dinfnni/.ndus
(por mislurn dc fcnol c liidrnto <lc clorul) nos pcrmitiram obser-
vur o Irnjclo dos fcixcs vasculare*. As dcmais fornm fixndns cm
liijuido dc Hcgnud, Invndns cm dgun c incluidus cm pnrafinu
scgundo n tccnicn usual (dcsbidriitn^no pclo nlcool ctilico cm
scric nsccndcntc c clarificafuo pclo xilol) . Os corlcs, efcluados
cm micrdtomo rolntivo dc. Spencer, coni 10 miern dc espessuro,
fornm corados pel ns neguintes combinn^5cs:
Snfrnninn — Fast green
I Irmnloxilinn Fust green
Ilcmntoxilina - Krilrosinn
Vermelho Mngdnln - Fust green
A primeirn combinayuo forneceu lnminns ndcipiadns no
cstudo anatomieo; u segunda c u ultima nos permitirum tun
cxnmc mnis dctalbndo da micorrizn, no pnsso que ns luminus
eorndas pcln hemntoxilinu servirnm para o exame do eondrioma.
A N ATOM 1 A DA RAIZ
As secyoes transversal's dc raizes exuminadns apresentavani
.'5(10 u 100 miern de (lift metro medio. Pudemos obscrvnr ns sc-
guinlcs eamndns, dc lorn pnra dentro:
A lu'iDiaiMi: e constituida de uma camada de cclulus, de
forma c dimcnsocs vnriiiveis; as suns puredes externns mostrnm,
de inieio, revestimento dclgndo, nniilo nitido, <le peeto-imicilugcm.
llltcriormcnte pstns c ns outrns pnrcdcs podcruo transformar-
sc mnis on menus eomplctnmentc, sob n influcncin dos ugentes
vivos do solo, cm substAncins mueilnginosns. Os pelos ubsor-
ventes suo cseassos c pouco desen volvidos. Em muitos corlcs
transversals nao conseguimos ve-los. A observn^uo e fAcil, po-
rem, com mierosedpio binocular estcreoscdpico, sc examinur-
mos us raizes intnetns.
Nov. 1943
\ I Hints: s Mi •irn: Ohs soltre Triuris
53
A Hipodichmi: nuo e constantc. Em ulgumus prcpnrnydes
poudc scr obscrvudu cm todn « circunsfcrdnciu; cm outrun, foi
fmistutndn somcntc cm ccrtos trcchon (Eig. I). As mcmhrunns
'If suns edlulns nfio uprcnentum espessamento conspicuo, ho*
'fiulo, no cnlnnld, modifirnyuo dn constiluiyuo dun parcdcs pcri-
flincns cxtcrnns c nnticlinus, quo exibeni renyoes tipicus du su*
bcrinu. Tuis modificnyocs sc opcrmn apds n ponctruyuo do endd-
lil". n quid sc proccssa com fncilidudc c, cm gcrul, por vdrios
potdon simullnnoimicnlc.
r
>-
Kl«. 1
O Goivrux constu. <lc Ires camudas, sendo u interna de cd-
lulns com tnmanhd medio c aspccto normal. As duas outrus, no
fonlrnrio, upresentam-sc replctas de miedlio do enddfito c suo
•If dimensoes muito muiorcs. As cclulns da cumuda central me-
dein de so a 70 miern ( | ( » dinmetro, enquanto que ns da curnndn
uxternn medcin apenus 35 a 50 miern.
0 CujNimo Cknihai., cm conjunto, tern somcntc 40 a (4) mi-
tTu de dinmetro, o que logo demonstru notuvcl atrofiu do sis-
•finn condutor, fato muito comum c compreensivel nns planlas
cm
7 SciELO) 2.1 12 13 14 15 16 17
54
sirquivos do Scrvifo Vlorcstal
2.1
snprofilus. Sua consliluivao 6 rcnlmcnlc inuito simples, coino
pHHsnmos a mnslrnr (Vide* fig. I).
A Kndodijimi; parece fnzer parte do cilindro central: suas
celulax Intimamenlc unidas, mostram nobivcl espessamento das
paredes pcriclincas externas (circa dc 2,5 a 2 inicra), <> qual so
prolonga ainda sobre parte das paredes anticlincus. Estc espessa-
menlo, a lal ponto caracteristico (pie permite idcntificar o organ,
mesmo cm codes obliquos ondc nuo e visivcl a disposi^-ao dos ele-
mentos con du tores, apresenla-se, nos dnplas colornyocs (Safra-
nina -Fast green, por e\cinpl<>) coino se fora liomogeneo c lig-
nifiendo. Rcn^oes de microqnimica demonstrnram, porem, ser
constituido de lamelas delgadas de cclnlose suberificada, alter-
nando com cannulas de hcmiccluloses (pentosanas). A estria^uo
concentrica aparece nitidainente apds curia hidrblise que oilmen-
ta a largnrn do espessamento. Nestas condi^dcs e tarnbem inuito
nilida a colorayao vermelho-cereja com floroglicina alcodlica e
II Cl concentrado. Nas cavidades das celulas do endoderme, que
cerlOK autores denominam “bainlm amilifera”, nfio Ini pniticu-
mentc grtios de amilo; os niicleos sao belli visiveis e coraveis
pcla safranina.
() Piaitciixo, de celulas indiferenciadas, uni pouco menores
que as da endoderme e cm mimero nproximadnmcnte igual ao
da mesmo, ccrca completnmcnte os poucos elementos comlulo-
res. Estes consistent essencialmcnte dc dois feixes lenliosos que
se uncm cm tuna so faixu, freqiientemcntc curva: coda feixe de
lcnlio possuc 2 oil 2 elementos, tendo, portanto, a faixa lenbosn
dc I a G vasos. l)e urn e outro lado da faixa ha 2 a G celulas,
entre as quais e possivel caracterizar, em certos cortes, uni vaso
liberiano com a respective celula componliciru. A maior parte,
porem, e em especial as (pic limitam com o lcnho, sao simples-
mente parenquimatosas.
Micoiiiuza. Como jti foi nssinnlado, o cortex da roiz aclm-
se sempre prof undamente inlestado por uni enddfito. Km certa
fuse do descnvnlvimento, percebem-se nitidas difereiupts entre
as hifus das camadas externa e interna, ou seja, do primeiro e
Nov. 1943
Milaues ( Mtira : Oht. sabre Triuris
55
do sogundo estrntos do cclulns corlicuis (o tcrcciro e dcsprovido
do onddfilo) . Aquelns nprcscnlum-sc gcralrncntc mortus, e, coni
freqiiencin, viizias. () sou diAmctro, idem disso, 6 cm gcral
iiininr, provAvelmcntc como continun^Ao que representnm dim
liifns do solo, ft nesln camuda cxlornu que sc ohscrvoni, dc ro-
tten. ns vcsiculas. Esins, caractoristicns do tipo dc onddfilo,
npresentnm-sc atjni como dilatiifdcs tcrininaia do ccrtas liifas,
esferiens ou piriformes, cujo diAmctro osciln entre 2f> c 45 micro .
I'-in sou cilo])lasma notum-sc numcrosos miclcos dc dimensoos
•nuito exiguns, uniforincmcntc coloridos polos corontcs nuclcarcs.
involve n ninssa citoplusmicn, membruna nitida, cujn espossura
0. as vo/.os, considcruvel. Nuo e raro cncontrarcm-se tambdm
Vi i/.ias cssas vcsiculas. Observamos, com inaior frcqiiencin, uma
n dims vcsiculas por cclula, enibora algumas aprcsenlassem aid
quotro vcsiculas.
Nas cclulns da camada interna, as liifas, gcralrncntc niais
ostreitas, formam densos cnovclados, e apresentam conleiido
ubundnnte, rico cm glicogcnio, c com numcrosos miclcos. Km
algumas prcparafocs pudemos notar, ncsse cmaranbndo, sog-
n >cntos dc diAmctro pouco moior, membrana mais espessn c
oontcudo mais denso, que so coram diforcntomcntc. Nas duplas
colora^dos quo usamos, (Snfranina — Fast green, o Vermelho
Mngdnln Fast green) as liifas fixnram normulmcnte o verde, no
puss<> que ostos segmentos so coloriam <lc vermelho. Mais rara-
•nouto. at) invds dosses simples segmentos, olwcrvnm-sc cor-
pUH’ulos mais oil monos arrodondados, jii bom definidos, com os
caraotcros normulmcnte atribuidos aos csporangiolos . (Ks-
'ainpa I, fig. 2) .
Os miclcos das cdlulas infestadas apresentam, do ordiniirio,
uiai s do rea^ilo quo so trnduz cm ligoiro aumonlo do diAmctro,
irrogularidade do coutorno, e, principalmentc na camada exter-
1, H . picnosc.
A proson^a dc micorriza ja fora constntadn com scguran?a,
( ScinphUa japonica , .S’. S chwackcana, .S', tenclla, llcxuriits can -
'"da, II. Gardnrrii, Trinrh major, sogundo Girsrn (2), quo
2,1
t
56 Arijuivos do Service floreslal
ucrcsccnln ser provavel quo Indus us especies dn fiimilitt apre*
senlcin a mesmu peeuliuridude. No cnsn cm cstudo, trata-sc de
mieorriza cndotrdfica com vcsiculas, scmcllianlcs a cnconlrada
cm vurius on Iras plaulas dc familias diversns, inclusive cm Ci-
trus (3). Talvez pcla miturczn pcrfunctdrla dcssc nosso cstudo,
nao nos foi dado olwcrvar arbusculos.
ANATOMIA 1)0 CAULK
A cslrntura da haste acres c tamhem muilo simples. () sen
diametro varia entre 8(K) c !)()() micra, sendo que a regiao cortical
ahrungc a maior parte (ccrcn do 3/4 do diametro) . Em cortc
transversal obsorvnm-se os tccidos seguintes, dc. fora para
dcutro:
A Ei’innaMi: consta dc umo so camadu dc cclulas, cujas pa-
redes pcriclincus externas sc apresentam cutinizadas, com cs-
pcssamcnlos triangulares lias jun^dcs com as paredes nnticli-
ncas. A cutinizayiio abrangc espessura pequena, nao luivcndo
prdpriameute cuticula. Faltain tamhem a epidemic, estomus,
polos e glandulus.
() I’aiii'nouima CoimCAU <lc cclulas arredondadas, dispns-
tas em qualm a seis camadas, e apresentando meatus nas in-
terscc^des, ocupa a maior parte do cortex. () diametro de suns
cedillas varia dc .’it) a 1)0 em cortc transversal, e mode o ddbro
cm enrtes longitudinals.
A Endodhiimi: aprescnta-sc pouco regular pela grande di-
versidadc dc forma e tamanlm dc suas cclulas. Constituc, no
entantci, lima camada till lea de cclulas, caraeteri/.adas pclas
fit as dr Gaspary muilo nitidas nas paredes anticliucas. Vide
Hg. 2.
() CiUNDiio CiiNTitAi. e reduzido cornu vimos, muito menus,
portim, (pie nil raiz. Sun estrulura, mais aindu quo as suas di-
mcnsocs, deinonstra este fato.
() PcaiacLo, pouco nitido, constituido de cclulas muito va-
riuveis em forma e dimensdes, cinge os elementos condutores,
Nov. 1943
Milants t Mcira : Obt. tobre Triuris
57
»(jui bcm muis numerosos quc no rniz (Fig. 1 c 2). Cere a do
<lois n trfis ccntimetros nbnixo <lns rnmificn^dcs, csles dementos
*e dislribuem cm dois feixes libero-lmhosos nmis mi mcnox
dixtintos, mesmo cm material diafanizndo (Fig. 2). Depois das
rumificuv<ies, voltnm n constiluir mn so conjunto. Pouco nbuixo
da inscryiio das cscuinus foliarcs (no nivcl da rnmificnyno), e
'Ins brdctcus escamosas, dcstacn-sc deste conjunto, um pequeno
mimero do dementos condutorcs quc sc dirigem para a base
dos citudos npendices. K* dc notar quc os cortes deslcs nuo rc-
vclnm n presence de vnsos, os quuis nuo chegnm a se diferen-
eiur nos organs referidos.
A sccyao do conjunto vascular Icnhoso da haste nunen se
apresenta cm and complcto, mas frcqiicntemcntc com a forma
de ferraduru (Estnmpn II, fig. 1): neste easo, a lacuna corres-
ponde uo feixe condutor que se dirige para a base das rsenmns
e das bractens escamosas. Em quulquer dos cm.os, ha por fora
dos dementos lenbosos, outros eeluldsicos, correspondentes no
liber. Apenas lias secedes da base da baste, entretanto, pudemos
curnctcrizur no floemn, os dementos tipieos.
AN ATOM I A DO KIZOMA
A estruturn do rizoma distingue-se da deserita ncimn purn a
baste nerea pelos seguintes caraeteres:
I 0 cortex apresenta-se eomparativumente menor e o
eilinoro central corrclutivamente maior no rizoma, como e fae.il
58
.-irquivos do Servi(o Floreslol
2,1
\
constatar pclo confrnnto das fotomicrogrnfins, (Estumpu II
fig. I e 2).
2.° A endodcrmo do rizoma aprcscnln grande numcro do
cdulas coin as pnrodos intcirnnionto suborificadns, cnqunnto
quo oulriis sbmcnlo moslrnm cspcRsamcntos dcssa nnlnrczn mis
puredos anticlincus; mi linsto bu sbmento as filaa dr C. as pur \ /.
() lonlio const i I no mu and pn'iticamonto complcto, com
a cspcssnra do 1, 2 on !l clomontos. A insor^iio dos oloniontos lo-
nliosos das raizes epic partem do rizoma sc fnz dirctamcntc
sdlire onto and, sc in ocasionar interrnp^ao do mesmo: mlo ha
feixes quo so dirijnm para as cscamas.
I." As cclulas condutorns lonhosas da raiz o da haste
acrca sao sompre do tipo andado on ospiralado. No rizoma, ao
conlrario, prcdoniinani olemcnlos do tipo rcticnlado ou prove-
niontc do modificayao do ospiralado. Estes elcmcntos sao, idem
disso, muito mais enrtos c, polo monos nn maioria, nao uprose n-
tam pcrfuru$iio. (Fig. ,'l) .
Fie. 3
Uni a das varias queslfies ainda a resolver om rcla^ao a esto
inlcrossantc saprdfilo, c a da dura(no do sou periodo vogota-
tivo. (iiBsr.N (2) declara toxtmdmonte: “Es ist bislicr hicht
hokannl, oli die Alton cinjubrig odor niehrjalirig sind".
Nov. 1943
Milaurs c Meii'a : Obs. jobre Triuris
59
Dos diversos corlc.s dc rizoma incluido cm parafina, (|uc
obsorvumos, pudcmos concluir quo Oslo brguo uprcseiilu um
l)rdlo tormina!, o, port an to, crcscimcnto continuo (Estninpu
III). Os primdrdins foliaros que aparocom nosta figura, mcrcd
dc uina cvoIufKo especial, transformom-sc cm simples escamus.
0 fato marcantc dosta cvolu^ao, coino ja foi reforido, b a falla
do difcrcnciafiio dos elementos condutoros. £ facil compreondor
oomo dssc fato dove tor influido sdbre a nutri^ao dos tccidos
(posslvol apenas por difusuo) o consequontemonto, sdbre o soil
desonvolvimento. O cxanic ddstos primbrdios mostrou-nos ipio
dosde as primeiras fuses aparocom lias camadas interims nuitio-
rosas cdlulus, cujo conteudo so transforma, nu quasi totalidado,
cm tandidcs.
Na axila dc cada escama oxisto, cm latcncia, um primdrdio
pequeno, mas muito nitido, constituido do meristemu (Estampa
III), cujo desonvolvimento podc dar origein a nova baste adrea.
fi dcjuipor (pie dsto desenvolvimonto ocorra cm um ddstos pri-
mbrdios, provavelmente no inais proximo, apds a morto da baste
adrea do flno anterior. Em dois cxcmplaros dentre uma dezena
, dos que foram examinados, o rizomu mostrava ao lado da baste
florida, outra no inicio do desonvolvimento, mas ja com odroa
ilo 1/1 do comprimento da primeira baste: cm ambos os cusos,
ostas bastes provinham do desonvolvimento do primbrdios si-
tuados do cada lado do broto. Dai so concluc, portanto, que a
»Vao inibidora da haste adrea ncm sempre d oapaz do manter cm
repouso dssos primbrdios.
Algumas observaybes forum efetuadas cm material fixado
com liquido do Reguud, visando o exame «lo oondrioma. No
broto do rizomu, encontrninos oondriosbmas do tipo granuloso
• - mitoebndrias — com a disposi^ao e as dimonsbos que nor-
malmonto ocorrem nos moristemas. A modida quo so procossa
a diforoncia^ao, aumentam do volume ns mitoebndrias, trans-
formando-so cm pro-plustidios mais oil monos esfdrlcos. Nos
parenquimas cortical e modular do rizoma, upresentavam dies
desenvolvimento imiximo. Sbmente cm raras cdlulas, pudcmos
eonstatar, upesar disso, a evoluyao para umiloplastas, com o
upurccimento do graos sempre extremamenle pequenos tie umilo.
Nos primbrdios de quo proveem as escamas, assim como
uostas ultimas, no rizoma e na baste adrea, a evolu^uo cessa ge-
rolmente no estbdio do pro-plastidio, quando o diamotro d
apenas do dois a trds miera (Fig. I). Podeinos assim dizer
Arquivos do Srrvi(0 IHorcstal
2.1
(>0
quo tn I lain nc.sta pluuta, timlo a clorofilu, como os respcctivos
plaslas.
O ^o 10 10
FIS. 4
Na raiz, finulmonte, o dcstino do condrioma ii dificil do sit
tra^ado dcvido a perliirluu.'no <pie ocnsiona a infosta£uo precoce
pclo cnddfito . (•'. do notar, poroni, quo tainbom ai nao obscr-
vamos yriios de amilo.
EXPLICACAO DAS GHAVlIItAS
Ehtampa I
Fig. ) — Corte transversal <la raiz, mostrnndo as (•(‘lulus do cortex for-
I eiueut e infestadns pelo enddfilo, e o espessnmento carneto-
rislico da ondoderme . (x 100)
Fig. 2 — Curie longitudinal da raiz: assinalndas a es(plerdn as eelulas
infestadns, scndo muilo n Ridas as vesiculns terminals, e, h
direita, os esporangfoloH. (x 400)
SciELO 1
0 11 12 13 14
Nov. 1943
M itattfa c Mcira: Ob.*, .tobre Triurit
61
Khtampa II
I iK. l — Corlo transversal do rnule, proximo h base, (x ho)
1 ik. 2 — Carlo transversal do rizonia ti altura da InsercOo do uma os-
cama. (x 80)
Ehtampa III
Corlo longitudinal do broto do rizonia; assinalados os primdr-
dios terminal o lateral, (x 80)
KEFEKftNCIAS
1 Bhadk, A. C. — Snprdfilns do Knliafa — Anpiivos do Servico Flores-
tnl, Vol. 2, N. 1 pg. (1030)
') CJikskn. H . — Triuridaceae — Das Pflanzenreicb. IV, 18 (1938).
•* Milan kz, F. It. — Observncdes sObre uma eslranhu doencu das luran-
jeiras — Rodrigudsia 13 (1010'
\ny. Skiiv. Kum,
Vol. 2, N. I — Novembro, 11)43
Mii.ani-/ r. Mimiia : Ob*. Trlitrli alula
Ebtampa II
FI*.
104 4
IMPRENSA NACIONAL
RIO DE JANEIRO — ORASIL
SUM ARIO
Pti f/S.
Kuhlmann, J. G. — O GCnero Eucalyptus no Brasil
Mllanez. P. It. — Nota previa sfibrc os latlclferos de Hevea bruslllensls 39
Fraga, M. V. G. — Ensaio dc indlcc da Flora dendrolbglca do Brasil — 87
Miranda Bastos, A. — As madelras do ParA I 57
Fraca, W. — lndlce por autores, por trabalhos, publlcados nos "Arqulvos
do Instltuto dc Blologla Vegetal” 189
cm
2 3 4 5 6 7 SciELO, 2.1 12 13 14 15 16 17
A R Q U I V O S
D O
SERVIQO FLORESTAL
Vou 2, N. 2 * Novjcmdko, 101(1
0 GfiNEltO EUCALYPTUS NO BRASIL
por J. G. Kuhlmann
Dirt lor do Jardim DotAnloo
Centenas de espficies de Eucaliptos estao scndo cultivados atual-
^cntc cm alguns Estados do Pais; varias delas rcprcscntadas por mi-
Ihocs de pfis. Embora algumas espficies jA houvesscm sido introduzidas
touitos anos antes do surto paulista, 6 ao saudoso c dinamico Navarro
Andrade, que o Brasil, e espccialmentc o Estado de Sao Paulo, devem
a introdugao do elevado numero de espficies que ora se cultivam c mul-
tiplicam em Rio Claro.
Foi tal o entusiasmo com que file plantou e fez a propaganda desse
s urto, que atualmente jA existem vArios milhoes de individuos que dao
u preciAvels lucros A Companhia Paulista de Estradas de ferro. Foi gran-
de o interfisse despertado c vArias outras empresas jA seguiram o exem-
PlO da Paulista.
A plantagao de Eucalipto de Rio Claro, 6 agora conhecida cm tfido
0 mundo.
As muitas consultas recebidas sobre espficies desse genero do
Mirtdceas e a dificuldade de sua idcntificagao, obrigaram-me a nume-
r °sa consulta de literatura. VArios desses trabalhos trazem chaves di-
c 6tomas que muito ajudam a aproximagao das espficies em consident-
Qdo e em alguns casos a sua imediata classificagao, resultando dai o
pensamento da sua tradugao e ao mesmo tempo a idfiia de organizar
Uma ehave original, com finalidades puramente cicntificas.
A chave por mim organizada o foi na intengao de contribuir para
tornar mais fAcil entre n6s, o estudo c a Identlficagao das espficies de
Eucalipto. O que aqui apresento, representa o resultado de um esffirgo
Paciente, pois nao tive A mao o material botfinico dos tipos, baseando
0tTl grande parte, as minims conclusdes nas magniflcas gravuras da
uionografia de F.v. Muller., ondc vem reproduzldas as melhores e mais
conhecidas espficies australianas.
2
Arquivos do Scrvigo Florcstal
2 , 2
0:5 dctalhcs florals c frutiferos reprcscntados pclas gravuras dfistc
trabalho, servlram cm grande parte para o arranjo da chavc que aqul
apresento.
Tornam-sc ncccssarios para a identificagno das csptclcs, devido ao
scu valor taxonomlco, botoes florals ja maduros, frutos completamente
maduros c sccos, principalmentc os do ano anterior sc porventura ain-
da sc cncontrarcm sObrc o p6, o tlpo da lnflorcscfincla, a f6rma e tama-
nho do op6rculo, o tlpo dc ant6ras c o tamanho c o fcltlo do fruto.
rkceptAculo floral; signlfica a porgao do ovdrio entre a fauce e o
pedlcelo, porque trata-se dc ovarios inferos.
Anteras TIpicas; sao as que combinam com as do respcctivo grupo.
zona suphacalicah; indlca que h& uma faixa ou anel, notado fre-
qttentemente, logo abaixo da fauce c que cm alguns casos ocupa a me-
tade do lruto.
cinturado; quando exlste uma zona mais estrclta entre o meio e o
apicc do fruto.
Sigmoideo; quando as rimas das t6cas se assemelham algo 5, letra
S ou mesmo a um ponto de interrogagao.
Nas dimensocs dos frutos 6 dado sempre cm primeiro lugar o com-
primento: Assim 55 xG5 signiflca que o comprimcnto 6 menor do que a
largura c o contrdrlo se pode verlflcar em 10 x 7 mm. que significa 10
milimetros de comprimcnto por 7 de largura.
Os dcsenhos deste trabalho foram copiados pelo desenhlsta Snr.
Newton Leal.
EXPLICAQAO DAS ESTAMPAS
Fig. 1 botao.
2 botao em corte longitudinal.
3 anteras, vista anterior e dorsal.
4 fruto em tamanho natural.
5 fruto em corte longitudinal.
0 fruto em corte transversal.
7 estlgma.
8 semente alada.
0 fruto vlsto de topo.
10 f61ha.
SciELO 1
0 11 12 13 14
Novembro, 1946
Aberglana
trlantha
alba
alplna
"allclfolla
Bnllcyana
Behcrlana
botryoldcs
buprcstlum
calophylla
camaldulensls
capltcllata
cltrlodora
clavlgcra
colossca
cordata
corynocallx
cornuta
Rummlfera
cosmophlyla
racemosa
declplens
doratoxylon
er ythrocorys
erythronema
yangocnsls
exlmla
flclfolla
f oecunda
Poelschcana
Ramophylla
Slobulos
Roniphocepha.a
Konlocalyx
iracllls
Uunnll
bacmatostoma
bt'tniphloia
Howlttiana
•dcrassata
Jargitlorens
Jeucoxylon
•ongifolia
diacrocarpa
macrorrhyncha
m aculata
d'arginata
iiiogacarpa
•delllodora
’Wcrocorys
Wcrotheca
dilniata
°bcordata
2 3
Kuhlmann: Eucalyptus no Brasil
EUCALYPTUS
Est.VI — C
Est.XlX —A
Est. VIII — C
Est.XVII — D
Est.XlX — B
Est. XXI —A
Est. XXV —A
Est. Ill — B
Est. XX — B
Est . .i A
Est. XIV —A
Est.XVII — C
Est. IX —A
Est. IV — C
Est II D
Est. XI — C
Est. 1 1 — C
Est. XVI — D
E t.IV A
Est. VII — D
111 I)
I . :i
Est.XVII — B
Est . I — C
• -.VII —A
Eat.XVm — D
Est XI — D
Est. XI I — D
I 1 x B
■
Est. IV — D
1 1 B
Est. II —A
Est m 0
Est. XXVI — B
Est. VII — B
Est. XX i)
Est. XXIV -C
Est. XV — B
Est.X — C
I XXIV — D
Est. XXIV —A
Est.V — D
Est. XIV — C
Est. XXI — D
Est. IX — B
Est. XXII -C
Est. VIII —A
Est. XXIII — C
Est. XVIII —A
Est. XIII — C
D
Est. XVI — C
obllqua
occidental^
odorata
Oldflcldll
oleosa
pachyphylla
panlculata
patens
pauclflora
pcltata
phoenlcca
pllularcs
piperita
Planchonlnna
polyanthema
popullfolla
Prelsslana
prulnosa
ptychocarpa
pulverulcnta
punctata
pyrlformls
Ravcrctlana
rcdunca
rcslnlfera
robusta
rudls
sallgna
salmonophlola
salubrls
capltellata
scpulchralls
setosa
slderophlola
Sleberlana
stellulata
strlcta
Stuartlana
tssselaria
tetradonta
tetragona
tetraptera
Todtlana
trachypholola
uinbelata
unclnata
vlmlnalls
Watsonlana
Est.XlX — C
Est. XVI — B
Est.XXlII — B
Est. XXVI — A
Est. XXV — D
Est. XIV — B
Est.XXlII — D
Est. XX — C
Est. XVIII — C
Est. IX — D
Est. Ill —A
Est. XXII —A
i xxn — b
Est. XXI I — D
Est. XXVI — D
Est. XXV — B
Est V — B
Est. XXV — C
Est. XII —A
Est. XI — B
Est. XIII — B
Est.VI —A
B i XV —A
Est. XVI —A
Est. XV — D
Est.X —A
Est.V — C
Est. IV — B
Est. XIII — D
Est. XIII —A
Est. VII — C
Est. XX —A
Est. XII — C
Est. XXIV — B
Bat. XVIII — B
Est. XXI — C
Est.XlX — D
E i VIII B
Est. IX — C
Est. I —A
V —A
Est. VIII — D
Est.VI — B
Est. VI I —A
Est. XV — C
Est. XXVI — C
Est. VII — C
Est. I — B
SciELO
) 11 12 13 14 15 16
E. coloMea r. v. M
am. K. <11 versicolor 1*'. v, M
K rorynonilyx )•'. v. M
7 SciELO) X1 12 13 14 15 16 17
KUtll.MANN KucnlyptUn no Driuli
Aug. 8tRV. I-’l.OR.
Vol. 2. N.° 2 — Novcmbro, 11)45
i: ulubiiltiK Luo
It
E. goniphocephala F. v. M
A
kuiii.mann Kuoaljrptu* no Hru-ii
Any. Serv. Flor.
Vol. 2 , N.° 2 Novcmbro, 1D4G
i; botryolitpn Hmlln.
n
K. phoontcca K. v. M
A
D
I ! | iirrlllithll
»: I v. M
7 SciELO) X1 12 13 14 15 16 17
Aug. 8 krv. Floh.
Vol. 2, N.° 2 Novembro, 1940
Kumlmann: ICucnlyntu* no Hr# II
1C. nnllKtm
}\
k Kunurtra
A
ic tfftmopnyHii i v. M
K, clavigerft a Currn,
7 SciELO) X1 12 13 14 15 16 17
i. J.mutfoJlu I.K. rt Olio
K. rudit Knell
2 3 4 5 6 7 SciELO) X1 12 13 14 15 16 17
Kiim m»nn KuenlyptUK 1111 Urn 11
Aiicj. Sehv. FLOR.
Vo!. 2, N." 2 Novembro, 1040
i; Hchnnir
D
E. tetragon* F. v.M.
A
K Abc^iumim i, V.M
i: Todtlana 1*. v. M
7 SciELO) X1 12 13 14 15 16 17
Arq. Skuv. Flor. Kitm.M»NN: ICiinilypuu no Briwll
v °l. 2, N." 2 — Novcmbro, 1040
VI
B. pyrlfortnln K. v.M.
A
K i' II i mann KUCnlyptUH no niUMl
Aitg. Skrv. FLOR.
Vol. 2. N.*» 2 — Novembro, lt)4G
i; (Itmnll Honk
Jl
i; trncliyphloln I'.v.M.
A
i: cimmophyllrt i v. M
K vlminalu 1*1)
SciELO
) 11 12 13 14 15 16 17
Kum mann Eneiilyptun no Urn-.ll
Aiiq. Sr.iiv. Flor.
Vol, 2, N.° 2 Novcmbro, 1040
vin
K. Htunrtlnim r. v. M.
n
1" nipgncnrpn r. v. M
A
K, tininpunii Inn/
!■: ii 1 1 >■> Hi'imv
7 SciELO) X1 12 13 14 15 16 17
K prltulu Iteutn
2 3 4 5 6 7 SciELO, X1 12 13 14 15 16 17
''Ky, Skhv. Flo k
Vol. 2 , N.° 2 — Novembro, 1040
Ktriii.MANN Kucrtlyptui no Hi 11*11
1 nnicnliita Hook.
1)
K, cltiiodorn Hook
A
i mcruhfcrtta i.uh
K. inlltliila ( 'unit
7 SciELO) X1 12 13 14 15 16 17
8*rv. Fi.or.
v, )l. 2. N.° 2 Novcmbro, 1940
Kumi.mann KucnlyptUN no llmMl
K. robtiMtn Mmlth
A
K fO#CU»um Hrhnucr
n
7 SciELO) X1 12 13 14 15 16 17
Kutu mann Kucnlyutvin no MrnAji
Ai<g. SKHV. KLOR.
Vol. 2 , N.° 2 - Novcmbro. 1D4G
v., pulvmilantn Hlm«.
1 )
K riilnphyUn It. Hr
A
K.
D
exIinlB Sclmuer.
SciELO
) 11 12 13 14 15 16 17
Aliy
Sutv
Flob
Kujilmann: EucAlyotviN
FopK«'hrnnn F. V. M.
Mini!
no
Vol
Novcmbro
plyrliocarpn
1040
XII
c
K. selosn Hclittuer.
Kuiiimann Kucnlyptun no llinill
Aim. sehv. Flo*.
Vol. 2, N.° 2 Novombro, 19-10
XIII
i: punctata DC
n
i: MtlmnnophlolA l . v M
j. mlcinthccA 1 v. M
2 3 4 5 6 7 SciELO, T1 12 13 14 15 16 17
SciELO
) 11 12 13 14 15 16 17
c
S nnwrooarpa Hook
Koiii.mann KucnlypUm no llr.tnll
K. pnrhyphylln r. v. M
II
Aiig. Skhv. Flor.
Vol. 2, N.° 2 — Novembro, 1!MG
XIV
K. rnnniMuli'iial*
A
Aug
lirmll
Skrv
Kum mann ; Kucnlyptun
M-on
no
Vol
Novembro
unci
llowltt Inna
Uuvrrrtintin
is. ni»inifern Hnulh.
K. umbrl.t t a
7 SciELO) X1 12 13 14 15 16 17
8krv. Plor.
v °l. 2. N," 2 Novoinbro, 1040
Kuiilmann Fucnlyptu* no 11 mill
XVII
Y. crythronoma TurcK
A
K. doratoxylon F. v. M
11
K. alplnu I. hull
1 capllrllata nilUth
7 SciELO) 2.1 12 13 14 15 16 17
SciELO
cm
) 11 12 13 14 15 16 17
Any. 8 khv. Flok.
v «l. 2, N." 2 — Novembro, 194(5
Kimii.mann; Kviriilyplvi* no Brntll
XIX
K. trliintlm
A
E. nnllclfolln il.nl.) Cnv.
II
O
K. ol>ll(|un I/Her.
n
X. utrlrtn Mlt'li ,
.(K
■*)
l: puU-iii Dentil
K I Hi 1 * 11 ) 41 1 Oblllil HinltJl
cm
7 SciELO, 2.1 12 13 14 15 16 17
8krv. Flor.
2 . N.° 2 — Novcmbro. 19*10
Kp m m )nn KurtilyolUN no llrnill
XX
K. nppu|chmlU K. v. M
A
K. biiptrullum K, v,M,
B
SciELO
cm
) 11 12 13 14 15 16 17
Akq. Skrv. FLOR. Kuiilmann: Kurnlyntu* no Urmitl
Vol. 2, N. ; > 2 — Novcmbro, 1040
xxm
K. mpltrlntn Smith
A
K mlornln Mr hr.
I
17 R
2
U
E. inrlllmlurn Cunn
1 >
i: imnlculRta Hmltli,
i: liuglflorens i v. M
i hrmlphlolu I v M
cm
7 SciELO) 2.1 12 13 14 15 16 17
Aug. Skiiv. Flor.
Vol. 2, N.° 2 — Novcmbro, 1JM0
Kuiii.mann Kunilyptui* no itrnull
X X I V
K. "Iclcrophlom llclitli .
IJ
K, Irucoxyloii r. v, M.
A
»: olrosrt r. V M
I. prumo»a nchmier
cm
SciELO,
Any. Hkiiv. Flor.
Vol. 2 , N.° 2 — Novembro, 1040
E. llrlirliitm E, v. M
A
Aim. Skiiv. Flor.
Vol. 2 , N.° 2 — Novembro, 1010
Kuiii.mann i:\icniyptun no HniMI
xwi
r. Oldfield 1 1 r. v. M.
A
E.^raeill.i
B
E, polymithemn Bctmutr
i: uncumtft i . v m
cm
5 6 7 SciELO) 2.1 12 13 14 15 16 17
Aliy. Serv. Klor.
Vol. 2. N." 2 — Novcmbro, lIMfl
Kuiii.mann Kiirnlyptim no llnmil
XM
K. lltillr>vnitn !■’. v. M
A
I: cl('< lplrn» Kiull
n
I- x t II ii In t it Hli'li.
I 1 - irmorori hynolut R v m
cm
7 SciELO) 2.1 12 13 14 15 16 17
SciELO
cm
) 11 12 13 14 15 16 17
Any. Sekv. Flor.
Vol. 2 . n." 2 — Novembro, 1940
Kuiilmann: Ruealyptvm no ltrii»ll
XXII
pilulnru Smith.
A
K. piperita gtnlth.
B
0
E. imuglmtlu rtmlth
I)
E I'lunrhoiilnmi l \ M
(■HAVE DO (ifiNEKO KlICALYPTUS. I/Merit.
Organlzada por J. O. Kuhi.mann
I>in»tor ilo .1 Mrtlim
AnWras oblongas ou obovais, rlmas paralelas, abrindo-se
em toda cxtensao das tecas por fcndas llncarcs ...
PARALELLANTERAE; E.v.M.
Antdras rcnlformcs, rlmas aproxlmando-se no Aplco,
onde geralmcnte se uncm. lembrando a forma do
uma ferradura. Tdcas geralmente dlvcrgcntcs na
base RENANTERAE Benth.
Anttras oblongas ou obovais, rlmas n&o ocupando todo
o comprlmento das t6cas, assemelhando-se a um pon-
to dc InterrogaQao ou letra S, ou alndn elltlcas sl-
tuadas proxlmas ao dplce das mesmas... PORAN-
THERAE Benth.
I'arnllantheme
Anttras oblongas Introrsas, rlmas longitudinals e paralelas en-
tre si em toda a sua extensao.
ttotiio floral ou (rcceptaculo) sessil ou curtamente pedlcelado, angular. Oper-
culo deprlmldo, hcmlsfbrico, freqiicntcmentc mala largo do quo o recepta-
culo e inserldo um pouco abalxo do anel estamlnal.
Dentes cnliclnos evldentes. Opdrculo hcmisf^rlco. Flores em capitulos. Fru-
to com 15 x B mm. Antdras oblongns, flletes inseridos acima do mcto da
ant6ra; gl&nduln Indlstlnta E . tctradonta F.v.M.
Dentes caliclnos nulos. Optfrculo algo pontudo.
Op6rculo evldentemente mals largo do quo o reccptAculo, algo deprl-
mldo.
Flores em panlculas, pedlceladas. Operculo acutiusculo. Fruto com
30 x 22 mm., pedlcelado. Antdras oblongas com os flletes Inse-
ridos abalxo do melo; gl&ndula oblonga, dorsal E. Watso-
niana F.v.M.
Flores em capitulos. Fruto com 22 x 20 mm. Anteras oblongas; glAn-
dula oblonga, dorsal E. aavi'phoce'phala F.v.M.
cm
7 SciELO, 2.1 12 13 14 15 16 17
(i
Arnuivos do Servico Florcstal
Operculo du rncsma largura do aplce do receptAculo.
Flores 1-3. cm capitulos pedunculados. Operculo simples, rubro.
Fruto cstrcltudo bruscumcntc proximo ao Aplce e truncado, com
3:> x 3!> mm. AntAras oblongo-obovala; glAndula dorsal, orbi-
cular E .crythrocoryn F.v.M.
Flores solltArlas, Bessels, mis axllas follares. Operculo cluplo, lcm-
brnndo umn coroa. Fruto com 17-20 x 20 mm. AntArns obovals,
oblongas; glAndula orbicular, dorsal E. yldbulos Lab.
Ooluo floral (receptAculo) clllndrlco, sessll, alongado, tendo mats ou mcnos o
dAbro do comprlmento do opdrculo.
Operculo abobadado. Estigma capltado; (lores longamente pedlccludas c itls-
postas cm umbelas. Fruto com 20 x 6-7 mm. Antdras oblongas, fllctes
basals; glAndula nula E. corynocalyx F.v.M.
Operculo cm forma dc cone.
Umbelas. Pedunculo flno, rollcjo. Fruto anfora ou unlforme, clnturado
abalxo do Aplce, com 15-10 x 5-6 mm. Valvulas profundamentc
lmersas, dentes valvares lndlstlntos. Anteras elitlco-arrcdondadas;
orbicular, pequena, dorsal, Junto ao aplce da nntera
E. phoctiicca F. vM,
Cnpltulos. Vulvas algo lmersas ou muito pr6xlmas a borda faucial.
Fruto anguloso, semi-oval, com 8-9 x 5-6 mm., dentes triangulares. An-
teras de Aplce truncado, obovals e sem glAndulns. Pedqnculos com-
prlmldos E. yonlocalyx F.v.M.
Fruto perfeltamente llso, sem Angulos, com 11 x 10 mm., semi-oval. An-
tcras ovals; glAndula pequena apical. Pedunculo grosso, mas nao
aebatado E. colossca F.v.M.
Panlculas. Estigma capltado. Fruto com 3-5 x 3 mm. Dentes valvares in-
clusos ou exertos. Anterns obovals a elltlcas; glAndulns nulas. Pe-
dunculos dclgados E. racemosa.
Corlmbos. Pedunculo algo comprldo e anguloso. Estllete termlnado cm
pequeno estigma capltado. Fruto oval-oblongo, Anfora — ou urnlfor-
me com 20 x 11-13 mm. Valvas lnclusas; dentes triangulares com a
pontlnha erdta. Anteras oblongo-obovals; glAndula oblonga, do apl-
ce A lnser<;Ao do flletc E. yummifera.
Operculo mamlforme, pcdunculos achatados. Flores cm capitulos. Estllete dl-
latado cm cone na base.
Valvas lmersas. Fruto semi-oval com 10-12 x 8-10 mm. Anteras oblongo-
obovals; glAndula dorsal, do aplce a lnsergAo do fllete
E. botrioides Smith.
Valvas exertos, dentes triangulares. Fruto com 6-8 x 6 mm. Anteras
oblongo-ellticas; glAndula dorsal abalxo do aplce
, . . ,E. saliyna Smith.
Botao floral oval cm corte longitudinal. Operculo abodadado. Umbelas dlspostos
cm racemos corlmbl formes, ou simples.
Sementes desprovldas de orla membranacea. Frutos anforaeformis, com 11
x 7 mm. Anteras oblongas, glAnduln mlnuscula. dorsal
E. cluviyera Cunn.
Novembro, 1046 Kuhlmann : Eucalyptus no Brasil
7
Sementes orladas por uma membrnna allformc.
Follmx scssels concrccldas entre si na base. Fruto scml-oblongo com
23 x 7 mm. Valvas lmersas, mas com os dentes llvres, e levantados.
Anteras elitlcas, gl&ndulas arredondada, dorsal. E. gamophflla F. vM.
Fdlhas pecloladas, opostoa, atenuadaa na base, umbclas simples. Fruto
scml-oblongo com 20 x 10-18 mm. Vnlvas lnclusas; dentes lndlstln-
tos. Anttfras obovals, rimas oblongos, gl&ndulas, dorsal
' . .E. tetragona.
Hotao floral elltico cm edrte longitudinal; operculo slmplcsmentc pontudo ou
tcrmlnado cm ponta curtisslma.
Scmentcs dcsprovldas dc orla mcmbrnnacea.
Dentes valvares, obtusos. Fruto grande, com 30 x 30 mm. Valvas algo
lmersas; mesocarplo crasso, cAncavo. Zona supra callcar clnturada.
Anteras oblongas; gl&ndula dorsal, apical E. Prcisslana
Schauer.
Dentes valvares, agudos.
Valvas sallcntes. Mesocdrplo convexo. Fruto com 9 x 8 mm.; glftn-
dula anterilera dorsal, atlnglndo o ponto de inser<jao do fllete..
E. rudis Endl.
Valvas lnclusas. Mesocarplo erdto. Fruto algo anguloso, com 21 x 15
mm. AntCras oblongas, gl&ndula oblonga. Pedunculos e pedl-
celos delgados e longos E. longi folia L. et Otto.
Sementes orladas lntelramente por uma membrana.
Fruto grande pirlforme, com 55 x G4 mm, com zona mats estrelta do
melo para o dplce. Mesoc&rplo crasso e ftneavo no orlficlo faucial.
Valvas ao nlvel da fauce Anteras elitlcas; gl&ndulas apical, mlnus-
cula E. pgriformis Turcz.
Fruto menor, arredondado, com 20 x 20 mm., apenas algo estreltado na
abertura faucial. Valvas llvres no Aplce, mas n&o sallentcs. Anteras
ovals, gl&ndula esfdrlca dorsal E. Todtiana F. v.M.
Sementes com uma expansao allforme projetada so de um lado. Fruto pirl-
forme ou urniformc, com 34 x 19 mm. Antera elitlca, gl&nduln mlnus-
cula, apical E. Abergiana F.v.M.
Hotao floral, obovado, operculo com pequeno apiculo.
Receptaculo arredondado.
Umbelas dlspostas em racemos. Fruto urnlforme ou pirlforme, com 7x0
mm.; valvns lmersas, dentes pouco evldentes. Anteras elitlco-obovals,
gl&ndula dorsal E. trachjtphlola F.v.M.
Umbelas simples.
Estlgma simples.
Dentes valvares atenuados.
Fruto largo e truncado no aplcc, com 7x0 mm., dentes valvares
ao nlvel da fauce; eapsula lntelramente clncrescldu com o
mesoc&rplo. Anterns clitleo-obovais, glftnduln dorsal, apical
. . B. Ot mull Hook.
H
Arnuivos do Semico Florcstal
Fruto convcxo no Aplce, com 7x7 mm., dentes valvares sallentcs.
Anteras elltlcas, glAndulu dorsal, prbxlmn no ftplcc
E. vimlnalis Lab.
Dentes vnlvarcs obtusos.
Prdflnculos rollgos. Fruto truncudo no aplce, semioval, com 20 x 111
mm. Valvas concrescldas com o mcsocurplo, dentes exertos. An-
teras oblonRO-obovals, gl&ndula dorsal .... E. cosmophylla F.v.M.
Peduncullos achatados. Fruto com 20 x 24 mm., Aplce convexo. Val-
vas llvrcs no aplce, mas lmorsa no receptaculo. Anteras clltlcos.
Rlftnduln dorsal, apical E. mcyacarpa F.v.M.
Estlgma de aplce dllatado cm fOrma de castao.
Flores sessels. Frutos com 7x0 mm., dentes capsulares algo exertos.
Fdlhas oblongo-lanccaladas. Anteras obovals, gl&ndula apical ..
E. Stuartiana F.V.M.
Flores pedlcelados. Frutos com 7x9 mm., dentes capsulares algo
sallentes. FOlhas largas oval-lanceoladas. Anteras obovals, gl&n-
dula apical, pequenn E. alba Relnw.
Receptaculo algo estreltado para o aplce.
Semcntes desprovldas de alas.
Dentes callclnos dlstlntos. Flores solitaries, pedlcelos reflexes; reccpta-
culo anguloso. Fruto com 80 x 40 mm. Anteras oblongas, gl&ndula
mlnuscula, apical E. tetraptera Turcz.
Dentes calinlcos pratlcamentc nulos.
Umbelas dlspostas cm paniculas.
Lftmlnas follares baslflxas.
Ffilhas recendendo a llmao, Fruto plrlformc, com 12 x 11mm.
Anteras truncadas no aplce; glandula dorsal
E. citrlodara Hook.
Fdlhas sem esse chelro.
Frutos frnneamente estreltados na fauce. Cftpsuln imersa com
12 x 10mm. Anteras oboval-oblongas, gl&ndula dorsal. Opbr-
culo duplo E. viaculata Hook.
Frutos nao francamente estreltados na fauce. Valvas lmersas.
Dentes valvares tndlstlntos. Fruto com 45-50 x 30-35 mm.
Anteras elltlcas, gl&ndula dorsal
E. tesselarla F.v.M,
Dentes valvares dlstlntos e llvres. Fruto com 7-10 x 4 1 1/2
mm. Ant6rns elulcas, gl&ndulas 2, dorsals
E. pace inula Schauer.
Lftmlnas peltadas. Frutos com 8-10 x 0-7 nun., algo estreltados pro-
ximo ft fauce. Mesocftrplo afunllado. Valvas lnclusas. Anteras
oblongas, glftndula dorsal, prbxlmn no ftplce
E. pcltata Dcnth.
Novembro, 194G Kuhlviann : Eucalyptus no Drasil
9
Umbelas simples.
F61has altcrnas, lanceoladas.
Pedtinculos achatados, clavlformes.
Flores pedlceladas. Frutos angulosos com 15 x 10 mm. Dentes
valvarcs convcrgentes, atlnglndo qu&sl o nlvel da fauce. Ante-
ra.r oblongas, gl&ndulas grandes, dorsals
E. robust a Smith.
Flores sessels. Frutos costulados ou estrlados, com 22 x 18-15 x !>
ou 12 x 8 mm. Dentes nao convcrgentes, no aplce e nlgo abalxo
da borda faucial. A nter as obovals, truncadas, gl&ndula dorsal
orbicular E. incrassata Lab.
Pcdunculos rollgos. FlOres sessels; rcceptuculo anguloso. Flletos
estamlnais alaranjados. Fruto grande oval ou pirlforme, com
55 x 42 mm., fauce estrcltada. Ant&ras ovals, gl&ndula oblonga
drosal E. miniata A. Cunn
Folhas opostas, cordlformcs.
Lamina foliar com a margem lntelra. Frutos com 9x8 mm. Anthrax
oblongas, gl&ndulas clltlca E. puvcrulenta. Sims
Lamina foliar com a margem crenada. Fruto com 15 x 14 mm. An-
thras obovals, gl&ndula grande, dorsal E. cordata Lab.
Flores dlspostas cm raclmos ou paniculas terminals. Pedunculo achatado.
Capltulos. (Flores sessels). Ophrculo com asphto dc bolna, munldo
de pequeno apiculo. Vulvas lmersas; dentes lndlstmtos. Frutos
cstreltados no aplce, com 20-12 mm. Anthras oblongas, gl&ndula
dorsal E . ciimia Schauer.
Umbelas cm corimbo. (Flores pcdlccladas) . Operculo multo achata-
do, assemelhando-se a uma bolna ou solldho. Fruto grande com
40-50 x 30-38 mm., pirlforme e estrcltado do melo para o Aplce.
Valvas profundamente lnclusas, dentes indlstlntos. Anthrns
oblongas, gl&ndula dorsal, oblonga E. calophylla Brown.
Sementes com ala so apical.
Paniculas ou umbelas.
Umbelas, fruto grande, com 38 x 25 mm., fortemente contrnido na fauce.
Valvas lmersas. Folhas com peclolo longo; l&mlnas oval-lanceola-
das, atenuadas na base. Opbrculo multo achatado. Anthros oblon
gas; gl&ndulo elltlca, dorsal E. fid folia F v.M.
Paniculas.
FOlhas alternas, pecloladas.
L&mlnas lanceoladas. Fruto com 38 x 28 mm., oblongo, costulndo. Anth-
ras oblongo-ehtlcas; gl&ndulas dorsals. Valvas lmersas, dentes in-
dlstlntos. Op&rculo assemelhando-se a uma bolna
F. ptychocarpa F.v.M.
L&mlnas largamente ovals. Fruto urnlforme com 28 x 17 mm., vlsivel-
mente clnturado prbxlmo no aplce; fauce contralda. Anthrax elitl-
cas; gl&ndula dorsal. Ophrculo um cone achatado
E. Foelscheana F.v.M.
10
Arquivox do Scrvico Florestal
Follmx opostos, sessols, l&mlnas ovals, cordlformcs na base; ramlnhoa
du lnflorcscftncla e receptAculo, pllosos. Anthras algo oboval-oblongas;
glflndulu pequenn, dorsal E. setosa Schaucr.
OVATAE. liotuo oval. RcccptAculo floral niunor do quo o ophr-
culo. Flores gcralmcnte dlsposlas cm umbelas.
Opcrculo soml-oblongo, obtuso. Fruto com (1-7 mm. Valvas dc apt-
cc llvre. dentes algo snllentcs. Anthras oblongas; gl&ndula dor-
sal, oblonga. Pcdunculos achatadoa E. salubrtx F.v.M.
Opcrculo conoids.
Dentes ao nlvcl da borda faucial. Pcdunculos acliatados. Mesocarpio
afunllado. Fruto com 10 x 7 mm. Anthras oblongo-obovals; gl&n-
dula dorsal E. punctata DC.
Dentes multo sftllontes, triangulares ou assovclados. Pcdunculos ro-
IIqos.
Dentes triangulares. Capsula esferlca. Fruto com 7x0 mm. An-
thrax mals ou menos orblculares; glftndula arredondada,
dorsal E. microtheca F.v.M.
Dentes flnos assovclados. Frutos com 0x1 mm. Capsula oblon
ga, aflnada para o aplce. AntCras orblculares a elitlcos;
glftndulns dorsal, elltlca E. salmonophlola F.v.M.
OpCrculo rostrlforme.
Base do cstlletc pousando sbbre uma elevagio conlca do ovbrlo; pon
ta do cstlletc cnvolvlcla, na preanth.se, pela ponta do ophrculo.
Estames gcnuflcxos na preanthse. Fruto com 7-0 mm. Valvas
cxertns, convexas. Anthras clitlcas, gl&ndula elltlca, dorsal ....
E. camaldulcnsls (Schl.)
Base do cstllete cercado por um anel Intra estamlnal.
Fruto sesstl com 38-50 nun., zona supra railcar larga; convexa;
ophrculo de base larga; dentes valvares algo sallentes. F6-
Ihas opostas, sessels, ovals e cordlformes na base. Anthrax
oblongas; gl&ndula oblonga, dorsal... E. macrocarpa Hook
Fruto pedlcelado com 18 x 20 mm., anguloso, zona .upra callcar
larga, erhta; dentes valvares, algo exertos. FAlhas peclola-
das oval-lanceoladas. Anthras oblongas, algo obovals; gl&n-
dula dorsal, prdxlmo ao Aplce E. pachyphyllc. F.v.M,
CORNUTAE. - Opcrculo cornlforme, alongado, excedcndo o re-
ceptaculo uma a duas vczes, raramente mals.
Fruto com 2-4 mm. de comprlmento. Umbelas em panlculas.
Flores pedlceladas. Fruto com 2 1/5 nun. de dlAmetro. Vul-
vas sallentes, llvres ath quasi a base do recept&culo. Estlg-
ma capltado, Anthras mals largas na base; glAndula nula
E. Rawertlana F.v.M.
Novcnibro, 1D4G Kuhlmann: Eucalyptus no Brasil
11
Flores sessels. Fruto esferlco, com 4 mm. de dl&mctro; orlficlo
faucial algo afunllado. Vulvas lnclusus, llvres apenas 10 up l-
cc. Antlros arrcdondadaa; gl&ndula dorsal
E. Howittcana F.v.M.
Frutos com 0-20 mm.
Estames todos er£tos na proantdsc.
Pcdunculos c pedlcelos delgados, rolipos.
Flores sessels. Dentes valvares longos, nssovelados. convcrglndo
entre si no Aplce. Fruto 20-25 x 1) nun. OpArculo um cone
alongado, qu&si clllndrico. Pcdunculos as vezes um pouco
aclvatados. AntAras oblongas; gl&ndula oblonga dorsal . ..
A'. cornuta Lab.
Flores pedlceladas. Dentes valvares nao assevuldos vein conver-
glndo entre si no aplce. Fruto quasi esfArlco com 10 x 9 nun.;
zona supra callcar largu crAtn. AntAras oblongas, gl&ndula
grande e orbicular, dorsal. OpArculo cornlforme
E. umbelata (Gaertn.i
Pcdunculos fortementc achatados, recurvos.
Flores sessels. Frutos com 20 x 18 mm., estreltados bruscumcn-
te cm golu no orlficlo faucial. Valvas com o aplce llvre. Re-
ccptAculo multo mals largo do que o opdrculn. . E. obcor-
data Turcz.
Flores pedlceladas. Fruto campanlforme com 9 x 0 on 1(1 x 10
mm. Dentes valvares exertos. Opdrculo pouco .mils estrelto
do que o reccpt&culo. E. occidcntalls Endl.
Estames cm parte genuflexos na preantAse.
Dentes valvares multo snlientes, triangulares. Fruto mm 9 x 6-7
mm., truncado e com rebordo. AntAras oblongas; t6cas unldas
por um conAtlvo glandullfero, largo E. resint/era Smith.
Dentes valvares atlnglndo apenas a borda faucial.
Pcdunculos curtos algo comprlmldos. Pedlcelos multo curtos.
OpArculo duplo. Frutos semlelitlcos, com 8 x 0 mm. Antiros
oblongas; gl&ndula elltlca, dorsal E. redunca Schauer.
Pcdunculos longos, delgados cllindrlcos; pedlcelos multo longos.
OpArculo simples. Fruto campanlforme, com 12 x 12 nun.,
longamente pedlcelado. AntArus oblongas; gl&ndula dorsal
Junto ao ponto de Inserc&o do fllete. . .• E. trythronc-
via Turcz.
RENANTHERAE
Anteras renlformes.
Rlinas convcrglndo cm curva no aplce onde geralmonte so fun
dem; tAcas dlvergentes nn base. Flores na matorla corn pe-
dlcelos curtos e cm umbelas.
12
Arquivos do Serviqo Floreatal
1 MYCRORYTHE8.
2, 2
Operculo mills curto do quo o receptftculo floral .
Receptftculo obovul cm clllndrlco, operculo balxo, obtuso.
Flores sesscls.
Capltulos sesscls, puuclfloros. Frutos com 12 x 12 mm. Operculo
truncado. Antbrus ovals; glftndula dorsal, apical E. al-
pina Llndl.
Capltulos pcdunculados, multlfloros. Frutos seml-esfbrlcos, com 8-10
x 8-10 mm., convexos no ftplce; dentes valvares exertos, trian-
gulares. Anteras oblongas; glftndula apical E. capltcl -
lata Smith.
Flores pedlccladns cm umbelas dlspostas cm panlculas. Pedlcclos longos.
Fruto com 7-8 x 3-4 mm. Dentes valvares obtusos ao nlvel da borda
faucial. Antbras tlplcas; glftndula pequena apical E. int-
er ocorys F.v.M.
Botao floral algo elltlco cm ebrte longitudinal. Operculo largo c balxo, com um
pequeno aplculo ou mamllo apical. Folhas com as nervuras fortemente
obllquas.
Frutos semi-ovals, com 0-7 x 0-7 mm., truncados c com dentes triangulares.
Vulvas inclusas e lntelramente unldas ao mesocftrplo. Anteras com as
tCcas nao algo dlvergentes, c algo contraldas no melo; glftndula oblonga.
dorsal. Estigma capltado. E. Stcbcriana F.v.M.
Frutos quasi hemlsfbrlcos com 11 x 9 mm., truncados. dentes lndlstlntos,
faucc algo afunllada. Estlgma simples. Antbras tlplcas com glftndula
apical mlnuscula E. pauct/lora Sleber.
Frutos hemlsfbrlcos com 5-7 x 7 mm., truncados. Dentes sallentcs ou lnclu-
sos. Vulvas mals ou mcnos llvres atb a base. Opbrculo um cone largo.
Anteras tiplcas com grftndulu dorsal E. yangoensis.
Botao floral clavlforme, oboval ou nrredondado, (ebrte vertical). Opbrculo com
ponta curta. Frutos semi-ovals, truncados com 7-8 x 0-7 mm. Dentes algo
sallentcs. Vulvas concresctdas. Operculo pontudo. Antbras tlplcas; gl&ndula
dorsal E. triantha
Botao floral clavlforme, arredondado ou oboval. Opirculo balxo, largo, com um
ponticulo apical.
Rcceptaculo arredondudo. Frutos com 7 8 x 5-6 mm. Valvas ao nlvel da bor-
da faucial; dentes obscuros. Anteras com glftndula apical pequena. Fb-
lhas com nervuras muito obllquas E. salict folia (Sol., Cav.
Receptaculo algo clnturado abalxo do ftplce.
Folhas medlnnus, oblongo-lanceoladas, com as nervuras laterals fortemente
obllquas.
Lamlnus de base mals ou mcnos regular e ftplce rbto. Fruto com 9x7
mm„ mals estrelto no ftplce. Valvas imersas, llvres no ftplce, terml-
nadas em pequena ponta. Anthrax com glftndula apical, i bscura
E. obliqua L’Herlt.
Novembro, 194(1 Kuhlmann: Eucalyptus no Brasil
13
LAmlnaj do base obllqim e do Aplce rccurvo. Fruto com 0-7 x 5 mm .
semi-oval, com o mcsocftrplo dc aplce nrredondndo. EndocArplo
lmerso; dentes multo curtos, dcltoldcos. Ant6rns do tlpo, tftcns dl-
vergentcs; glftndula dorsal E. hacmatostoma Smith.
Foihas pequenos, raro medlanas. oblongas ou llneares, gcralmente obtusliis-
culas; nervuros patcntes, ou mnls ou mcnos obllquas.
Frutos pequenos (com atft 12 mm., dc comprlmcnto) .
Frutos com 12 x 12 mm., ovals, contraidos no aplce e os dentes vnl-
varcs lcvcmente cxcrtos ou ao nlvcl da borda faucial. Optfrculo
com pequeno apiculo. Tecas nao multo dlvcrgcntes; glftndula
dorsal e. Hailey ana F.v.M.
Frutos truncados, com 0-12 x 012 mm„ um pouqulnho mals largos
na base. Valvas mal lnclusas; dentes multo pequenos. AntAras
com glftndula dorsal prbxlma ao Aplce . . . E. patens Benth.
Frutos semi-ovals, com 12 x 18 mm., um tanto afunilados no orlflclo
faucial. Valvas lmersas, de aplce llvrc; dentes cvldcntes, agupu-
dos. Antftras tlplcas; glftnduln apical, pcqucna..£. stricta Sleb.
Frutos grandes, (com 30-30 mm., de comprlmcnto) .
Frutos plriformes ou urnlformes, com 30 x 12 mm. Vulvas profundn-
mente lmersas; dentes valvarcs llvres. Opftrculo nsscmelhando-
se a uma bolna. Ant^ras elltlcas; tftcas nao dlvergentes na base 1
glftndula dorsal , .E. sepulcralis F v.M
Frutos esferlcos, sessels, com 30 x 27 mm. Valvas fortemente aderl-
das ao mesocftrplo, escassamente lmersas, dentes lndlstlntos.
Opftrculo balxo e sem apiculo multo evldente. Antftrns tlplcas;
glftndula dorsal E. buprestium F.v.M.
MACRORYNCHA
OpCrculo tfto longo quanto o receptaculo ou malor, alongado cm cone, as vezes,
bastantc estreito.
Flores sessels, pedunculos curtos.
Dentes valvarcs exertos, multo finos. Zona supraeallcnr largn. Fruto
com 10x7 mm. AntCras orblculares, rlmns nao confluentes, glftndu-
la dorsal. Nervuras follares patentes E. deciplcns Endl.
Dentes valvarcs lnclusos, curtos e lndlstlntos. Fruto com 5x0 mm. An-
t^ras tlplcas; glftndula apical. Nervuras follares paralelas
E. stcllulata Sleber.
Flores pedlcelndas, pedunculos mcdlanos.
pedunculos roll cos.
Abertura faucial larga.
Dentes valvarcs exertos; zona supraeallcnr larga. Fruto eafArlco com
10 x 10 mm. AntArns tlplcas; glftndula dorsnl E. ma-
crorrhycha F.v.M.
14
AtuuiOOa (lo Servlet) Flnrp.af.nl
Dentes valvarcs lnclusos, dcltoldcos; zona supracallcar nula ou mutto
ostrelta. C&psula do Aplcc llvro. Fruto com 7-11 x 11 mm., truncado.
Anteras tlplcas; glftndula indlstlnta. Placenta frutifera um cone
Obtuao E. pilularea.
Abertura faucial estreltada. Estames externos er6tos.
Fruto esfCrlco, com 8x8 mm. Vulvas lnclusas dcldoldeaa. Placenta fru-
tlfcra eafOrlca. Anteras tlplcas; gl&ndula dorsal E. pi-
perita Smith.
Fruto oblongo, com 10 x 15 mm. Valvaa lnclusas, dentes lnclusos ou cs-
cassamcntc exertos. Anteras tlplcas; gl&ndula mlnusculu, dorsal . . .
E. marglnata Smith.
Pedunculoa achutados. Flores cm capltulos.
FOlhas lanccaladas. Frutos com 22 x If) mm., oblongos, truncados. Valvas
profundamente lmcrsas; dentes dcltoldcos. indlstlntos. Anteras ovals, rl-
mas n&o convergcntea no &plcc, oblongas; gl&ndula terminal
E. Planchonlana F.v.M.
FOlhas llncar-oblongas. Fruto com 10 x 12 mm. Valvas lmcrsas, dentes erc-
tos, triangulares; zona supracallcar larga, convcxa. Anteras elltlcas, cor.
dlformes, rlmos oblongas, convergentcs no &plce; gl&ndula dorsal ....
E. capitelata Smith.
PORANTHERAE
Anteras curtas algo quadrll&tcras; as t6cas com pOros sltuados
prOxlmos ao aplce.
Estigma capltado. Anteras com rlmas slgmoldcas, lntrorsas. Botao algo romboldc
cm cOrtc longitudinal.
Flores em umbelas.
Fruto rollco, com 8-11 x 5-0 mm. Valvas lmcrsas; denticulos evldcntcs.
Estames todos anterlfcros. Anteras obovals; gl&ndula dorsal oblon-
ga E. odorata Behr.
Fruto bojudo, quasi esfCrlco, com 5-6 x 5-0 mm. Valvas lmcrsas; dentes
multo curtos, n&o evidentes. Estames externos sem anteras. Anteras
obovals; gl&ndula Indlstlnta, dorsal E. mellodora Cunn
Flores em panlculas.
Folhas lanceoladas ou llneares, opCrculo pontudo.
Fruto campanulado com 7-8 x 0 mm. Valvas lmersus, as vezes e»-
eassamente, obovals; gl&ndula na lnsergao do fllete E. pani-
culata Smith.
Fruto urnlforme, algo contrldo no orlflclo faucial, oblongo, com 9-
13-10 x 7-10 mm. Inflorescfincla &s vezes em umbelas. Anteras sem
glftndulas E. leucoxglon F.v.M.
Folhus ovals ou elltlcas. OpCrculo obtuso, largo.
Frutos pequenos com 4x4 mm. Valvas ao nival da borda faucial,
Anteras obtusas com pbros elitlcos proximo ao &plce; gl&ndula anlcnl
E. populi folia Hook.
Novcmbro, 1040 Kuhlmann : Eucalyptus no Brasil
15
Frutos malorcs, com 0-7 x 5 mm. Valvas uIko Imcrsaa. Antdras trunca-
das com rlmas clrcularcs bcm no vdrtlce dns Ideas; gl&ndula dorsal
nula E. polyanthcma Schauer.
Kstigma simples, obluso, ou pontudo. Antdras com rlmas elitlcas lntrorsas ou
mals freqilentemente seml-extrorsas. Umbclas geralmentc dlspostas em co-
rlmbos ou panlculns.
Folhas altcrnas, lanccolndns, atenuadas paulatlnamentc e termlnadas em
ponta flna, ou llncarcs.
Umbclas dlspostas cm paniculas.
Operculos alongadcs.
Valvas ao nivel da borda faucial; dentes algo sallcntcs. Frulo
com 10 x 8 mm. Estamcs todos erdtos; antdras arrendonda-
das com gl&ndula apical E. sidcrophloia Dentil.
Valvas profundamente lnclusas; dentes lndlstlntos. l-ruto cam-
panlformc com 0-7 x 5-0 mm. Estamcs cm parte genuflexos.
Antdras com gl&ndula dorsal E. hemiphloia F.v.M.
Operculos convcxos, balxos cm fdrma dc bolna ou soliddo.
Folhas llncarcs, com 10-15 mm. dc largura. Frutos semi-ovals com
5 x 4-5 mm. Valvas, lnclusas. Gl&ndulas antcrifcvas cunelfor-
mes entre as tdcas E. larplflorctis F.v.M.
Fdlhas oval-lanceoladas, com 3-5 mm. dc largura. Frutos quasi es-
fdrlcos, com 5 x 5-5 mm., tendo o orlflclo faucial algo estrelta-
do. Valvas levcmcnte lmcrsas; antdras obovals; gl&ndula clltlca.
dorsal E. Bchrlana F.v.M
Umbelas simples, multifloras.
Opdrculo rostrlforme; dentes valvarcs termlnados cm ponta longa
e flna, exertos. Fruto com 10 x 7 mm. Antdras orblcularcs, rlmas
um pouco mcnorcs que as tdcas; gl&ndulas dorsals
E oleosa F.v.M.
Opdrculo um cone obtuso; dentes valvarcs termlnados cm ponta
ngucada mal transpondo a borda fnuclal. Fruto emisfdrlco com
4x5 mm., ou 5 x 7 mm., nn varlcdade. Antdras elitlcas, rlmas
elitlcas muito proxinms ao vdrtlce das tdcas; gl&ndula dorsal .
E. uncinata Turez.
Opdrculo algo dcprlmido, asscmclhando-se a uma bolna. Dentes val-
vares lnclusos, dcltoldcos. Fruto semi-oval com 5-6x5 mm. An-
tdras obovals, tdcas algo afastadas por um condtivo cunelforme;’
rlmas elitlcas no melo das tdcas E. gracilis F.v.M.
Capitulos pauclfloros. Opdrculo um cone curto e largo. Fruto turbl-
nadoc orn 20 x 20 mm., zona supracalicar, convexa; dentes valva-
res exertos triangulares obtusos. Antdras elitlcas ou orblcularcs.
rlmas elitlcas E. Old/ieldil F.v.M.
Folhas opostas, cordlformes ou llneares. Inflorescdncia panicula ou umbela.
Folhas sesseis, dc base cordiforme e largamente ovals. Flores em pani-
culas. Opdrculo mals largo do que comprldo, termlnado em ponta
1(1
Arquivos do Scrvlco Floreatal
curttt. Frutoa com 12 x 7 mm. Vulvas llvres no dplce, n&o exertas.
dentes cvldentes. Anteras orblcularcs; gl&ndula dorsal
E. p rutnosa Schnuer.
Folhas pecloladas, llncar-lanceoladas com 8- 10 mm. de lurgurn. Fibres
cm umbclas. Operculo muls longo do que largo, termlnudo cm pontu
alongada. Frutos ovals, esferoldes, com 7 x 0-7 mm. Vulvas lmersaa.
dentes Indlstlntos. Anteras elltlcas on obovals, rltnas elltlcas; glftn-
dula grande, ounelforme, nplcal E. doratoxylon F.v.M.
10 u c a I y plus
Sbrlc I. — RENANTHERAE
Estamos todos perfeltos ou multo raramenlc, alguns ex ter nos com anteras rudl-
mentares; anteras renlformes ou largos e truncadas, as tecas dlvergentcs ou
dtvldldas longltudlnalmente. contlguas e Kcralmentc confluentes no nplce.
FOllias lanceolado-falcadas; aplce longo e lino; pedunculos largos c compri-
mldos com 5 7 (lores quasi sessels. Fruto globoso-oval, truncado, com
1,5-2 cm. de comprlmento, com 3-4 lbculoa 1 E. Planchoniana
Folhas lanceolado-falcadas; algo nltldas, Umbclas com 3-10 (lores pcdlce-
ladas. Anteras largos cordlformes, rlmas dlvergentcs. Fruto urnlforme,
globoso com 10-15 mm. de comprlmento, 3-loculnr ... 2 E. Dai-
leyana
Folhas nos plantus novas e brotos de velhos troncos, pequenas, asperos e pl-
losas 3 E. cuyenioides
Folhas glabras e multas vezes grandes... 4 E. acmenoides
Fruto subgloboso, multo contraldo no orlficlo faucial, borda faucial flna,
c&paula lmersa no recept&culo. Botoes florals ovoldeos. Operculo tao
com pr Ido quanto o tubo callclno 5 E. piperita
Fruto subgloboso ou deprlmldo. globoso, borda faucial multo convexa ou
proemlnente. Botoes florals ovoldeos ou obovoldeos. Operculo geralmente tao
longo ou mats que o tubo callclno, multo obtuso. Flores e frutos sessel? ....
0 E. capitcllata
Nervuras follares numerosas, flnas e paralelas (mas n&o multo unldas).
Botdes florals acumlnndo-ovoldeos ou oblongos. Operculo tao comprldo
ou mals comprldo do que o tubo callclno.
Kstnmes lnflexos na preantese. Nervuras follares obllquas ou dlvergentcs,
geralmente pouco, ou escassamente vlsivels na p&glna ventral.
Frutos com menos de 12 mm. de comprlmento. •
Operculo quasi longo quanto o tubo callclno. Fruto contraldo no orlficlo
faucial. Pedunculos rollQos ou sub-roll^os . . IE. piperita
Operculo mals comprldo do que o tubo callclno. Fruto r6to ou escassamente
contraldo no orlficlo faucial. Pedunculos mals ou menos achatados. Um-
belas na malorla das vezes axllares. Borda do fruto geralmente lurga e
chata 8 E. pilularla.
Novembro, L948 KuMmann Eucalyptus no Brasil
17
Serif II. HETEROSTEMONES
Es tames externos sem antCras ou com antCras rudlmcntarcs; as antCras perfel-
tns suo pequenas, globulares ou truncados, as tecas contlguns; abrlndo-.se
por poros ou fendas longas, us vezes conflulndo longltudlnalmente. <Os es-
tames, externos parcccm estar sem antCras ou com antCras nbortadas, so
mente na S. viryata, e talvez ocaslonalmentc, mas cm pequona esrulu, ulgu-
mas antCras de Renanthcrac, e Os vezes, mas raramente, cm E bicolor, en-
tre as Poranthcrac, mas nunon foram encontrados, asslm, cm qualquer outra
espCclc. — (Benth.)
Umbelas todas axllares ou laterals. Botoes ovoldcos ou raramente obovoldeos
* Peduncufos cillndrlcos, ou quasi asslm.
Flores grandes, geralmentc 3 a 5 nas umbelas. Fdlhas multo corlaceas
0 E. leucoxylon
Flores pequenas, umbelas de 4 a 8 flores.
Folhas um tanto dclgadas. Botoes ovoldeos. multas vezes acumlnados. Flores
dlstlntamentc pedlceladas 10 E. mclliodora
Folhas corlaceas estrcltas, pontllhadas de preto, na mulorla das vezes meno-
res de 7 1/2 cm. de comprlmento. Botoes obovoldeos, adelgapados em pe-
dlcelos curtos ou quasi scssels 11 E. yracllis
Umbelas em corlmbo terminal ou cm panlcula. Botdes obovoldeos. Folhas co-
rlAneas, estrcltas, pontllhadas de preto, nervurns dlflcllmente vlsivels.
Flores pequenas, pcdlcelos curtos 11 E. yracills
Folhas algo dclgadas, nervuras multo obllquas, multas vezes, dlstlntas. Flo-
res pequenas. (AntCras geralmcnte todas perfeltas.) 12 E. bicolor
Folhas corlaceas mlo pontllhadas, nervuras numerosos, mats regulares, mas
dclgadas, as vezes lndistlntns. Flores medianas ou grandes. dlstlnta
mente pedlceladas 13 E. paniculata
Umbelas formando panlcula terminal corlmbosa. Botoes florals elavlformes,
atenuados num pedlcclo longo.
Botoes florals multo anguloso. OpCrculo freqilentemente cCnlco
13 E. paniculata
Botdes florals sem Angulos. OpCrculo multo curto e obtuso.
Folhas multo corlaceas, com nervuras obllquas. Fruto plrlforme com borda
faucial larga 14 E. haemastoina
Folhas delgadas, com nervuras quasi transversals. Fruto oblongo
15 E, microcorys
SCrle III. PORANTHERAE
Estames todos perfeitos (exceto, mas raramente, na E. bicolor e talvez na E.
pelyanthemosl ; antCras pequenas e globosas, ou mats largos tlo quo eoin-
pndas, as tCcas dlstlntas, ubrlndo-se por pequenos pdros clrculnres, As vezes,
estendendo-sc em rlmas oolongas.
18
Arauivos do Servico Florist al
(An foltm.s quando oatrdtaa, tfcm aempre m nervurus obllquas e lrrcgulnrcs.
O npArculo 6 curto o a cnpsulu Imersa no rcccpt&culo. Benth.) Am nnWrns
asscmclhnm-se A# dc Micrantheras, cnquanto cntrc ns Micrantheras h.-i vii-
rlas -espcclos, espoctulmento E. tiderophloia, nn qunl ns Wens sao t&o curtns
qiie situs rlmus sao a principle) a pen us pequenos p6ros. — Benth.)
Umbel us puucinorns, gernlmcnte dlversas reunldus cm paniculas curias sem
fftlhns, nxllnrcs ou terminals, ou cm corlmbo terminal. Operculo curto,
obtuso.
FOlhos Bessels, opostus, cordlformes ou ovals. Flores cm pnniculax corlmbo-
sns, terminals 10 E. pruinosa
Folhas orblculnres a lato-ovals, aclnzcntndas ou verde-opttcos. Estames ex-
ternos, estdrcls, nnWras Wrtels trunendas, abrlndo-sc por p6ros termi-
nals 17 A’, polyanthemos
Folhas ovai-orblculares ou arredondadas, multo nitldas. Estames todos fer- '
Ids; nntCros, ovnl-nrrcdondndns, abrlndo-sc abalxo do aplcc, por pdros
ou rlmns curtas 18 E. popullfolia
Folhas espessns, falcadus ou oblongo-lnnccoludns, lustrosas nos duns pdgl-
nas, nervuros algo patentes. OpArculo c6nlco pontcaBudo, edrea de 0 mm
de comprlmento. Fruto com 12 a 12 mm. de comprlmento por 0 mm. dc
diametro 10 E. ochrophlola
Folhas oblongas ou lanceoladas, algo delgadas 12 E. bicolor.
Umbelas com varlas flores, mult as vezes sollt&rlas nos axllns, as terminals
dlspostas cm paniculas corlmbl formes. OpCrculo geralmente cAnlco qua-
si t&o longo quanto o tubo do cAUce. Pedlcelos curtos.
FOlhas largos, ou fnlclformes, multo corlaceas 20 E. hcrniphloia
Folhas corlaceas, com numcrosas nervuras dlvcrgentes, as vezes lnconspl-
cuas 22 E. siderophlola
Serle IV MICRANTHERAE.
Anteras multo pequenas, globulares ou mats largos do que longas, com teens glo-
bulares. dlstlntas. abrlndo-sc em rlmas laterals.
(Encontra-se uqul a malorla das "Cascus de ferro.” A sArle que llga cstrel-
treltamente Porantherae com Normales, nao 6 dlstlntamente notada. As
anteras a prlmelra vista, na sua forma siio pcqueniis, ddo apnrencla da Po-
ranthcruc, cnquanto a sua delscencla 6 quasi, como a de Normales.
O operculo nas Porantherae curto, raramente pouco mats com pr ldo do que
o tubo do callce e a capsula mals ou menus Imersa, apesar das pontas das
valvas, as vezes, serem um tanto sallentes. — Benth.)
Folhas com a conslstencla da Cartollna, ovals u lanceolado-alongadas, pulldas
nn face posterior. Umbelas em paniculas. OpArculo hemlsfArlco. Fruto
em forma de plfto (?) a semi-oval 23 E. Cloeztana
Novembro, L948 Kuhlmann : Eucalyptus no. Brasil
19
Folhas lanccolado-alongadas, p&lldas na paglnu dorsal, !» a 13 cms. de com-
primelro, c 4 cms. de largura, apcnas llgclramcntc curvas. Panlculu na
malorla das vezes terminal. Opbrculo membranacco, cftnlco com l mm.
do comprlmclto 24 E. Howlttiana
Folhas tOdax oil quasi tod as sesseis, opostas c cord 1 formes. 25 E. mc-
lanophloia
(Tubo callclno turblnado. Opcrculo multo obtuso. Folhagcm nao esbranqul-
?ada 20 E. Bowman! )
FOlhus na malorla das vezes falclforme-lanceolados, nervuras Imperceptl-
vcls. Umbelas aplcals. Rcralmcnte cm paniculas 23 E. si
dcrophloia
Flores dlstlnlamente pedlceladas. Folhas lanccoladas, falclformcs. Tubo ca-
llclno aclma dc 4 mm. dc dl&metro, turblnado 20 E. Bowmani
Folhas dos ramos florifcros, na malorla das vezes, lanccoladas ou falcadas
(as vezes largas), corl&ceas, dolg&dos e divergentes, nervuras, multas
vezes, dlflcllmente perceptlvels.
Flores com pedlcclos dlstlntos, mas curtos e" angulosos. Umbelas no aplce
dos ramos reunldas cm paniculas curtas e terminals 27 E. sidc-
rophloia
Folhas dos ramos florlferos, de oval-obtusas e estreltas, lanccoladas e acuml-
nados, com numcrosas nervuras delgadas, paralelas, divergentes ou
transversals, gcralmente vlslvels. Flores pequenas, umbelas aplcals mul-
tas vezes rcunldus cm paniculas curtas. Opbrculo quasi tao comprldo
quanto o tubo callclno. FAlhas geralmente longas e estreltas.
Fruto subglogoso, truncado, mals ou menus com G mm. de dl&metro, esc as -
samente contraldo na abertura faucial 28 E. dre-
panophj/lla
Fruto de quasi globoso, a ovoldeo, estrelto ou contraldo na abertura faucial,
nao lndo aclma de 4 mm. de dl&mctro 29 E. crebra
Fruto como E. crebra mas com 8 mm de dl&mctro 30 A,’, lep-
tophlcba
Fruto semlsferoldal, multo aberto, nao lndo aclma de 4 mm. de dl&metro,
metade da capsula e valvas sallentes do recept&culo 31
E. microthcca
Folhas rescendendo fortemente a llmao, glaucas, corl&ceas, com 5 a 13 cm.
Operculo cbnico. Fruto de 4 a 6 mm. de comprlmento 32 A'. Stai-
oeriana
Folhas lanccolado-alongadas. Fibres multo pequenas. Opbrculo cbnico, 2 ou
3 vezes mals longo que o c&lice..33 E. Raver etiana
Serle V. — NOKMALE8
Estames todo, perfeltos; anteras oval-oblongas ou subglobosos, tecas perfelta-
mente dlstlntas, paralelas (ou contlguas e unldas no Aplce dorsal pela glftn-
dula do eonetlvo, separadas, por&m, por este da gl&ndula para a base) . '
abrlndo-se longltudlnalmente.
SciELO, ^
14
20
Arquiim tin Semico Florcstal
Subs6ric I. — ROBUSTAE
I’cdunculos nxllures ou laterals, ou multo raramcnte, os supcrlores num corlmba
terminal, gcralmcntc achatndos, cada um com vnrias (rarumentc umt) f lo-
res grnndos ou do tiunanho medio, sesscls, ou nflnando-sc cm pedicel os
grossos. Folhas geralmcnte corlncens e nltcrnadas. Borda do fruto, concova,
com cdpsuln lmersa no receptdculo. E. robusta e E. botryoides, s&o prOxl-
mos, no E. reslni/era e aflnls nos fftllms, inns multo dlferentes no fruto.
Dentil.)
FOlhas com numcrosas nervuras parnlelas, multo dlvergentes ou transver-
sals. Fruto oblongo-obovoldco ou urnlfortne, a cdpsuln profundamente
lmersa no rcccptaculo.
Calico estrlndo ou alndo, 2 1/2 a 5 cm. do comp., pcdunculos com 3 a 5 Mo-
res. Fruto ndo estrlndo 34 E. rniniata
Calico ndo estrlado. Fruto rnrnmente nclma dc 12 mm. do comp.
BotOes flornls, ncumlnados, 12 mm. de comp, ou mnlores. Opdrculo tdo Ion-
go ou nulls longo quo o tubo cnllclno 35 E. robusta
Hotbes flornls oblongo-ovoldcos, ndo nclmn de 8 mm. de comp, Operculo ndo
tdo longo qunnto o tubo cnllclno 30 E. botryoides
SubsOrle II. — EX8ERTAE
I’edunculos axllnres ou laterals, ou rarnmente, tambem, o.s apleals cm corimbo
terminal, curtos, roltQos ou escassamcnte achatados. cada um com vdrlas,
(as vezes) multlf lores. Flores geralmcnte pedlceladas. Fruto globoso ou dc-
presso, frcqdcntomente contraldo no orlflclo; borda fauclnl convexa, ou
proemlnente, rarnmente achatada*, as valvulas capsularts, sallentcs aclma
da borda.
FOlhas alternas, de largom.ente ovals a oval-lanceoladas, comumente obtu-
sas, alvaccntas, venulosns. Optrculo obtuso, mats longo que o tubo cn-
llclno: 37 E. dealbata
FOlhas orbicular-ovals ou lunceoladas, espessas, as venulas < flnas e parnlelas
ou lrregulares c obllquasi mal perceptlvels.
Cdllce com menos de 0 mm. de dlftmctro. Opdrculo curto.
38 E. pallldifolia
Callce angular, com 8 a 13 nun., ou mats de comp. Opbrculo tdo longo ou
nulls longo que o tubo cnllclno. Disco formnndo um anel pm relevo, ou
borda sallente, ao redor da cdpsula um tmito deprlmlda
39 E. pachyphylla
Folhas longamente lanceoladas ou lUieares, ndo multo espesses, as nervuras
obllquus, flnas, porOm quasi sempre vlslvcls. Cdllce rarnmente aclhia de
(1 mm. de dldmetro,
Pedlcclos delgados. Opdrculo mnls ou menos blcudo. Fruto multo convexo
ou cOnlco.
Cusca lisa branca, c'aduca
40 E Cam aid ulensis
Novcmbro. 11)40 Kuhlmnnn : Eucalyptus no Hrasil
21
Cascn ftspcra, cscurn, pcrslstcnto ou calndo cm fragmentos
38 E. cxscrtac
Optrculo 2 a 4 vczcs mala longo quc o tubo callclno, c6nlco-obtuso. Borda
do fruto multo convexa 41 E. innbclata
Subserlc III. — 8UBEXSERTAE
•
Pcdunculos axllnrcs ou laterals, ou os terminals mala ou monos cm paniculas,
clllndrlcos ou nchatados, todos com varlas florcs. Tubo callclno largo na fau-
ce. Eruto turblnado e nao contraldo no orlflclo faucial; c&psula ao nlvel, ou
llgclramente lmcrsa no rcccpt&culo, as valvas multas vczcs sallcntcs, quan-
do abcrtas.
(Esta subs6rlc dlfcrc dc Exsertac c da Inclusne prlnclpalmcnte pclo fruto.
— Bcnth.)
Folhas largas, com ncrvuras multo dlvcrgcntcs c dlstlntamcnto rctlculadas.
Flores quasi scssels ou com pedlcclos curtos c grossos.
Optrculo hemlsf6rlco, curto 42 E. platyphylla
F16rcs pcquenas, dlstlntamcnte pcdlccladas, opdrculo c6nlco
43 E. alba
Folhas frcqiicntcmcnte lanccoladas, algo cspessas, ncrvuras delgadas ou obs-
curaa, obllquas e lrregulares. Op6rculo cfinlco 44 E.
Stuartiana
(Ver tambdm 23 E. sidcrophlola, quc tern o fruto quasi cfinico das Sub-
cxscrtae, mas anttfras multo dlferentcs. — Benth.)
F61has lanceolado-ovals, a lanccoladas, com numcrosas ncrvuras dclgadas
Juntas e paralelas.
Opdrculo c6nico, quasi tao longo quanto o tubo callclno. F61has gcralmcntc
cstreltas. Florcs quasi scssels. 45 E. naliyna
Op6rculo multo mais longo que o tubo callclno. Folhas gcralmcntc lato lan-
ccoladas. Florcs dlstlntamcnte pcdlceladas.-
Receptiiculo abalxo de 12 mm. de dlftmctro. 40 E. resinifcra.
Iteccptaculo com 14 a 10 mm. dc dlfunetro. 47 E. pclllta.
Subs6rle IV. — INCLUSAE
Umbelas comumente com varlas florcs, axllarcs ou latcrnls c solltilrlns, ou algu-
mas agrupadas, laterals ou cm paniculas multo curias, c ent&o, fis vczcs,
reduzldas a 1 ou 2 florcs, pcdunculo clllndrlco ou raramente achatado. Fruto
mats ou monos contraldo no orificlo faucial, capsule lmcrsa no roceptAculo,
vAlvulas nao sallcntcs, exccto (juando coruadas pdas restos de seymentos du
base da cstilcte
22
ArauiVOS do Servian Florcstal
Umbelas solltftrlos o simples, axllarcs, ou a.s supcrlorcs quasi forinundo pa-
niculafl. OpOrculo hcmlsfdrlco on deprlmldo. Pcdunculos com v&rlus flo-
ras pcdlccladas. Cdllco com 12-13 mm, catreltado. Estames comprldos o
vermelho.i. Fruto longo, clnturado dlstlntumento
48 E. phaoniccci
Umbelas varlas Juntas, rcunldas cm pcdunculos laterals multo curtos, lor-
mnndo panlculas curias ou aKlomcrndas; opcrculo multo curto c do-
prlmldo.
Folhas geralmente opostas, grandcs, largas, corhiceas c rigldac.
Umbelas lrregularcs, multas vezes reduzldns a 1-2 f lores.
Calico com 8 mm. do dlftmctro ou mals. .49 E. prancHfolta
Folhas desde lato-cordlformcs c opostas, a lato-lanceoladas, com nervuras
lrregularcs c vlslvcls.
Umbelas multlfloras. Pedlcclos longos. Callce abalxo do C mm. de dla-
metro •. 50 E. clavipera
Folhas cstrcltas, lanceoladas com nervuras mals rcgulares.
Pedlcclos mals curtos.
Calico pequeno (toda a Inflorcscencla As vc/.es redu/.lda aparentemente
a um glomcrulo 51 E. tessclaris
(Vcr tambCm 27 E. crebra, e scus uflns cm Mlcrantcrac, ns quals tern
freqticntcmentc InflorescOnclas compostas, c frutos semclhantcs, mas
opdrculo cOnico c antdras multo pequenas).
Subsdrlc V. — CORYMBOSAE
Flores geralmente grandcs, (umbelas, ou raramente caplttulos) cm panlculas
terminals, corlmbosas, ou mals raramente, algumas axllarcs. Frutos multas
vezes grandcs, mals ou menos urnlformes, cApsula profundamente lmersa
no receptaculo. Semcntes, geralmente grandcs, aclmtadas, com margens agu-
das, multas vezes estcndldaa em azas de varlas fOrmas.
Folhas opostas sessels, cordlformcs. Ramlnhos e cdllce ccrdosos.
FOlhas pequenas. Fruto com 12 a 20 mm. de comp 52 E. setosa
FOlhas alternas, lato ovals, peltadas, peclolo Inserldo nn lftmlna aclma da
base 53 E. peltata
Folhas alternas, pcdoladas, lato-ovals. Fruto globoso, truncado ou com es-
tlpe curto. (?) 54 E. latifolia
Folhas oval-lanceoladas ou lanceoladas, com numerosas nervuras delgadas
multo Juntas, quasi transversals. Fruto com 12 n 20 mm. de comp., niio
costulado. Sementes mals ou menos aladas 55 E. corpmbosa
Folhas longo-lanceoladas, corldceas e lisas, nervuras multo flnns e Juntas,
quasi transversals, pouco perceptivels.
Fruto oblongo, Opdrculo deprlmldo, concrescldo com o callce ate o momento
da antese 50 E. terminalls
Novembro, 1!)4(> Kulilmann: Eucalyptus no Brasil
23
Fruto quasi globular, com pedunculo curto. OpCrculo deprlmldo. (Flores mo-
nores do quo nns outras csp6clc3 ?) 57 E. dlchromophtoia
Folhas estreltas, lunccoladas, rlgldas. com nervuras mala obllquoa. Operculo
duplo. Flores pcdlccladas cm umbclas 3 — florcs 5!1 E. macula t a
Subsdrlc VI. — EUDESMIEAE
FOlhas, lnclulndo as pccloladas, na malorla opostaa on quasi oaalm. Pcdiin-
culo geralmentc 3-floro. Calico com 4 pequenos dentes mals ou monos
vlslvels nbnlxo do opdrculo globular, hemlsfdrlco, ou deprlmldo. Estames
algumas vezes cm 4 grupos, multo numcrosos, disco lntelro.
Fruto oblongo cllindrico, aclma dc 12 mm. dc comp. Faucc cstrolta; capsula
lmersa no rcccpt&culo.
Folhas longo-lanceoladas, as nervuras geralmentc vlslvels.
Flores grandcs 50 E. tretadonta
Hamlnhos pllosos. Folhas lnrgas, corlaceas, palldas na p&glna dorsal.
Umbclas cm paniculas. Pcdunculos grossos, pcdlcclos multo curtos. Opdr-
culo hemlsfOrlco CO E. Torclllana
Folhas corlaceas. largas, p&lldas na p&glna dorsal. Umbclas cm paniculas.
Opdrculo hcmlsfOrlco. Fruto urnlformc. Scmentes aladas no &plcc .
61 E. Abcrglana
Folhas algo estrcltas, alongadas. Umbclas cm paniculas. Op6rculo pequeno,
patcllforme. Fruto algo pequeno, urceolado, valvas lnclusas
62 E. traclxyphlala
Folhas alargadas, verdcs nns duas paginas. Umbclas cm paniculas. Opirculo
grosso, deprlmldo, hemlsfdrlco. Fruto grande urnlforme semi-oval, vul-
vas lnclusas no rccept&culo. Sementes grandcs C3 E. Walsotilatta
Eucalyptus
A. Flores, freqiientemente, cm paniculas ou corlmbos (mas nao cm simples um
belas), as vezes a InflorescCncla tern aparCncla de panlcula na se<;&o AAA,
por lsso, 6 convenlentc apurar, antes, as clcatrlz.es delxadas polos peclolos.
nos casos duvldosos.
B. Frutos com 3 1/2 — 5 cm. de comp.: vulvas lnclusas, flores, grandes.
C. Sementes pretas, n&o aladns; flores alvns ou efir dc rosa E. cal/o-
phylla.
CC. Sementes fuscas ou vermclhas, aladas; flores vcrmelhas (rcisons
a carmeslns ou escarlates) E, flcifolla.
BB. Frutos com 1 1/2 — 2 1/2 cm. de comprlmento (7-12 mm. em E. ma-
cula t a) ; valvas lnclusas: flores mcdiocres.
2-1
Arquivos do Servtco Florestal
C. Fdlhns mals pandas no dorao, (lores cm corlmbos tcrmlnals.fi. co-
rymbosa.
CC. FOlhos dc cOr quasi lgual nns duns faces: fls. cm paniculas Inte-
nds ou terminals.
D. Capsulns llgclrnmcntc costulndns; flares scssels ?m capltulos.
E. cxlmta.
IJD. Cdpsulns lisas; fls. dlstlntamontc pcdlceladns. E. maculata.
DBB. Fruto com 7. mm. ou menor, nproxlmando-sc dc 12 mm. nn vnr. dc nu-
mero 10) vnlvns vnrlnndo: fls. pequenas E. hcmtphloia vnr.
C. Forma foliar, orbicular ou oval, freqttentcmento quasi tao largns
quanto longas.
D. Peclolos dclgados; fblhns altcrnas.
E. Flores pcdlceladns; folhas vcrdc-clnzcntadas. E. polyun-
thema.
EE. Flores quasi scssels; folhas lustrosns e vcrdc-escuras. E.
popuUfolia.
. Peclolos nulos: fOlhas opostas. E. melanophlola. St..
CC. Forma foliar; lnnceolada ou oblonga, nlongada.
D. Folhns dlstlntamente malu claras no dorso.
E. Vulvas lnclusas no tubo capsular. E. paniculate
EE. Vulvas sallcntes do tubo capsular E. Ravertlana
DD. Follms colorldas lgualmente nas duas faces.
E. Optrculo com 7 mm. ou malor, assemelhando .s ' a um blco.
E. aider ophlola.
EE. OpCrculo mals curto, n&o blcudo.
F. Vulvas cnpsulnrcs multo sallcntes, patentes. E. micro -
theca.
FF. Vulvas alcamjando apenas a borda do fruto ou pouquis-
slmo sallcntes; nervuras multo dlvcrgentes da mcdlana
E. crcba. E. Icthophleba (da aflnldade de E. crebra ) .
FFF. Valvas lnteirnmentc lnclusas no rcccptAculo; nervuras
laterals multo obllquas em relagao fi medlana.
Q. Opirculo hemlsfdrlco (E. bicolor).
OQ. Opdrculo c6nlco. E. hcmlyhlota.
AA. Flores soltUrlas na axlla foliar ou em umbelns estrltamente scssels,
grandes.
B. Folhas todas opostas, cordlformes na base, arbusto. E. macrocarpa
BU. Folhas na maiorla altcrnas, nao cordlformes.
C. Pedunculos ascendentcs ou fls. lntclramente sessels; optfrculo
verrucoso.
Novembro, 11)40 Kuhhnn vn: b'u< uli/pt us no Hra.ol
25
D. Arvorc, f 61 has agurtas E. gldbulot.
DD. Arbusto, fOlhas obtusas, muito obllquas na base. E. alplno
CC. Pedunculos recurvados, achatados, op6rculo llso, arbusto. E. tc -
traptcra.
AAA. Flores em umbclas pedunculadas.
13. Pedunculos (um ou outro pcdlcelo) fortementc achatados.
C. Valvas salientes do rcceptaculo.
D. Dentes convcrglndo em cone: opirculo 2 1/2 — 1 cm de com-
prlmcnto.
E. Fruto nuo Incluso no rcceptaculo E. cornuta.
EE. Fruto parcialmente Incluso no recepticulo. E. Lehman-
nil, E. cornuta, simprocurpa. E. macroccra.
DD. Dentes dlstlntos: op<5rculo com 2 cm. de comp, ou mcnor.
E. Fruto com 12 — 20 mm. dc comp., opirculo perto de 12
mm. de comp.
F. Flores scsscls em umbelas, fdlhas obtusas, di&metro
do fruto 18-20 mm. E. obcordata, E. platypus.
FF. Flores pcdlccladas; fdlhas agudas; dlAmctro do fruto 1,
cm. E. occidentals.
EE. Fruto mcnor; opirculo mats curto.
F. Flores mats de 3 em enda umbcla.
G. Opdrculo muito mals longo quo o tubo callcino.
E. rcslnlfcra.
GO. Opdrculo quasi tao longo quanto o tubo do cAllce,
calice. E. punctata e E. sallgna.
GG. Opdrculo quasi tflo longo quanto o tubo do cilice,
fls. sessels. E. Cambagci, do parcntesco do E. go-
nlacalix.
FF. Flores freqUentemente 3 cm cada umbela. E. vlminalls
CC. Valvas Inclusas ou escassamente aclma da borda do tubo callcino
(salientes, por6m convergentes e incurvas cm E. mcgacarpa e E.
gomproccphala.
D. Fruto abalxo de 13 mm. de largura.
E. Opirculo menor do que a metade do comprlmento do tubo
do cilice, hemlsfirlco, depresso, obtuso.
F. Folhas na malorla com 5-10 cm. de compr. opdrculo
muito curto.
G. Fruto com 0-12 mm. de dlimetro: opirculo gra-
nuleso E. coccifcra, do parentesco do E. amigda •
Una do parentesco do E. stricta e do E. vlrgata.
20
Arauivos do Scrvico Fiorcstal
GO. Fruto com perto do *1 mm. dc dl&mctro E. mt-
• crocorys.
FF. Folhas nn mulorlu com 10-20 cm. do comp.
O. Ncrvurus laterals multo obllquas; folhas na malo-
rta das vezes, abalxo dc 28 mm. dc largura.
II. Cfillcc n.o unguloso; estnmes externos cs-
ttrels. R. haanastoma. E. Sicbcrlana.
IIII. Calico multo anguloso na preantese, estames
. . todos ftrtcls E. yonlocalyx.
GO. Ncrvurus laterals quasi cm Angulo r6to com ner-
vura mcdlana; fOlhas espessas, na malorla com
2 1/2 cm. de largura. E. botryoldcs.
EE. Optrculo mnlor do que a metade do comprlmcnto do tubo
callclno, frcqlicntcmcntc cOnlco c agudo.
F. Folhas oval-lnnccoladas com 4-7 cm. dc largura, nervu-
ras laterals patentes, quasi horizontals. E. robusta
FF. F61has lanccoladas, 12-33 mm. dc largura; nervuras
laterals obllquas.
G. Flores com pcdlcclos curtos.
H. F61has opostns: umbelas recurvadas. E. dora.
toxylon.
HI!. F61has altcrnas.
I. Operculo um cone cstrclto, duas vezes mals
longo do que o cdllce. E. rcdunca.
II. Op6rculo mals largo c n&o tao longo. E. pllula-
rcs. E. Mucllcriana aff. E. pllularls, E. acme-
noidcs, E. punctata.
GG. Flores sesscls cm umbelas; folhas mals pilldas
no dorso. E. sallyna.
DD. Fruto aclma de 13 mm. de largura.
E. Operculo n&o tao largo, ou escassamente mals largo, que o
tubo callclno.
1. Folhas arredondadas, obtusas. E. platypus.
FF. Fdlhas lanccoladas, agudas. E. obcordata.
G. Tubo callclno e opdrculo fortemontc verrucosos.
E. yldbulos (E. 52).
GG. Tubo callclno e operculo costulado ou quasi llsos.
11 sos.
II. CApsula lmersa no tubo callclno. E. incrassata
E. Planchonina e E. cosmphylla.
Novembto, 1!M(> Kulilmann: Eucalyptus no Brasil
27
HII. Cupsula sallentc do tubo callclno. E. mcga-
carpa.
EE. OpOrculo multo mals largo do quo o tubo callclno. E. gom-
phoccphala.
111). Pedunculos cllindrlcos ou angulosos, mas nao aclmtados.
C. Capsulas scsscls ou quasi scsscls.
D. Frutos com os dentes valvarcs vlslvelmcntc sallcntcs.
E. Opdrculo com 2 1/2 cm. dc comprimento, clllndrlco E. cor-
nuta.
EE. Op6rculo gcralmcntc com 6-12 mm. dc comprimento, conlco.
cdnlco.
F. Frutos com os dentes valvarcs slmplcsmcntc agudos e
curtos. E. rudis.
FF. Frutos com valvns pontcagudas, c final, E. dcciplcns.
EEE. Opdrculo curto raramente com 0 mm. de comprimento. F.
F. BotSes ovals, llsos, scsscls.
O. Frutos freqiientemente 4 — loculares. FIs. comu-
mente 3. E. viminales.
GO. Fruto frequentemente 3-locular: fls. comumcnto
mats do que 3. E. Stuartiana, E. Macartliurl (T. 39) .
FF. Botoes obovals clavlformes, dclgados, pedicelados, freqtlen-
temente asperos E. amygdallna.
DD. Frutos com os dentes valvares lnclusos ou oxcedcndo escassa-
mentc a fauce.
E. Flores 4, ou mals, cm cada umbela.
F. Folhas de colorldo lgual nas duas-pAgtnas.
G. Nervuras laterals plnadas.
H. Frutos com 2-2 3/4 cm. de larg. arbusto. E. bupresttum.
IIH. Frutos com 7-(12) mm. de largura: arvorcs.
I. Botoes clavlformes (lsto 6, mals largos acima do melo)
obtusos. E. amigdalina, E. Rtsdcnii, E. obliqua. E. flsciUs
F.v.M.
II. Botoes ovals, pontudos: fruto estrangulado prdxlmo do
orlflclo. E. piperita (T. 28). E. cugenioidcs (T. 94).
GO. Nervuras laterals dlspostas, longltudlnalmente e quasi
paralelas fi nervura medlana. E. stcllulata, E. coriaceae
= (Pauci/lorae) .
FF. Folhas mals claras na paglna dorsal.
G. Op6rculo mals largo do que o cftllce: frutos estrla-
dos longltudlnalmente. E. corynocalyx.
SciELO, ^
15 16
215
Arquivos do Servlqo Florestal
Oa. Opdrculo nfto mals largo do quo o cillcc: fruto, nao
cstrlado. E, dlvcrslcolor.
EE. Flores do 1-3 cm cada umbela.
F. Fdlhas, opostas, cordlformea na base.
O. CAllcc obtiiso na base: fdlhos crcnndns. S. cordnta.
GO. Cullcc aflnado na base: fdlhos lntclrns. E. pul-
verulcnta.
FF. F61has altcrnas, cstrcltadns na base.
G. Fruto Icvomcntc contraldo no orlficio. E. cosmo-
phylla.
OO. Fruto multo contraldo no orlficio. E. buprestium
CC. Capsulas cvldcntcmcntc podlceludas cm umbclas.
D. Umbclas com mals do 3 florcs.
E. Frutos com as valvas cvldcntemcnte sallcntes.
F. Fruto truncado no ftplce, valvas assovcladas. E. salmono-
phlola.
FF. Fruto convexo no Aplce, valvas triangulares pontudos.
G. Fruto com 4-0 mm. dc dl&mctros. E. rostrata. E. terc-
tlcornls.
GG. Fruto com 8-15 mm. dc dlametros.
H. Antdras renlformcs. E. macrorliyncha.
H. Antdras oblongas. E. rudls.
EE. Frutos com as valvas lnclusas no recepticulo.
F. Frutos escassamente, ou nao, contraldos, na faucc.
G. Fdlhas espessados, Inodor os: fruto com 0 mm. dc dl&-
motro, E. Qunnlt.
GG. Fdlhas delgadas; aromdtlcas: fruto pouco menor. E.
meliodora, E. odorata.
FF. Frutos contraldos na faucc.
G. Fdlhas opostas. E. cdoratoxylon.
GG. Fdlhas na mnlorla altcrnas.
H. Fruto abalxo dc 13 mm. dc largura.
I. Opdrculo mals longo que o tubo do cilice: nervuras
algo patentee, entre 30-50° E. marginata.
II. Opdrculo mals curto quo o tubo do cilice: nervuras
obllquas, entre 50-70°. E. batlcyana
HH, Fruto perto dc 7-8 mm. de dldmetro. E. piperita,
E. cupenloides.
Novcmbro. 1 040 Kuhlmann : Eucalyptus no lirar.il
29
DD. Umbel as apenas com 2 ou 3, raramentc com 4 ou r> fiores (iron
bcrhs.
E. I’edunculoa deflcxos: frutos pcndentes. E. crj/throncma.
EE. Pcdunculos n&o deflcxos.
P. Casca lisa, esbranqulgada, caduca. E. Icucoxyhm.
FF. Casca rugosa, pcrslstentc. E. sldcroxylon.
G. Ncrvuras multo obllquas: casca avcrmclhada. E. sldc-
roxylon.
GO. Ncrvuras multo patentes, casca clnzenta. E. longtfolla
Chave artificial das cspccics dc Eucalyptus
Anteras mala largna do quo longas, gcralmentc rcnlformcs, abrlndo-se por fen-
das quo se uncm de modo a aparentar uma ferradura RENANTHERAE
Valvas Intelramentc lnclusas.
Opdrculo n&o hemlsf&rlco.
Ncrvuras secund&rlas longitudinals ..IE. coriacca, A. Cunn.
Ncrvuras secund&rias transversals:
Fdlhas dos lndlviduos adultos, gcralmentc opostas
E. Rtsdoni, Hook. = E. australlana
Fdlhas alternas.
Fdlhas obllquas, largas 9 E. obllQua L'Her.
Fdlhas n&o obllquas, estreltas:
Fdlhas do mesmo tom verde nas duas faces
2 E. amlgdalina, Lab. 12. E. liacma-
toma, DC.
Fdlhas mala p&lidas no dorso n E. acmcnoidcs, Sell.
Opdrculo hemisfdrlco.
Fdlhas do mesmo tom verde nas duas faces 4 E. stellutata, Slob
... .5 E. eufjer.loides, Sleb.
Fdlhas mala Claras no dorso 0 E. piperita, Sm. 7 E. pllularcs, DC.
Valvas parcialmente sallentes.
Opdrculo hemlsfdrlco.
Fdlhas do mesmo tom verde nas duas faces.
Cdpsula semloval 13 E. Slcbcrlana F.v.M.
C&psula urnlforme 10 E. Baileyana F.v.M.
Fdlhas mats p&lidas no dorso 14 E. mlcrocorys F.v.M.
Opdrculo n&o hemisfdrlco 15 E. marylnuta Sm.
Valvas lntelramente sallentes.
Opdrculo hcmisf&rlco 10 E. capitellata Sm.
Opereulo aflnado bruscamente cm ponta....ll E. macrorhynchc F.v.M.
Arquivos do Xcrviqo Florestal
30
2 , 2
Aiiteru.s nAo multo mals 1 nr gas do quo longas, nbrlndo sc par dots pOros no
vCrtlco PORANTHERAE
Vulvas profundamcnte lnclusas, no rcceptAculo.
FOlhas do mcsmo tom verdo nas tluas faces 23 E. hcmiphloia F.v.M.
FOlhas mats pdlldas no dorso n E. puniculata 8m.
Vulvas lnclusas, mas, niio profundamonto.
Fdlhas das Arvorcs adultas, largos 21 E. polyanthcma Sell. E. po-
pull/olla Hook. = E. polyanthcma Sm.
Fdlhas das Arvorcs adultas, alongadns.
Umbclns cm panlcula E. hcmiphloia F.v.M.
Umbelas solltArlos.
Flores tornados (cm umbelas dc 3 (lores) 18 E. Icucoxylou F.v.M.
Flores mats dc tres por umbcla 10 E. sidcroxylou F.v.M. 20
E. meliodora A. Cunn. E. Icucoxy-
lon 24 E. Boistoana F.V.M.
Umbclns solltArlos ou raccmosns.
Valvas npenas lnclusas, nuo lndo abalxo da bordn do rcceptAculo ....
• 25 E. largi/lorcns F.v.M. = E. bicolor
AntCras t&o comprldns ou mals comprldns do que largas, abrlndo-se por fen-
paralelaa PARALLELANTHERAE
Valvas lntelramente lnclusas no rcceptAculo.
Umbelas solltArlas.
Fdlhas do mesmo tom verde nas duns.
FOlhas opostas ...14 E. cordata Lab
FOlhas alternas.
Flores gcralmcnte trds 43 E. urnigera Hook.
Flores 3-8.
CAllce anguloso 63 E. goniocalyx F.v.M.
CAllce nAo dlstlntamente nnguloso
32 E. pantens Benth. 51 E. acaciacformls — E. viridts.
FOlhas mats pAlldas no dorso.
Pedunculos largos, achatados 60 E. Planchoniana F.v.M.
81 E. botryloidcs, 63 E. robusta Sm.
Pedunculos nem largos nem achatados.
OpOrculo mals largo do que o cAllce.,38 E. corynocalyx F.v.M.
E, gummi/era.
OpOrculo da mesma largura do cAllcc 33 E. collosea
Umbelas em panlcula.
FOlhas com o mesmo tom verdo nas duas faces.
FOlhas recendentes a llmAo 40 E. citriodora Hook.
FOlhas sem chclro de llmAo 30 E. maculata Hook, 37 E. tessc-
laris, F.v.M. 41 E. cxibia Sell.
FOlhas mals palidns no dorso.
Capsulas abalxo de 12 mm. de comprlmento.
Pedunculo largo e achatado 55 E. guadrangulata D.ct M.
Novembro, 1946 Kuhlmann : Eucalyptus no Brasil
31
Pcdunculo nom Inrgo nem achntado 27 E. Jlowtttiana F.v.M.
COpsula aclmii dc 12 mm. do comprimcnto.
Pcdunculo inulto curto ou nulo 35 E. Albcrgtana F.v.M
Pcdunculo longo 34 E. callophylla R. Br.
E. corymbosa Sm. 30 — . E. gummlfera
Vnlvas algo sallcntcs.
Umbclas solltArlas.
FOlhas com o mesmo tom vcrde nos duas faces.
Pcdunculos largos, comprlmldos ou angulosos.
Op6rculo ngugado 51 E. vlrldls, 55 E. redunca Sell.
Op6rculo nao agugado 50 E. salubrls F.v.M.,
57 E. botryoldcs Sm.
Pcdunculos nem largos ncm achatndos.
Frutos grandcs com 2,5 cm. dc dlamctro 07 E. gldbulos Lab.
Frutos pcquenos.
FOlhas largas 44 E. platyphylla F.v.M.
F61has cstreltas 40 E. Macarthurc D. et M,
E. aunnii Hok.
Folhas mals p&lldas no dOrso.
Op6rculo hemlsftfrlco 57 E. botryoldcs
Op6rculo pontudo ..57 E. punctata DC.
Umbclas cm panlculas.
Pcdunculos largos, comprlmldos 59 E. punctata DC.
Pcdunculos nem largos nem achatados.
Pedicclos grossos e angulosos 30 E. slderophlola Benth.
Pedlcelos delgados e roligos 20 IS. crcbra F.v.M.
Vulvas lntelramcnte sallcntcs.
Umbelas solltirlas.
Folhas do mesmo tom verde nas duas faces.
Opdrculo curto, abalxo dc 0 mm. dc comprimcnto.
Optrculo agugado 47 E. rostrata Schl.
Op6rculo obtuso
Fblhas largas 44 E. platyphylla F.v.M.
F61has cstreltas.
Vulvas longas o dclgadas .... 30 E. salmonophlola F.v.M.
Valvas curtas.
Flores tres cm cada umbela 40 E. vlmlnalls Hook.,
E. rubida D.ct M.
Flores aclnm de trfs cm cada umbela
45 E. Stuart land F.V.M.,
40 E. vlmlnalls Hook.
cm
'SciELO
3 11 12 13 14 15 16
32
Arquivos do Semico Florestal
OpArculo longo, aclma de 0 mm. do comprlmento.
Valvaa convcrgcntes 04 E. cornuta Lab.
Valvas nAo conventcs 48 E. tcrctlcomls Sm.
54 E. rudls, Endl.
FAllias mala paiidas no dorso.
OpArculo mats lnrgo quo o cAllce 04 E. cornuta Lab.
OpArculo da inosma lnrgura do cAllce 57 E. bolri/otdcs.
58 E. rcslnl/cnt Sm.
Umbclns cm panlculas.
Folluis do mesmo tom vcrdo nns duas faces. . . .29 E. microthcca F.v.M,
Fblhas mals pAlldas no dOrso 28 E. Itavcrtlana F.v.M.
Eucnliptus
Clmvc dlcbtoma do.s grupos, tcndo por base a forma das antAras.
AntAras abrlndo-sc por fendas longitudinals paralclas.
I’nrnllclantenie
AntAras rcnlformes, nbrlndo-se por fendas convergentes no aplce ou poro...
Renantherac
AntAras nbrlndo-se por poros ou fendas ovals, gcralmente terminals e mul-
tas vc/es dc contArno quadrangular.
I’orantherae
Pamllelanterae
A. Botdcs florals scssels ou com pedlcelos curtos, freqllentemcnte angu-
losos ou costulados; opArculo balxo, largo, achatado ou conlco . . B
Botoes florals pedlcelados, alongados, clllndricos, elitlcos, ou obnvals;
o tubo do reccptAculo 2 ve/.es mals longo que o opArculo e com a
borda proemlncnte aclma do ovArio, mals ou menos anguloso , . F
Botoes ovals ou alongados, estreltos; opArculo mals comprldo do que
o tubo do receptAculo
B. Flores solltArlas nas oxllas follares
1 E. ylolmlos
Flores no mlnlmo 2-3 em cada axlla C
C. Botoes ou frutos com Angulos mals ou meno3 proemlnentes
Botbes ou frutos com arestes mals ou menos sallentes . .
Botoes ou frutos sem Angulos nem costulas proemlnentes .
a a fc
Novembro, 1946 Kuhlmanni Eucalyptus no Brasil
33
D. Frutos maduros redondos, vulvas sallcntes
2 E. Maidenii
Frutos maduros mals ou monos angulosos, vulvas
dlflcllmcntc sallcntes ou lnclusas
3 E. i jomocaUx
i Frutos quasi sesscls; a lnrgura n&o excedcndo duos vczcs o comprlmen-
to, com mals dc 1,5 cm. dc comprlmcnto
4 E. incrassata
O mesmo quo para o E. incrassata, mas os frutos com circa dc
5-6 mm. dc comprlmcnto
5 E. dumosa
Frutos com pedunculos distintos; polo mcnos duas vczcs mals longos
do quc largos
6 E. cladocalyx
F. Folhas novas mals ou menos pcrfolladas
7 E. Pcrriniana
FOlhas novas nuo pcrfolladas mas unldns na base
G. Frutos Individuals com pedunculos evldentcs, frcqucntcmente tAo
comprldos quanto o rcspcctlvo fruto relatlvamentc grande, c tao
largos quanto comprldos
8 E. longi/olia
Frutos com pedunculos evldentcs, florcs c frutos grandes, frutos mals
comprldos do que largos
9 E. gummifera
Frutos Individuals com pedunculos curtos, ou scssels
II. Vulvas capsulares nAo lndo nclma da borda do fruto, ou apenas es-
cassamente
Valvas capsulares lndo aclma da borda do fruto
I. Frutos contraldos ou estrcltados para o Aplce
Frutos nao contraldos no dplce ou multo pouco contraidos
J. Frutos plrl formes
10 E. maculata
Frutos truncados, globosos
11 E. Gunnit
K. Nervuras laterals quasi cm Angulo r6to com a ncr-
vura central
12 E. botryoidcs
Nervuras laterals formando Angulos agudos com nervura mcdlnna . .
L. Frutos sessels, pedunculo comum. curto
Frutos agrupados, pedlcelos curtos, pordm distintos
13 E. ovata
M. Frutos mals comprldos do que largos, borda estreitn, comprimldn,
valvas frequentemente um tanto sallcntes ....
G
I!
1
N
J
K
L
M
14 E. nitons
34
Arguivos do Scrvtqo Florestal
2, 2
N.
O.
Frutos dlflcllmcnto mala longos do que largos ....
15 E. Kirttonlana
Frutos cm cachos soaaels, sem pcdunculo comum . .
10 E. ncglccta
Frutos cm cacho, mas com pcdunculo comum
Valvas do fruto lndo alcm das bordas do meamo cm dentes comprl-
dos c estrcltos
17 E. oleosa
Valvas do fruto largas, apenas aguendas
P. OpOrculo arredondado, obtuso
18 E. clacophora
OpOrculo mals ou menos pontudo
Q. Frutos Individuals scsscls
10 E. Stuartlana
II.
Frutos Individuals com pedunculos curtos, mas dlstlntos
Pedunculos mals curtos do quo as florcs
20 E. cincria
O
P
Q
R
Pedunculos tOo comprldos ou mals longos do quo as flores
8. AntOras de contorno quadrll&tero
Antffrao arredondadas ou ovals
T. Frutos com bordas largas, procmlncntcs
21 E. Dridgesiana
Frutos com bordas estrcltas
22 E. catnphora
U. FOlhas Jovcns estrcltas c aflnadas para a ponta . .
23 E. vlrninalis
FOlhas Jovcns largas ou estrcltas, llnearcs mas niio aflnadas na ponta V
V. FOlhas novas e brotos clnzento-pratcados
20 E. cinerta
FOlhas novas c brotos nao clnzento-pratcados
W. FOlhas novas orblculares a ovals e scsscls
24 E. rubida
FOlhas novas ovals a lanccoladas c com pecclolos
curtos
25 E. maculosa
\V
X. OpOrculo afinando gradualmcnte em ponta
Opcrculo contraldo bruscamente em ponta
26 E. tcrcticornls
27 E. rostrata
Kcnanterac
A, Valvas do fruto, projetando-se aclma da borda do mesmo b
Valvas do fruto ao nlvcl da borda, ou escassamento aclma da
mesma F
Valvas do fruto lmcrsas no mesmo e abalxo da borda N
d ►-? Cfl
Novembro, 1946 Kuhlmann : Eucalyptus no Brasil
35
b.
Frutos pcquenos com bordas cstrcltas
28 E. Smlthit
Frutos algo grandcs com a borda larga C
c.
Botocs florals daperos ou verrucosus
29 E. alplna
Botocs llsos D
D.
Frutos curtamcntc pedunculados
30 E. macrorryncha
Frutos Individuals prdtlcamcntc scssels E
E.
Flores mats dc 4 cm cada caclio, operculo obtuso . .
31 E. capitellata
Flores 3 ou mcnos dc 3 cm cada caclio, opGrculo
pontudo
32 E. dlvcrsi/olta
sin. E. santalifolla
F.
Estamcs externos sem antdras G
Estamcs externos com anteras H
O. Frutos com a borda achatada ou cstrolta
33 E. Sicbcrlana
11.
Frutos com a borda algo arredondada convexa c
freqllentemente vermelha
34 E. hacmatostoma
Frutos grandcs
35 E. Mucllcrlana
Frutos pcquenos ou mcdlanos 1
I.
Troncos linhelros, altos, acralmentc plantas das regloes alias J
J.
Frutos pedunculados cm cachos frouxos
30 E. regnans
Frutos scssels ou quasi scssels, cm cachos compactos K
K. Operculo estrcltando-sc cm pontu aguda. Frutos
L.
grandcs
37 E. pilularls
OpCrculo estreltando-se gradualmente cm ponta.
Frutos pcquenos
38 E. Eugcnioldcs
Operculo tao comprldo quanto o tubo do receptdculo
39 E. piperita
Operculo multo mals curto do que o tubo do receptiiculo M
M. Folhas pclo menos 5 vezes mats longas do que lar-
gas
40 E. australlana
Folhas dlflcllmente 3 vezes mals longas do que lar-
41 E. dives
Folhas 3 a 5 vezes mals longas do que lurgas, espessas, com pontas
42 E. gracilis
M Arquivos do Scrvlqo Florestal 2, 2
N. Arbuatoa, fOlhas rarumcnto com mala tic 8 cm. de comprlmcnlo O
Arvorca, fOlhas matures dc 8 cm. de comprlmcnto (X) p
O. Tubo do rcceptaculo quadrangular com ctrca dc
clnco mm. dc comprlmcnto
43 E. calgcogona
Tubo do rcceptaculo acm Angulos c apcnas dn mctadc do comprlmcn-
to do tubo da capdcle anterior
42 E. gracilis
P. Opcrculo comprldo c nflnado, mala ou mcnos do mesmo comprlmcnto
do tubo do rcccpt&culo
44 E. stcllulata
OpCrculo mcnor do que o tubo do rcceptAculo, gcralmcntc obtuso ou
dcprlmldo q
Q. Ncrvuras laterals quasi paralclas com nervura mc-
dlana
45 E. panel flora
Q. Ncrvuras laterals dlvergcntcs da nervura mcdlana R
It. Botbes florals gcralmcntc globulnrcs
4G E. gigantca
Botocs florals mals longos do que largos S
8. Frutos com as bordas largas
47 E. Consideniana
Frutos com as bordas cstreltas T
T. FrutQS na malorla das vezes grandcs e poucos ....
48 E. obllqua
Frutos na malorla das vezes pequenos e gcralmcntc mats dc 5 U
Folhas quasi linearis
49 E. radiata
U. F61has lanceoladas
50 E. vltrca
(X) E. gracilis pbdc ter os botSes ligelramente angulares.
I’orunthcruc
A. Opbrculo tao comprldo ou quasi do mesmo comprlmento do tubo do
reccptaculo 13
OpCrculo aproxlmadamente com 1,3 do comprlmento dc todo botao
ou mcnor O
B. Arbustos do ccrrado (malice) raramente excedendo 4,5 mts. dc altura
Arbustos gcralmcntc aclma de 0-7 mts. de altura . . D
C. Folhas usualmente com ponta curvada
51 E. unctnata
FOlhaa sem ponta curvada E
D. BotOes novos angulosos, rodeados de bracteas dcci-
duas, palldas; ramlnhos algo quadrangularis ..
52 E. polybractca
Novombm, 1 !M(> K iililinuiin : Eiuuli/phts no Brasil
■M
Uotocs novos c ruminhos arrcdondados
03 E. viridls
E.
F.
Estames todos fOrtels
Estames extcrnos scm unterus
Operculo dlstlntamentc pontudo
04 E. hemiphloia
00 E. Icucoxylon
F
OpOrculo deprimldo , ou lcvemente pontudo c corn
pontos rcslnosos
00 E. polyant kernel
O. Estames extcrnos nsualmcntc scm antOras ou corn algumas pequenas
e atrofladas II
Estames todos f6rtels ou ocaslonalmente alguns cst6rcls K
II. Frutos com pcdirnculos quasi do seu comprimcnto I
I-'rutos com pcdunculos multo curtos e menorcs J
I.Folhas multo mals comprldas do que largas
07 E. sidr.roxylon
Folhas quasi tao longas quanto largas 56 E. polyanthcmum
J. Arvores de casca plumbca c sub-flbrosas
58 E. mchodom
Arvores de casca pallda ou pardacenta
59 E. paniculata
K. F61has glaucas ou palldas
60 E. albcns
Arbustos alplnos de f61has espessas c lustrosas
01 E. strteta
Arbustos ou arvores de terras baixas com folhas comuns L
L. Flores em panlculas terminals quasi sem ffilhas M
Flores em umbelas axllares ou laterals N
M. Folhas comprldas, estreltas, foscas
62 E. bicolor
Folhas largas, espessas, e lustrosas
63 E. Bchcrianu
N. Frutos mals ou menos globosos ou arrcdondados . .
64 E. Bosistoana
O.
Frutos diflcllmente globosos
Folhas estreltas, lanceoladas
Folhas largamente obovals ou arredondadas
65 E. odorata
66 E. Baucrlana
O
Notan "Mellee” designa deserto na Australia.
” 2: "Sallee" designa oasis ou terra fOrtll, regloes de nascentes de i\gua doce.
ON
LTTERaTbRA SC T 3NE BUCi AI.YPTU S
Dj o natttrlichen Pflan?, onfu mil Ion A . Engle r and
P.r&rtl, III. Tell. 7. Abtoilung, 89-99. (1399).
Standard Cyclopodia of Horticulture-L.H. Bailey'
Volumo 11. U.E. Paps, lll;.S-1159, (I917) .
F. von yAl.ler Euca lyptographia , a descriptive *
atlas of the Eucalyptus of Australia and the adjoinig Islands, JW'l
bourne and London IG79- J.C3)p.
Eucalyptus by J.Ivj. Siwii.onds (19^7) • "Trees fro#!
other bands for Shelter and timbor in Now Zealand.
F.M. hailoy in hlo Queensland Flora. Part, IJ,
55(1900).
NOTA I’KfcVIA SOBRK OS LATICIFEROS DIO 1IKVKA HKASILIISNSIS
F. R. Milan kz
Clirfe «la '!« Hot Anita Clnrul
Ha vArios anos vimos realizando observagdes s6bre os laticiferos da
estrutura primaria dc H. brasiliensis, tendo em vista especialmente
sua ontogenesc. A lalta de bibliografla adcquada, por diversas vezes,
obrigou-nos a abandonar as pesquisas, ao mcsmo tempo que nossa
atengao era atraida para terreno muis seguro, porquc Ja palmllhado
por naturnlistas cujas publicagoes nos eram acessivels.
Embora nao tenhamos renunclado ao projeto primitive de reunir
as observagoes em um todo cocrente, tao completo quanto possivel, rc-
solvemos publicar ulgumas das j& efetuadas, por nos parecerem de
certa valia, em itens independentes.
— A primeira refere-se a coloragao vital que efetuamos cm la-
ticifcros de Hcvca brasiliensis: seus resultados se nos afiguram interes-
santes quanto ao problema ainda hoje discutido da verdadeira signi-
ficagiio citoldgica do latex — Sperlich (23) considera tarnbdm a ques-
tao como nao encerrada: do seu comcnt&rio bibliogrdfico colhemos al-
guns dados para esta curta introduguo. Berthold (2) em 1886, inter-
pretou o conteudo todo do latlcifero como protoplasma fluido. Molisch
(15) porem, 15 anos mais tarde, confirmando e generallzando os resul-
tados de investigagoes ji) antigas de Schmidt (18) e Kai.lkn (12), con-
cluiu que o latex correspondia ao suco celular, embora aparega mistu-
rado a porgdes do protoplasma dos condutos lesados, quando obtido ]ior
efusao. Arthur Meyer nao foi menos categdrico e, assim, 6 que afirmou
no seu conhecido tratado (13): “Os laticiferos tiplcos, artieulados ou
nao, dos Dicotiledones silo cdlulas plurinueleares que cncerram vacuo-
lo central muito volumoso contendo Intex j A formado. O direito de con-
siderarmos o latex como suco celular dos laticiferos nds o temos prln-
cipalmente pelas pesquisas de Emii, Schmidt. Ele carncterlzou os latl-
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
40
Arquivos do Servlqo Florestal
ciferos artlculados e continuos como cilulas multinucleadas com fina
camada dc protoplasma parietal. No utriculo protopl&smlco vlu quo
exlstcm gratis de amllo e aflrmou com certcza quc os plastideos sc
aprcscntam bom desenvolvldos no cltoplasma. Do latex, asscverou: cm
oposlgno ao utriculo protoplasmico, apresenta-se como formagao da
naturezu do suco celular". Bosiuorr (0) ostabeleccu com scguranga a
exlstenciu no latlcifero vivo tic Euphorbia sp., de uma camada clto-
plasm&tlca parietal, cm repouso, contcndo os graoa dc amllo, a qual
cerca a massa principal do contcudo, onde sc observam particulas.anl-
madas dc movimento peculiar. Varlos aspcctos da questao licaram, en-
tretanto, por esclarecer, cspcclalmente o da exata slgnlflcagao d£sse
contcudo. Admltlndo-sc a nature/..! vacuolar da emulsao, alnda serla
prcclso dccldlr sc os vaeuolos das cd’lulas fusionadas pcrmancccm dls-
tlntos ou si* fundem por sua vcz, c nestc caso, como o fazem. Guili.ikr-
mond (9) rcccntcinentc adota o mesmo ponto de vista, apoiando-sc so-
bretudo nas obscrvagocs dc Popovici (16). Esta autora, cm curta nota
apresentada & Academia dc Cifincias de Paris, sbbre investigagoes rca-
llzadas in vivo nos pdtalos muito jovens, transparentes, de Chelidonium,
com o auxilio do vermelho ncutro ou do azul dc crczll, ou ainda do pri-
melro cm combinagiio com o azul de indofenol, chega a conclusoes mui-
to interessantes quc podem scr assim resumidas: nesta fase do dcsen-
volvimcnto cada c61ula da fileira quc sc transformant no laticifcro, pos-
sui vacuoma muito caracterlstico, consistindo de vaeuolos pcquenos,
esfcricos, numcrosos, quc tomam a cor tipica, difusa, ou apresentum
corpusculos pequenissimos, corndos intensamentc da mesma cor c ani-
mados dc movimentos brownianos. O citoplasma, acrescenta, constitui,
por tan to um retlculo cm cujas malhas sc percebcm as gotas de resina
deslocadas pclas correntes protopl&smicas. O metodo dc Regaud conser-
va bem individualizados esses vaeuolos dentro dos quais aparece fre-
qtlentemcnte preclpitado.
Sem transigao, afirma aquela autora: Em Ficus, e principalmente
cm F, carica, lid um vacuolo central unico onde sc encontra a emulsao
tlas gotas de resina. E logo ndiante — “a fixagao de Moves nos revcla
quase esquennUicamente a estrutura do laticifero: o citoplasma, sob a
lorma de um saco, forra as paredes e contem os nucleos iusiformes;
um condrioma morfolbglcamente homogenco, porque os plastas (quc
elaboram amllo no caso das Kuphorbiac) se conrundem com os condrio-
somios inatlvos; cncontramos ai, por fim, as gotas tic borracha quo ul-
teriormentc edem no vacuolo”.
Parece-nos que as conclusoes de Poaovici e Guii.i.ikkm&nd sobre o
assunto assentam cm bases pouco solidas, vale dizer, em pesquisas in-
suficlentes. Ha certos pontos tie contacto muito importantes, notemos
desde logo, entre os aspcctos observados por aquela autora nas cdlulas
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novcmbro, li)40 Milancz : Laticifcros dc Hevea brasilicnsls
41
laticiferas dos pfitalos dc Chclidonium e os quo surprccndemos nas "cfi-
lulas” liitlciferas do cmbriao dc Ilcvca brasilionais. As observagocs quo
realizAmos refcrem-sc :
A) aos clcmontos latlcifcros do cmbriao
B) aos vasos latlcifcros articulados, da planta adulta (cstrutura
secundAria).
A) Sementes dc Ilcvca Brasiliensis , As quais havia sido retlrado o
tcgumento cxterno, lcnhoso, foram colocados assfiticamente na soluguo
dc White (26), aconselhada por esse autor para a cultura dc tecidos,
(*) durante 15 dias.
Ap6s esse prazo, o hipocotllo do maior numcro dclas estava turgido
c prestos a romper o tegumento interno, pcla sua extremidade Inferior,
livre.
Este hipocotilo foi isolado c dele obtivemos cortes manuals bastantc
delgados, ao menos em alguns trechos, que foram imediatamente mon-
tados no mesmo liquido nutritivo, ao qunl haviamos adiclonado quan-
tidade muito pequena de solugao de vermelho neutro, a 1 ' . em agua
distilada. A concentragao final era de cfirca dc 1 / 40.000 c o liquido os-
tentava cor rosea apenas perceptivel. Em um desses cortes encontra-
mos uma “cAlula” laticifera do extremo inferior da rede nodal do hipo-
cbtilo, que por isso mesmo apresentava extremidade inferior fechada,
em fundo de saco, e estava situada em trecho do corte suficientemente
delgado para permitir exame cuidadoso.
A primeira inspegao notavam-se os numerosos e pequenos vacuolos
mais ou menos esffiricos, bem coloridos pelo vermelho, prAticamento
imbveis; podia-se verlficar, por movimentos do micromAtrico, que files
se dispunham muito proximos entre si, em todo o interior da cfilula,
respeitando apenas uma estreita faixa de citoplasma parietal, de as-
pecto homogfinio.
Em todo o citoplasma viam-se particulas — principalmente as gb-
tas de hidrocarboneto — animadas de vivissimos movimentos brownia-
nos, que atestavam a grande fluidez da maior parte do citoplasma. (Era
impossivcl discernir, por esse meio, a existeneia de camnda parietal,
muito estreita, de consistencia maior).
Em dois pontos da regiao parietal, onde o protoplasma era mais
abundante pela ausfincia de vacuolos, c pnrecia determinar eerta sali-
(•) Siicronti ao Km. Lavt-rluru loo sr». do ext : VlUmlua 11, 0.1 m*. ; C# (NO,),
100 mil. ; Mk&o, 35 IKK.; KNO no mu ; N,.li l*o, id s m« . Ill 0.75 idb,; r*, ( SO, ) 2.5 mil.;
Mn HO, 4.5 m«.; ZnHO. 15 mg,; II. llO, 1.5 ihk.
2 3 4
5 6 7
^ ^ _l_ J 1 J — I W \
11 12 13 14 15 16
42
Arquivoa do Service Florestal
2 , 2
eneia (lu pamle, os movimentos upresentavnm-se particularmcnte rapi-
dos c orlcntados dc modo a lembrar pequenos vdrtlces. — Eram, prova-
vclmente, duas rcgldes onde sc lrlam cstabeleccr anastomoses com ou-
tros lutlciferos. Nao nos parcce necess&rio lnsistir s6brc a quasc identi-
dade dos aspcctos rclatados com os dcscritos por Popovici. Ainda mals:
tambem pudemos vcrificar quo a mesma cstrutura do vacuoma e bem
conservada pelo fixadar dc Benda e, com menor fldelldadc, pelo dc Bens-
Icy e pcla mistura dc sulfato dc cr6mo c formol.
Desdc Ji'i podemos tlrar algumas conclusdcs. Os elementos cm upre-
50, embora ainda lmaturos, ja sfto tlplcamente latlciferos: observam-se
nelcs, como salientamos, os movimentos brownianos caracteristicos das
partfculas nao obstante sc cncontrarem cstas cm plcno citoplasma. Nes-
tas celulas jovens, portanto, o latex 6 indiscutlvelmente citoplasma.
Trata-se dc slstema cololdal complexo, constituido esscncialmentc pelo
protoplasma fluido, nao parietal (fast* continue -► sol aquoso; fuse dis-
perse — protldeos diversos) no qual estao suspenses gdtas de hidrocar-
bonetos muito movcis, cm emulsao fine c outras multo maiores, aquo-
sas, imbveis, em emulsao grosseira (vacuolos). O valor maior dessas con-
clusdes decorre de se apoiarem em observances de dols autores sobre
materials muito diferentes.
B) De um exemplar adulto de Ilcvca brasiliensis cultivado nn
area do Jardim Botanico, foram rctlrados pequenos fragmentos de cas-
ca, imedlatamente trazidos ao laboratorio. Neste praticaram-se cortes
tangenciais no liber secund&rio com o mierdtomo de deslise de Thoma.
Tais cortes foram montados sem demora no liquido que serviu para a
observagao anterior, ao qual foi aeresccntado vermelho neutro nas con-
centragoes de 1:15.000; 1:20. POO; 1:30.000; 1:40.000; 1:60.000. As
ties ultimas diluigdes proporclonaram rcsultados plenamente satisfato
rios. Nos latlciferos que se apresentaram sem alteragao aparente pude-
mos observer os movimentos das particulas da borracha. Estas eram, no
entanto, de tal modo abundantes (ao contrdrio do que sucede nas cd*-
lulas laticlferas embrionarias) que aqueles movimentos surgiam reci-
procamente limitados e mals semelhavam um formlgueiro.
Em nenhum dos cortes examinados foi posslvel obter coloragao vi-
tal do conteudo do latlclfero pelo vermelho neutro. Note-se que as celu-
las de parenquima apresentavam vacuolo nitidamente corado. O con-
traste era particularmente sensivel quando tais cdlulas fienvam na pro
ximidade lmedlata dos tubos de latex. Este ultimo sdmente se comega
va a colorir quando visivelmente altcrado, coagulado em conseqtienci 1
a lesao evidente do respectivo conduto. No caso contrdrio, permanccla
com a mesma cor levemente amarelada que possuia antes do tmtamen-
to. Algumas vezes apareclam na sua massa, formagoes aproximadamen-
te esfdrieas. de forte coloragao vermelha, correspondendo provavelmen-
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, 1040 Milancz: Laticiferos dc llcvea braslliensls
43
tc a vacuolos pequenos do tipo dos que foram encontrados nas “celu-
las" laticiferos embrion&rias.
Parece-nos fora dc duvida quc a nao colorabllidadc polo vcrmclho
ncutro da fase llqulda do latex 6 ponderoso argument© contra a alegada
natureza vacuolar do mesmo.
II
— No tratado clussico de de Bahv (1) lid referenda aos nucleos
dos tubos existentes nas cscamas dc Allium cepa, ondc sao bom visiveis,
maiores que os das cdlulas vizinhas, algo alongados, mas que presumi-
velmente desaparecem durante a dlfercnciagao dos laticiferos. Assim.
somente em 1880, parecc ter ficado definitivamente estabclecida a pre-
sence de nucleos nos condutos maduros do latex, atraves de dols tra-
balhos. Em um deles, de Treub (24), foram observados em varies espe-
cies que possucm tubos contlnuos, nao articulados, pertencentes ds Ur-
licaceae, Asclepiadaccac, Apocynaceac e Euphorbiaccae : segundo o ou-
tro, de Jonow (11) (do qual trataremos com maiores minucius adiantc)
foram constatados nos laticiferos dos Monocotiledoncs. No ano seguinte
Scott (19) assinalou sua presence em Chelidonium, afirmando existir
um cm cada articulo, durante toda a vida do laticifero. Mais um ano e
surgiu o trabalho de Schmidt (18) que cstendia sua prcsenca nos tubos
articulados das Campanulaceac, Lobcliaceac, Papavcraccac e dc algu-
mas familias monocotiledoneas.
Na tese inaugural de Johow (11) a que ja aludimos, existem certas
observaqoes muito valiosas sobre os nucleos dos laticiferos, referi-
das por Spkrlich (23): “os nucleos alteram-se durante o desenvolvi-
mento, tornando-se achatados, discoides com margem Irregular e per-
dendo os nucleblos; sao a principio geralmente maiores que os do pa-
renquima vizinho, acham-se situados prbximo das paredes <• do seu li-
mitado mimero conclui-se que depois da fusao dos articulos nao mais
ocorrem divlsoes nucleares". Todos os fatos ai mencionados sao de alta
valia, mus a perda dos nucl6olos parece o mais notdvel; entretanto,
nem mesmo este e citado por Haenlein (10) no resumo que fez da tese
em apreco, razao por que passou provavclmente despercebido aos pes-
quisadorcs que em seguida estudaram o assunto.
Ora, nas preparaedes microscdpicas de broto de llevca brasiliensis
em desenvolvimento, que examinamos, chamou-nos desde logo a aten-
cao a freqUencia com que eram encontrados gldbulos que se coravam
como os nucleos, situados na superficle dos mesmos ou a pcquena dis-
tancia. Pensamos imediatamente em extrusao de substAncla do nucleo,
como tern sido repetldamente dcscrita. West e Lechmehk (25) por exem-
plo, mostrarnm que substfinclas nucleares passando normalmente para
44
Arquivos do Scrviqo Florestal
2 , 2
o cltoplasma, silo visiveis, &s vezes, como gl6bulos mi periferln do nu-
cleo. Viirlos nutores (Macallum — 185)1, Lunoscii — 11)02, Bohdk
1003, Ludfohd — 15)21 c 15)22 cltados por Sharp (22) afirmarum quo ;i
subst&nclu nucleolar 6 expulsu no cltoplasma dos 6vulos, cm desenvol-
vlmento, de viirlos anlmuis, onde contrlbul para u secregao das rcservas.
Observagbcs unfUogas forum efetuadas com referenda ii secreguo de
glllndulas dlversas (pancreas, gl&ndulas serlgenas, etc.), ilu, no en-
tanto, alguns estudos, princlpalmente de Jorgensen c de Meyer, tam-
bem rcferldos por Sharp (22) que criticam 6ssc ponto de vista; o prl-
melro terla mesmo procurado demonstrar que a subst&ncla cm uprego
nuda tern dc nucleolar e que nenhuma lnfluencia exerce s6bre a sc-
cm;ao.
XXX
Nas multas lamlnas de caule jovem que pudemos observar, tendo
cm vista o desenvolvimento dos laticiferos, encontramos sempre, cm
certas fases do mesmo, nucleos dos quais se desprendla um ou mals
gldbulos. Estes sao particularmcnte visiveis apos fixagiio com liquidos
que contenham &cido osmico. As misturas de Benda e Bensley fornc-
ceram os mclhores resultados. Sua coloragao e r&pida e intensa com
os corantcs nuclearcs, especialmente a hematoxilina c a safranina. Os
aspectos observados c reproduzidos nas microfotografias da Est. I, A
e B e nos desenhos da Fig. 1 excluem qualquer duvida sobre a realida-
dc da extrusao, ao mesmo tempo que afastam outra possivel explicagao.
Notam-se, especialmente nos desenhos, que os glbbulos a principio cm
conexuo intima com a supcrficie nuclear, sobre a qual se moldam de
algum modo (fig. l.dec) tomam cm seguida a forma esferica regular
(fig. 1, / e g) c finalmente afastam-se do nucleo, provkvelmente pelos
movimentos do citoplasma. Na massa decte ultimo a subst&ncia se
altera, vacuolisa-se (fig. 1 ,h) e finalmente se torna impcrceptivel.
A coloragiio pelos corantes cltados tanto ocorre com o nucleolo
como com a cromatina; pode-se, entretanto, obter coloragao diferen-
cial muito nitida com o simples metodo descrito a seguir:
— Fixagao pelas misturas citadas. Os cortes obtidos do material
incluldo em parafina, sao clareados pcla mistura de figua o’xigenada
20 vol. e alcool absoluto, em partes iguais. Lavagem prolongada.
— Colorngao pela fucsina de Ziehl, durante 3 minutos; lavagem
rapida em hgua.
— Coloragiio pcla hematoxilina ferrica em dois tempos, usando-se
por meia hora, o seguinte mordente:
Alumem de ferro a 4'.' mais n gotas dc C1H normal, (a c.e de
aulmem ftrrico dividldo por 10).
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, 1946 Milanez : Laticifcros de Haven brasilicnsis
45
Na soIuq&o a 0,5'. do hematoxilina deixnr durante 15 minutos
Dlfercnciar rapldumcntc no pr6prlo mordcntc — Tratar pela solugao
aquosa 0,50'. de carbonato de litio c lavar eni agua filtradu.
Deshidratar cm poucns etapas, diferenclar no olco de cravo con-
tendo verde rapido, quo vai forneccr a c6r de fundo. — Olco de cravo
Fig. 1 — Varies aspectos da climi-
nacflo de gldbulos pclos miclros dos
laticifcros
e xilol, este renovado, sao os reagentes que devem preceder a monta-
gem da preparagao no balsamo. Por este meio a cromatlna aparece
roxo-negra e os nucleolos vermelhos; desta cor sao tambcm os globulos
expulsos do r.ucleo.
Com o intuito de melhor conhecer a natureza dos ditos glbbulos,
usamos a coloragao de Feulgen, no material fixado pelas misturas dc
Bensley, de Benda e de Margolena. Desde logo verificamos que nao sc
tratavn de cromatina, visto nao devolver a cor vermelha a solu(;ao des*
corada de fucsina — tal como se deveria prcvei' em face da coloragfio
obtlda pelo mctodo antes citado. Este mesmo m6todo sugeria que se
tratasse de substfmcia nucleolar. Usando o processo preconizndo ]>or
Semmks e Bhaduri (20) c (21) o qual, segundo os referidos autores,
“enables a stain to be definitely located in the substance on the nu-
cleolus' pudemos certifiear-nos de que se trata real men te de substnn-
cia nucleolar.
40
An/utvos do Scrvlqo Florcstal
2 . 2
Note-sc que nuo nos referimos aos nucl6olos o slm & subst&ncia
nucleolar e lsso por varlas razors:
l.° Ap6s a extrusao de um ou mals gl6bulos alnda sc pode fre-
qtlcntcmcntc observar um nucl6olo;
2. 0 Nos casos cm que sc consegue surpreender a expulsao simul-
tanea de dols ou mals gl6bulos (Est. I, A) o volume total dos mesmo;
parece excedcr nltldamentc ao dos nuclfeolos;
3.° Mesmo quando somente sc observe um gl6bulo cm extrusao
e de supor-se outros tenham sldo elimlnados antes ou venham a ser
mals tarde. Fomos lcvados a csta conclusao porque o fenomeno cm
aprCgo pode ser cncontrado cm fases jO bastante afastadas das iniciais
c tambern porque posterlormentc os nucleos nos deram i impressao
de muitos pobres cm contcudo, como sc tlvcsscm sofrido ccrto esvasla-
mento.
Esses varios fatos sc cxplicam admitindo-sc que os nuclColos con-
tem esscncialmcntc a .substancia matrlz (dos cromosomios, para cuja
lormagao concorrcria como orgao de reserva) que tambern cxiste no
nucleoplasms. Tal substancia seria expulsa para o cltoplasma nas pri-
melras l'ases da dlfercnclagao dos laticlferos.
XXX
Em todos os laticlferos que examinamos no caule jovem constata-
mos a ocorrencla do cltado fenomeno. Para podermos considera-lo de
importancia capital na formagao dos laticiferos primarlos faltava-nos,
porem, vcrificar sua realldade tamb6m no hipoedtilo do embriao. Fi-
xando convenlentemente e incluindo cm parafina embrlocs retirados
de sementes maduras, fol-nos possivel comprovar a existencia da mes-
ma extrusao nos nucleos dos laticiferos (fig. 10).
Se aproximarmos esses resultados dos obtidos por Jonow nos la-
ticiferos de plantas monocotiledoneas, chegaremos k conclusao de que
a eliminag&o dos globulos mencionados deve ser um dos fenomenos
caracteristlcos da histogenese desses elementos e, talvez, o mais tipi-
co. Realmente, cm todas as preparagocs que examinamos, o apareci-
mento das gbtas de hldrocarboneto no citoplasma, em qualquer lati-
cifero, era sempre precodido pelo fenomeno cm questao. Esta e uma
observugao fdcil de se realizar quando se consegue caracterizar ate
proximo do meristema terminal, a serie de celulas que darao origem ao
eonduto de latex.
A cmissao de substancia nucleolar e o fato mals conspicuo de
cpmntos ocorrem nos nucleos das c6lulas laticiferas, mas de modo al-
gum, o unico. Para descrove-los convOm examlnar detldamente cOrtes
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, l!M(i Milanez: Laticifcros de Hcvca brasilicnsis
47
longitudinals conipreendendo brdto terminal ou axilar. Nessas prepa-
ragbes verlflca-se que a parte principal do sistema laticifero primArlo
dlferencla-se a partlr do procambio, nas proximidadcs do liber.
A fig. 2 reproduz o aspccto encontrado em uma das preparagbes
examinadas, de um edrte passando polo cone terminal de promeriste-
ma. No trecho focalisndo, muito prdximo do referido promeristema,
Fig. ~ — Trccl 10 do vwrUtema apical
0 tccidos subjacentes do canlc on dr
.ic difereneiam alementos laticifcros
veem-se duas eelulas tipicamente laticiferas, isto e, em cujo citoplasma
exlstem gotas de hidrocarboneto. Suas membranas tambem so apre-
sentam espessadas levemente, mas de manelra caracterfstica. A mais
diferenclada, situada na parte inferior, mostra o nucleo cm via de
expulsao de substancia nucleolar. Na parte m6dia da flgura encontra-
se a outra, em fase menos avangada da dlferenciagao, cujo protoplas-
ts apresenta dois nucleos; um deles acha-se em franca degeneresefincia.
Entre as duas citadas cAlulas encontram-se vfirios elementos, dois dos
quais, possuem nltidamente dois nucleos. Na maloria, porem, nota-
se certn tendencia para a reabsorgao parclal das respectivas paredes
separadoras.
•1H
Arquivos do Scrviqo Floret dal
2 , 2
Aclma da cblula latlclfcrn Ju cltada, da parte mbdla da figura,
vamos enconlrar uma fllelra do elementos binuclcmlos que prolongam,
cm dlregfto ao promerlstemu, o latlcifero em dlferenclag&o.
A fotomlcrografla da Est. I. B mostra um trccho do procamblo
ondc se observant fendmenos analogos aos descrltos. Na parte superior
Observam-se cblulas blnuclendas; nn inferior, ii esquerda, elementos
alongados, jii nltidamente evoluidos no sentido dos laticifcros. E' po-
rem na parte mbdia que sc encontram os mais difcrenclados, um dos
quals apresenta um micleo em fuse dc expulsao dos glbbulos. Logo
acima dele observa-se uma ctlula cujo micleo vcm dc sc dividir.
Asslm, pols, um dos primeiros sinais da difcrcnciuguo pro-laticifc-
ro 6 a conditio binuclcada ou em certos casos, multinucleada. Esta ja
se manifesta, corno vimos, nas celulas mcristem&ticas isodinmetricas;
supomos que tal condigao resultc da reabsorgao precoce da par fide se-
paradora de duas celulas vizlnhas, nao sbmente por alguns aspectos
que pudemos observar, como porque a dissolugao 6 fenomeno comum
em todo o processo histogenbtico. Em v&rlas circunst&ncias parece que
a evolugao dos elementos laticiferos nao esta condiclonada pela pr6-
prla estrutura celular desde as primeiras fascs de sua vida, como no
caso anterior, mas 6 determinada a partir de certo momento, por uma
espbclc de indugao. Este 6, por exemplo, o caso dos elementos de liga-
gao entre os laticiferos do caule jovem e os que se esbogam em um bro-
to lateral que comece a se desenvolver. Na fotomicrografia da Est. II, A
c na Fig. 3, observa-se o caso analogo da ligagao dos laticiferos em
desenvolvimento no hipoebtilo com os tccldos da base de uma radicela
fO<
* •*:
* 4 /
^ - ‘
(Tip*.
'• \H (
9
m
v«
i ‘
V
..J
•;‘.y • ;
<•? -
Fig. 3 — Dcacnho do meimo trccho do /iipoc<5tilo da fototnicro-
grafia A da Eat. II
lateral. As celulas interessadas neste processo nao possuem, e obvio,
dols nucleus. Dividem-se, entao, pelo menos algumas, e se transformam
em binucleadas medlante a reabsorguo precoce da parede separadora
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novo mb ro, li)4(i Milanc : : Laticiferos dc Ilevea brasilicnsis
40
dos dots novos elementos: Nos prdprlos laticiferos do caulo ocorrom fa*
tos semelhantes.
No trajdto dos futuros condutos encontram-se elementos ja tlpi-
camonte laticiferos, separados j>or cdlulas pouco dlfcrcncladas no mes
mo sentido (2- nucleos) o por outrns que ainda nuo apresentam qual-
quer sinnl de sua evolugao particular. Dentic os primoiros. dcstucam*
so os quo sc dlfercnciaram no periodo vegetativo preccdcnto, antes do
poriodo de lutencia impdsto aos brotos prdximos. Sao elementos sonsl-
velmcnte isodiametricos, dc membrana lovementc espessadn o rica cm
poliuronidios, cujo protoplasma se assomclba, sob ccrtos aspect os quo
mcncionaremos adiante, aos dos laticiferos do embriao.
As cdlulas no inicio dc diferenciagao laticifera continuant sou
processo de evolugao ao mesmo tempo que se alongam e entrant om
anastomose entre si, com os elementos do primeiro tipo c com as do
terceiro. Estas sao us que se fundem, por ultimo, aos condutos de latex.
Apresentam, por isso mesmo, forma nitidamente alongada e proveem
sobretudo do procambio, da sua porgao ntais externa. Tivemos oportu-
nidade de assistir a sua divisao longitudinal, paralela a diregao dos la-
ticiferos, c conseqiiente fusao dos dois protoplastas resultantes. Os la-
ticiferos vao, por esse ntodo, aumentando de diametio, encorporando
pelas anastomoses de seus elementos proprios, cdlulas parenquima-
tosas vizinhas que passant a integral 1 , por sua vez, os laticiferos. Den-
tre tais celulas, sao niuito freqiientes as que possuem vacuolo contendo
tanoides que, por esse processo, misturam-se it massa do latex.
As divisoos que mencionamos nada tdm a ver com as que diz ter
surpreendido Buscalioni (4) nos laticiferos dc Euphorbia cyparissias.
Pelo contrario, nossas observagoes melhor se harntonizam com o ponto
de vista de Molisch (15) segundo o qual cada articulo dos condutos de
Musa possui, de inicio, vdrios nucleos. Realntente, as carlocineses que
eonstatamos ocorrerant em elementos que nao sofreram ainda qual-
quer das modificagoes tipicas da diferenciogiio dos laticiferos. e por-
tanto nao podeni ser considerados parte integrant© dos mesmos. Aleut
disso, siio divisdes celulares tipicas e nao aimplesmente dos nucleos.
Embora nao se possa comprovar sentpre a formagao da pardde separa-
dora 6 licito afirmar, com seguranga, que pelo menos os protoplastas
mostram-se nitidamente limitados entre si (freqtientemente, mesmo,
afastados cm conseqiidncia da fixagito e desidratagilo) c que somente
mais tarde e que se fusionam total ou parcialntente.
A eoexistdncia de dois ou mais nucleos no mesmo protoplasta, seje
pela reabsorgiio precoce da parede separadora, como lifts celulus me-
ristcniftticfts isodiamdtricas, sejft pela dissoluguo da parede, que prece-
de it fusao de protoplastas mais dlferenciados, condiciona fendmenos
Internucleares. Ha slnais inequivocos dessa interagao, pela qual geral-
50
Arquivos do Serviqo Floras! al
2 , 2
mcnte um nucleo sofro ultcruguo muls accntuada quo o outro c, cm
cci tos cusos, aparcntemonte cm sentido lnverso. O prlmclro aumenta
do volume, tonm-se menos crom&tlco pelo desaparcclmcnto progressl-
vo dos nucleolus c cromatina, transformando-se aflnal cm vcslcula
cujos limltcs sc tornam lmprcclsos pela dlssolugfio da propria mem-
brana nuclear. Essas “sombrus do nucleos" podem ser observadas an-
tes da dissolugao completa. O outro nucleo tern scu volume diminuldo,
possivelmentc em relagao com a cmissao dc subst&ncla do tlpo nucleo-
lar. Sua cromaticldade, entretanto, aumenta conslderavelmente. Nas
preparagbes coradas pela safranlna, esta sc fixa cn6rgica c uniforme-
mentc nessc tlpo dc nucleo. Mais lnstrutlva ainda 6 a observagao de
edrtes submetidos ao proccsso de Feulgen: tais nucleos mostram-se to-
talmente corados cm um tom mais l'orte que o da cromatina dos nu-
cleos cumuns. Em resumo, os nucleos do prlmclro tlpo sofrem croma-
t61i.se, ao passo que os do segundo sao picnbticos. Os contoinos destes
ultimos apresentam-se irregulares, angulosos, em conseqiiencia ii con-
tracao. Como tais nucleos sao os que permanecem no latex, compreen-
dem-se perfeltamente as observagoes de Jonow (11) segundo as quais
os nucleos sc transformam, durante o dcscnvolvimento dos laticiferos
das Araceac c Musaccae, em discos de margem irregular, e ainda, as de
Mohlich (15) que registou a possibilidade de se conlundlrem os nu-
cleos dos tubos mais velhos de Euphorbia lathyris com simples vacuo-
los; dessas observagoes conclulu Spenckr (23) que os nucleos devem
realmente sofrer degenerescencia.
Note-sc, de passagem, que cada vez que um novo elemento c incor-
porado ao laticlfero, seu nucleo pcrmanece mais ou menos intacto du-
rante ccrto tempo.
- Certos aspectos singulares podem ser observados durante o pro-
ccsso descrlto. A hipertrofia e cromatoliso do nucleo sao acompanha*
das, em eertas c61ulas, de fenomeros citolbgicos especlals: nas prepa-
ragoes obtidas de fixadores contendo acido osmico, o citoplasma apre-
senta-se homogeneo e de coloragao “bistre”, como sc contivesse gotl-
culas muito pequenas e numerosas de hidrocarboneto; quando tais
cortes sao submetidos ao processo de Feulgen, o citoplasma freqiien-
temente adquire coloragao rosea muito palida, cm contraste com o nu-
cleo quo permanece incolor (fig. (la). Outro aspecto, este mais fre-
qtlente nas ctlulas pequenas, isodiam6tricas, resulta da proximidade
dos dois nucleos: ostes entram em contacto direto, o que ressalta a in-
teragao rcspectiva; em alguns casos (fig. 1, a e c) as imagens obser-
vadas sugcrem fusao nuclear.
Nos elementos laticiferos do embriao e naqueles que ja mencio-
namos na proximidade de brotos em latencia, observam-se muito fre-
qilentemente cristais aciculares longos, que pela facilldade com que
SciELO
11 12 13 14
Novcmbro, 1 ?M(i Milanv.r. Laticiferos dc Hevea brasiliensht
51
sc coram pela hematoxilina c pclo vcrde rbpldo, supomos scjam cons-
tituldos de protideos. Na evolugao dc tais elemcntos lift sempre v&rios
nucleos, muitos dos quais desaparccem posterlormento. Aqul, porbm,
ao inves da degencragao quo dcscrcvcmos, parece ocorrer fenbmeno
mais rapido c intenso, quo proporclona pronta dlssolugfio dos nucleos
no cltoplasma. Atravbs alguns aspectos obscrvados, Julgamos quo par-
te dc substancia nuclear, prov&velmcnte modlflcada pclo cltoplasma,
e quo cm seguida cristaliza da maneira que dcscrcvcmos c podc scr
apreciada na fig. 4 c Est. Ill, A. Nada sabemos, todavia, das possivcis
Fi g. I — Duas fates da formagSo de leweulos
laticiferos contemlu cristais protefcos que surge m
cm seguida a intensa carlolise
rclagoes existentes entre o processo hlstogenbtico e a substancia que 6
aparentemente armazenada nos citados elementos.
Ill
- A formagao mesma das gotas de hidrocarbonetos do latex,
naturalmentc o lcndmeno csscnclal da histogenese dos laticiferos, c
assunto ate agora muito pouco investigado. A simples certeza dc que
essa formagao se da no cltoplasma do prbprlo elemento condutor e
nao alhures, constitui aquisigao relativamente recente.
Frey Wjsslingh (8) levado por considcragoes tebrlcas sdbre a coa-
gulagao do latex e a presenga provdvel de uma pellcula protelca cm
torno de cada uma das particulas do mesmo, conclui que estas podlam
orlglnar-se, com muita verosslmilhanga, nos plastideos. A escola dc
2 3 4
5 6 7
^ -L- -i — i -i— i
11 12 13 14 15 16
r>2
Arquivos do Serviqo Floreatal
2 , 2
Quilliermond (9), todaviu, rcjeltou essa posslbllidade, aflrmando quo
tills purtlculas, como as gOtus do cssencla, formavam-sc cm plcno clto-
plusma, scm qualquer Intervcnguo upurentc do condrloma ou do plas-
ttdoma. Para tanto contrlbulram declsivamente us observagoes <ic
Popovici (16) s6brc a coloragao vital de laticiferos, reunidas na nota
J(i menclonada.
Dcsdc quo examlnamos us primelras preparagoes do cmbriao, no
lnicio da germlnaguo, flxado na mlstura dc Nawashln, notamos a prc-
senga, nas cOlulas latlclfcras, de corpusculos, dc forma variadn, quo so
coloriam oncrgicamcntc pcla hcmatoxlllna dc Hcidcnhain. (Fotomi-
crografia A da Est. IV). Encontramo-los, cm segulda, em preparagoes
obtidas com outros fixadorcs, cmbora com caracteres algo dlferontes.
Foi, pordm, o ostudo das preparagoes de cxtrcmidadc do caule jovcm,
submetida aos fixadorcs do Banda, Bcnslcy, c dc sulfato cromieo c for-
mol, que nos convcnceu da intcrvengao dcclsiva do condrloma no pro-
cesso. De um modo gcral os preparados mostravam a peculiaridadc
seguintc: as mitocondrias, muito nitidas nas celulas meristematicas,
dosaparcciam rdpidamente nos elementos que se dlfcrcnciavam em la-
ticiferos. Sdmcnte com detidas e cuidadosas observagoes foi possivcl sur-
preender as fases intermedl&rias, entre os dois aspectos citados. A fi-
gura 5 reproduz algumas dessas otapas do processo. Como por ai so
>5
• »
- " ’rSo'i*
u
Fig. 5 Principals fuses da evoluc&o do
condrloma e plastldoma dos elementos
laticiferos iflxador dc Benda).
podc notar, o prlmeiro fendmeno consiste no aumonto upreciavel das
mitocondrias. Estas, quo usualmonto possuom 1 a 1,3 micron do did-
metro, passam a 1,5 a 2,2 micra. Em certos casos, especlalmente na.-;
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, 194(3 Milancz: Laticifcros dc Hcvca bra8ilirnsh
53
colulas Jti rcfcrldas quc sc dlfercnclam prccocemente, prdxlmo dos brd-
tos, c pcrmnncceni latcntcs, como Gstcs, as dimensbcs utingem 3 ou 4
micro. A evolugao ulterior caractcriza-sc pcla dlminulgao progressiva
da cromaticldade, do ccntro para a periferia. Ao mesmo tempo surge
prov&velmente o hldrocarboneto, quc pelos fixadores bsmicos cssas
areas tomam c6r “bistre”. Com o fixador de sulfato crfimlco c formol.
o espago interno, onde o hidrocarboncto nao 6 insolubili/.ado, perma-
nccc claro c 6, por isso mesmo, mais pcrccptivcl. (Fig. G).
As g6tas do hidrocarboncto raramente aparcccm bem individuali-
zadas dentro dos laticifcros, quando muito numerosas; podemos, en-
tretanto, observa-las quando ainda escassas, e ao lado de formas de
transigao.
Fig. 6 — Coudrioma c plastidoma dr clc-
mentos laticifcros ( fixador dc sulfato dc
erdtno c formol)
a) DcgcncrasRo dos nuclcos cm clcmciitu
laticifero
Em fuce das observngoes acima, somos obrigados a concluir que as
gbtas de hidrocarbonetos da borracha se originam de modo scmcllmn-
te ao amilo. IIA, portanto, plastas que os elaboram. No embriao, apare-
cem bem maiores que as mitocondrias e podem ser vistos com facllida-
de; 6 intcressante ressaltar que mesmo o fixador de Nawashin, que con-
tern aeido acttico, permite observa-los. Nos laticifcros da estruturu pri-
marla us diferengas de dimensbes entre mltocbndrlas e plastas sao me-
54
Arquivos do Scrvlgo Florestal
2 , 2
nos murcadas, o quo torna dlfieil a obscrvaguo dos ultlmos. Esta dificul-
dade 6 acresclda pela rapidez com que Cstes cvolucm, ao contr&rio do
quo sucede com o cmbriao, ondc sc encontram cm repouso.
So atentarmos melhor no processo formador das g6tas dc hidro-
carboneto notaremos quc nao 6 pcrfeita a similitude com a elaboragao
dos graos dc amilo. Aquclas nao fazem geralmente, como estes, salien-
cia no contdrno dos plastas. Tcmos a impressao dc quc a subst&ncla
llpoproteica dos mesmos 6 substituida progressivamente, do ccntro
para a periferia, pclo hidrocarboncto. Ao fim do processo, as gdtas pos-
suem as mesmas formas c dimcnsocs dos plastas, dos quais somentc
conservam fina pelicula cnvolvcntc. Parecc tratar-se, portanto, mais do
um fenomeno dc transformagao ou degeneragiio dos plastas do quo
propriamente dc sccrcgao.
E’ oportuno aprcciar a evolugao especial do citoplasma c do va-
cuoma, paralelamcntc & do condrioma e plastidoma. A subdivisao dos
vacuolos 6 o fato mais caractcristico dessa evolugao que a tinge seu
“climax" quando ocorrc a formagiio dos hidrocarbonetos. E', entao, f&-
cil observar por intcrm6dio do fixadorcs jd referidos, de imagem bd-
sica (cspecialmente o de Benda) que o citoplusma encerra numcrosis-
simos vacuolos minusculos, entre os quais estao situados os plastas cm
varias fases da transformagao e as gdtas jd formadas. Que existe in-
tlma relagao entre o tlpo de vacuoma descrito e o aparecimento das par-
ticulas de borracha prova-o o fato muito freqlicnte de haver cm certas
oolulas, uma regiao limitada do citoplasma onde se processa a transfor-
magao dos plastas, na qual, somentc, se encontram os vacuolos dimi-
nutos, caracteristicos (V. Fig. 6).
Vale rccordar quc a propdsito da coloragao vital das “celulas" lati-
ciferas do embriuo descrevcmos um vacuoma quase identico; referi-
mos, entao, quc Pooovici representdra tambem de maneira quase igual
os vacuolos das celulas laticiferas jovens dos pdtalos de Chelidonlum.
Trata-sc, portanto, de modificagao que provdvelmente apresenta sig-
nificado especial, de ves que aparece em determinada fase do dcsenvol-
vimento do tres tipos diferentes do laticiferos, pelos menos. Como acen-
tuou aquela autora, esses vacuolos conferem estrutura esponglformo
ao citoplasma.
Na evolucao subseqUcntc dos laticiferos, a medida que se tornam
mais numerosas as gotas de hidrocarbonetos, vao diminuindo os va-
cuolos que, alinal, desaparecem quase totalmente. Ao mesmo tempo
torna-sc mais fruido o citoplasma, como se tivesse sofrido o fendmeno
coloidal dc hidratagao, «\ custa do prdprio liquido vacuolar.
Assim, pols, no curso da histogenese dos laticiferos da estrutura
primaria assiste-se fi subdivisao o redugiio progressiva do vacuoma. Ha
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novcmbro, 1946 Milanez: Laticiferos dc Hevca brasilicnsis
55
evidente dlvergencia entre esta constatagiio c o ponto de vista hojc
inuito generalizado dc quo as gfitas dc hidrocarbonetos da borracha,
origlnadas no cltoplasma parietal, scriam langadas, cm seguida, no
grande vacuolo central.
XXX
Outras pcculiaridadcs do cltoplasma mcreccm scr aqul citadas. A
primeira refere-se A maior eolorabilidade cm rclagao A dos outros ele-
mentos. E’ assim que nas coloragoes duplas dc Hcmatoxilina — verde
rapido, este ultimo se fixa enOrgicamentc sdbre o cltoplasma dos lati-
ciferos. Se usarmos a coloragao triplice que indicamos a proposito da
emissao de substancia nucleolar (fucsina biisica — Hcmatoxilina —
verde rapido) o mesmo cltoplasma conserva coloragao rosea ou viole-
ta, devido & retengao da fucsina. Este 6 um primelro sinal que permite
o reconhecimento dos laticiferos cm diferenciagao, polo cltoplasma. Ou-
tro nos 6 fornecido pela facilidade com que este se separa da membra-
na. HA. por outras palavras, tendencia acentuada para a plasmdlisc nas
c£lulas laticiferas, especialmcnte cm ccrtas fases da maturagao.
Uma terceira peculiaridade consiste na frequente fusao do cito-
plasma com o de c^lulas vizinhas e, naturalmente, na propriedade dc
efetuar a dissolugao previa da parede separadora. A propbsito dos fe-
nomenos nucleares (II) acentuamos que essa fusao pode proceder-se
precocemente, dando em resultado o aparecimento de protoplastas bi-
nucleados. Convem frlzar que tal fusao passa freqiientemente desper-
cebida, o que nao sucede quando precedida da digestao, geralmentc
parcial, da parede espessa dos elementos mais velhos. E’ usual obser-
varmos nos cortes longitudinals dos laticiferos da estruturn primdria
em maturagao, segmentos de parede que permanecem do seio da mas-
sa citoplasmica, vislvelmente alterados (V. figs. 0, 9 e 10 e Est. V). O
resultado mais saliente desta peculiaridade de que estamos tratando 6
a formagao das anastomoses, tao caracteristicas dos laticiferos arti-
culados. Outra conseqiiencia anatomica de valor refere-se ao descnvol-
vimento dos laticiferos do embriao.
A partir do trabalho de Scott (19) sobre o desenvolvimento dos
laticiferos artlculados e das investigagoes embriogfinicas de Chauveaud
(5) no aparelho laticifero das Euforblaceas, Urticaceas, Apoclnnceas
e Asclepiadaceas, descrevem-se as “c61ulas” laticiferas embrlondrias
como elementos de formas muito variaveis ou mesmo irregulares,
freqUentemente multinucleadas. Recentemente Schaffstein (17) pu-
blicou pesquisas sobre os vasos nao artlculados (nao vimos essa publi-
cagao) e uma das suas figures, de grande interesse para n6s porque
50
Arquivos do Serviqo Florestal
2 , 2
sc refcrc ds “cdlulas lniciats” do cmbrifto maduro dc Ilevcu brasiliensis,
0 rcproduzlda na pg. 145 do livro do Sperlich (23)
Nossas pesqulsas sdbre o cmbrl&o da Serlnguelra jd nos fornece-
ram resultados lntcressantes sfibre o assunto. A fotormlcrografla 13, da
Est. II do um cortc passando polo piano axial do cmbriao, dcixa ver
destacadamentc as "c61ulaa" latlclferas, mas sdmente nos mforma s6-
bre a sua posigao: clas ocupam a rcgliio scnsivclmonto medians do ci-
llndro dc procamblo quo jd menclonamos cm publicag&o anterior (14).
Para tfirmos mnn nogao das formas e dlmensoes dcssas pretensas cdlu-
las, scgulmos o mdtodo aconselhado por Ciiauveaud (5) ou seja, da ma-
coragao. Usando o llquido do Jeffrey, conseguimos dissociar esses cle-
mentos que entao so apresentam com os contornos bizarros c dlmensoes
considerdvcis, patentes na fig. 7. Na fig. 8 ve-se um grupo desses olc-
mentos alnda rcunidos; scu exame permite comprecnder o modo dc a.s-
Flvs. 7 <■ 8 — "Cilulas"
latlciferan do embrido,
(llssocitulax pda mlstura
de Jeffrey
sociagiio o de ajuste reciproco dos elementos. Em ambas as figuras no-
tam-se, alem dos prolongamentos freqiientes das “cdlulas ", suas porfu-
ragdes do tamanho o numero variaveis, Scott e Chauveaud considera-
vam os elementos cm aprego como verdadeiras cdlulas, apesar das for-
mas o dlmensoes aberrantes. Pela figura de Sciiaffstein, jd referida,
parecc quo dste Autor Interpretou de manelra andloga tais elementos
(Nao conseguimos o sou trabalho, ropetimos, o nao sabemos, ao certo,
sou ponto dc vista). Nossas preparagocs demonstram, ao contrario, quo
essas “cdlulas” sao, na verdade, unidades secunddrias ou articulos for-
mados pela fusao intima de vdrlas cdlulas, os quais mais tarde tambdm
so fusionaram outre si. Porque a fusao sc verificou ulterlormente, con-
seguimos separa-los modiante maccragao quimlca incapaz do dissociar
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, 1940 Milanez : Laticiferos dc llcvca brasiliensls
57
as prbprias cblulas, precoccmentc fundldas. As figuras 9 o l() do om
brides quase maduro c maduro, respectivamente, llustram o quo afir
mamos. A fotomicrografia B da Est. Ill mostra outros tantos aspectos
do mcsmo lato.
Cumprc-nos agora acrescentar algumas palavrns sfibrc o que nos
foi dado observar relativamente As proprlas paredes dos laticlferos da
estrutura primaria.
Fhkv-Wysslino (6) e (7) estudou as propriedades lisicas
dessas paredes e assinalou o alto teor do subst&nclas pectlcas das
mesmas. Bom fixador para por cm evldencia mlcrosc6picamente os
Fig. 0 — Filcira dc elemcntos
tatictfcros do crrtbriflo quase
maduro, mostrando a origem
das "ctlulas" dcscrltas por
ixirios AUforet (dc.senJio do
trccho focalizado na fotoml-
Fi (/, 10 — "Cilulas" latlclfcras
do rmbrido maduro (vise a
cUminagdo dc gldbuloi dc
substdneia nuclear)
erngrafia da Est. Ill, B)
XXX
58
Arqiiivoa do Servtqo Florestal
2 , 2
compostos pccllcos 6 a scgulntc mlstura, aconselhada para o estudo
do condrloma, c referldg paginas ntrds :
Sulfato de crflmo, sol. aq. 10'.'
Formol (ncutrallzndo com cx-
ccsso de carbonato cJo litio)
a a
Os cortcs obtidos com mlcrdtomo rotatdrlo (7 micro, dc espessura) c
flxados nas lftminas, sao coloridos prlmelro pelo vermclho dc rutcnio
cm agua amonlacal (1 gota do amoniaco para 5cc. dc agua; o vcr-
melho de rutCnio 6 acrcsccntado ate a obtengiio dc c6r rosa palido) ;
ap6s dcshldratagao rapida, os cortcs sao submctldos ao verde rapldo
dissolvldo cm oleo dc cravo, clarcados ncste 61co puro c flnalmentc
lavados cm xilol c montados cm b&lsamo ncutro.
A coloragao obtlda nao 6 rigorosamentc cspccifica, pois baseia-se
na rapldfis malor ou mcnor com quo o verde dcsloca o vermelho dc
rutcnio ; sua precisao rclaciona-sc com o tempo exato dc aguo do
verde. Nas membranns cclulosicas esto corantc sc substltui rapida-
mente ao vermelho, o qual 6 ainda retido nas membranas ricas cm
substfincias pecticas.
Outras coloragocs, c entre clas uma das mais usuais — safranlna
c verde rapldo — realgam igualmente o elevado teor das cltadas subs-
tdneias nas paredes do laticiferos. Essa dupla coloragao confcre tom
avcrmelhado ds membranas dos laticiferos da estrutura primaria, per-
mitlndo caracteriza-las com facilidadc, particularmentc nos peciolos.
A observagao das preparagoes conduz a algumas conclusoes inte-
ressantes. A primelra referc-sc, naturalmente, a propria natureza
cssencialmcntc pectica das paredes. Esta pode ser tamb6m constatada,
embora parclalmente, nos elementos que medeiam entre duas c6lulas
laticiferas tipicas cm desenvolvimcnto e que, por forga do mesmo, se
aproxlmam. Parece haver, entao, uma incorporagao desses elementos
ao laticifero, fato dos mais significativos na histogenese desses condu-
tos e do qual j& tratamos anteriormente.
A espessura das paredes dos laticiferos e nitidamentc maior que a
das cfilulas parenquimatosas vizinhas. O fato mais caracteristico a esse
respelto 6, por6m, sua falta de uniformidade. Sao muito frequentes os
espessamentos irregulares que demonstram instabilidade das membra-
nas, nas regioes onde os laticiferos se anastomosam (Est. V). Rcpre-
sentam, realmente, fuse da dissolugao localizada dcssas membranas, in-
dispensavel ao reajustamento definitivo dos elementos integrantes dos
laticiferos prlm&rios.
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novombro, 104G Milanez: Laticiferos de Hevca brasilicnsis
50
HKSl MO !•: CONCl.l'SAO
A observnguo vital de cortes do embrluo de Hevca brasiliensis no
inlclo da germinagao, coloridos pelo vermelho neutro, permltiu-nos ve-
rlficar a existencia, nos laticiferos, de um vaoiioma tipico, quase idbnti-
co ao descrlto por Popovici nos mesmos cleinentos jovens dos pelalos
transparentcs de Chclidonium : numerosos vacuolos pequenos, esferi-
cos, imbveis confereni ao citoplasnm estrutura espongiforme; nas tra-
beculas quo os scparam, vem-se as particulas de borracha anlmadas de
vivissimos movimcntos brownianos. Os vacuolos ocupam t6do o cito-
plasma a excegao de estreitn falxa parietal de aspecto homogenco; no
elemento observado essa falxa alargava-se cm liuas regibes, onde cons-
tituia salicncia da paredc. Os movimentos das particulas mostravam
ai ccrta orlentagao, lembrando pequenos vortices, como sc fbssem in-
fluenciados por correntes espcciais do citoplasma: cram provitvclmen-
te duas regioes onde se estabeleceriam futuras anastomoses.
Observagbes analogas realizadas em cbrtes da casca de seringueira
adulta (laticiferos da estrutura secundaria) demonstraram a nao eo-
lorabilidade do latex dos condutos integros, ]>elo vermelho neutro, ape-
sar da coloragao vacuolar manifesta dns celulas vizlnhas. Em alguns
condutos foi possivel observar pequenos vacuolos, muito raros, na
massa do latex. As particulas sao extremamente numerosas e por isso
seus movimentos limitam-se reciprocamente, lembrando o aspecto de
um formiguelro.
Dentre os diversos fenomenos nucleares que observamos o mais
conspicuo consistc na eliminagao de glbbulos, provavelmente consti-
tuidos de subst&ncia nucleolar, a julgar pela cor que apresentam ap6s
certas tbcnicas de coloragao; cada nucleo j)bde elimlnar varios glbbu-
los, simult&nea ou sucesslvamente. Esse fato, constatado por nos na
diferenciagao dos laticiferos da estrutura primaria do caule e do hipo-
cotilo do embriao, foi anteriormente apontado por Johow na matura-
g5o dos laticiferos dos Monocotiledones; sua importancia cresce assim
consideravelmente.
Os elementos que vao integral - o laticlfero podem ser gferalmente
caracterizados desde cedo por possuirem dois (ou mais) nbelcos. Essa
coexlstbncia de dois niicleos no mesmo protoplasta condiciona inte-
ragos reciprocas e, naturalmente, as alteragoes que os mesmos vem a
apresentar. O fato mais caracteristico dessas alteragoes foi acima re-
ferido. Freqiientemente os dois niicleos do jirotoplasma apresentam ou-
tras modificagoes que sob certo aspecto parecem efetuar-se em sentido
inverso: ao passo que um deles se torna maior, hipocrombtico, dissol-
vendo-se afinal no citoplasma, o outro se contrae, adqulrindo contomo
irregular, e cora-se muito enbrgicamente, inclusive pelo metodo de
2 3 4
5 6 7
Ks — 1— J — I J — I Wi
11 12 13 14 15 16
00
Arqulvos do Servi<;o Florestal
2 . 2
Feulgcn; silo ddste ultimo tlpo, evldcntcmcnte, os quo pcrsistem no la-
ticlfuro maduro.
Nus “cdlulos" latlcifcrus do cmbriao c* cm algumas du cstrutura
prlmdria do caulc, prbxlmas dos brotos, varios niicleos sofrcm a altc-
ragfio do prlmdro tlpo: surgein cntuo, nesses elementos, cristals pro-
telcos, alongados que julgamos estarem rclaclonados com a lntensa
carlolise.
A condigao binuclcada de ccrtns cdlulas meristcmdticas resulta
claramente de rcabsorgao simples da parede separadora. Em ulguns
casos, pordm, 6 precedlda de dlvisao nuclear e cllvagem do protoplasta;
nao podemos averiguar se tambdm aqul ha formagao e, posteriormen-
te, rcabsorgao de parede separadora.
O condrioma dos elementos laticiferos sofre transformagoes bem
deflnidas, de que resultam plastas, com o dobro de diametro da mtto-
condrlas; naquclcs 6 que se constltuem as gdtas de hldrocarboneto.
Seu crescimento se faz do centro para a pefiferia do plasta, cuja colo-
rabllidade diminul correlatlvamente: no maximo do descnvolvlmento,
cada gota de hldrocarboneto pcrmanece apenas ccrcada de fina mem-
brana proteica, resto do plasta, constituindo a particula de borracha.
O vacuoma do laticifcro do caule (cstrutura primaria) subdivide-
se, atinglndo a cstrutura tipica, jd dcscrita para as c61ulas" do em-
brlao; esse estadio 6 porem ultrapassado, a medida que aumentu a
quantidade de particulas, com o desaparecimento progressivo dos va-
ciiolos. Supomos que o seu conteudo aquoso seja absorvido pelo proprio
protoplasma ("hidratagao") .
O citoplasma dos laticiferos, mesmo nas prlmeiras fuses, sofre ou-
tras modificagdes, entre as quais se pcrcebem facilmente as rclaciona-
<las com a colorabllidade por certos corantes. A tendencia a plasmdlise
6 tambem uma peculiaridade adquirida pelo protoplasma em algumas
fuses da diferenciagao.
Finalmente, a facllldade com que o citoplasma dissolve a mem-
brana celular e se funde com o do elemento vizinho 6, talvez, a mais
caracteristica das suas propriedades durante todo o processo formador.
Algumas cdlulas parecem ser assim incorporadas ao laticifcro, ao pas-
so (jue outras se comportam como se recebessem uma "indugao” das ja
nitidamente diferenciadas. Depende dessa propriedade a formagao das
anastomoses tao caracteristicas do sistema dos laticiferos articulados.
Os elementos laticiferos do embriuo, considerados por varios auto-
res como verdadeiras c61ulns ou iniciais multinucleadas, apezar das
formas e dimensoes aberrantes, ocupam a porgao medlana do cilindro
de procambio. De aedrdo com as nossas observagoes, entretanto, cor-
respondem eles a unidades d(> segundo grao ou articulos, originados du
fusao precoce de celulas embriondrias. A maceragao quimlca dissocia
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, 1940 Milana : Laticifcros de Hevca brasllicnm
01
esses artlculos, mas nao separa as cAlulas que sc fundlrem lntlmamen-
tc para lhes dar orlgem.
V Arias coloragdes revelam o alto Icor das parades dos laticifcros
cm substancias pactlcas. Tals parcdes apresentam cspcssura nltlda-
incntc malor que nas cAlulas parfinquimatosas; o fato microscdplco
mals interessante 6, porAm, a falta dc uniformidade dcssa cspcssura,
num mesmo elemento, demonstrando a instabllldadc da mcmbrana
durante a hlstogenesc. Encontram-sc, com freqttfincia, fragmentos da
parede que no dccorrcr dessc proccsso flcaram englobados pelo cito-
plasma c ai scrao mais ou mcnos completamente dlssolvldos.
XXX
Siio as segulntes as conclusocs que se acham implicitas no texto:
1) O latex nos latlclferos do embriao de II. brasiliensis c cm ccr-
ta fasc do desenvolvimcnto dos condutos da cstrutura primaria do cau-
le (como tambem nas cAlulas jovens dos petalos dc Chedidonium, sc-
gundo Popovici) e indiscutlvclmentc protoplAsmico, correspondendo
ao plasmasol; estreita camada de protoplasma existc, certamente, cm
contacto com a parede c constitui o plasmagcl.
2) Nos condutos maduros da estrutura secundaria de II. brasili-
ensis, o latex dove scr tambem protoplAsmico porque nao se cora pelo
vermelho neutro e porque encerra, As vezes, alguns vacuolos pequenos.
O exame do proccsso histogenAtico rcvcla que o vacuoma, depois de
subdividir-se cm numerosissimos pequenos vacuolos, reduz-se progres-
sivamente pelo desai)arecimento dos mesmos.
3) Ocorrem fenomenos nucleares tlpicos durante a histogenese
dos laticifcros, sendo o mais consplcuo a extrusao de subst&ncia nu-
cleolar. As mitoses somente sao observadas na fasc preparatdrla da di-
ferenciagao.
4) As gotas de hidrocarboneto originam-se cm plastas, cuja por-
gao perifArica persiste, depois de plenamente desenvolvidas, sob a for-
ma de fina pelicula proteica.
5) O cltoplasma do laticlfero cm desenvolvimcnto apresenta afl-
nidade especial por certos corantes e tendencia para a plasmblise (al-
gumas fases); sua caracteristica mais geral refere-se A capacidadc de
dissolver a prdpria membrana (rica em substAncias pectlcas) e a dos
elementos vizinhos, fundindo-se com outro protojilasta.
0) As chamadas "celulas" do embriao correspondent, realmente,
a articulos formados pela fusao de cAlulas cmbrionArias.
(52
Arquivos do Scrviqo Florestal
2 , 2
SUMMARY
The vilnl staining of the embryo of Hevea brasillensts by neutral
red pointed ou that there is in the laticlferous elements a typical
vacuome, almost identical to tha described by Poeovici (16) in tho
laticlferous cells of young petals of Chclidonium : very numerous mi-
nute vacuoles confer to the cytaplosm a spongelike structure, saving
a thin homogeneal layer. The rubber particles which exhibit very rapid
bfownian movement, are seen in this parietal layer and in the inter-
vacuolar cytoplasmic trabeculae.
The basic fixatives preserve this vacuome and permit tc observe it
also in the developing laticlferous elements of the primary structure
of the stem. It is possible therefore, to state that the latex of the em-
bryo (and the stem up certain phases of histogenesis) is protoplasmic
in nature.
Under the same conditions, the contents of the mature laticife-
rous vessels in the bark (secondary structure) do not stain vitally, un-
less they are conspicually hurt. Thus it seems that here again the la-
tex is not vacuolar in nature.
Many nuclear phenomena were observed during the histogenesis,
the most conspicuous being the extrusion of one to several globules of
nucleolar substance. (Est. I; Fig. 1). Usually there are two or more
nuclei in each protoplast; these nuclei show signs of degeneration, ci-
ther becoming greater and hypochromatic or contracted and pycnotic
(Fig. 6). The latter, with irregular contours, persist in the mature
condition, but the other ones dissolve at last in cytoplasm. The caryo-
lytic phenomena are especially intense in certain laticiferous “cells"
of the embryo where they yield long proteic crystals, readily stained
by hematoxylin or fast green (Est. Ill, a; Fig. 4).
The laticlferous elements have well developed chondriome. Notwi-
thstanding Guilikrmond's opinion (0) the mitochondria suddenly
seem to double their dimensions (Est. IV), and in each plast so formed
there appear a drop of hydrocarbon which grows until to fill the plast,
except a thin peripheral layer. The mentioned drops may be preserved
and stained by osmium fixatives (Fig. 5), or they may be lost, leaving
clear spaces in the stained plast, after chromium sulfate fixative
(Fig. 6).
When the rubber particles appear in the cytoplasm, the latter
has the already mentioned spongelike structure; later on, as the par-
ticles become more numerous, the vacuoles vanish; the Author sug-
gests that the aquous contents of vacuoles are then absorbed by cyto-
plasm (hydration). Since the early steps of histogenesis, the cytoplasm
of the laticiferous elements show peculiar affinity for stains and mar-
ked tendency to plasmolysis. (Est. I).
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, 194(5 Milanez: Laticiferos dc Hcvca braslliensis
03
According to the papers of Wysslsnoh (0) (7) the walls of latici-
ferous elements are rich in pectic compounds: the staining techniques
used by the Author confirm it (Est. V). At microscopical examination
these walls appear unevenly trickencd; they are easily dissolved by ln-
ticlferous protoplasts. The lattar are able, through partial dissolution
of separating walls, to fuse vertically and laterally, to form the arti-
culated anastomosing tubes of Hcvca brasilicnsis.
It has been found, many years ago, the embryo to possess big lati-
ciferous elements, considered by Scott (19), Chauveaud (5) etc., as
multi-nucleated initial cells. It is shown in this paper that these ele-
ments which may be isolated by chemical maceration (Fig. 0). are not
simple “cells”, but they result from the precocious fusion of true em-
bryonary cells (Fig. 9 e 10).
HKFKHfcNClAS
1 . de Bary, A. — "Vcrglclchende Anatomic dcr Vegetatlonsorgane dor Phane-
rogamen und Fame" — Leipzig (1877).
2. Berthold, G. — "Studlen ilber Protoplasmamcchanlk" — Leipzig (1880)
3. Bobilioe, W. — “Archlcf Rubbercult Nederl — Indie" [citado segundo Spcr-
llch] (1925)
4. Buscauoni. L. — "Osservazlonl c rlcherche sulla cellula vegetale" — Ann.
Inst. Bot. 7. (1898)
5. Chauveaud, M. G. — "Rechcrches embryogenlques sur l’appnrell latlcjfere
des Euphorblac6es, Urtlcacees, Apocyntes et Asclcpladees" Ann. Selene.
Nat. 7. Ser. Bot. 14 — (1891)
6. Frey-Wysslinc, A — "Die submlkroskopischc Struktur der Zellmembranen
Elne polarlsatlosoptlsehe Methode zum Nachwels der Rlchtlgkett der Ml-
zellartheorlc” — Jahrb. f. wlss. Bot. 65 — (1920)
7. Idem, Idem "Dynamlk des Saftergusscs aus turgeszenten Kaplllaren" Ber.
d. Schweiz. Bot. Ges. 43 — (1933)
8. Idem. Idem "Die Stoffausscheldung der hoheren Pflanzen” — Berlin (1935)
9. Guilmermond. A. — Mangknot, G. & Peantefol, L. — "Trait) 4 de Cytologic
V()g6tale" — Paris — (1933)
10. Haenlein — Botanlsches Centralblntt vol. 3-4 — (1880)
11. Johow, F. - Untersuchungen ilber die Zellkerne In den Secretbehiiltern
und Parenchymzellen dcr hoeren Monokotylen — Inaug. Dtss. Bonn
(1880) .
12. Kallen, F. — "Verhalten des Protoplasmas In den Geweben von Urtlca
urctis” — Flora, 40 — (1882)
13. Meyer, Artii. — "Morphologlsche und Physlologlsche Analyse der Zelle der
Pflanzen und Tlere” — Jena — (1920-1)
14 Milanez, F. R. "Hemicelulo.se de reserva no embrlao de Hevea braslllensls
Mull. Arg." — Rodrlguesla — 18 — (1945)
15 . Molisch, II. "Studlen uber den MUehsaft und Schleimsaft der Pflanzen"
— Jena — GOOD .
64
Arquivoa do Servlqo Florcstal
2 , 2
10, Popovici, H. Contribution a llEtudo Cytologlque dcs Latlclf6res” Comptes
Rcndus. A. Sr. 183 — (1020)
17, SciiArrsTKiN, O. "Untersuchungen an ungeglledertcn Mllchrbhrcn B.B.C.
— 1 — 40 (1032)
18. Schmidt, E. — “Uber tlcn Plasmakbrper der gegltcdcrtcn Mllchrbhrcn” Bot.
Zeltg. 40 (1882)
10. Scott. D. H. — "Zur Entwlcklungsgcschlchtc tier gcglledertcn mllchrbhrcn"
— Arb. Hot. Inst. WUrzburg II. 4 — (1882)
20. Semens, 8. C. & Badhuri, P. N. — "A Tccnlc for Differential Staining of Nu-
cleoli and Chromosomes” — Stain Tech. 14 (1030)
21. Semkns, C. S. — "Staining the Nucleolus” — Stain Tech. 10 <1041>
22. Sharp, L. W. — "An Introduction to Cytology” New York — (1020)
23. Spermch, A. "Das trophlsche Pareenchym B: Exkrctlonsgcwebe” Berlin
(1934).
24. Treuu. M. — "Sur des cellules vegbtalcs a pluslcurs noyaux” — Arch. Ncer-
land. xv ( 1880 ) .
25. West, C & Leciimere, A. E. — An. of Bot. 20, 285-91 — [cltado segundo
Sharj) 1 (1915)
20. White, Ph. R. - "A Handbook of Plant Tissue Culture” — Lancaster (1943).
Expi.icaqXo das estampas e eiguras
Est. /.
A) Cortc longitudinal do caulc Jovem: elementos latlciferos cm cilferenclacao,
um dos quals nltldamentc plasmollsado, mostra inn nucleo que ellmlna dols
globulos de substdncla nucleolar; outro elemento, abalxo e a esquerda,
apresenta um nucleo do qual Ja sc afasta o glbbulo ellmlnado. Fix. Benda;
coloracao trlpllcc (V. texto) ; aumento dc 1255x,
B) Idem, Idem: notnm-sc elementos latlciferos blnucleados e ern um deles,
extrusao de substdncla nucleolar; tamMm 6 vlslvel uma mltose. Fix. Ben-
da; coloracAo trlpllcc; aumento de 430x.
Est. II.
A) Corte longitudinal do hlpocbtilo; llgagiio dos elementos latlciferos com os
tecldos da base de uma radlccla cm descnvolvlmcnto. Fix. Nawashln; colo.
raijfto pela hematoxlllna fbrrlca e verde rdpido; aumento de 850x.
B) Corte longitudinal do lilpocbtllo de einbriao quase maduro, na rcglito do
procantblo; asslnaladu a fllelra de "c61ulas” latlclferas (V. fig. 9) Fix. Ben-
da; coloraQao pela hematoxlllna fbrrlca; aumento dc 850x.
Est. III.
A) Cortc longitudinal do hlpocbtllo de embrl&o maduro, na reglao do pro-
cdmblo: "cblula” latlclfera (asslnalada) com dols nucleos plcnbtlcos, um
dos quals tent proximo um glbbulo de substdncla nucleolar; no cltoplasma
veem-se crlstals protelcos, alongados. Fix. Benda; coloracao pela hemato-
xlllna fbrrlca; aumento de 850x.
B) Corte longitudinal do hlpocbtllo: “cblulas” latlclferas embrlondrlas sltuadas
na parte media do clllndro procamblal. Fix. Nawashln: colorac&o pela he
matoxlllna de Delafleld; aumento de efrea de 400x.
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
KHT. I
E8T. II
.» '
I
r*
<5»
y. >.
• f ** T * ' v
*. * , V
- ‘ * 1- , r ,
. . H * •>
\ Lr<
&
» . *
v:
O >
,v
t%T
4» :
v*. . •✓
?•> 9. * !
*\ •*' - j
».*
<»
f
»' 1
I i * 5 v ^ *
*>•. *-• Cm *
\ v A’\ '
* * ... >>
* *> "
► «V
v ?> ••■ <.} y " ■* .
* M V. - V 1
A -, V, f* -
., •» •; ?r v '■?!
« !
... K’V f ' rj
* v '*
5 ■ -- ; *
»*♦ -+j‘<
t * t
A
II
ENSAIO DE INDICE DA FLORA DENDROLARICA DO BRASIL
M. V. G. FraOA
Aim Aik mo-Hilvicullor
As dificuldades que encontramos no inicio dc nossos estudos so-
Dre a flora dcndrolbgica do Brasil levaram-nos a tomar tanta nota e a
compulsar tantos livros, folhetos, revistas e outras publicagoes que, ao
par de tao copioso e intcrcssantc material, julgamos de nosso dever
publicar o que coligimos, a fim de que as pessdas interessadas no as-
sunto possam, sem as canseiras que tivemos, ter it mao dados tao uteis
e importantes.
A ordem que imprimimos a este trabalho 6 a da classificngao bo-
tanica de Engler et Prantl, 1936, naturalmente cm ordem alfabbtica,
por se tratar de um INDICE. As discrepancias existentes resultam das
consultas nos autores americanos, nem sempre ficis ao sistema de En-
gler, mas, inegavelmente, os que melhor teem abordado a questao den-
drolbgica, principalmente dos trbpicos.
A distribuigao que fazemos da matbria por Estados e Territbrios
nao significa divisao fitogeografica: E feita para facilidadc dc consul-
ta e, de certo modo, sob o ponto de vista economico. Tudo que sc en-
contra no presente trabalho, em mais de 80 por cento, foi verificado
nas colegocs existentes na Segao de Tecnologia do Servigo Florestal,
cujo material esta devidnmente fichado e foi colhido por pessdas idb-
neas, tendo, por conseguinte, procedfincia lncontestilvel. No manuseio
dessas colcgoes e fichArio fomos grandemente auxiliados pelos Srs. Ali-
rio Martins e Ot&vio de Souza, assim como por D. Eunice Barros e
Srta. Pautilla Barros. A esses bons e dedicados nuxiliares ficam aqui os
nossos agradecimentos.
Muito gratos ficaremos a quantos nos prestarem informagoes s6-
bre a existencia de espbcies em zonas neste trabalho nao consignndas,
assim como aos que nos indlcarem as falhas existentes, que nao devem
ser poucas.
2 3 4
5 6 7
^ W -I- J 1 -I— I
11 12 13 14 15 16
JSciEL0 3
2
3
5
6
11
12
13
14
15
16
L
cm
I FAMfLIAS IJOTANICAS 1)10 IMPOUTANCIA DENDROLdGICA
E GftNEROS QUE OCORREM NO URASIE
I-GYMNOSPERMAE
l.o
Famllla ARAUCARIACEAE:
Gencro ocorrcntc no Brasil . .
"Araucaria"
2°
Famllla EPHEDRACEAE:
Gencro ocorrcnte no Brasil . .
"Ephedra"
3.°
Familia: PODOCARPACEAE:
Gencro ocorrente no Brasil . .
“ Podocarpus "
II — ANGIOSP
ERMAE
1.0
Famllla: ACANTHACEAE:
Gencro ocorrente no Brasil . .
"Tricanthera" j
2 .o
Famllla ACHATOCARPARCEAE:
Genero ocorrente no Brasil . .
•' Achatocarpus ” j
"Anacardium"
" Astronium "
i "Lithraca"
3°
Famllla: ANACARDIACEAE:
•• Poupartia "
I “ Schinopsis "
Generos ocorrentes no Brasil .
1
“ Schinus "
I "Spondias"
| " Tapirira "
" Thrysodium ”
•• Toxicodendron "
1
cm
2 3 4 5 6
'SciELO
3 11 12 13 14 15 16
72
Arquivos do Servian Florestal
2 , 2
5.° Familla: apooyn-aoka:
1 " Anaxaporca"
I "Ano/ia"
"Oocapcopsls”
" Cj/mbopctalum ”
I "DtcHnanova"
1 "Ducuetia"
"Fusarea"
"Guatcria"
" Heteropetalum”
GCncros ocorrcntcs no Brasil "Uomschuchla"
"Malmea"
"Onychopctalum”
" Oxandra ”
“ Pscudoxandra ”
“ Rulllnla ”
I "Unonopsis"
" Xylopla ”
5.° Familla: APOCYNACEAE:
Gcneros ocorrcntcs no Brasil.
“ Ambelania ”
" Anacampta ”
“ Anartla "
“Aspldospcrrna"
" Couma ”
“ Geissospcrmum ”
'• llancornla "
“ Himatanthits ”
* Macoubea”
I “ Mlcroplumieria ”
; •jVcocouma"
“ Purahancornia "
‘ Flumicria “
•• Pcschlera "
“Plumcriopsis"
“ Tabcrnacmontaiia "
" Rauwolfia ”
Stetiosolcn "
" Thcvetla "
"Vallesia"
Zschokkca"
G.° Familla: aquifoliaceae:
Gcncro ocorrcnte no Brasil
"Ilex"
7“ Familla: AUAUACEAE: 1 Dtdimopanax
' "Gillbertia"
Generos ocorrcntcs no Brasil . ^ "Schcfflera"
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, 194(5 Fraga : Flora dendrologies^ do Brasil
7.3
H." Fain ilia: BIGNONIACEAE:
Oftncros ocorrcntcs no Brasil .
"Crcsccntlci"
" Cyblstax "
" Qodmanla. ”
"Ja§pranda”
"Paratccoma"
" Tabebuia "
"Tcconia”
9.° Familla: BIXACEAE:
Gcncro ocorrcnte no Brasil . .
"Blxa"
lo.° Familla: bombacaceae:
“Ayuiarla"
“ Boinbax "
" Boinbacopsis " ou
" Pachira ”
“ Chorisia ”
Gencros ocorrcntcs no Brasil .
••Hubcrodcndron”
" Matlsia ”
" Ochrorna ”
" Quararlbca "
" Scleroneina"
•
11° Familla BORRAG1NACEAE:
Gencros ocorrcntcs no Brasi!
" Auxemma ”
" Cordla "
"Gerascanthus”
'Leptdocordla"
'‘Pataijonula"
" Tournejortia ”
12.° Familla: BURSERACEAE:
Gencros ocorrcntcs no Brasil
“Bur sera"
"Crepldospermum"
“ Protium "
"Tctrayaslrls"
"Trattlnichia"
13." Familla: CANELLACEAE:
Gencros ocorrcntcs no Brasil .
1 “Capslcodendron"
i "Clnnamodendron"
14." Familla: CAPPARIDACEAE:
Gencros ocorrcntcs no Brasil .
| " Capparls "
j “Cratacva"
15.o Familla: CARYOCARACEAE:
Gencros ocorrcntcs no Brasil .
| "Anthodiscus”
| "Caryocar"
10." Familla: CASUAR1NACEAK:
Gcncro ocorrcnte no Brasil . .
*
"Casuarlua"
1
74
Arquivos do Serving Florestal
2 , 2
17." Kamilla: CELASTRACEAE:
" Austroplcnckla "
"Qoniodiscus”
G6neros ocorrentes no Brasil .
•
"Maytcnus"
111." Kamilla: CHLORANTIIACEAE:
Gfincro ocorrcnte no Brasil . .
" Hedyosmum”
10.° Kamilla: CLETHRACEAE:
GOncro ocorrcntc no Brasil . .
"Clcthra"
20." Kamilla: COCHLOSPERMACEAE:
Gencro ocorrcnte no Brasil . .
" Cochlospcrmum "
21." Kamilla: COMBRETACEAE:
“Cotiocarpus"
“Buchetiavia"
Generos ocorrentes no Brasil .
"Laguncularla"
" Terminalia "
22." Kamilla: COMPOSITAE:
“ Baccharls ”
"ChuQuiragw"
“Cllbadlum"
"Eupatorlum"
"Lychnophora"
Generos ocorrentes no Brasil .
" Moquinea "
Sti/ftia "
“Tessaria"
" Vanillosmopsls "
"Vernonia"
23." Kamilla: CONNARACEAE:
" Bernardinia"
“Connarus"
Generos ocorrentes no Brasil .
“ Rourca ”
24" Kamilla: CUNONIACEAE:
Generos ocorrentes no Brasil .
“Belangera"
"Weinmannia"
25" Kamilla: CYR1LLACEAE:
Genero ocorrcnte no Brasil . .
"Cyrillopsis"
20." Kamilla: DICHAPETALACE4E:
Genero ocorrcnte no Brasil . .
“Oonypetalum”
27." Kamilla: dicudantheraceae:
GSnero ocorrcnte no Brasil . .
“Dlclidanthera”
2 3 4 5 6 7 SClELO 2.1 12 13 14 15 16 17
Novembro, 194(5 Fraga : Flora dcndroldgica do Brasil
75
28." Kamilla: DILLENIACEAE :
Gcncros ocorrcntcs no Brasil
" Couratclla "
"Davllla”
"Dollocarpus"
" Tetracera "
20." Kamilla: KBENACEAE:
Gencros ocorrcntcs no Brasil
"Dlospyros"
" Maba "
30." Kamilla: ELAEOCARRACEAE:
Gencros ocorrcntcs no Brasil
| "Muntinyla”
I " Sloanoa "
31. " Kamilla: ERYTHROXYLACEAE:
G6ncro ocorrcnte no Brasil . .
32. " Kamilla: ESCALLONIACEAE:
Gcnero ocorrcnte no Brasil . .
” Krythroxylum ”
'• Escallonia "
33." Kamilla: EUPHORBIACEAE:
Gcncros ocorrcntcs no Brasil .
■' Acalypha "
" Actlnostcmon "
•Adelia"
“ Alchonca "
“ Amanoa "
” Anomalocalyx"
" Aporosclla"
" Dcrnardla ”
'Caruudcndroii"
"Croton"
" Cunuria "
"Concevciba"
"Conccvcibastrum"
“ Dodccastigma ”
" Drypctcs "
•' Dldymoclstus"
" Euphorbia ”
•• Glycidcndron "
" Gymnanthes "
" Ilevca "
"Ilieronyma"
"Hippomanc"
"llura"
" Jatropha "
"Joan ncsia"
"Mabea"
"Manhiot"
"Maprounea”
"Micrandra"
JSciELO
15 16
VO
Arquivos do Serviqo Florestal
2 , 2
"Ncalchornca"
"Omphalea"
"Paradrgpctes"
"/ V; I”
"Phyllanthus”
"Plranhca"
"Pogonophora”
"Richerkt"
"Saptum"
"Savla"
" Scbastlania "
“ Sencteldera "
"Tctrorchtdium"
34“ Familla : FAOACEAE:
Generos ocorrentes no Brasil (*)
"Costarica”
" Fagus ”
"Qucrcus"
35.° Familla: flacourtiaceae
Generos ocorrentes no Brasil
‘Anclstrothyrsus"
’ Carpotrochc "
' Banara "
‘ Cascaria ”
‘Gosstpiospcrm um"
" Lactla "
"Lhidackcria"
"Lunanta"
"Magna"
"Pcridlscts"
“ Prockta ”
“ Ryanla ”
” Xylosma ’
36.“ Familla: gramineae:
Generos ocorrentes no Brasil .
" Bumbusa ”
“ Chusquea ”
" Dcndrocalavius ”
“ Merostachys ”
37.“ Familla: guttiferae:
Generos ocorrentes no Brasil .
“ Callophyllurn ”
" Caraipa ”
’Clusia”
“ Hapoclathra ”
•Ilavetiopsis”
“Ktelnieyera”
" l-orcstcmov. ”
“ Mahurca ”
" Moronobea ”
({) Cultlvados
SciELO
11 12 13 14
Novembro, 1 94G Fraga : Flora dendroldgica do Brasil
77
i
"Mammea"
"Ocdcmutopus"
"Platonia"
" Rhccdia "
“ Symphonia ”
" Tovomlta "
‘•TovoiniUdium"
" Tovomilopsls ” . .
••Vistula"
*
38." Familla: HERNANDIACEAE:
Gencros ocorrcntcs no Brasil .
"Qyrocarpus"
Hcrnaudia
Sitarattaiithclium
39.° Familla: IJYPPOCRATEACEAE:
Generos ocorrcntcs no Brasil .
•‘Hemianglum"
" Salacia ”
40° Familla: ICACINACEAE:
Gencros ocorrcntcs no Brasil .
" Cluvapctalutn ”
•' Dctidrnbatit/ia "
“ Emmotum "
"Humirianthera”
“Kummeria"
•‘ Lcrctla "
“ Mappta "
'•Pleurisanthes"
“ Vtllaresla "
41 .o Familla: JUGLANDACEAE
Genero ocorrentc no Brasil (*>
" Juglans "
42.0 Familla: LACISTEMACEAE:
Gencros ocorrcntcs no Brasil .
“ Laclatema "
" Laclstcmopsis ”
43,o Familla: LAURACEAE:
Gencros ocorrcntcs no Brasil .
"Acrodiclidlum"
" Aiottca ”
" Anaucria ”
" Aniba "
" Bcllschmiedia"
“ Cruptocarya "
•• Dicypclliutn "
"Endltcheria"
" Mcspilodaphne "
'• Mezilaurus "
(*) Cultivados
78
Arquivos do Serviqo Florestal
"Misanthcca"
"Ncctandra"
" Ocotcn "
"Persea"
" Phoebe "
" Plcurothyrlum"
"Sassafras"
44° Fnmilla: LECYTIIIDACEAE:
Gcncros ocorrcntcs no Brusll .
" Allantoma "
"Astcranthus"
" Bcrthollctia ”
"Cariiitana”
"Couratari”
"Couroupita"
•• Eschwcllcra ”
"Gustavia"
"Lccythis"
45." Kamilla: LEGUMINOSAE:
Gcncros ocorrcntcs no Brasil
"Abarcina"
"Adlpcra"
"Alblzzia"
"Aldina”
" AUrra "
" Andira "
" Apulein "
"Ateicla"
" Datesia "
"Buuhinia"
"Bnivdichia"
" Brownea "
"Caesalplnca"
"Calllandra"
"Campslandra"
i "Cassia"
"Centrolobium"
"Chamae/istula"
"Chamacsenna"
"Chlorolcucon"
"Clathrotropsis"
" Clitoria "
"Copaifcra"
"Caursetia"
"Crndia"
" Cyclolobium "
"Cynornctra"
" Dahlstcdtia"
"Dalberyia"
"Dialium"
"Dlcoryula"
I "Dicymbe"
2 , 2
SciELO
11 12 13 14
Novcmbro, 1940 Fraga : Flora dcndroldgica do Brasil
79
" Dimophandra"
"Dlnlzta"
'• Dlplotropls"
" Drcpanocarpus ”
"Lussia”
"Ehzabctha"
" Fnteroloblutn "
"Eperua"
" Erythrina "
"Etaballla”
“Fcrrcirca”
" Gcofjroya ”
“ Glcdltsla ”
“ Gonlorrhachls ”
"Guilandlna"
" Hacmatoxylon ”
" Harpalyce "
" llolocalyx "
"Hymenaea"
"Hymcnolobiuin"
"Inga"
"Jacqueshuberla"
"Lccolntc a”
"Lcucacna"
"Llbldibia"
"Lonchocarpus"
" Luetzelburgia"
“ Machacrium "
" Macrolobium "
"Macroule"
" Marmaroxylon "
" Martiodendron"
" Melanoxylon "
''Mimosa"
"Mimosopsis"
“Monopteryx”
"Mora"
" Myrocarpus "
"Myroxylon"
" Nlopa "
“ Ormosla "
“Onnosiopsis"
" Palovca "
" Pamviacherlum"
"Parkia"
"Peltogyne"
" Peltophorum"
"Pcntaclethra"
" Phyllocarpvs "
"Piptadenla"
JSciELO
80
Arquivos do Scrviqo Florestal
2 , 2
" IHthecoloblum"
"Pltyrocarpa”
"Platymenia"
" Platycyamus"
" Platymlsclum "
"Platypodlum”
" Poecilanthe "
"Pocppiyta"
"Polndana"
"Prosopls"
" Ptcrocurpus "
" Ptcrodon "
“ Ptcroyync ”
" Rccor doxy Ion"
"Samanca"
"Schizolobium"
"Sclerolobium"
" Scncyalia "
"Sophora”
" Stryphnodendron "
"Swartzia"
"Swcclla”
"Tachigalia”
"Taralca"
"Tipuanc"
"Ulcanthns”
" Vachelia "
"Vatairea"
" Vatatreopsls "
" Vnuacapoua "
“ Zollcrnia "
" Zyuia ”
45.° Familiar LINACEAE:
Generos ocorrentes no Brasil
•• Ilebcpctalum "
"Humiria"
"Ochthocosnms"
• Rouchcria"
" Sacoplottls ”
"Vantatiea"
47.° Famllia: lissocarpaceae:
Genero ocorrente no Brasil
"Ltssocarpus"
48.° Fanulia: LOGANIACEAE.
Generos ocorrentes no Brasil
•Antonia"
“ Bonyunia ”
"Buddleia"
"Potalta"
" Sptgelia "
"Strychnin,"
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novcmbio, 1948 Fraga : Flora dcndrologica do Brasil
81
49." Familial LYTHRACEAE:
Generos ocorrentes no Brasil .
“Larucstrncmia"
" Lajocnsla ”
“ Physocalyma "
50.° Familial MAGNOLIACEAE:
Generos ocorrentes no Brasil .
"Maqnolla"
" Mlchclla "
"Talau ma"
51.o Familial MALPIGHACEAE:
Generos ocorrentes no Brasil .
" Baulstcria "
“Banistcriopsts"
"Burdachia"
'• Byrsonyma "
“ Dlacidiu "
"Galphhnia”
" Glandonta ”
" Hiraca "
"Lophanthera"
" Malpighia "
" Ptilochacta "
" Spachca "
■' Thryallls "
52.o Familial MALVACEAE:
Generos ocorrentes no Brasil
"Abutilot ham mis’
" Abutilon ”
“ Bastardiopsis •
"Hisbiscus"
54.0 Familial MELASTOMACEAE.
Generos ocorrentes no Brasil .
"Bcllucla"
“Clidemia”
'• Hcnricttca '
" Hcnrlrttclln ”
“Huberia"
"Lcandra"
"Lorcya"
" Macairr.a "
" Mellandra "
"Meriania"
"Miconia"
"Merianthcru'
" Mouririn "
'• Mjjrinspora "
'• Tlbouchina "
65.0 Familial MELIACEAE:
Generos ocorrentes no Brasil
"Cabralea"
“ Carapu "
“Cedrella"
" Guarea "
" Melia ”
" Swtetenia"
■TrichiUa"
JSciELO
15 16
152
Arquivos do Serviqo Florestal
.'»().'■ Kamilla: MENI8BEUMACEA12:
QAncros ocorrcntes no Brasil
| "Abutci"
| "Hypcrbacnr."
2 , 2
r>7.<' Kamilla: MONIMIACEAE:
OCncros ocorrcntc.s no Brasil
" Bractcanthus "
“Molllncdla"
9
'• Sipnrunu "
58.° Kamilla: MORACEAE.
Gencros ocorrcntes no Brasil
" Acanthosphncra "
"Anouocarpus"
"Bayassa"
" Brosimopsis "
"Brostmum"
"Casttlloa”
" Chlorophora "
• Clarlsia "
" Coussapoa "
"Ficus"
"Hclianthostylis"
"Helicostylls”
" Nauclcopsis ”
"Olmcdia"
"Olmcdioperr.br a"
" Olmcdiovhacna "
"Paraclarlsia"
"Percbca"
"Piratinera"
" Poulscnla "
"Pourouma"
"Pseudolmedi'i"
"Soroce a"
" Trymatococcus ”
59.° Famllla: MYRISTICACEAE
Gencros ocorrcntes no Brasil .
Cornpsoneura "
" Iryanthcra "
" Osteophlocum "
"Vxrola"
fiO.o Famllla: MYRSINAC2AE:
Gencros ocorrcntes no Brasil
"Ardisla"
"Conomorpha"
"Cyblanthus"
"Myrslnc"
“ Rapunca "
"Weipcltia"
SciELO
11 12 13 14 15
Novembro, 15)40 Fraga : Flora dendroldgiva do Hrasil
83
Gl.° Fumllla: MYRTACSAE:
" Dlepharocalyx”
" Britoa "
" Calycolpus "
" Calpptranlhcs ”
“ Campomancsta f>
"Eugenia"
"Fcijoa”
"Marlicra"
" Metrosideros "
"Oomidcsia"
Gcneros ocorrcntcs no Brasil .
" Mprceugcnta '
"Murcia"
"Myrciaria"
"Myrrhinium"
" Myrtus "
"Palvaca"
" Pscudocaryophy llns'’
“ Psldium ”
“ Scliizocalyx "
"Stenocalyx"
02.° Kamilla: NYCTAGINACEAE.
" Ncea ”
" Bougainvillea "
Goncros ocorrcntcs no Brasil .
"Plsonia"
"Torrubia"
63° Familla: OCHNACEAE'
" Blastemanthus"
"Ccspcdcsia”
" Elvasia "
Gcneros ocorrcntcs no Brasil
"Ouratca"
" Wallacca ”
r04.° Familla: OLACACEAE:
“ Agonandra "
"Aptandra"
"Cathedra"
" Hcistcria "
Gcneros ocorrcntcs no Brasil .
"Lirlosma"
"MlnQuartta"
" Ptychopetalum"
" Ximcnla "
65° Familla: oleaceaf.:
•
Gencro ocorrente no Brasil (*)
" Olca "
(•) Cultlvado
2 3 4 5 6 -SciELO D 11 12 13 14 15 16
Arquivos do Scrviqo Florcstal
114
2 , 2
00.° Kamilla: PALMACEAE:
OCneros oeorrentes m j Brasil
" Acrocomici "
" Astrocaryum "
"Caryota"
"Cocos"
"Desmoncus"
"Euterpe"
"Maurttta"
07." Kamilla: PHYTOLACCACEAE:
Oi'noros oeorrentes no Brasil
" dalles la"
"Phytolacca"
"Rhabbodendron"
" Seyuicria "
08. " Kamilla: PIPERACEAE:
Genera ocorrcntc no Brasil . . "Piper"
09. " Kamilla: PLATANACEAE:
Genera ocorrcntc no Brasil . . " Platanus "
70." Kamilla: POLYOALACEAE:
Generos oeorrentes no Drasll
"Moutabca"
" Polyrjala "
" Sccuridaca "
Generos oeorrentes no Brasil
71." Kamilla: POLYGONACEAE:
"Coccoloba”
" Rnprcchtia"
"Symmeria"
"Triplarts"
72." Kamilla: PROTEACEAE:
Generos oeorrentes no Brasil .
"Adcnostephanus’
"Euplassa"
" Grevillea " (•)
"Panopsis"
" Roupala "
73." Kamilla: PUNICACEAE
Genera ocorrente no Brasil . .
" Punlca ” (*)
74." Kamilla: QU1INACEAE:
Generos oeorrentes no Brasil
"LacunarU
" Qullna "
"Touroulic
(*) Cultlvados
SciELO
11 12 13 14 15
Novembro, !!)•!(> Frayn : Flora dendroldgica do Iira.sU
85
75." Famllia: RHAMNACEAE -
Gencros ocorrenlos no Kiasil
"Ampclotlzuphuii"
" Collctia "
" Colubrlna ”
" Dlscarla ”
"Gouanla”
" Hhamnldium "
"Rhamnus"
"Scutla”
"Zlzyphus"
76." Famllia: RllYZOPHORACEAE:
GOneror, ocorrontos no L.nsll .
"Casslpourea"
" Rhlzophora ”
“Sierlymapctalum”
"<7." Famllia: ROSACEAE'
Gencros ocoiTcntos no Brasil
"Chrysobalanus"
"Coucpia”
"Cydonla" (•)
'* Hlrtella "
“Licanla”
"Moquilca"
" Parinarlum "
“ Plrus ” (-)
" Quilluja ’’
78.° Famllia: RUUIACEAE:
Gencros ocorrentes no Li*, mil .
"Alibertla”
"Alscls"
"Amaioua”
" Basanacaiitha "
" liathysa ”
"Bothriospora"
"Calycophyllum"
"Caplrona"
" Ccphaclis "
“Chimarrhis"
"Chomclla’’
"Coutarca"
"Dcjidrosipatui"
" Dlalypctalanlhus "
"Duroia"
"Faramea"
"Ferdlnandusu"
" Gcnipa "
" Guettarda "
"Hamelia"
" Hcnriquetla "
" Iscrtia "
(*) Cultlvados
JSciELO
15 16
Arquivos do Servian Florcslal
2 , 2
"Kotchubaea"
" Ladcnbergia"
"Machaonia"
" Macrocnemum"
" Palicourca "
" Pcntagonla”
" Posoqucria "
’ ' I’.ic udochtmarrhis”
'* Psychotria ”
" Randia "
"Remijia"
"Retinlpht/llum”
"Rudyca"
“ Sickini/ia ”
"Sommeria"
" Stachyarrhena ”
"Thicleodoxa"
"Tocoyena"
"Wnrscewiczla"
" Adiscanthus "
“Almeidca”
“ Dalfourodendroii ”
“ Citrus ”
" Uictyoloma ”
"Erytlirochiton”
"Esembcckia”
“ Euxylophora "
" Mctrodorca "
" Nycticalanthus "
"Pilocarpus"
"Ruputiu"
" Ravcnia "
" Rhabdodendron”
"Sohnreyia"
"Xantofylum"
79“ Familla: RUTACEAE:
Oi>ncro.s ocorrentoa no Brasil .
"Fayura"
‘ Hclleita ’
"Ilortia"
f!0.“ Familla: sabiaceae:
Ofineros ocorrontci ro Brasil .
•' Meliosma"
" Phoxanthus
(*» Cultlvadoa
Novembro, 194G Fraya : Flora dcndroUnjica do Brasil
87
82." Kamilla: SANTALACEAE:
aCnoi'os ocorrcntos no Brasil
'• Acanthosf/rls "
"Jodlna”
B3.° Kamilla: SAPINDACEAE:
Ofinoros ocorrentes no Prasll
" Allophyllus "
" Dlatenopteryx "
" Dodonca "
" Matayba "
" Paullinla "
" Pscudima "
“ Sapindus "
" Scrjanlu "
"Talisia"
•• Toulicla "
Vouaranc ”
84.° Kamilla: SAPOTACEAE:
Genuros ocorrcnU's no Iira>li
Achras "
“ Barylucuma"
■" Bumclia "
•■Chromolucuma"
" Chry sophy llum ”
"Ecclinusa"
"Gly coxy Ion"
"Lucuina"
" Manilkara ”
"Mlmusops"
“ Micopholis "
“ Poutcria "
“ Pradosia "
" Sarcaulus "
“ Sydcroxylon "
85.° Kamilla: SIMARUBACEAE:
Generos ocorre«tc3 no Brasil
"Picramnla"
"Picrasma"
“Picrolemma"
"Quassia"
"Simaba"
"Simaruba"
" Suriana "
80." Kamilla: solanaceae:
Gfinoros ocorrenU'i no Prasll
"Acnistus"
"Bassovia"
"Brunjclsia”
"Oestrum"
"Cyphomandra"
" Datura "
" Duckcodcndron"
"Lyctum"
%
I, | JSciELO
8r.
An/utvoN do Serving Florestal
87.° Kamilla: 8TERCUUACEAE :
G6nrros ocorrentcs Hi) Brasil
88.0 Familla: STYRACACEAE:
Oineros ocorrentcs no Bivsi;
so." Familla: symplocaceae
Oftneros ocorrentcs no Brasil
OO.o Familla: TAMARICACEAE:
Gfncros ocorrentcs no Brasil
91.° Familla: THEACEAE:
GCneroa ocorrentcs no Brasil
O 2 .o Familla: THEOPHRastaceae:
G6neroa ocorrentc.s no Bra.sll
93.° Familla: THYMELAEACEAE:
Gftneros ocorrentcs no Brasil
94.0 Familla: TIL1ACEAE:
Generos ocorrentcs no Brasil
(* i Cultlvados
"Scsxca"
" Mcttcrntchla "
"Solatium"
"Solaudra"
"Basiloxylon"
" Brachlckyton " (*)
" Dombcya (*)
"Quazuma"
"IlcUctcrls”
"Stcrculla"
"Thcobroma"
"Waltherla"
| "Pamphilla”
| "Styrax"
" Symplocos "
"Tamarlx"
" Archytaea"
" Bonnetia ”
"Cornelia (*)
"Hacjiiocharls”
" Laplacea"
"Taonabo"
" Thea " <•)
| "Clavija"
j "Jacqulnla"
"Daphnopla"
" Funlfcra "
" Lasladenla"
" Lophostoma "
" Schoenobiblos "
" Apetba "
"lleliocarpus"
" Hydroyastcr "
"Luehea"
"Lueheopsis"
" Mallla "
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, 1940 Fraga : Flora dcmlrologica do Brasil
89
95." Kamilla: TRIGONIACEAE:
06 n cr oh ocorrcntcs no Brasil
"Euphronia"
••Trigonta"
90." Kamilla: TURNERACEAE:
OCncros ocorrcntc.s no Brasil . " Turncra "
97." Kamilla: ULMACEAE:
GOncros ocorrcntcs no Brasil .
" Ampcloccra "
"Ccltis"
" Pliyllostylon "
"Trema"
"Ulrnus" (•)
98.° Famllla: VERBENACEAE:
Generos ocorrcntcs no Brasil .
" Acglphila "
"Avicewiia"
'■Citharcxylon"
"Clcrodcndron”
"Lantana"
" Lippia "
“ Pctraca ”
" Verbena "
-Vitcx"
99." Famllla: VIOLACEAE:
Gtmeros ocorrcntcs no Brasil
"Atnphirrox"
" Anchietea "
•Glocospcrmum"
Hybanthus"
" Lconia "
" Paypayrola ”
"Rinorca"
" Rinorcocarpus"
100." Famllla: VOCHYSIACEAE:
Generos ocorrcntcs no Brasil .
Erisma “
"Qualca"
"Salvertla"
" Vochysia "
101“ Kamilla: WINTERACEAE:
Genero ocorrcntc no Brasil . . "Drymls"
102." Famllla: ZYGOPHYI.LACEAE -
G6neros ocorrcntcs no Brasil .
“ Bulntsia “
"Gualacum"
" Kallstroemta "
( • i Cultlvados
JSciELO
15 16
INDICK AU'ABfcTICO DOS (JftNKItOS HOTANICOS
I)K IiMI'OKTANCIA DENDItOLrtGICA
Abarcma Leguminosac
Abuta Menlapermaceae
Acacia Leguminosac
Acalypha Euphorbiaceac
Acanthosphacra Moraceac
Acanthosyrls Santalaccac
Achatocarpus Achatocarpaccac
Achras Sapotaceae
Acrocomla Palmaccac
Acrodlclidlum Laumccac
Actlmophyllum Arallaccae
Actlnostemon Euphorbiaceac
Adella Euphorbiaceac
Adenocalyma Bignoniaccac
Adenostephanus Protcaccae
Adlpera Leguminoseae
Adlscanthus Rutaccae
Aeglphlla Vcrbcnaceae
Acschynomene Leguminosac
Agonandrn Olacaceae
Agularla Bombacaceac
Aiouca Lauraceae
Alblzzia Leguminosae
Alchornea Euphorbiaceac
Alchorneopsls Euphorbiaceac
Aldlna Leguminosac
Aleurites Euphorbiaceac
Alexa Leguminosae
Alibertla Rubiaceae
Allantoma Lecgthtdaceac
Allophyllus Sapinddaceae
Almeldca Rutaceae
Alsels . Rubiaceae
Amanoa Euphorbiaceac
Ambelanla Apocynaceae
Amburana Leguminosae
cm
'SciELO
3 11 12 13 14 15 16
•
04
Arqnivos do Servian Florcstal
2, 2
37.
Ampoloccrn ....
. Ulmaccac
38.
Amphlodon . ...
Lcoumlnosac
39.
Ainphlrrox
Violaccac
40.
Anacampla . ...
. Avocynaccac
41.
Anacardlum . . .
. Anacardiaccac
42.
Aiiartla
. Apacynaccac
43
Anauerla
. Lauraccac
44.
Anaxagorca ....
Anonaccac
45.
Auchlctaca
40.
Anclstrotliyrsus .
. Flacourtictccac
47.
Andlra
Lcoumlnosac
.48.
Audrlpctalum . .
. Protcaccac
40.
Anomalocalyx . .
Euphorblaccac
50.
Anlba
. Lauraccac
51.
Anona
Anonaccac
52.
Anonocarpus . . . .
Moraccac
53.
Anthodlscu.s
. Caryocaraccac
54.
AntOnla
Loyanlaccac
55.
Apolba
. Tlllaceac
50.
Aporosclla
Euphorblaccac
57.
Aptandm
Olacaccac
58.
Apulcla
Lcoumlnosac
59.
Archytaea
Thcaccac
00.
Araucaria
Araucarlaccac
01.
Ardlsla
Myrslnaccac
02.
Aspldosporma . . .
Apocynaccac
03.
AJitcraiithus . . . .
Lccythldaccac
04.
Atelcla
Lcoumlnosac
05.
Austroplenckla . .
Cclastraccac
00.
Auxemma
. Borraglnaccac
07.
Avlcennla
Vcrbcnaceuc
08.
Aydcndron
Lauraccac
09.
Azara
Flacourtlaccac
B
1 ..
Eactns
Palmaccae
2.
Baccharls
Compositac
3.
Bagassa
. Moraccac
4.
Balfourodcndron
Ilutaceac
5.
Banara i
Flacourtlaccac
0.
Banlsterla
Malplyhiaceac
7.
Banlsterlopsls . . .
MalpUjhlaceac
8.
Basanacantha . .
Rubltaceac
0.
Battesla
Legumtnosae
10.
Bathysa
Rublaccac
11.
Bauhlnla
Lcoumlnosac
12.
Bellachmledla . . .
Lauraccac
13.
Belangnra . , . . .
Cunonlaceac
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novenibro. 1 !)•!(> Fra</a :
Flora dendroldgica do Iira.sil
<)!)
1 1
Bellucla . :
17.
Hcmardla
.
10.
Benmrdlnia
17
Borthollctla
111.
Blxa
10
Blasthemanthus
Blcpharocalyx
Bocagcapsls .
Bombacopsls
:::i.
Bombax
Bonnctla
•j:>.
Bonyunla
:;c>.
Bothrlospora
:n.
Bowdlchla
mi.
Braslloxylon
Bractheanthus
Brfloa
:n.
Broslmum
:il>.
Broslmopsls
:in.
Brownea
:m.
Buchenavla
:i;>.
Buddlcla .
Loganlaceae
no.
Bulnesia
Zygophyllaccac
■■vi.
Bumelia
an.
Burdachla
Malpighiaccae
:w.
Burscra
■id.
Byrsonlma
Malpigliiaceac
C
l.
Cabralca
j
Caesalplnea
a.
Calllandra
Calllcophyllum
Rubiaccac
r>.
Calophyllum . ......
(i.
Calycolpus
7.
Calyptranthes
Myrtaccac
-
a.
Campomanesla
a.
Campstandra
Leguminosac
10.
Canavalla
ii
Capirona
Rubiaccac
la.
Capparis
Capparldaccac
la.
Capslcodcndron
ia.
Caralpa
M
Carapa
Mcliaccac
1.7.
Carinlana
Lccythidaccac
1(1
Carpotrochc
Flacourtiaccac
17.
Caryocar
Caryocaraccac
ia.
Caryodendron
cm
5)fl
Arquivos do Scrviqo Florestal
2, 2
10.
Cary o tii
20.
Cascarla
21.
Cassia
22.
23.
Casslpourca ....
Castlllou
24.
Costarica
25.
Cathedra
27.
Catostcma
211.
Cavanlllesla
20.
Cccropla
30.
Ccdrela
31.
Cedrellnga
32.
Celba
1 33.
Ccntroloblum . . .
34.
Cespcdesla
35.
Cestrurn
30.
Chamacflstula . .
37.
Chamacsenna . . .
38.
Chlorolcucon . . .
39.
Chlorophoro . . . .
40.
Chorlsla
41.
Chuqulrugua . . .
42.
Cinchona
43.
Clnnamodendron ,
44.
Clarlsla
45.
Clathrotropls . . .
1 40.
Clcthra
47.
Cllbadlum
! 48.
Clldcmla
49.
Cllnostemon . ...
50.
Clltorla
51.
Clusla
52.
Coccoloba
53.
54.
Cochlospermum .
Cocos
55.
Cola
50.
Collctla
! 57.
Cornbretum
| 58.
Compsoneura . . .
59.
Concevelbn
! 00.
Concevelba.strum .
i 01.
Connarus
02.
Conocarpus
1 03.
04.
Conomorpho
Copalfera
1 05.
Cordla
00.
Coucpla
1 07.
Couma
08.
Coumarouna
09.
Couralla
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, 1!)40 Fraga :
Flora dendroldgica do Brasil
!)7
vo
Couratarl
VI.
Couroupttn
71!.
Coursetla
12.
Coussupoa
VI .
Cratacvu
VO.
Crepldospermum
VO.
Crcsccntla
vv
Croton
711.
Crudla
7-1.
Cryptocarya
III).
Cunurla
ill.
Cupressus
ill!.
Curatella
111).
Cyblanthus
ill.
Cyblstax
Ilf).
Cyclolobium
110.
Cydlsta
07.
Cymbopetalum
Oil.
Cynomctra
119.
Cyrillopsls
90.
Cyphomandra
91.
Cytharcoxylon
D
1.
Dahlstedtla
2.
Dalbergia
2
Daphnopsis
•1.
Davllla
f).
Dendrobangla
(!.
Dondropanax
7.
Desmoncus
11.
Diacldla
9
Dlallum
10.
Dialyanthera
11.
Dlalypctalanthus
11!.
Dlclldanthera
Diclldantheraccac
Hi.
Diclinanona
1-1
Dlcorynla
19.
Dictyoloma
10
Dlcypellum
IV.
Dlcymbe
18.
Didymopunax
19.
Didymoclstus
20.
Dlmophandra
21.
Dlnlzla
22.
Dlospyros
22.
Dlplotropls
2\
Dlscarla
Arquivos do Serving Florestal
2
25. Dlscophoru . . .
20 . DoclcciisUgma .
27. Doliocarpus . .
28. Drcpnnocarpus
20. Drymls
30. Drypetea
31. Duckeodcndron
.72. DugUOtltt
33. Durola
34. Dusala
Icaclnaccac
Kuphorbiaceac
Dllcniaceac
Leguminosac
Wlntcraccuc
Kuphorbiaceac
Solanaccac
Ationaccac
Rublaccae
Leguminosac
E
1. Kccllnu.su . ..
2. Ellznbctha . .
:: Elvwln .
4. Emmotum . . .
5. Endllchcria . .
G. Entoroloblum .
7. Epcruu
8. Ephedra . . . .
0. Erlsma
10. Erlobotrya . .
11. Erythrlna . ..
12. Erytrochlton .
13. Erytroxylon .
14. E.scallonla . .
15. Eschcvelllera
10. Esenbeckla . .
17. Eugenia
18. Euputorlum .
19. Euphronla . . .
20. Euphorbia . .
21. Euxylophora .
23. Etaballa . ...
Sapotaccac
Leguminosac
Ochnaccac
Icactnaccac
Lauraccac
Leguminosac
Leguminosac
F.phcdraccnc
Vochyslaccac
Rosaceac
Leguminosac
Rutaceac
Ergtroxylaccac
Escallonlaccac
Lccythldaceac
llutaccac
Myrtaccac
Compositae
Trlgonlaceac
Euphorblaceac
Rutaceac
Leguminosac
t
F
1. Fagara
2. Faramea
3. Feljoa
<f. Ferdlnandusa
5. Ferrelrea
0. Ficus
7. Fusarea \
Rutaceac
Rubtaceac
Myrtaceae
Rublaccac
Legu minosac
Moraceae
Anonaceac
Novembro, 1940 Fraga : Flora dcndroldgica do Brasil
99
O
1. Oullcslu
2. Oelssospcrmum .
3. Gcnlpa
4. Gcoffroya
5. Ocrascanthus . .
0. Qladonla
7. Olllbcrtla
I). Gleasonla
0. GledlUla
10. Gloeospermum .
11. Glycldcndron . .
12. Godmanla
13. Ooinldcsla
14. Gonlodlscus . . .
15. Gonlorrhachls . .
10. Gonypetalum . .
17. Gosslplospcrmum
13. Goupla
10. Graffcnrlcda . . .
CO. Gualacuiv.
21. Guarca
C2. Guatcrla
23. Guazuma
24. Gucttarda
25. Gustavla
20. Gyrocarpus . . . .
Phytolaccaccac
Apocynaccac
liublaccac
Legumtnosac
Borraglnaccac
Malptghlaccac
Arallaccac
Rublaceae
Legumlnosac
Vtolaceac
Suphorbiaccae
Blgnonlaccae
Myrtaceuc
Cclastraceac
Legumlnosac
Dlchapetalaccac
Flacourtlaceae
Cclastraceac
htelastomaceac
Zygophyllaccac
Mcllaccac
Anonaccac
Stcrcullaccac
liublaccac
Lccythldaceae
Hcrnandlaccac
II
1. Ilaematoxylon .
2. Hacmochurls . .
3. Hamella
4. Hancornla
5. Haploclathra .
0. Harpalyce
7. Havetiopsis . . .
8. Hebepetalum . .
9. Hedyosmum . . .
10. Helsterla
11. Hellanthostylls .
12. HellocostylU . . .
13. Helletta
. 14. .Helictcrls
15, Heliocarpus
10. Henrlquesla . . .
17. Henrietta .
18. Hernandlu . . . .
Lecythidaccae
Thcaceac
liublaccac
Apocynaccac
Guttifcrac
Legumlnosae
Gutttfcrac
Llnaceae
Chloranthacoac
Olacaccae
Moraccac
Mnracsac
Rutaccac
Sterculioccac
rutaccac
liublaccac
Mclastomaceae
Hcrnandlaceae
100
Arcj tiivos do Scrvigo Florcstal
2 , 2
10. Heteropetalum Anonaccae
20. Heterostcmon Lcyumtnosae
Hevw Kuphorbiaceaa
Hibl.scu.M Malvaceae
23. Ulcronytna Euphorbiaccac
24. Hlmatantuha Avocynaccac
25. Ulrai’U Malplyhtaccac
20. Hlrtella Rotncea
27. Holoculyx Lcyumtnosac
28. Ilornachuchta Anonaccae
20. Ilortlu Rutaccac
30. Huberta Mclastomaccac
31. Huborodcndron Bombacaceac
32. Humlrla Unaceac
33. Hum Euphorbiaccac
34. Ilybanthus Violaccac
35. Hymenaca Lcyumtnosac
3(1. Hymetioloblum Lcyumtnosac
37. Hypcrbacna Mcnispermaceac
88. Hypericum Euphorbiaceat
39, llyppocraten Ilyppocrateaccac
40. Hyppomane Euphorbiaccac
I
Ilex Aqut/oliaceae
“• * n 8 n Lcyumtnosac
3. Iscrtla . , Rublaceac
4. Iryanthera Myrtsttcaccae
J
1. Jacarandu Biynoniaceae
2. Jacqueshuberla Lcyumtnosac
3. Jatropha Euphorbiaciat
4. Joanneala Euphorbiaceae
5. " Jodlna Santalaceac
K
1. IClflmlera Guttiferae
2. Kotchubaea Rublaceac
L
1. Laclstema Lacistemaccae
2. Lnclatemopsla . . Lacistemaceae
3. Lacunariu Quilnaceae
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novcmbro, 1 940 Frag a : Flora dendroldgica do Brasil
101
4. Ladcnbergla . .
5. Lactla
6. Lafoenaift . . . .
7. Laguncularla .
8. Lantana . . . .
8. Larlx
10. Lasladcnla . . .
11. Lcandrn
12. Lccolntea . ...
13. Lccythls
14. Lconla
15. Lcrctla
16. Leucacna
17. Llbldlbla
18. Llcanla
10. Llcarla
20. Llndackerla .
21. Lippla
22. Llrlosma . . ....
23. Llthraca
24. Llssocarpa . . .
25. Lonchocarpus .
20. Lophanthera .
27. Lophostoma . .
28. Lorcya
29. Lucuma
30. Luehca
31. Lueheopsls . . . .
32. Luetzelburgia .
33. Lunanla
34. Lychnophorn .
Rublaceae
Flacourtiaccac
Lythraceae
Combretaceac
Vcrbenaceac
Pinaceae
Thymacliaccac
Mclastomaceac.
Lcguminosac
Lccythidaceae
Violaccac
Icaclnaceae
Lcguminosac
Lcguminosac
liosaccac
Lauraccac
Flacourtiaccac
Vcrbcnaccac
Olacaccae
Anacardiaccac
Lissocarpaccac
Lcguminosac
Malpighiaccac
Thymacllaccac
Mclastomaceac
Sapotaccac
Tillaccac
Tiliaccac
Lcguminosac
Flacourtiaccac
Compositae
M
1. Maba
2. Mubca
3. Macalrea
4. Machaonla . , .
5. Macherlum . . .
6. Maclura
7. Macoubea . ...
8. Macrocnemum .
0. Macr<#oblum .
10. Macroule
11. Magnolia . ....
12. Mahurea
13. Malmea . .....
14. Malouetla .
15. Malplghln
Kbenaceae
Fuphorbiaceae '
Mclastomaceac
Rublaceae
Lcguminosac
Moraccac
Apocynaceae
Rublaceae
Lcguminosac
Lcguminosac
Magnoliaceac
Outtl/erae
Anonaceae
Apocynaceae
Malpighiaccac
102 Arquivos do Servian Florcstal 2 , 2
10. Mammea Outtl/crac
17. Munhlot Euphorblaccae
18. Manllkara Sapotaccae
10. Mappla Icaclnaccuc
20. Maprounea Euphorblaccae
21. Marllera Myrtaceae
22. Murmaroxylon . Lcguminosac
23. Martlodendron Lcguminosac
24. Mutuybn Saplndaccac
25. Mntlsln Bombacaccac
20. Mayna Flacourtiaccac
27. Maytenus Celastraccae
28. Melanoxylon . Leguminotae
20. Mdln Mcliaceac
30. Mellandra Melastomaccae
31. Mcllosma Sablaccan
32. Mcspllodaphne . Lauraceae
33. Mctrodorea Rulaccae
34. Mctroslderos Myrtaceae
35. Mezllaurus . . Lauraceae
30. Mlconia Melastomaccae
37. Mlcrandra Euphorbtaccac
38. Mlcropholls Sapotaccae
30. Mlcroplumleria Apocynaceac
40. Mimosa Lcguminosac
41. Mlmosopsis . .' Lcguminosac
42. Mlmuaops Sapotaccae
43. Mlnqunrtla Olacaccae
44. Mlsanthcca Lauraceae
45. Molllnla Ttllaceae
40. Mollinedla Monimlaceae
47. Monopteryx Lcguminosac
48. Moqullea ... Rosaceac
40. Moqulnca Composltae
50. Mora Legumtnosa
51* Morus Moraceae
62. Moronobea Guttl/erae
53. Moutabea Polygalaceae
54 Mourirla Melastomaccae
55, Muntlngia Elaeocarpaceae
50. Myrceugenla Myrtaceae
57. Myrcla Myrtaceae
58. Myrciarla Myrtaceae
50. Myrlospora Melastomaccae
60. Myriitica . . Myrlatlcacet
01. Myrocarpus Leguminosae
02. Myroxylon Leguminosae
03. Myrrhlnlum Myrtaceae
04. Myrslne Myrslnaceae
05. Myrtus Myrtaceae
Novembro, 1!H(> Fraga :
Flora deiulroldglca do Brasil
# \
103
N
1. Nauclcopsls
Moraccac
2. Nealchornen
Fuphorbtaccac
3. Nectandra
Lauruccac
4. Neoa
Nijclhitylnaccuc
5. Ncocouma
Apocynaccac
0. Nlopa
. .
Lcgumiuosac
7. Noycrn
Moraccac
8. Nyctlcalanthus
Rutaccac
O
1. Ochroma
Uombacaccac
2. Ochthocosmus
Linaccac
3. Ocotca
Lauraccac
4 Oedematopus
Guttifcrac
•
5. Olca ...
Olcaccac
6. Olincdla
Moraccac
7. Olmcdlopcrebea
Moraccac
8. Olmediophaena
Moraccac
9. Omphalea
F.uphorbiaccac
10. Onychopetalum .
Anoiiaccac
11. Ormosla
Lcguminosac
12. Ormoslopsis .
Lcyuminosac
13. Osteophloeum ....
Myristicaccac
14. Ouratea
Ochnaccac
15. Oxandra
Anoiiaccac
1. Pachira
P
Dombacaccac
2. Pagamea
l.oyaniaccac
3. Palvaea
Myrtaccac
4. Pallcourea
Rubiaccac
5. Palovca
Lcgumiuosac
6. Pamphilia
Styracaccac
7. Panopsis
Proteaccac
•
8. Paraclarlsla
Moraccac
0. Paradrypetes ...
Euphorblaceae
10. Parahancornia . •
Apocynaccac
11. Paramacherlum .
Lcgumiuosac
12. Parateconm
Rignoniaccac
13. Parinarlum
Rosaceac
14. Parklnsonla
Lcgumiuosac
15. Parkla
Lcgumiuosac
16. Patagonula .
Borraginaceac
17. Paulllnla
Sapindaceae
cm
'SciELO
3 11 12 13 14 15 16
104
•
Arquivos do Servlqo Florcstal
•> •)
“ » “
18. Puusamlra , ,
1!). Pnypuyrola .
20 . Peltogync . .
21 . Peltophorum .
22 . Pentaclethra .
23. Pcntagonla .
24. Porn
25. Perobca
20. Perldlacus . . . ,
27. Peschlera . .
20 . Petraea
29. Phoebe . .
30. Phyllanthus .
i 31. Phyllocarpus .
32. Phyllostylon .
33. Physocalyma .
34. Phytolacca . . .
Lythraccae
35. Plcrolemma . .
30. Pilocarpus . . .
Slmarubaccac
[ 37. Plnckncya . . .
1 38. Piper
39. Plptadenia . . .
40. Plranhea
41. Plratlnera . ..
42. Plrus
43. Plsonla . ...
44. Plthccoloblum
45. Pltyrocarpa . ,
40. Platonla
Leguminosae
47. Platycarpum .
40. Platycyamus . .
49. Platymenla . . . .
50. Platymlsclum .
51. Platypodlum . .
52. Pleurothyrlum .
53. Pltnla
•
54. Plumlerla . . , .
55. Plumerlopsls . .
50. Podocarpus .
i 57. Poecllanthe . .
58. Poepplgla . . . ,
59. PoRonophora .
00 . Polnciana
01. PolyRftla
02. Poponnx
03. Porucpieiba . .
01, Posocpierla . . . .
05. Potnlln
00 , Poulfenla
i 07. Poupartla
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novcmbro, 1 !)•!(» Frayn :
f
Flora dcndroldglca do Brasil
105
Pouroma
11!#.
Pouterla
VO.
Pradosla
VI.
Prockla
71!.
Prosopls
v:t.
Prottum
’/■I
Prunus
71.
Pscudlma ....
Sajiindaccac
7(’>.
Pseudolmcdlii ...
77.
Pscudoxandra ...
7)1.
Psldlum
711.
Psychotrla
110.
Ptcrocarpus
ill.
Pterodon
JO!.
Pterogync
10! .
Ptllochaeta
a i .
Ptychopctalum
10).
Punlca
Q
l.
Qualea
Vochysiaccac
2.
Quararlbea
Bombacaccac
3.
Quassia
1
Qulina '. . .
Qtiiinaccac
f>.
Qulllaja ....
Kosaccac
(1.
Quercus
Fagaccac
R
1
R&matuella . . ....
li.
Ramlsia
:i.
Raiidla
•i.
Rapanea
Myrsinaccac
i>.
Raputla
Ratonla
7.
RauwoUla
a.
Ravcnla
!).
Recordoxylon
in.
Remlgla
n.
Retlniphyllum .
l:>.
Rhabdodendron .
Hi.
Rhamnldlum
!•!.
Rhamnus
11).
Rheedla
in.
Rhizophora
17.
Rlcheria
lii.
Rlnorea
9
100
Art; it i vos do Servigo Florcstal
2 , 2
10. Rlnoreocarpus Violaccac
20. Rolllnla Anoiicrcac
21. Roupala Protcaccac
.' 2 . Rouroa Connaraccac
.M. RucIkcu . Rubiactae
24. Kuprcchtla Polyyonaccac
25. Kyanla Flacourtiaccac
1 .
Sacccllum .
2.
Sacoglottls
Ot
Salacla . .
■i.
Sallx
5.
Samanea .
0 .
Saplndus .
n
i $
Saplurn . .
0.
Sarcaulus .
9.
Saaaafraz .
10.
Sauraula .
11.
Savla ....
12.
Sclicfllcra
13.
Schlnopsls
14.
Schlnus .
Unaccae
Euphorbiaceac
15. Schlzoloblum Lcyuminosac
10. Schmardea Mcliaceae
17. Schoenoblblos Thymcllaccac
18. Sciadophyllum Araliaccae
ID. Sclcroloblum Lcyuminosac
20. Scleronema Bombacaccac
21. Scutla Rhamuaceae
22. Scbnstianla Euphorbiaceac
23. Sccuridaca Polygalaccae
24. Securlnega Euphorbiaceac
25. Seguleria Phytolaccaceae
20. Scnereldera Euphorbiaceac
Senegalla . Leguminosae
28. Serjanla Saptndaceac
29. Scssea Solanaceae
30. Slcklngla Rubiaccae
31. Silvia Lauraceae
32. Stmaba Simarubaceae
33. Slmaruba Simarubaceae
34. Slparuna Monimiaceae
35. Sloanea Elaeocarpaceae
30. Sohnreyla Rutaceae
37. Sommerla Rubiaccae
38. Sophorn Leyuminosae
39. Sorocea Moraceae
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, 1946 Fraga : Flora dcndrologica do Brasil
107
40. spachea MalpigMaeeac
41. Sparattanthelium Hcrnandiaccac
42. 8plgclla Logantaccac
43. Bpondlas Anacardlaceae
44. Stachyarrhcna Rubtaccae
45. Stcnosolcn Apocynaccac
40. stcrculia Sterculla oeae
47. Slcrlgmapclalum ithlzophoraccac
40 Strychnus Logantaccac
49. Stryphnodcndron Leguminosae
50. stlrax Styracaceac
51. Swartzia Leguminosae
52. Swcctla Leguminosae
53. Swlctenla Mcllaccac
54. Syderoxylon Sapotaccac
557 Symmerla . . Polygonaccae
50. Synphonla . Guttlferae
57. Symplocos Symplocaccac
T
1. Tabebula Bignonlaccae
2. Tabernaemontana . . Apocynaccac
3. Tachigalla Leguminosae
4 . Talauma . Magnoliaccac
5. Tallsla Sapindaccac
6. Tamartx Tamaricaccac
7. Taplrlra Anacardlaceae
8. Taralla Leguminosae
0. Tecoma Bignonlaccae
10. Termlnalla Combretaceae
11. Tessarla Compositae
12. Tetracera Dilleniaceac
13. Tetragastris Burseraceae
14. Tetrorchldium Euphorbiaceac
15. Thea ' Thcaceac
16. Theobroma Sterculiaceae
17. Thcvctta ' Apocynaccac
18. Thryallls Malpighlaceac
10. Thrysodlum Anacardiaceac
20. Tibouchlna Mclastomaceae
21. Tlpuana Leguminosae
22. Tocoyena Jlubiaceae
23. Tolulfera Leguminosae
24. Torresla Leguminosae
25. Torrubla Nyctaginaceae
26. Toulida Sapindaceae
108
An/uivns do Scrviqo Florcstal
•!7. Iournofortla Dorraginaccae
“ l1, Touroulla Quiinaceac
29 - Touvomlta Outti/erac
30. Touvomltldluin OutU/erac
31. Tauvomitopsls Guttiferac
32. Ioxlcodcndron Anacardlaccac
33. I renin Ulmaceac
3-1. Irlcanthcra Acanthaccac
35. Trlchllla Mcllaceac
30. Irlplnrls Polygonaccac
37. Tryinatococcu.s M oruccuc
38. Turnera Turneraceae
V
1. Uleanthus Legumlnotae
2. Ulmus Ulmaceae
3. U nonopals . Anonaceae
4. Urera — Urtlcaceae
V
1. Vachella Leguminosac
2. Vallcsla ... Apocynaceae
3. Vanlllosmopsls Compositac
4. Vnntanea Linaceae
5. Vatalrea Leguminosac
0. Vatalrcopsls Leguminosac
n . Verbena Verbcnaceae
8. Vernonla Composltae
9. Vlllarcsla Icacinaceae
10. Virola Myristlcaccac
11. Vlsmla Guttiferae
12. Vitex Vcrbenaceae
13. Vochysla Vocnysiaccae
14. Vouacapoua Leguminosac
15. Vouarana .7 aplndaceac
W
1. Wallacea Ochnaceae
2. Waltherla Stercultnaceae
3. Warsccwlcsrta Rubiaceae
4. WelKeltla .... Myrsinaceae
5. Welnmannta ..... . Cunonlaceac
Novembro, 1!MG Fraga : Flora dendroldgica do Brasil
109
x
1. Xantoxylon Rutac cac
2. Xtmcnla Olacaccac
3. Xylopla Anonaccac
4. Xylosma Flacoutiaccae
Z
1. Zlzyphus Rhamnaccac
2. Zollernla Leyuminosac
3. Zschokkca . . . Apocynaceac
4. Zygla Leyuminosac
BIBLIOGRAFIA
Record, Samuel J. and Hess, Robert W. — "Timbers of the New World” ngs. I
a XV e 1 a 040 — PI I a LVIII — Published on the Charles Lathrop Pack Foun-
dation at Yale University — Yale University Press New Haven — 1943 —
Engler, A. und Prantl, K., Leipzig, 1936 — Die Naturllchen Pflnntzcnfamilien
— Verlag von Wilhelm Engelmann —
Loecren, Alberto Manual das Famillas Naturaes Phanerogamas - 1m-
prensa Naclonal. Rio de Janeiro, 1917 — pgs. I a XVIII e 1 a 611.
Tropical Woods — 1925 a 1945 — numbers 1 to 84 — published by the Scholl
of Forestry — Yale University. New Haven, Connecticut, U. S. A.
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
I — ESTADO DO PARANA
Familias dotAnicas de impohtancia dendrol6oica
I — GYM'NOSPERMAE
Araucariaceae
Podocarpaceae
II — ANGIOSPERMAE
Anacardiaceae
Anonaceae
Apocynaceae
Aquifoliaceae
Bigr.oniaceae
Bixaceac
Bombacaceae
Borraginaceae
Burseraceac
Capparidaceae
Celastraceae
Clethraceae
Combretaccae
Compositae
Connaraceae
Cunoniaceae
Ebenaceac
Elaeocarpaceae
Erythroxyllaceae
Euphorblaceae
Fagaceue
Flacourtiaceae
Gramineae
Guttiferae
A Os numeros encontrados junto aos nomrs vulgares correspondent us nmo
'■’■■ a exlstentcs nn Segao de Tecnolosla do Servlgo Florestal.
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
114
Afquivo, s do Servlgo Floreslal
2 . 2
Icaclnaceae
Lauraceae'
Legumlnosae
Mugnoliaccuc
Mcllaceae
Moraccac
Myrlstlcaceae
Myrslnaccae
Myrtaccac
Ochnaceac
Palmae
Phytolaccaceae
Protcaccae
Rhamnaceac
Rosaceae
Rubiaccae
Rutaceae
Santalaceae
Sapindaccac
Sapotaccac
Simarubaceae
Solanaccac
Styracaceae
Symplocaceac
Thymcliaceac
Verbenaccac
Tillaceae
Total das fnmllias ocorrentes no Estado com Importancia den-
trologlca
53
Kspecies botanical* do importancia dcndrologica
I — GYM'NOSPERMAE
ARAUCARIACEAE —
Araucaria angustl folia (Bert.) O.Kt/.e Pinheiro
( = Araucaria braslllana A. Rich.) Pinho do Panina
Curi
PODOCARPACEAE —
Podocarpus lambertll Klotsch Pinhelrinho
Pinho bravo
NOTA Oa numeroa encontrndos juntos noa Homes vulg irra correspondent A* umootr.n
existences M HecAo de Tecnologla do Bervlco Kloreatnl .
cm
2 3
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novcmbro, 1940 Fraga : Flora dendroldgica do lirasil
115
II — ANGIOSPERMAE
ANACARDIACEAE —
Astronlum conclnum Schott
Astronlum concilium Schott
Astronlum conclnum Schott
Astronlum fraxinlfollum Schott
Astronlum fraxinlfollum Schott
Astronlum fraxinlfollum Schott
Astronlum fraxinlfollum Schott
Astronlum gracllc Engl
Astronlum gracllc Engl
Llthraca braslliensls March
Llthraca braslliensls March
Llthraea braslliensls March
Llthraca mollcoldcs Engl
Llthraca mollcoldes Engl
Schlnus lcntisclfollus March
Schlnus terebenthlfollus Haddl
Schlnus terebenthlfollus var. acutlfolla
Engl
Schlnus terebenthlfollus var glazlou-
vlana Engl
Schlnus terebenthlfollus var pohllana
Engl
Schlnus terebenthlfollus var raddlana
Engl
Schlnus terebenthlfollus vur rholfo-
11a m
Schlnus terebenthlfollus var selloana
Engl
Adcrtio
Oongdlo uivcs
Guatambii prdto
Chlbatan
Aroelra do Campo
Guarab li branco
Guarabu rajado
Adcrno
Glbatdo
Aroclrinha
Arocira dc buyre
Pau dc buyre
Arocira brava
Arocira dc capoeira
Arocira do Campo
Arocira
Arocira branca
Arocira da serra
Arocira rajada
Arocira da capoeira
Arocira vermelha
Arocira do campo
ANONACEAE —
Anona palustrls L. var. grandlfolla .
( = Anona glabra L.»
(C) Anona squamosa L
Anona palustrls L. var. australis
Anona palustrls L. var. australis
Anona exalbida Veil
(= Rolllnla exalbida M.)
(= Rolllnla exalbida M.)
(= Rolllnla exalbida M.)
Anona sllvestrls Veil
(= sylvatlca St. HU.)
Anona dloica St. HU
Anona dloica St. Hll
Rolllnla caUdfOUft BolU
Rolllnla sallclfolla Schl
Rolllnla emarginata Schl
Xylopia braslliensls Sprcng
Xylopla serlcea St. 1111
Araticum do brejo
Araticum cortiga
Fruta do condc
raticum da lay 6a
Araticum dc boi
Araticum alvadio
Araticum Sta. Catarina
Araticum da mata
Fruta dc condc pcq.
Araticum da mata
Araticum caydo
Araticum grande
Fin ha, Ala, Marollnho
Araticum fdlha dc salgueiro,
A. St. Catarina
Araticum
Plndaiba, Imbira
Pindalba, Imbira
SciELO
15 16
11(5
APOCYNACEAE —
Arquivos do Serviqo Floreslal
2 , 2
Pcroba amarcla
Pcroba rom
2742
Guatambu
Carvalho mh'ulo
2740
Espirradeira
Aspldospermn polyneuron MuolLArg.
AQUIFOLIACEAE —
Ilex ovallfolla Bonpl Erva caiirui, Cauna
Ilex lntegerrlma (Veil.) Reiss Cauna
Ilex glgantca Bonpl Cauna
BIGNONIACEAE —
Blgnonla longlfolla Veil Pluva
Tabebula casslnloldes DC Catxcta
Tabcbula sp Ipi 3 tabaco
Tecoma arallacoa DC Piuna '
Tccoma curlalls Fr. All Ipd-una
Tecoma lnslgnls Said. Gam IpS-assu
2702
2700
BIXACEAE —
Blxa orcllana
BOMBACACEAE —
Urucu
Bombax sp Embirugu
Chorlsia spcciosa.St.Hll Palnelra
BOKRAGINACEAE —
Cordla excelsa D.C Louro parclo
Cordla hypoleuca D.C Louro
Cordla sallclfolla Cham.(?) Laranjetra do mato
Pcntagonula nmcrlcana L Guajuvlra
BUESERACEAE —
Protlum braslllense Engl Almcccpa
CAPPARIDACEAE —
Catracva tapla L Pau d'alho
CELASTRACEAE —
Albbwln lebeck Be nth Corafdtj-dc-MiHjrf)
Goupla paracnsla Hub Cupluba
Maytenua rigid a Mart Pau dc colh&r
CLETIIRACEAE —
Clethru braslllensls Cham.et.Schl. . . Came dc vaca
COMBRETACEAE —
Termlnalla acuminata Fr. All Guarajuba
2849
2759
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novcmbro, 1946 Fracja : Flora dcndroldgica do Brasil
1 17
COMPOSITAE —
Cljuqiilroniiu splnesccns Hack.
?
Moqulnia polymorpha D.C
Cambard
2855
CONNARACEAE —
Connarus subcrosum Planch
Cabclo dc ndgro
CUNONIACEAE —
Bclanacra glabra Cnmb
Salguciro do mato
Weimnannln hlrta Swartz.
Quamparl
EBENACEAE —
Dlo.s])yrus ebcnum L
Hbano
elaeocarpaceae —
Sloanca monospcrma Veil, var aus-
trails
Sapopcma
erytiiroxyeaceae —
Erythroxylum frangulaefolluin St.IIlI
Arco dc pipa
Erythroxylum ovatum Cav
Cocdo
Erythroxylum pelletcrlanum St. 1111 ..
Fruta dc pombo
Erythroxylum pulchrum St. 1111.
Sobragi
eupiiorbiaceae —
Actlnostemon lanceolatus Said
Candla dc veado
Aleurites moluccana Willd.
Noguclra
Croton salutarls Casar. .. .
Sanguc dc drago
Croton urucurana Ball 1
Urucurana
Hieronyma alchornloldes Fr. All
Urucurana, Ucurana
2751
Joanesla prlnceps Veil...
andagii, indatugd
Sebastlanla klotzschlana Muell. Arp. .
Dranquillia
eagaceae —
< C ) Quercus sj)
Carvalho curopcu
elacourtiaceae —
Casearla sllvcstrls Sw
Guassatunga
12848
GUTTIFERAE —
Calophyllum braslllensls Camb
guarandi carvallio
2752
Clusla erluva Cam
Crluva
272!!
Hypericum laxlusculum St. Illl .
Alccrim bravo
Platonla inslgnls Mart
Bacuri
Rheedia macrophylla (Mart.) Planch.
Iiacuparl
ICACINACEAE —
Villaresla mucronata R. & P
Co n go n ha
eauraceae —
Cryptocarpa luteola I
Louro (?)
2722
Mespilodnphne sassafraz Melss...
Can cl a sassafras
+
118
Arquivos do Scrrit-o Florcslul
*
cm
Ncctandra umuru Mart cunila parda
Ncctandra mollis Nccs.. Canila prita
Ncctandra myrlantha Melss Canila caplt&o m6r
Ncctumlra nltldula Nccs Canila arnarela
Ncctandra robu.sta I,uff. ct Eve Canila batalha
Ncctandra sp Canila louro
Ncctandra Canila prita
Ncctandra sp Canila prigo
Ocotoa prctlosa Bonth Sassafras
Phoebe porosa Mcz Imbuia
Pcrsca frugans (?) Louro chclroso
Pcrsca vcno.sa Nccs Pau andradc
LEOUMINOSAE —
Acacia cavcnlu H.et Am Esplnilha
Acacia forncslana(L) Wllld Esponjeira
Acacia rlparla Mart Unha dc gato
Acacia var cspeclcs cxoticas Acacia, etc.
Andlra fruxlnlfolla Benth Angellm dice
Andlra anthelmlnthica Benth Angellm
Andlrn sp. Fr. All Angellm pedra
Apulela ferrea Mart Pau ferro
Apuleia praccox Mart Graplapunha
Atclcln glazlouvlana Balll.., Tlmbi
Cassia ferruglnea Schrad Canaflstula
Centrolobium robustum Mart Ararlbd
Centroloblum tomentosuin Mart Ararlbd vermelho
Centrolobium tomentosuin var. ma-
crochacta Benth Ararlbd amarilo
Centrolobium sp Cauvitdrlo
Centrolobium sp Ararlbd rosa
Copaifern sp Oleo pardo
Copalferu lnngsdorffll Desf Copaiba
Copaifera officinalis Veil Copaiba
Dalbergla nigra Fr. All Jacaranda cavtuna
Dalbergia sp Jacaranda graudo
Entcroloblum tlmbouva Mart Tamboril
Enteroloblum sp Monjolo
Glcdltschla nmorpholdcs Taub Esplnillo
Hymacnea courbarll L Jatai
Hymaenea sp Jatai vermelho
Hymenaea sp Oleo vermelho
Inga clnamomca Spruce Inga
Inga sp ingd
Machaerlum allemnnl Benth Jacaranda tail
Machacrlum angustlfollum Vog Camboata
Machaerlum flrmum Benth Jacarandd r6xo
Machaerlum flrmum Benth Jacarandd vtoleta
Machaerlum heteroptenlum Fr.All... Angellm
Machaerlum Incorruptible Fr.All.... Jacarandd rosa
2764
2761
2763
2755
2850
2754
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, 1040 Fraga : Flora dcndrologica do lira. si l
119
Machacrlum lcucopterum Vog
Machacrlum atlpulatum Vog
Mclanoxylon brauna Schott
Mimosa bracatlnga Hoehnc
Myrocarpus fastlglatus Fr.All
Myrocurpus frondosua Fr.All
Myrospcrmum crythroxylon Fr.All...
Myrospermum crythroxylon Fr.All...
Plthccolobluin gummlforum Mart —
Plthecoloblum sangulneum Booth —
Plptadcnla colubrlna Booth
Plptadenla rlglda Fr.All
Plptadcnla sp
Platypodlum clcgans Vog
Platymlsclum sp
Prosopls Juliflora D.C
Schlzoloblum parahybumtVell.) Blacke
Styphnodendron barbatlmao Mart...
Tipuana spcclosa Bcnth
(= Machacrlum tlpa Benth.)
Zollernla sp
MAGNOLIACEAE
Talauma dubla Elchl.=T. ovata St.
HU
Talauma dubla Elchl.-.T. ovata St.
MELIACEAE
(C)
Trlchllla catlgua St.
MOHACEAE
Maclura afflnls Mlq.^M. tlnctorla
Jacarandd i’espinho
Pan dc malho
Brauna
Uracatlnga
2770
Cabrluva
Olco pardo
Pau dc sangue
Olco vermelho
2734
Anglco vermelho
Calngd
Anglco branco
Monjolo liso
Cauvl
2737
Jacarandd branco
Jacaramld vermelho
Algardbla
Bacurubu, Dacurutm
Barbatimdo
Tipuana
2733
Cabord
2773
Casca d'anta
2851
Pinhciro do brdjo
Baguassd
Cangcrana
Cidro branco
2732
Cddro
Cafd bravo
2720
Ctnamomo
Canjcrana
Catlgud
Canjcrana
Guarauva
Imbauba
Tajuba
Figueira
2753
Tatajuba
Sordca
(*) Este gtnero 6 consider ado polos amcrlcanos coino pertenconto fi fa-
mllla das Wintteraceal.
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
120
Ary it i vos do Scrviyo Florestal
MYRIST10ACEAE —
Myrlstlcn blctilbn Schott
MYB31NACEAE —
Myrslnc marglnata ilk. ct Am.
Myr.slnc Iloculosa Mart
MYRTACEAE —
Ulculba
Caporordca
Caporonica
Abbvllcu mnschalnntha Berg
Guablrolxi
Calyphranthc.'i obscura D/C .
Pttanya dc cachorro
Campomancsia cacrulea Hern...
Guabirdba
Eugenia arrablden Berg . . .
Uvaia
Eugenia edulls Vell.=Myrcla laeviga-
ta Berg
Ccrcjctra
Iingenla crcnata Veil
Cambul
Eugenia llgustrlna Wlllcl
Pltanya preta
Eugenia sp
Batlnya
Eugenia uvalha Camb
Uvajd
2745
Oallpea alba St. Hil
Guarapdca
Marllera tomentosa Camb...
Guamplranya
2748
Murllera tomentosa Camb
Guaporanyu
Marllera tomentosa Camb
Guaraporanya
Myrclarla caull flora Berg
Jabotlcaba
Metrosldcros vera Llndl.. .
Guamlrim
2854
Psldlum ilex Mart
Voadelra
Psldlum lttorale Radd
Aragd da prala
Psldlum varlnblle Berg
Araqd vermelho
2741
Psldlum acutangulum Mart
Arayd
Psldlum arboremn Veil
Arayu prito
2757
Psldlum guayava var. pomlferum L..
Golabcira vcrmelha
Psldlum guayava vnr. plrlferum L
Golabclra branca
Stenocalyx llgustrlna Berg
Pttanyuelra
OCHNACEAE —
Ouratea castanaefolla Engl
Farinha sica
OLEACEAE —
(C) Olea europaca L
Oliveira
PALMAE — Vide Apcndlcc.
PHYTOLACCAEAE —
Phytolacca dlolca L
Vmbu
PROTEACEAE —
Roupala braalllensls Pohl
Carvalho brasllelr i
Roupala braalllensls Pohl
Catucanhe
Roupala olegans 8chott
Came dc vaca
Roupala heterophylla Pohl
Carvalho grande
SciELO
11 12 13 14
17
Novcmbro. 1 !)•! (> Frac/a ‘ Flora dcndrolofjica do Brasil
121
PUNICACEAE —
. (C» runlca granntum L
Itomd
RHAMNACEAE —
Culubrlna ruffa Reiss. . .
Sobnagl, Saguaracl
Scutla buxlfolla Reis
Coronilha
ROSACEAE —
2730
Prumis sphaerocarpa Sw
Piccgo bravo
2852
Primus sphaerocarpa Sw
Marmclciro bravo
RURIACEAE —
Gucttarda urugucnsls Cham, ct Schl.
Velludlnha
RUTACEAE —
Esenbcckla grandlflora Mart
Pau dc padre
Escnbcckla lelocarpa Engl
Guarantan
Esenbcckla nigra St. 1111
Tambctaru
(=Xantoxylon chllopconc Marti
Gallpca jasmlnlflora St. 1111
Guamlxiuga
Pilocarpus sp
Pau dc cotia
Raputla magnlflca Engl
Arapdca
Xanthoxylon hymenale St. nil
Cocntrllho
Xanthoxylon rholfollum Lam
Juvevi
9
SANTALACEAE —
Acanthosyris splnescens Gris
Sombra dc touro
SAPINDACEAE —
Cupanla vernalls Camb
Catuboatan
SAPOTACEAE —
,
Chrysopliyllum ramlflorum (D.C.)
Camb
Uacd
Chrysopliyllum ramlflorum UX C.i
Camb
Guaraitd
Lucuma fissilis Fr. All
Guaricica
Lucuma procera Mart
Massaraiiduba branca
Lucuma sp. ( = Guapeba laurlfolla
Gomez)
Guapdva, Guapdba
Lucuma sp
Gunraplclca
Mlmusops braslllensls Fr. All
Massarantfuba amarcla
Mlmusops data Fr. All
Massaraiiduba verrnelfia
Mlmusops salzmanil A.C.X
Massaraiiduba
2735
SIMARUDACEAE —
Quassia amara L
Quassia
Slmaruba versicolor St. 1111
Caixdta
•
|
t
122
Arguivos do Serving Florestal
80LANACEAE —
Solanum p«cudo-qulna (St. nil.)
Spreng Falia quina
8TYRACACEAE —
Styrax camporum Pohl Estoraque do oampo
SYMPLOCACEAE —
Symplocos par vi flora Bonth Sctc sangrias
Symplocos sp Amarcllnho
TI1YMELAEACEAE —
Pat«H<>»»ul» -tuuwlctuwi It Guufuirtra
TILIACEAE —
Luchca dlvarlcata Mart Aqolta cavalo
VERBENACEAE —
Avlcennla nltlda Jacq Siriuba
Vltex montovldensls Cham Taruman
Vltex tarumft Mart)
II — ESTADO DE SANTA CATARINA
F'AMfLIA3 r.OTANICAS DE IMI’OItTANCIA DENDR0L6QICA
I _ GYMNOSPERMAE
Araucarlaceae
Podocarpaceac
II — ANGIOSPERM'AE
Anacardlaceae
Anonaceae
Apocynaceae
Aquifoliaccne
Araliaccae
Bignoniaccac
Bombacaccae
Borraginaceac
Burseraccae
Capparidaccac
Celastraceae
Combrctaceac
Composltac
Connaraccae
Cunoniaccae
Ebenaceae
Erythroxylaceae
Euphorbiaceae
Flacourtiacoae
Graminne
Guttlferae
Juglandaceae
Lauraccae
Lecythidaceae
Legumlnosae
Lythraceae
124
Arquivos do Scrvlqo Florestal
2 , 2
Magnollaceae
Malplghlaceac
Mclnstomaceae
Mcllaccac
Moraccac
Myrlstlcaceac
Myrtaccac
Ochnaceae
Pal mac
Phytolaccaccac
Polygonaccae
Protcaceac
Rhamnaceae
Rhyzophoraceae
Rosaccac
Rublaccae
Rutaccac
Salicaccac
Sapindaceae
Sapotaceac
Simarubaceae
Solanaceac
Stcrculiaceac
Symplocaceac
Thymclaeaceae
Tlliaceac
Ulmaceae
Vcrbcnnccac
Vochysiaceac
Total das familias ocorrentcs no Estado, com Importancla den-
droldglca
56
EspdcIe.H hotanicas dc importAnciu dendrologicu
I — QYMNOSPERMAE
AHAUCARIACEAE —
Araucaria anguatifolla (Bert.) O.Ktz Ptnhetro
( Araucaria braslliana A. Rich.) Plnho do Parand
Pinho brasileiro
I’ODOCARPACEAE —
Podocarpus lambertll Klotsck Plnhelrlnho
Plnho bravo
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novcmbro, 1940 Fraga : Flora dcndroMgica do Ilrasil
125
II — ANGIOSPERM’AE
ANACARDIACEAE —
Astronlum commune Jaq
Astronlum conclnnum Schott..
Astronlum Sp
Astronlum fraxlnlfollum Schott
Astronlum urundcuva
Taplrlra sp
ANNONACEAE —
Duguctla lanccolata
(=Abcremoa lanccolata St. HU.)
Quatterla sp
Anona cxalbida Mart
RoUlnla cxalbida Veil
Rolllnla sallclfolla Schl
RoUlnla marglnata Schl
Xylopla braslllcnsls Vcl
Xylopla floresccns Aubl
Xylopla langsdorffiana St. nil .
Guattcrla sp
Dugettla sp
Chibatan, Ubatan
Jubatan, U. amarelo
Garabtl
Adcrno prdto
Adcrno vcrmdho
Gonqulo-alvcs
Urudcnuva
Petto dc Pomba
Pcrovana, Ptndauva, Ptndaubu-
na, Pindabuna, Ptndaiba
branea
Embaurana
Arattcum alvadto
Arattcum alvadto
Arattcum alvadto
Pindaiva, Ibtra, Pigericu, Em-
btra
Ptndaiba, Pimento do mato
Pimento do mato 2812
Pimento do mato 2812
Cortiqa braba 2798
Ptndaiba, Pindabuna
APOCYNACEAE —
Aspldospermn dasycarpum D.C
Aspldosperma HUarlanum Much ....
Aspldosperma polyneslum Much
Aspldosperma eburneum
Aspldosperma Oomeslanum DC
Aspldosperma macrocarpum
Aspldosperma olivaceum Mart
Aspldosperma peroba
Aspldosperma polyneuron
Aspldosperma sp
Tubernaemontana Catlmrlnensls D.C.
Tabernaemontana afflnls, Muell
Tabernaemontana lactea M
Tubernaemontana fuchsoenfolla D.C.
Hancornla speclosa Gomes
Pcrdba
Pcrdba
Pcrdba
Alma dc serra, Pau setim,
Moura Pau dc tanho bronco
Pcquld
Quatanbu
Guatanbu
Pcrdba, P. revdssa
Pcrdba rdsa
Pcrdba, P. rdsa
Lcitctro, Gudco dc Idle
Lciteiro, Gudco dc lettc
Lcitctro, Gudco dc Idle
Lcitctro, Gudco dc Idle
Afangabetra
AQUIFOLIACEAE —
Ilex congonha Reiss Congonha
Ilex paraguayensla St. HU At ate
Ilex pseudo-buxus Reiss Cauna
12(5 Arquivos do Serpigo Florcstal
2, 2
ARALIACEAE —
Didymopanax longopcciolatum March
Mandioquclra, Pau <lc
Didymopanax sp
maud loca
■SP.ir,
Glllbcrtla cuncatu March
Marta mdlc
BIUNONIACEAE —
Cresccntla cujcte Lin
Cultc, Cabaceira-cutti
Cyblstax antl-syphllltlca Mart
Cardba, Carobclra
Jacaranda puborula Cham
Cardba, Carobclra
Jacaranda scmlscrrnta Cham
Cardba, Carobclra
Jacaranda oxyphylla
Juvend
bin:
Tabcbula caaslnoldes P.D.C
Catxcta
Tabcbula obtuslfolla Bur
Calxcta
2001
Tccoma arallacca P.D.C
Pluna, Ipd prito ou Pau
para tudo
Tccoma caralba Mart
Carobclra, Cardba
Tccoma chrysotrlchacn Mart
Ipe amarilo
Tccoma cxlmla Mart
Ip6 amarilo
Tccoma lmpctlglnosa Mart
IpC-r6xo
Tccoma Insignia
Ipd-assu
Tccoma lcucanthn
Ipd-batata
Tccoma pcdlccllata Bur ct Schum . . .
tpd-tabaco
BOMUACACEAE —
Bombax atcnopctalum Schum
Palnelra
Bombax sp
Palneira
27;!;;
Bombax pubcsccns M. et Zucc
Embtrugu
Cliorlsla specloaa St. ltd
Palneira
BORRAQINACEAE — ,
Basanacantha splnoaa Schum
Limdo do mato
Cordla alliiidora Cham
Louro-amarilo
Cordla cnlloccphala Cham
Claralba, Louro
GUI
Cordla excclsa DC
Louro-pardo
Cordla hypolouca DC
Louro
Cordla sallclfolla Cham
Laranjctra-apcpii
Cordla sp
Louro-prito
Patagonula amerlcann I
Guujuvira, Ipe-branco
BURSERACEAE —
Amyrla ambroslaca (???)
Idea, letcaribd, Almcccga,
Elemtelra
Burscra loptophlocs (M.) Engl
Imburana, Emburana
Protlum braslllense Engl
Almeccga, Eleml, Iclcarlba
Protium clcgans Engl
Almcccga
Protlum hcptaphyllum Aubl
Almeccga
Protlum Iclcarlba March
Almcccga Iclcarlba, Eleml
CAPARIDACEAE —
Cratacva tapla L
Taplit, Pau d'alho, Ivurarema,
Umburarema
Novembro, 194(3 Fray a : Flora dcndroltxjU'a do Ur (tail
127
CELA8TRACEAE —
Maytcnus gonocludus Mart
Maytenus illlclfolla Mart
COMBRETACEAE —
Catappa broalllenyl* Raddl (???) ....
Conocarpus crccta L
Conocarpus raccmosa L
Laguncularln raccmosa Oacrtn
Termlnalla acuminata Fr. All
Terminally australis Camb
Terminally braslllcnsls Camb
Terminally Januarcnsls DC....
COMPOSITAE —
Cliuqulragua tomentosa Backer
Chuqplragua splncscens Backer
Euputorlum lacve DC
Mlkania officinalis L
Moqulnla polyinorplia DC
Plptocarpha sp
Plptocarpha axillaris Backer
? ?
CONNARACEAE —
Connarus suberosus Planch
CUNONIACEAE —
Belangera glabra Camb.
Belangera tomentosa Camb
Welnmanla paulllnlaefolla Pohl
Coragdo dc negro
Sombra dc tuuro
Merlncllba
Manguc
Manguc braiico
Mangue braiico
Quarajuba, Guarajuva
Amarilho
Mcrlndiba
Merindlba
Sucard
Sucard
Anil-agu
Pan santo, Guaco
Camara, Cambard 508
Vassourdo braiico 2792
Vassourdo prito 2793
Pclc dc gato 2791
Cubdlo dc n6gro
Salguclro-bravo
Salguclro-bravo
Qramimunha
ELAEOCARPACEAE —
Sloanea ulmifolia Mart Sapopcmba
Sloanea monospermy Veil. var. aus-
tralis Sapopcmba carraplcho
Sapopcma, Sapopcba
ERYTHROXYLLACEAE —
Erythroxyllum arcolatum (?) Lobrasll
Erythroxyllum pelleterlanum St. HU.. Fruta dc pomba
Erythroxyllum pulchrum St. Hll Area dc pipu
EUPHORBIACEAE —
Actlnostemon concolor Muell. Arg — Laranjetra do mato
Laranfeira brava
Trts cores vermelhas
Actlnostemon microcarpus Muell. Arg. Idem
Actlnostemon lanceolntus Said Canila da veado
Alchornea urlcurana Cars Tapld-guasttl
12H
Arquivos do Scrviqo Florcslal
2 , 2
Aleurites molucana ( = A. triloba
Nogucim da India
Croton urucurana Balll Urucurana, Licurana
Hloronyma alchorneoldos Fr. All . Urucurana, Licurana
Hlcronyma twecdcl Benth Urucurana, Licurana
I’achlstromn llllclfolla Muell. Arg.... Mata-6lho
Saplum sp Lcttclro prito
8 ebaatlanla angustlfolla Muell. Arc.. Sarandl
Scbastlanla sp Ouaximlra
Sccurlncga guarayuva Kuhlm Ouariuba
Croton sp Sanguclro
Tctrorchldlum rubrlncrvluin (?) .... 9
FLACOUKTIACEAE —
Carpotrochc braslllcnsls Endl Sapucainha
Casearla sllvestrls Sw p au ac bugre
Xylosma Salzmannl (Clos.) Kuntzc.. Ouassatunga
Esplnho dc judeu
OUTTIFERAE —
Callophyllum braslllcnsls Camb Quanandi, Olandl
Clusla erluva Camb Crtuba
Clusla flumlnensls Tr. et PI manga da prala
Hypericum laxlusculum St. 1111 Alccritn do cumpo
Hypericum laxlusculum St. 1111 Alccritn bravo
Hypericum laxlusculum St. HU Alccritn do Mato
Hypericum laxlusculum St. IIll Alccritn
Mahurea spcclosa p au san t 0
Vlsmla braslllcnsls Cbolsy Pau satiguc
Vismla mlcrantha Mart... Pau satiguc
JUOLANDACEAE —
Juglans regia L Nogueira (curopda
EAUHACEAE —
Cryptocarya luteola Nees Louro-batata
Cryptocarya MOSCIIATA Mart N6z moscada do Brasil
Cryptocarya thl (?) Louro-chumbo
Dlcypclllum caryophyllatum Nees .... Pau-cravo. Cravo do mato
Nectandra amara Melssn Cancla amarga
Cancla atnargosa
Canela parda
Nectandra angustlfolla Nees Louro branco
Louro faia
Nectandra mollis Nees Canila pr6ta
Nectandra mollis Nees Louro pr6to
Nectandra nltldula Ness Canila sassajraz
Nectandra nltldula Ness Sassafras
Nectandra myrlantha Melsn Canila capl/do-mdr
Nectandra myrlantha Melsn Canila fedorenta
2795
2810
585
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
V
Novcmbro, 1940 Frac/a : Flora dendroldgica do Brasil 12J)
• — — — — ■ — —
Nectandra myrlantha Mclsn
Nectandra myrlantha Melsn
Nectandra nltldula Nees
Ncctandra nltldula Necs
Nectandra leucothyrsus Melsn
Ncctandra robusta Locf ct Eve
Ncctandra robusta Locf ct Eve
Ncctandra robusta Locf ct .Eve
Ncctandra robusta Locf et Eve
Ncctandra sp
Ncctandra sp
Ncctandra sp
Ocotca arcchavaletae Me?
Ocotca arcchavaletae Mez
Ocotca megaphyllu (Melssn) Me:: ....
Ocotca pretlosa Melssn
Ocotca pretlosa Melssn
Ocotea pretlosa Melssn
Phoebe porosa Mcz
Persca laurca (?)
Pcrsea flagranr.
Ocotca sp
Cancla dc man chciro
Cancla puantc
Candh amurdla 505/2802
Imbuia amardla 007
Candla branca
Candla-batalha
Cundla agti
Cancla grande
Caneldo
Candla burra
Cancla llmdo
Cancla lageana
Candla i/uatacd
Ouaiacd, Guaralcd
Itauba, Loura llauba
Candla sassa/raz
Louro sassa/raz
Sassa/raz
Imbuia, Embttla
Louro-mar/hn
Louro chclroso
Candla /ogo 2803
LECYTHIDACEAE —
Curlnlana excclsa Cas
Carinlana legalls M..
Curlnlana sp
Lecythls minor M ...
Lecythis ollarla L ...
LEOUMINOSAE —
Jcguitiba bmneo
Jcqultibu
Jcquitlbu-rdsa,
Curnichcira
Supucaia-mirim
Sapucala
278!)
Acacia cavenla HkcArn
Acacia farncslana (L) Willd
Acacia Jurema Mart
Acacia Montelrol S.O
Acacia polyphylla D . C
Andlra unthelmlntica Bentli
Andlru unthelmlntica Benth
Andlra unthelmlntica Benth
Andlra fraxlnlfollla Benth
Andlra fraxlnlfollla Benth
Andlra ormosloldes Benth. (=A. an-
thelrn.) .
Andlra Plsonls (Mart.) Benth
Andlra sp
Andlra apectnbllls Said
( Ferrelrea spectabllls Fr. All.)
Andlra splnulosa (Mart.) Benth
Andlra splnulosa (Mart.) Benth
Kspinilho
lCspon/clra
Jurema
Mo7ifalo-ferro
Acacia-mon/olo
Aracuri, Angcllm-macho
Angclim da / diha grande
Angelim amargoso
Angclim ararobu
Angelim ddcc
Angclim prdto
Angclim penima
Angelim Unto
Angclim pedra
Angclim d'esptnha
Angelim macho
130
Arquivon do Serving Florcstal
2 . 2
Andlra atlpulacea Benth Angellm c6co
Andlra atlpulacea Benth Vrarema
Apulcla proCCOX Mart Graplapunha
Apulela pruccox Marl Guaraplapunha
Apulcla polymnga (?) Guaraplapunha branca
Apulela polymaga (?) Amarellnho da serra
Atclola Olazlouvlana Mo?, ct Beast . . Tlmbt
Bowdlchla nltlda Spruce Sticuptra
Bowdlchla vlrgtlloldcs II.B.K Sucupira
calllandra TWecdlel Benth Mandaravi, Qucbra-folcc
Cacsolplnoa ferrea Mart Pau-ferro
Casslo ferruglnea Schrud Canaflstula
Cassia stamlnea Vog Cana/istula
Controloblum tomentoaum Benth Arartbd-rosu
Centroloblum robustum Mart Ararlbd-vcrmclho
Controloblum robustum Mart Ararlbd-amartlo
Centroloblum robustum Mart Irlrlbd, Potumuju
Controloblum tomentoaum Benth Irlrlbd. Potumuju roxo
Centroloblum tomentoaum Benth Irtrlbu roxo. Gororoba
Copalfcra bracteata Amarantc, Pau roxo
Copaltcra bracteata Roxlnho, Gonqalo alvcs
Copalfcra bracteata Guarabu
Copalfcra Langadorffll Dos Copaiba, Pau dc 6lco
Copalfcra Langsdorffll Dcs <j/ co vermelho
Copalfcra Martll Ilaync Copaiba, Pau dc oleo
Copalfcra Martll Ilaync oico vermelho
Dalbcrgla nigra Fr. All Cavluna, Cabluna
Dalbcrgla nigra Fr. All Jacarandd cabluna
Dalbergla nigra Fr. All Caubl
Dlallum gulanen.se (Albl) Sandw.... f.bano, Guamlrim-prcto
( D. dlvarlcatum Vahl.)
Dlallum ferrum...?? Guamtrim
Dalstacdla plnnata Guarand-ttmbd
Dalstaedla plnnata Pau-pelxe
Echyrospermum Balthazar'll Fr. All... vtnhatlco amarMo
Echyroapcrmum Baltbazarll Fr. All. . . Amarilo
Entcroloblum elllptlcum Benth Vtnhatlco
Erythrina crlstagalll L Corticclra. Apt
Erythrlna crlstagalll L Arattcum do mato
Erythrina crlstagalll L Araticum do mangue
Erythrlna crlstagalll L Araticum do brtjo
Erythrina crlstagalll L Arapurlnga, Guapd
llacmatoxylon campecheanum Mart. . Pau camptchc
Hymenaea chapadenala Barb. Rod Jatal, Jttai
Hymenaea courbarll L Jatal, Jital
Ilymcnaca mlcrophylla Barb. Rod.., Jatal, Jltai
Hymenaea oblonglfolla Hub Jatal, Jltai
Hymenaea stllboearpa Mart Jatal, Jltai
Hymenaea Correana Barb. Rod Jatai, Jltai
Inga afflnls DC ingd dice
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novcmbro, 1940 Fraga : Flora dcndroldgica do Brasil
131
Inga bahlensls Benth
Inga clmnamomca Spruce
•Ingn dulcls ?
Inga cdulls Mart
Inga faglfolla Wllld
Inga hcterophylla Wllld
Inga Ingoldcs Wllld
Inga lcptantla Dcnth
Inga marglnata Wllld . v
Inga nobllls Wllld
Inga sctlfera DS
Inga sossllls Mart
Inga sp
Inga spuria H.ct Bomp
Inga subnuda Sal/.m
Inga thlbaudlana DC
Inga uruguayensls Ilke.et Arn
Macherlum acutlfollum Vog
Macherlum acutlfollum Vog
Macherlum discolor Vog
Macherlum flrmum Benth
Macherlum Incorruptible Fr. All
Macherlum Incorruptible Fr. All
Macherlum lcucoptcrum Vog
Macherlum sclcroxylon Fr. All
= Macherlum Allemanl Benth
= Macherlum lanatum (?)
Macherlum stlpulatum Vog
Machaerlum vlllosum Vog
Melanoxylon brnuna Schott
Melanoxylon brnuna Schott
Mimosa seplarla Benth
Mimosa bracatlnga Hochne
Moldenliauera florlbunda Schrad
Moklenhauera florlbunda Schrad
Moldenliauera speclosa Fr. All
Myrocnrpus fastlglatus Fr.All
Myrocarpus fastlglatus Fr.All
Myrocarpus fastlglatus Fr.All
Myrocarpus fastlglatus Fr.All
Myrocarpus fastlglatus Fr.All
Myrocarpus frondosus Fr.All
Myrocarpus sp
Myrocarpus sp
Myrospermum erythroxylum (?)
Myrospermum erythroxylum (?) ....
Myroxyllum sp. Fr. All
Ormosla cocclnea Jacks
Peltogyne confertlflora Benth
Peltogyne discolor Vog
Ingd
Ingd-ag u
Ingd ddce
Ingd-clpd
Ingd
Ingd
Ingd
Ingd
Ingd mlrim
Ingd
Inga
Ingd dc macaco 2790
Ingd fci]do
Ingd
Ingd
Ingd
Ingd
Jacaranda-mimoso
Jacarandd bico dc pato
Jacarandd rosa
Jacarandd rdxo
Jacarandd prdto, Cabiuna
Jacarandd una, J. caubt
Jacarandd dc csplnho
Jacarandd tan
Jacarandd tan
Jacarandd tan
Pan dc malho
Jacarandd
Baraunaprdta
Quarauna
Kspinheiro dc Marled
Bracatlnga
Guacal, Arapoca vermelha
Guaragal
Guacal
Balsamo, Cabrcuva
Oleo-vcrmclho, O. oardo
Balsamo dc chclro cterno
Olco dc caboralva
Cobard, Cabrud
Os mesmos nomes
Cabreuva-parda
Olco dc caborclva
Balsamo, Cabord
Cabrud, Caburciva
Ole o vermelho
Olho dc cabra
Quarabu
Guarabu
SciELO
11 12 13 14
6 17
132 Arquivos do Scrviqo Florestal
2, 2
Peraltcu Rognelll (???)
. Angcltm vermelho
Plptadcnhi bluncifcra Uonth . . .
. Sucuru)u
l’lptadenla colubrlna Ucnth ....
Anglco branco, Curupai
Plptadcnlu colubrlna Ucnth
Anglco dc cor turn e
Peptadonlu communis Ucnth
Jucari
l’lptudcnlu mucrocurpa Ucnth
Anglco prtto
Plptadcnlu polyptcru Uonth
K. spin ho ruxo
I’lptudenlu rlglda Ucnth
Anglco vcrdudclro
Plthecoloblum gummlfcrum Mart...
Anglco-vcrmclho
I’lthecoloblum sangulncuin Ucnth...
Caa-inga
Plthecoloblum tortum Mart
Vlnhatlco-r6xo
Platyciamua Rcgncllll Ucnth
MangalO, Angcllm-rosa
Platycyamus Rcgncllll Ucnth
Pereira brava
Platymcnla foliolosa Uonth
Vlnhatlco do campo
Platymenla reticulata Ucnth
Vlnhutlco chumalotc
Plutypodlum ologans Vog . . .
Jacarandd branco
Stryphnodcndron barbatlmuo Mart . .
Barbattmdo
8chlzoIoblum cxoolsum . . .
Ouapuruv u
Schlzoloblum cxcelsurn
Bacuruvii
Schlzoloblum cxcelsurn
Garapuvu
2800
Hchlzoloblum cxcclsum . . .
Igarapuvu
Swartzla Langsdorffll Itaddl .
Malato
ZoUcmla houlletlana Vog .
Mocltalba
Zollernla llllclfolla Tul .
Mocltalba
LYTHUACEAE —
Lafocnxlu glyptocarpa Kocrnc
Mlrlndlba-rosa
Physocallyma florlda Pohl .
Sebasttdo arruda
MAGNOUACEAE —
(*) Drlmya wlnterll var. grunatensls Eorst
Casca d'anta
-
(C) Magnolia grandlflora L. ( = Mlchella)
Magnolia
((.'> Magnolia fuscata Hluine (=Mlchella)
Magnolia
(Ci Magnolia champuca I,. <=Mlchella) .
Magnolia de Petropolts
Taiauma dubla Elchl
Plnhelro do brejo
Talauma ovata 8t. HU..
Baguagu-ando
liUOH
Ccdro branco
2809
MALPIGIIIACEAE —
Uyrsonlma lanclfolla Juss .
Muriel
MELA8TOMACEAE —
t
Loandra curassana Cog...
Leandra scabrn DC. < L. curassana?)
Plxlrlca
Mlconla braslllensls Tr. . , .
Ptxlrlca
Mlconla candolloana Tr . . .
Jacatlrao
Mlconla thcazons Cohen . . .
Jacatlrdo
Mlconla sp
Jacatlrao
Plxlrlca
2800
(•) Passou para a famlllu Wlnteraceae
Novembro, 1040 Vragn : Flora dcndrologica do Brasil
133
MEI.IACEAE —
Cubralea cangcrana Said
Cabralca lacvls DC.
Ccdrcla flssllls Vcl.
Ccdrcla Qlazlouvll DC
Ccdrcla odorata Vcl. U C. Vclloslana
Roem )
Trlchllla catlgua Juss
Cangcrana
Cunjaratta
Cafarana
Coetrana
Cidro gigantc
Cidro batata
Cidro vermelho
Cidro cctim
Cidro rosa
Cidro branco
Cidro chciroxo
Cidro rdsa
Catigud, Catagud
Angelin rdsa
Mangold catinga
MORACEAE —
Cecropla adenopus Mart Enbauba, Inbauba
lnbauva, Inbaiva
Cecropla obtusa Tr Inbaubdo, Inbala
Inbauba grande
Inbauguagu
Cecropla palmata Wild Embauba
Cecropla pcltata (= C. adenopus M.) Embauba
Ficus dolearla Mart Elgucira brava
Gamclcira branca
Ficus glabra (=F.cxlmla Schott.).. Gamclcira
Flguctra vermclha
Elgucira do mato
Maclura nftinls Mlq Tatajuba ou
Tatajlba
Maclura sp . . Amora
Maclura tlnctorla (=Chlorophora) . . . Tajuva
Morus nigra L Amoreira preta
Sorocea illlclfolla Mlq Sorocaba
Ficus sp Figucira miiida
2907
2901
2707
MYRISTICACEAE —
Vlrola blcuhyba Schott IHcuilur 2000
Vlrola seglfera Aubl. ( Myrlstlca sc-
blfera?) Blculba Bicuiva
Ndz moscada do Brasil
MYRSINACEAE —
Myrslne marglnata Ilk.et Am
Rapnnen umbellata Mez
Rapanea guyanensls Aubl
Caporordca 2037
Caporordca verdadelra
Caporordca dc fdlha larga
SciELO
11 12 13 14
6 17
134
Arguivos do Scrviqo Florestal
2 , 2
MYRTAGEAE -
Campomunealu reticulata Berg Quablroba agu
Campomanoala rufa Berg Ouablroba agu
Eugenia braalllenals Comb Orumixama
Eugenia cum|>oatris Mart ubala ou Uvala
Eugenia Vcllozlana Berg Cambul pltanga ou
Eugenia Vcllozlana Berg Cambul vcrdadelro
i Eugenia durlaalma (?) Battnga branca
Eugenia durlaalma (?) Bracatlnga, Vat Inga
Eugenia edUlU Bth.et IlK C crc)a do mato
Eugenia edulls Bth.et Ilk Ccre/a da terra
Eugenia edulls Bth.et Ilk Ccrcla bravn
; Eugenio Kimbljii Berg ""I a uaW
Eugenia Jumbos L Jambciro
Eugcnlu llguatrlna Wild Pltanga prtta
Eugenia Mlchcllll Lam Pltanga vermclha
Qomldesla retlculnta Berg Jabotlcaba branca
Mill Hera tomentosa Cattib Guaporatiga ou
Marllera tomentosa Canib Guaplratiga
Myrcla laevigata Berg Cere;eln, PitangHo
Myrcla sphncrocarpa D. C Cambui, Cauvi
Myrclarlu Jubotlcabu Berg Jabotlcaba do mato
Pllnla pendunculata L. (?) Pltangdo
Psldlum ap Aragd-uva ou
Paldlum sp Aragd-plranga
Psldlum cattleyanum Snb Araga
Paldlum llttorale Raddl Araga
l’sldlum guayava Haddl Golaba branca
Psldlum varlablle Berg Aragazetro, Araga
OCHNACEAE —
Ouratea castaneaefolla Engl Farlnha sica
PALMAE —
Astrocaryum ayrl Mart Guarlcana
Brejauva
PHYTOLACCACEAE —
Oallesla gorazema Mez Guararema
Phytolacca dlolca L Utnbu, Marta mdle
Segulerla mumlfcra (?) Llmoelro do mato
POLYGONACEAE —
Coccoloba uvlfera Salzm Baguassu
Ruprechtla aollclfolla Mez Gualuvlra ou
Guajuvlra
Ruprechtla vlraru Orles Vlraru
(C) Orevlllea robusta A. Cunn Grevilea
•JHI)3
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novcmbro, 194(5 Frarja : Flora dcndrologica do Brasil
135
PROTEACEAE —
Adcnostephanus 8cllowll Klotz Catucacn
Rhopala braslllensls Klotz Carvalho national
Rhopala hcterophylla Pohl Carvalho grande
Rhopala sp Carvalho da marlnha
Rhopala Insignia (?) Came dc vaca
Catucacn-sdbro
Rhopala tomentosa Pohl Idem Idem
PUNICACEAE —
(C) Punlca granalum L Rom&
RHAMNACEAE —
Colubrlna ruffa Reiss Sobrayi ou
Saguaracl
Dlscarln febrlfuga Mart Qultia do campo
Scutla buxifolia Reiss . . Coronllha ou
Cancla d'csplnho
RHYZOPHORACEAE —
Rhyzophora mangle Gnert Mangue vermelho
ROSACEAE —
Couepia grandlflora Benth Olti do sertdo
Prunus spliaerocarpa Sw Pessego do mato
Qulllaja braslllensls Mart Tlmbauvdo
Qulllaja saponarla Moll Saboctro
RUBIACEAE —
Genlpa amerlcana Vel (L) Gcnipapclro
Genlpa braslllensls Mart. (?) Gcnipapclro
Slckyngla vlrldlflora Schum Ararlbd branco
Slckyngla sp Ararlbd prt.to
RUTACEAE —
Almeldea longlfolla St. Hil Gitamlxlnga ou
(= Raputla longlfolla Engl.) Guamblchira
Balfourodendron Rlcdellanum Engl.. Pau marflm, Guatanbu
Citrus var. esp ‘ Laranjcira
Escmbeckla grandlflora Mart Pau dc cotla
Esenbeckla lelocarpa Engl* Guaratan
Galtpea Jnsminlflora (?) Guamlxlnoa
Gallpea sp Garuba
Metrodorea nigra St. Hll Quaximira
Xanthoxylum hyemale St. mi Coentrilho
Xanthoxylum rholfollum Benth Eapinho dc vlntem
Xanthoxylum splnosum St. Hll Tlnguaclbu
Xanthoxylum subserratum Engl Mamica dc codeia
273!)
2700
IflC Arquivos do Scrviqo Florcstal 2, 2 ]
8ALICACEAE —
(C) Populus alba L
Alamo
S.’illx bubylonlca L
Chordo salguclro
Huiix elcgantlaslma Kock
Salguelro
Hulix Humboldtana Kunth
Salguclro
Snllx vlmlnulls I, (?)
Chordo, Salguclro
Vimlclro
Snllx umyRdnloldes L
Vlmlclro
Snllx purpurea L
Vimlclro
SANTALACEAE —
Acnntliosyrls splnesccns Qrlcscb
Sombra dc touro
Iodlna rhomblfolla Hk
Sombra dc touro
Erva cancrosa
SAPINDACI2AE —
, Cupanla vornalls Cnmb
Camboatan
i Cupanla vernalls Camb
Camboatd
Cupanla vernalls Camb
Cambolm
Dodonca vlscosn L
Vassoura vcrmelha
Paullnla carpopodca Camb...
Tlmbd
Tallsla csculcnta Radik
Pltombclra
8APOTACEAE —
Chrysophyllum sp
Uacd, Guaraetd
Chrysophyllum ramlflorum (D. C.)
Guacd, Uacd
Camb
Lucuma flssllls Fr. All
Guarapiclca.
Lucuma flssllls Fr. All
Graplctca
Lucuma flssllls Fr. All
Fachelro
Lucuma Rlyclphlocnm Casar
Buranhen
Lucuma laurlfolla D.C
Guapcba
Lucuma procaera Mart
Magaranduba.braiica
Lucuma torta D.C
Grdo de galo
! Lucuma torta D.C
Grandluva
Mlinusops braslllensla Fr. All
Macaranduba-amarela
Mumlsops data Fr. All
Magaranduba-vermclha
1 SIMARUBACEAE —
Quassia umara L
Quassia
SOLANACEAE —
Cestrum stlpulaceum Veil
Coeirana
(= C. auriculatum l’Hcrlt.)
Cestrum sp
Coeirana
Solanum auriculatum Alt
Furno bravo
Velame do mato
Solanum paeudoqulna 8t. nil
Qulna
STERCULIACEAE —
Ouazuma ulmlfolla L
Matanbu
•
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, 1940 Fraga : Flora dcndroldgica do Brasil
SYMPLOCCACEAK —
Symploccus paril flora Death Setc mngrlas
Symploccus pubcsccns Klotzsch Idem
TILIACEAE —
Ilcllocarpus amerlcanus L Jacaratidd bravo
Luchca dlvnrlcata Mart Aqolta-cavalo
Luehca Krandlflora Mart Aqolta-cavalo
Luchca panlculata L Aqoita-cavalo
Luchca spcclosa Wild Aqoita-cavalo
THYMELIACEAE —
Daphnopsls braslllcnsls Raddl Imbira branca
Funlfcra utllls Fr. Leand Imbira branca
ULMACEAE —
Trema mlcrantha Blume Candiuva
Trema mollis Blume Candldva ou
Crindluva
VERBENACEAE —
Aegiplilla sellowlana Cham Tamanquciro
Acgiphlla sp Oaitciro
Avlcennla tomentosa Jacq Ciriuba
Vltex polygama Chain Maria-prdta
VOCHYSIACEAE —
Vochysla tucanorum Mart Vinhateina
Tucancira
Vtnhetro do viato
137
2811
2780
BIBLIOGRAFIA
Almiiiante Boiteux — As madelras do Estado dc Santa Catarina.
Martius — Flora Braslllcnsls.
J. 8 . Decker — Asp6tos bloldglcos da Flora Brasllelra.
A. St. Hilaire — Vlagem ao Estado dc Santa Catarina.
SciELO
11 12 13 14
6 17
Ill — ESTADO DO RIO GRANDE DO SUL
Das cento e duus familias botunicas que ocorrem no Brasil com
lmport?ncia dcndroldgica, no Estado do Rio G. do Sul, at6 agora, s6-
mente sessenta c scis foram constatadas.
Nesse numero cstao Incluidas vdrias familias de cujas cspdcies, to-
das ex6ticas, cxistcm culturas no Estado — ora com import&ncla ccono-
mica, ora apcnas de import&ncia cientiflca.
Todas as espdcies que citarmos e que sc cnquadrcm num ou nou-
tro caso, estao assinaladas com um C entre parfintesis.
Em apendicc damos tambdm uma relagao das esptcies que, cmbora
mio tenham importfincia verdadeiramcnte dcndroldgica, teem-n’a sob o
ponto de vista econdmico. E’ o que acontece com os bambus, os cipds e
e as palmeiras, sobrc cujos cmpregos c utilidades, prlncipalmente no in-
terior, nao precisamos dizer muita coisa, conhecidas como sao.
E’ provdvel que nos tenha cscapado alguma coisa na confecgao des-
te trabalho. A quantos nos indicarem o que falta, antecipamos os nossos
agradecimentos.
FAMILIAS BOTANICAS DE IMPORTANCIA DENDROLOGICA
I — GYMNOSPERMAE
Araucariaceae
Podocarpaceae
II — ANGIOSPERMAE
Anacardiaceae
Anonaceae
Apocynaceae
Aquifoliaceae
Araliaceae
Blgnoniaceae
Blxaceae
SciELO
14
140
Arqnivos do Serpigo Florcatal
Bombacaceac
Borraglnaccac
Capparldaccae
Cassuarinaccae
Celaatraceae
Combrctaceae
Compositae
Cunonlaccac
Ebcnaccac
Elaeocarpaceae
Erythroxylaccac
Escallonaccac
Euphorbiaccac
Fagaccae
Flacourtlaccac
Gramlncae
Guttlfcrac
Icaclnaccac
Juglandaccae
Lauraceac
Legumlnosae
Logan iaceae
Lythraccae
Magnollaccac
Malplghlaceae
Melastomaceae
Mellaccae
M'oraceae
Myrlstlcaccac
Myrslnaceac
Myrtaceae
Nyctaglnaceae
Palmae
Phytolaccaceae
Plperaceae
Platanaceae
Polygonaceae
Protcaceae
Punicaceae
Rhamnaceac
Iiosaceae
Kubiaceac
Rutaceae
2, 2
Novcmbro, 1040 Fraga : Flora dcndrohujica do llrasil
141
Salicaceac
Santa] accue
Saplndaccae
Sapotaccae
Simarubaccae
Solanaccac
Sterculiaccac
Styracaccae
Symplocaccac
Thcaccac
Thymelacaceac
Tillaccac
Ulmaccac
Vcrbcnaccac
Vlolaccac
Kspccies botanicas do iinportancia ikiKlrologica
ARAUCARIACEAE
Araucaria angustlfolladlert.tO. Klae Ptnhciio
h Ww t n piu - lwwbo rl I I Pinho do Parana
Curl
PODOCARPACEAE —
Podocarpus lambcrtii Klotaeh Plnhelrlnho
Pinho bruvo
II — ANGIOSPERM’AE
ANACARDIACEAE —
Llthraea braslllensls L. Marcli Anacuita
(= Schinus molle L.) Aroelra fdlha de salso
Aroclra prita
Coragdo dc bugrc
Pau dc bugrc
Llthraea molleoldes Enid Aroclra branca
Schinus antharthrlticus Mart Aroelrlnha prCta
Schinus dcpendens Ortega Arvore dc assobio
Assoblelra
Molho
Schinus lentisclfollus Mart Aroelrlnha prita
Schinus terenbinthlfoiius Raddl .... Aroelrlnha prita
Schinus splnescena Engl Aroelrlnha rasteira
Schinus welnmannlaefolius Engl nugrc, Pau dc burjre
142 Arqutvos do Scrvlqo Florcstal
2. 2 I
! ANONAOEAE
Anoint pnluatrls L. var. grundlfolla . .
Araticum do brijo
< A. glabra L.)
Araticum dc cortlga
Anona squumo.su I (C)
Fruta do condc
1 Kolllnlu cmurglnutu Schlccht
Araticum
Kolllnlu cxalblda Mart
Araticum alvadlo
Kolllnlu snllcirollu Schlccht
Araticum jolha dc salguelro 1
Xyloplu bruslllcnsls Sprcng
Imbtra?
Plndatba?
Al’OCYNACEAE 1
i Aspldospcrma australis St. 1111
Ouatanbu
Pcqtilu
3362 I
1 Aspldospcrma polyncuron Much. Arg
Pcroba assu
Pcroba reversa
Pcroba rosa
Pcroba vcrmclha
Huncornla spcclosa Com
Manyabclra
i Plumlera sp (C)
Jasmlm manga
Tnbernacmontana australis Muell.
•
Arg
Jasmlm pipoca
Leltclro
Tabcrnacmontana hllarlana Muell.
1 Arg
?
AQUIFOLIACEAE - -
lllcx domestlca Reiss
Herva mate
lllcx dumosa Reiss
Caunlnha
I Illex ovallfollu Bonpl
Cauna
1 Illex paraguaycnsls St. Hll
Herva mate
Congonha
1 Illex sorbllls Reiss
Herva mate
[ ARAL1ACEAE —
1 Dldymopanax sp
Caixeta
I Glllbertla cuneata L. March
Marla mdle
1 BIGNONIACEAE —
1 Cybiftax antliyphylltlca Mart
Ipe branco
2232
I i < ■ i Jacaranda bra tlllana Pei i
CarOba
1 Jacaranda mlcrantha Cham
Cardbu
3370
I Jacaranda mlmosacfolla D. Don
Jacaranda
1 Tecoma alba Cham
Ip6 mamono
Ip6 pardo
1 Tecoma Ipe Mart
Ipe tabaco
lp6 prito
1 Tecoma rlglda Dutra
lp6 amarelo
lp6 pardo
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novcmbro, 1948 Fraya : Flora dcmiroUUjica do Brasil
143
«
BIXACEAE —
Blxa orcllana L (C) Uructi
BOM B AC ACE A E —
Chorl.sla speclosa SI. 1111 Palticlra
Chorlsla speclosa var CliodaMI Haul Palnelra
Chorlsla Insignia Kunth Patnelra
BORRAOINACEAE
Cordla hypolcuca D.C
Ajul
Louro
3303
Pentagonula amerlcana L. var. hlrsu-
ta Tr
Quajuvtra
2228
•
Tourncfortla sp. varlas
?
3370
CAPPARIDACEAE —
Crataeva tapla L Pau d’alho
Tapld
CASUARINACEAE —
Casuarlna equlsnctlfolia Forst . . (C ) . .
Casuarlna
CELASTRACEAE —
Maytenus boarla Mol
Maytonus gonocladus Mart
Maytenus gonocladus Mart
Maytenus gonocladus Mart
Maytenus llllclfolla Mart
Maytenus llllclfolla Mart
Boarla
Corafdo dc negro
Catlnga dc porco
Verga-verga
Espinhelra santa
Salva-vldas
Sombra dc touro
Canccrosa
Maytenus llllclfolla Mart
Maytenus llllclfolla Mart
COMBRETACEAE —
Termlnalla australis Camb
Termlnnlla australis Camb
Amarllho
Sarandi amardlo
COMPOSITAE
Chuqulragua splnescens Back
Chuquiragua splnescens .lack
Chuqulragua tomentosa Back
Chuqulragua tomentosa Back
Chuqulragua tomentosa Back
Moqulnla polymorpha D.C
Moqulnla polymorpha var
Plptocarpha axillaris Back
Espinho dc S. Antdnio
Sucard
Cambard d'esplnho
Espinho dc apulha
Lavra mdo
Cambard fdlha grande
Cambard jollia mluda
Canela pddre
Vassourdo
Lomba verdc
Lomba verdc
Plptocarpha sp
Tessarla nbsynthloldes D.C
Tessarla lntegrlfolla R.et P
#
144 Arqulvos do Scrvlqo Florcstal
2, 2 |
CUNONIACKAE — 1
Hcllangeni glabra Camb
Quurapcr£
Bellangera speclosa Civmb
O uaraper 6
EBENACEAE — j
Dlospyros kukl I.
Kaki
Muba obovatn Mart
Marla prita
KLAEOCARPACEAE —
Slonnca monospermn Veil, var aus-
tralis
Carraplcho
Slounea monosperma Veil, var aus-
i rail
Sacopcrna
Slounea monospernm Veil, var aus-
tralis
Sapopcba
Sloan ea monosperma Veil, var aus-
tralis
Sapopcmba
EUYTHKOXYLACEAE —
Erythroxylum ovatum Cav
Coc&o
Erythroxylum pclletcrlanum St. HU..
Fruto dc pomba
! Erythroxylum pulchrum (?) St. Hll.
Arco dc plpa
E8CALLONIACEAE —
Escnllonln montcvldensls Cav
Canudo dc plto
j EUPHORBIACEAE —
Actlnostemon concolor Muell. Arg. . . .
Laixmjclra du mato
Alchornen trlpllnervla Muell. Arg
Tapia
(C) Aleurites triloba Forst. ( moluccana)
Nopuctra da India
Croton astrogynus Halil
Vclame
j Croton grandlvclum Muell. Arg
Vclarnc
Croton urucurana Halil
Sanpuc dc drapo
I Croton urucurana Balll
Urucurana
1 Euphorbia papUosa 8t. mi
Lcltcira
| Saplum longlfollum Hub
Pau dc Icite
| Saplum blgladulosa Muell. Arg
Pau dc leitc
1 Scbastlanla angusUfolla Muell. Arg..
Salpuclro
| Scbastlanla angusUfolla Muell. Arg..
Sarandi
I Scbastlanla dlvarlcata Klotsch
Pau de lette
I = Sebastlanla braslllensls var. dlvarl-
I cata M.S)
1 Sebastlanla hlppophalfoUa Muell. Arg.
Sarandi d’espinho
I Sebastlanla hlppophalfoUa Muell. Arg,
Sarandi de parparejo
1 . Sebastlanla klotshlana Muell. Arg...
Branqullho
3381
1 Sebastlanla pachyatromu Muell. Arg..
Pau de lette
1 Sebastlanla schottlana Muell. rAg....
Branqtulho
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
145
P
Novembro, 1948 Praga : Flora dendroldgica do Brasil
FAG AC 10 AK --
(C) Quercus penduoculata Wllltl Carvalho turopeu
(C) Quercus robur L Carvalho curopcti
FLACOURTIACEAE —
Com aria lnuequllutcru Cum Estralador
Cascurlu lnacqullatcra Cam Ouassatunga . .
Casearla parvlfolln (?) Ouassatunga . .
Caacarla sllvestrls Sw Chd dc bugrc
Casearla sllvestrls Sw llcrva dc bugrc
Casearla sllvestrls Sw llcrva dc pontada
Casearla sllvestrls var. Lingua Chd dc fradc
Casearla sllvestrls var. Lingua Lingua dc lagarto
Casearla sllvestrls var. Lingua Lingua dc tiu
Xylosma nltldum A. Gray Sucard
ORAMINEAE — Vide Apindlcc
GUTTIFEKAE —
Rheedla gardnerlana PI. et Tr Dacopari
ICACINACEAE —
Vlllaresla Congonhn Mlers Congonha do sertdo
(= V. mucronata Reiss.)
Vlllaresla Congonha Mlers. var.
pungens llcrva dc anta com espinhos
JUGLANDACEAE —
(C) Juglans regia L Nogueira
I.AURACEAE —
Mespllodaphne indecora Melss Cancla laglana
Mespllodaphne lndecora Melss Cancla sassafraz
Mespllodaphne lndecora var. strlcta.. Cancla sassafraz
Mespllodaphne lndecora var. strlcta.. Louro sassafraz
Nectandra nltldulu Nees Cancla do brdfo
Nectandra opposltlfolla Nees Cancla amarcla
Nectandra opposltlfolla Nees Cancla burra
Nectandra riglda Nees Canela selva
Nectandra riglda Nees Cancla sclbo
Nectandra sp Canela dc brtnco
Ocoteu arechavaletae Mez Canela gualacd
Ocotea vacclnloldes Me/.
( Oreodaphnc vacclnloldes Melss.) [ Canela miuda
Oreodaphne pulcliclla Nees Cancla prdta
Orcodnphne tweedlel Melss Cancla gualaca
<C) Persea gratlsslma Oaertn Abacateiro
Persea venosa Nees Andrade
(C) Laurus nobllls L Louro europeu
3373
337-1
3375
' HO
Arquivos do Scrviqo Florcstal 2, 2 ]
LEGUMINOSAE —
Acacia bonalrcnsls Gill
Unha dc unto 1
Acacia cavcnla II. et Am
, I’ata dc vaca 1
j E.ipinilho 1
Acacia farncslana (L) WUld
Esponjctra >
Acacia rlpnrla Mart
Unha dr goto j
Acacia v&rlas capicles cxotlcns
Acacia 1
Acacia mimosa I
•
Mimosa I
Apulcla praccox Mart
Guaraplapunha 1
Apulnla praccox Mart
Orapla-punha 2231 j
Atclcla glazlouvlana Mo<;. ct 8csa6 . . .
Tlmbi 3361
Dauhlnla caudlcans Dcnth
Tlrnbt
Dauhlnla caudlcans Benth
Pata dc bol
Bauhlnla fortlflcatn Lk
Pata dc raca
•
Bauhlnla langsdorfflana Dong
Clpd cscada
Dlmorphandra cxaltata Schott
Cercjclra do Mato
Erythrlna crlstagalll L
Cortlcelra 3367
Erythrlna falcatn Benth . . .
Corticeira do mato
Entcroloblum tlmbauva Mart
Orclha dc macaco
Entcroloblum tlmbauva Mart
Orclha dc negro
Qlcdltschla amorpholdes Taub
Esplntlho 3369
Glcdltschla amorpholdes Taub
Esptnho dc Crlsto
Glcdltschia amorpholdes Taub
Coronllha
Holoculyx balansae Mlchell
Alccrlm
Inga afflnls D. C
Inga serrana
Inga sessllls Mart
Inga ferradura
Inga uruguayensls Hook
Inga
Inga marglnnta WUld
Inga da belra do rlo
Inga marglnnta WUld
Inga /cljdo
Inga vlresccns Benth
Inga verde
Lonchoearpus nltldus Benth
Guaraplapunha do banhado
Lonchocarpus neuroscapha Benth . . .
Lonchoearpus neuroscapha var. publ-
Itabo dc buglo
gera
Arvore da chuva
Mucherlum stlptatum Vog
Pan dc malho
Macherlum sp
Farlnha sdea
Mimosa bracatlnga Hoehne
Bracatlnga
Mimosa sacplarla Benth ...
Marled
Pcltophorum vogellnnum Benth
Canafistula 2230-2233-3377
Plptadenla rlglda Benth
Anglco
(= Acacia anglco Mart.)
Anglco amarclo
( = Acacia anglco Mart.)
Anglco su)o
( = Acacia anglco Mart.)
Anglco do banhado
(— Acacia anglco Mart.)
Anglco dos monies
(= Acacia anglco Mart.)
Anglco Curupai
1 (C)
Polnslanla regia Bojer
Flamboldo
Myrocnrpus frondoaua Fr. All
CabrtAva amarcla
Prosopls Jullflora D.C
Algarobelra
Proaopla alba Gris
Esplntlho (campanha)
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, IMG Fraga : Flora dendrologica do Brasil
117
Prosopls nigra Illeron
Prosopls algarobllln Gris
Prosopls sp
Scsbanla punlccu Benth
Schlzoloblum parahybum (Veil.) 131a-
cke
Schlzoloblum parahybum (Veil.) Bla-
ckc
Tlpuann spedosa -Benth
(: Macherlum tlpa Gris.)
Algarobctra negra
AlgarobUla
Nhanduva
Acacia /lores vcrmclhas
Quapuruvu
Uacurubu
Tlpa
LOGANIACEAE —
Strychnos sp Kspordo dc galo 3332
Splgella sp ?
LYTHRACEAE —
Lagcrstroemla lndlca L Escumllha
Lagerstroemla lndlca L Extremosa
MAGNOLIACEAE —
Drlmys wlnteri Forst Casca d’anta (•)
<C) Magnolia grandlflora L (: Mlchelia) Magnolia
(C) Magnolia fuscata Blumc (= Mlchelia 1 Magnolia
(C) Magnolia champaca L < Mlchelia 1 . Magnolia elc PetrdpoUs
Talauma ovata St. HU Magnolia do br6/o i
Talauma ovata St. HU Canela do bre/o
Talauma ovata St. Hll Baguassti
MALPIGHIACEAE —
Galphlmln braslliensls A. Juss Quaw
(= TliryalUs braslliensls L)
MELASTOMACEAE —
Clldemia hlrta Don Plxirica (?)
Leandra atropurpurea Cogn Plxirica (?)
MEL1ACEAE —
Cabralea cangerona Said Cangerana
Cabralca glaberrlma A. Juss Cangerana
. Cedrela fissilis Veil, vur australis 8. H. Cedro branco
Cedrela fissilis var rubra Dutra Cedro vermelho
Guarca lessonlana A. Juss p au fje arco
Guarea pendula St. HU Janatuba
Guarea trlchllioides L Camboatd
(C) Mellu azedarach L Cinamomo, Paraiso
Trtchilla aplanu Dutra Catiguad
ThlchUla catigoa St. Hll Catlguau
Trlchilla elegans Juss p au de erv n/ l(l
330-1
(•) Alguns conslderam como da familla Wlnteroceae.
148 Arquivos do Servigo
Florcstal
2, 2
•
MORACEAE —
Coussupoa shottll Mlq
Mala pa u
Cccropla atlcuopus Mart ....
Calxcta
Cecroplu lyatlloba Mlq
Figuelra brava
(C> Moms alba I
Amorclra branca
(C) Morns nigra I
Amoreira prdta
Maclnm xantoxylum End!
Tutajuba, Tafuba
Madura xantoxylum Endl
Tajauva, Tajuva
Ficus unthelmlnthlcu Mart
Figuelra, Mata pau
Ficus subtrlpllnorvla Mart
Figuelra, Mata pau
(O Ficus carlca L
Flgo, Figuelra
Sorocea llllclfolla Mlq
Sordca, Cincho
MYItlSTlCACEAE —
Mvrlstlca sp. (=Vlrola sp ) ....
Diculba
MYRSINACEAE —
Myrslne umbellata Mart
Capororoca
Myrslne rapnnca K. ct Sclil
Caporaroca fblha It rga
Myr.slnc florlbunda R. Hr
Capororot/ulnha
MYRTACEAE —
Aulomyrcla ncrantha Her .
Uv a, Ubd
Aulomyrcla glabra Berg ....
Aracd do muto
Aulomyrcla sphaerocarpa Berg. var.
arborcsccns
Cambuim, Cambul
Blepharocalyx lanccolatus Berg ....
Pitangueira do
Blepharocalyx lanccolatus Berg
banhado
Calyphrantes varlabllls Berg
Cravciro do campo
Campomancsla aurea Berg
Ara<;d rastetro
Catnpomancsla aurea Berg
Guabiroba do campo . . .
Campomancsla cyanea Berg
Guabiroba do campo .. .
Campomancsla rhoinbea Berg
Guabiroba dc fdlha
Campomaneslii xantliocarpa Her.
Guabirobeira
(C) Eucalyptus sp. varlas
Eucaltpto
Eugenia bagensls Beng
Arat;d plranga
Eugenia chartacea (?)
Ante, Astia
Eugenia clsplatensls Camb
Murta
Eugenia depauperata Camb
Guabiroba
Eugenia durisslmu .... (?)
Hating a
Eugenia etlulls Berg
Picego do mato
Eugenia polycarpa Berg
Camboim do mato
Eugenia pungens Berg
Guablj it
Eugenia pyriform is Camb
Vvala, Uvalha
illicit
Eugenia uruguayensls Camb
Batinga
Eugenia uvalha Camb
Uvata, Uvalha
Eugenia varlabllls Mart
Guabiroba
Eugenia sp
Camboim burro
Eugenia sp
Casca tie tutu
Feljoa sellowlana Berg
Goiabeira serrana
Novembro, 11)4<> Fraga : Flora demlroloyiai <l<> Brasil
MS)
Oomldeala acllowlana Berg Pitanga do mato
Myrclnrla cauliflora Horn Jaboticabetra
Myrclarla Jabotlcaba Berg Jaboticabtlra
Myrclarla chartacea Berg Astc, Astia
Myrclarla Unearlfoltu Berg Camboim
Myrclarla strlglpos Berg Cambotm-bala
Myrclarla tcnella Borg vur. lcopoldl-
nensla Dutra Camboltinho
Myrrhlnlum rublflorum Berg Murtllho, Pau ferro'
( Feliciana rublflorum Camb)
Phyllocalyx lacvlgatus Berg Pltangueira
Paidlum grandlfollum Berg Araqd
Psldlum guayova var. pomlferum L. . . Qoiaba vermelha
Psldlum guayava var. plrlferum L — Qoiaba b ranca
Psldlum varlablle Berg Araga do mato
Stcnocalyx braslllensls Berg Grumtxama
Stenocalyx dasyblustus Berg Pitanga mulata
Stcnocalyx mlchclll Berg Pltangueira
NYCTAGINACEAE —
(C) Bougainvillea spectnbllis WlUd Trds Martas
Plsonla lnermls Jacq Maria mile
OLEACEAE —
(C) Oleae europaea L Oliveira
PALMAE — Vide Aptndlce.
PHYTOLACCACEAE —
Phytolacca dlolca L Umbu
PIPERACEAE
(C) Piper anlsum Spr. ( Ottonla anlsumi Jaborandi
PI.ATANACEAE —
(C) Platanus orlentalis L Pldtano
POLYGONACEAE —
Ruprechtia laxlflora Melss Marmelo do mato
Ruprechtla vlraru Gris Marmelo do mato
Ruprechtia vlraru Gris Vlraru
^(C) Grevlllea robusta A. Cunn Qrevllia
PROTEACEAE —
Roupala heterophylla Pohl Carvalho
PUNICACEAE
(C) Punlca granatum h
337!)
33110
Ilomd, Romelra, Romatuelra
150 Arquivos do Serviqo Florestal
•
2, 2
RHAMNACEAK
Colletla cruclutn Oil. ct Hook
Quitl’7
Colubrlnu ruffa Reiss
Sobrufjl
Dlscarlu fcbrlfugu Mart
Qulna do campo
Scutla buxlfolln Reiss
Coronilha
ROSACEAE
(C) Anlygdalus communis L
Amendoa amarga
(C) Amygdalus communis var dulcls ....
Amendoa docc
( C> Cydonia vulgaris L
Marmeleiro
Erlobotrya Japonlca Lind
Ameixn do Japdo
Hlrtella hcbaclada Mart
Uva dc Jacho
(C) Prunus armenlcu L
Damasco
(O Prunus perslca Slcb. et Zucc
I’eccyuciro
Primus sphaerocorpa Sw
Peceguelro bravo
3378
Plrus communis L. var dlvcrsas
Pereira
Plrus mnlus I.
Madeira
RUBIACEAE —
Basunacantha splncscens Schum .
Angelica, Limoeir'o do
mato
Bnthysa hllarll CamlnhoA
Quina
Cophalanthus sarandy Cham
Sarandi mole
Cephalanthus sarandy Cham
Sarandi dc vela
Cophalanthus sarandy Cham
Sarandi branco
Ouettarda uruguonsls Cham, et Schl
Veludlnho, vcludo
RUTACEAE
•
Balfourodendron rledcllanum Engl
Guatambii
3303
(G) Citrus aurantlum var arnara
Laranja azidu
(Ci citrus aurantlum bergamla
Hergamota
(C) Citrus aurantlum sinensis
Laranja da China
(C) Citrus aurantlum ( dulcls)
Laranjeira comum
(C) Citrus hystrlx var. decumana
Laranja mclancia
(Ci Citrus medlca var Adda
Lim&o galego
(O Citrus nxkllca var cedro
Cidra
(Ci Citrus medlca var. llmonum
Lim&o
(C) Citrus nobllls
Mexlrigucira
Esenbeckla grandlflora Mart
Pau dc cotia
Pilocarpus plnnatlfollus Lem
Jaborandi, Cutia
Xantoxylum hlemalls St. HU
Coentrllho, Tembetarl.
Xantoxylum praecox St. Hll
Kapinilho, Jeruva
Xantoxylum rholfollum Lam.
var. petlolulatum Engl
M arnica de cad&la
Xantoxylum subaerratum Engl
M arnica de cadila
3335
Xantoxylum ap
Jnrevi
3884
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novcmbro, 194(5 Frag a : Flora dendroldgica do lirasil 151
SALICAOEAE —
(Ci Sallx babylonlca L
Chorda, Salto chordo
Salx cleganUssIma C. Koch
Chorda, Salto chordo
Sallx humboldtlanu Kunth
Salto, Salyuclro
(Ci Sallx vlmtnalls I,
Vime, Vlmlclro
(Ci Populus alba L
Alamo
8ANTALACEAE —
Acanthosyrls splnoscens Gris . .
Sornbra dc touro
Iodlna rhombolfolla Ilk. ct Arn
Sombra dc touro
Iodlna rhombolfolla Ilk. ct Arn
Krva cancrota
SAPINDACEAE —
Allophyllus cdulls Iladlk
Fruta dc pombo 3360
Chncal V acum
Allophyllus guaranitlcus Radik..
?
Dodonca vlscosa L..
Vassoura vcrmclha
Dlatcnopteryx sorblfolla Radik
Marla preta
Cupanla vernalls Camb
Camboata
SAPOTACEAE —
Labatla glomerata Radik
Ayuai amarelo
Lucumu scllowll A.D.C
Mata olho
Pouterla gardnerlana Radik
Mala dlho
%
SIMARUBACEAE —
Plcrasma scllowll Planch
Aracaslnho do campo
SOLANACEAE —
Ccstrum aurlculatum Her
Coer an a
Cestrum calyclnum Wllld
Coerana
• Ccstrum parqul Her
Coer an a
Ccstrum pscudo-qulna Mart
Quin a da terra
Ccstrum pscudo-qulna Mart
Qulna do mato
Cyphomandra sp
Capoelrdo, Canela da terra
Solanum lnaequale Veil
Coerana
(Ci Brunsfelsla unlflora Dun
Manacd
STERCULIACEAE
auazuma ulmlfolla I
Embirii
Stcrculla sp
Pau rel
STYRACACEAE —
Styrax acuminatum Pohl
Pau dr remo
Styrax leprosum H. ct A.i
Came dc vaca
8YMPLOCACEAE —
Symplocos lanccolatus D C
Erva catina
Hymplocos platyphvlla Mart
Pau de cangalha
Symplocos platyphylla Mart.
Sete tanyrlat
Symplocos parvl flora Benth
Pau de cangalha
152 Arquivos do Serving Florcstal
TAMARICACEAE
Tamarlx galllca L . Ccdro mimoso
THEACEAE —
Lnplacea semlserrata Catnb Santa Rita
( Hacmocharls)
THYMELAEACEAE —
Dnphnopsli racemosa Oris Embtra, E. branca
TILIACEAE —
Luehea dlvarlcata Mart Aqoltu cavalo
ULMACEAE —
Ccltls talla Olll Crlndiuva
Ccltls talla Olll Espordo dc galo
Celtls talla Olll Grdo dc galo
Trema mlcrantha Blume Talclra
VERBENACEAE —
Acglphlla arborcscens Vahl Bothn. Ptmentcira do mato
Cytharexylum barblnerve Cham Tarumd d’espinho
Lantana camara L Camara mludo d'espinho
Lantana mixta L Camara dc duas edres
Llppla aapcrlfolla Rich Itcrva cidrcira
Llppla cltrata Schl Salva braia dc folha rdsa
Llppla cltrlodora II.B.K Cldro, Cedro
Llppla gemlnata II.B.K • llerva cidrcira
Cldrllha
Salsa limdo
Salsa cidrcira
Vltex montevldensls Tarumd
VIOLACEAE —
Vide Apfcndlce.
A l’fc N I) I C E
2 , 2
3371
/ — Palmaccas que ocorrcm no Rio G. do Sul
Attalea funlfera Mart Plassava
Cocos odorata Barb. Rodr. . . Dutiu verdadciro
Cocos coronata Mart Butld
Cocos yatay Mart Jatai
Cocos erlospatha Mart Butld do campo ou
Butid dc vinagre
Cocos romanzofftana Cham Gerlva
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, l!)4(i Frui/a : Flora dendroldgica do Brasil
153 1
Copcrnlcta ccrlfera Mart
Euterpe cdulls Mart*
Oconoma shottlana Mart
Ocnoma shottlana var. palustrls
Trlthrlnax braslllensls Mart
Trlthrlnax acanthocoma Dr
Carnauba
Palmito
Uricurana fdlha larga
Guaricana, Uricurana
Duriti
Burltl palito
11 — Gramincas da Trlbu Uambuscac
Bambuaa vulgaris Schr. var. striata .
Bambusa arundlnacca Wllld
Bambusa rlograndcnsls Dutra
Chusquca uruguaycnsls Arech
Merostachys burchclll Munso
Chusquea ramoslsslina Lind
Chusquca mcycrlana Rupr
Bambu
Bambu comum
T aqua ra brava
Taquaras.su
Pitiuga, Taquari
Taquara manna
Taquara lixa
Crcciumc
Creciumc
•
III — Cipds c outras trepadetras
ARISTOLOCHIACEAE
Arlstolochla angustlfolla Cham
Arlstolochla braslllensls Mart
Arlstolochla curvlflora Malme
Arlstolochla fhnbrlata Cham
Arlstolochla sesslllfolla Malme
Arlstolochla triangularis Mart.etZucc
Jarrinha do campo sdeo
Cipo jarrinha
Jarrinha do campo
Jarrinha dc franja
Jarrinha rastcira
Cipd mil homens
•
APOCYNACEAE
Laseguea erecta Muell. Arg
9
Abutua
BIGNONIACEAE
Arrabldea chlca Bur
1 Pyrostegla lgnea Presl. < -.venusta).
Cipo cruz
Cipo dc S. Jodo
CONVOLVULACEAE
1 Cuscuta umbellata ll.B.K
Cuscuta xanthochortos Mart
1 Cuscuta racemosa Mart
| Cuscuta sp. varlas
Cipo ch umbo
Cipo chumbo
Cipd chumbo
Cipd chumbo
LEQUM1NOSAE
1 Bauhlnla langsdorfflana Bong
Cipo cscada
1 MENI8PERMACEAE
1 Clssampelos parrelra L A -C. abutua
1 Veil.)
1 (- Coculos clnerascens 8t. rill.)
Parrelra brava
Parreira branca
Abutua, Cipd cobra
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
*
cm
354
Arquivos do Scrviqo Florcstal
2 , 2
OUCHIDEACEAK
(C) Vanilla chnnilssonls Klotach. varlaasp. Haunilha
<C) Vanilla planlfolln Andr Uaunllha
VERBENACKAE
Petraea volubllla L Touca dc i luva
PA8SIFLORACKAK
Pauiflora caerulca L Maracuju azul
Puss! flora caerulca L Maracuju dc cobra
Pusslfloru edulla 81ms Maracuju dc comer
PaaalMora lodocnr|)a Barb. Rodr Maracuju rdxo
Pusslfloru quadrangularls L Maracuju assu
Passlflora slcyoldc.s Cham, et Schl. . . , Maracuju chciroso
V1TACEAE
Claaua palmata Polr Saha moura
Clssus qulnquefolla Sims Saha moura
Clssus slcyoldcs Bnk Conina japoncza
Clssus strlctn Bak • Saha moura
Vltls vlnlfera v Arias cspAcles e var Videira
RANUNCULACEAE
Clematis dlolca St. Hll. var. braslllana Clpd cruz
Clematis campestrls St. Hll Clpd do relno
EPHEDRACEAE (Oymnospermae)
Ephedra trlandra Tul Clpd da areia
Ephedra trlandra Tul Moranpo do campo
%
HIWJOf.RAl’IA
Andrade, Kdmundo Navaiiro de (1941 (, Contrlbulgao parn o Estudo .ia Flora Flo-
restal Paullsta — VocabulArlo de nomes Vulgares, pa., S. Paulo, 1941.
CouRfcA, M. Pro — Dlclonarlo das Plantas tJtels do Brasll'e das Oteis Cultlvadas;
1:747 pp., 703 grav., Imprensa Naclonal, Rio de Janeiro, 1926 11:707 pp. 922
Krav., MlnistCrlo da AKrlcultura, Rio de Janeiro, 1931.
Decker, JoAo S. Decker — Aspectos B1o16r1cos da Flora Brasilelra: 040 pp„ Krav.,
Casa Edutora Rotermund & Cla., S. Leopoldo, Rio Grande do Sul, 1937.
Dei.eoroe, Henhique — Glossarlo dos nomes vulgarea das Plantas do HerbArio da
Seg&O de Botanlca, Servlgo Florestal: 80 pp., Ed, Servlgo de Documentaeao,
Mlnlsterlo da AKrlcultura, Rio de Janeiro, 1945.
Duarte, Carlos — Contrlbuleao para o Estudo da Flora Paullsta Phytolacca -
ceas: 42 pp., 4 Krav. Ed. Secretarla de AKrlcultura Comerclo e Obras Publt-
eas do F.stado de S. Paulo, Tip. AlongKl & Gallo, 8. Paulo, 1912.
Kuwait., Gustavo Myrslnaceas Paullstas, Boletlm n.° 15, Comlssuo Geograflca
e Geologlca do 8. Paulo — Flora Paullsta — IV — Familia Myrslnaceae: 45
pp. Ed. Tip. e Papelarla de Vanorden k CP, 8. Paulo. 1905.
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novcmbro, 1 1)4(5 Fraya : Flora dcndroloyica do Brasil
155
Fonseca, Eurico Tr.ixr.iRA da Indicator de Madeira* c Plantas Otels do Bra*U:
pp. I-V c 1-343, Ed. Oficlnoa OrAflcos Vlllusbftas & Ctu.. Rio do Janeiro, 1023.
Hauman. Lucien — Bsqulsso Phytogcographlque do P Argentine subtroplealo et do
sos relations nvec la Oeobotanlque sud-amerlcalnc, Memolre: (12 pp., XVI pi.,
Bruxelles, 1031.
//oehne, F. C. — BotAnlca e Agrlcultura no Brasil (Seculo XVI i, Vol. 71. Brasl-
Uana — Serlo 5.°-: 410 pp., Companbla Edltora Naclonal S. Paulo, 1937.
Li: Cointe, Paul — O Estado do Para — Ed!;Ao Ilustrada: 303 pp. 28 pi.. Brasl-
llana grande formato, vol. 5, Companhla Edltora Naclonal. 8. Paulo, Rio do
Janeiro, Bahia, Recife, ParA, P6rto Alegre, 1045.
Lofcren. Alberto — Ensalo para synonlmia dos nomes populares das plantas ln-
digenas do Estado de 8. Paulo, Boletim n.° 10. Comlss&o GeogrAflcu c Qeo-
loglca do Estado do 8. Paulo: pp. Ed. Tip. Bennies Irmaos, 8. Paulo, 1804.
Martins, Romario — Llvro das Arvores do ParanA, PubllcaQfto n.° 3 do Conselho
Naclonal de Geografla. Dlretbrio Regional do Ocogrufla do Parana: 274 pp.,
Curitiba, 1944.
Mello Barreto, Henrique L. — Regldes Fitogeograflcas de Minas Goruls: 30 pp.
Boletim n.° 4, Estado do Minas Gerais, Dopartaincnto GeogrAflco. Ed. Oflel-
nas Graflcas do Departamento de Estatistlca, Belo Horlsonte, 1042.
Luetzelhurc, Philipp von — Estudo BotAnico do Nordeste: 3 vol.. 510 pp, 224 fig.,
8 mapas f. texto: Publlcacao n.° 57 da Inspctorla Federal de Obras Contra
as Secas, SArie I.A., MlnlstArio da Via(,'Ao e Obras Publleas, Rio do Janei-
ro, 1925.
Boilenne, Raymond; Ledoux, Paul; Bhien, Paul; Nave/.. Albert — 1930 — Une
Mission Biologlque Beige au BrAsil: Tome II, 201 pp., XXXIV pl„ 681 fig. Ed.
Imprlmerle Medicale et Sclentiflque (Soc. an.) Bruxelles, 1930.
Peckoi.t, Theodoro e Gustavo — Hlstdrla das Plantas Medlclnals e Utels do Bra-
sil: 6 fac., 1.118 pp.. Ed. Tip. Laemmert L Cla„ Rio de Janeiro, 1888, 1889, 1890,
1891, Companhla TipogrAflca do Brasil, Rio de Janeiro, 1893, 1896.
Schultz, Alahich — Introdu«;&o ao Estudo da BotAnlca SistemAtlea: 559 pp. com
grv.. Ed. da Llvrarla do Globo, n.° 1145 A, P6rto Alegre, 1941.
Sornay, P. DE — Les Plantes Troplcales alimentaires et Industrlelles de la Famlllo
des Legumineuses: 489 pp., 75 fg„ Augustin Challumel, Editeur, Paris, 1913.
Telles, Dr. Alberto de Qukihoz — Apontamentos de SUvicultura: 124 pp.. Secre-
tarla de Agrlcultura, ComArcio e Obras Publleas do Estado de S. Paulo, Ser-
vIqo de PublicuQOes, 8. Paulo, 1922.
Pereira. Huascah — As Madeira* do Estado de 8. Paulo: XXVII. 160 e V pp.. 18
grav. i Apontamentos sobrei, Secretaria do Agrlcultura, ComArcio e Obras
Publleas do Estado do 8. Paulo, ServlQO do PublleuQbes, 6.“ edlgAo, 8. Pau-
lo, 1019.
Record, Samuel J. and Hess, Robert W, — Timbers of the Now World: XV o 040
pp., LV1II 1)1., Copyright 1943 by Yale University Press, New Haven, Conn.,
U. 8. A.
] 5G
Aruuivos do Scrvico Florestal
Roth lin, Edwin Contrlbulclon ul estudlo ilc los Aspldosperma : 128 pp., Rev.
do Instltuto do Bot&nlca y Farmucologln, Fuculdnd de Clftnclas Medlcns de
Buenos Ayres n." 31), Ed. Cnsa Jacobo Preuser, Buenos Aires, 1918.
Ustkki, Dii. fiiil. A. ContrlbulQ&o para o conheclmento da Flora dos arredorcs
du delude de 8. Paulo, cxtraldo do AnuArlo da Escola Pollt6cnlca de 8. Paulo
para 1900: 20 pp.
Pinto, Joaquim de Almeida DlclonArlo de Bot&nlca Brasllelra ou Comp6ndlo
dos Vegetals do Brasil, tanto lndigenas como acllmados: 433 pp.. Ed. Tlpo-
grafla Espcranga, Rio de Janeiro, 1873.
I.indman, Pno/. Dh. C.A.M. - A VegctaQ&o no Ilto Grande do Sul (Brasil Aus-
tral i : 350 pp.. 09 est. e 2 map. Traduquo portugueza por Alberto Lbfgrcn, F.
L. S„ etc.. Ed. Tlpografla da Llvrarla Universal de Echenlquc Irmao & Cla.,
I’orto Alegre, 1900.
Warming, EuctNio Lagda Santa - Contrlbulquo para a Gcografla Phytoblolo-
glca — Truduq&o do Dlnamarqucz por Albert Lofgren, F. L. S., etc., etc. Ed.
Imprcnsn Oflclal do Eatado de Minas Gerais, Belo Horlsonte, 1908.
Sampaio, A.J. de - Nomes Vulgarcs de Plantas do Distrito Federal e Estado do
Rio: pp. 101 a 293 do Bolctlm do Museu Naclonal, Vol. XIII — Marqo-Junho
1937. Ed. Servlqo Graflco Mlnlsttrlo da Educaq&o e Saudc, Rio de Janeiro,
1938.
Sami’aio, A.J. de e Peckolt, Oswai.do — A nomenclatura das espdclcs na "Flora
Flumlncnsls" de Concelq&o Veloso e sua corrcspond6ncla atual: pp. 331 a
394 dos "Arqulvos do Museu Naclonal”, Vol. XXXVII, Imprensa Naclonal, Rio
de Janeiro, 1943.
Ducke, Adolpho- As lcgumlnosas da Amaz6nla Brasllelra: 170 pp„ 4. pi., Ed.
Orielnas Graflcas do ServlQO de Publlcldade Agricola do Mlnlst6rlo da Agrl-
cultura. Rio de Janeiro. 1939.
AS MADEIRAS DO PARA
CARACTERES GERAIS E CARACTERES ANATOMICOS
Arthur oe Miranda Bastos,
lift HocAo tic* tloiAnlrn Oernl
As madeiras do Pari sao bastante conhecidas nos principals mer-
cudos consumidores do mundo. Ao organizar cm Bel6m, cm 1915), o Mu-
seu Comcrcial, o prof. raul lk cointk, ji notabilizado por seus profun-
dos cstudos sobrc a Amazonia, dedicou is mcsmas especial atengao, e
desde essa data, em todas as cxposigoes de que participou o Estado, os
mostruarios de madcira constituiram um dos principals atrativos.
Como conscqiiencia dessa propaganda e da grande quantidade de
amostras, distribuidas anualmente em colegbes muito bem aprescnta-
das, cerca de 20 madeiras lograram aceitagiio no exterior. A modicidade
do prego atraiu igualmente a atengao das companhias de cstradas de
fcrro, e vultosas encomendas foram feitas, por outro lado, de dormentes,
em cuja eonfecgao se admitiram cerca de 40 madeiras diferentes.
As transagbes comegaram sempre de modo auspicloso, por6m de
continuo se viram prejudicadas por sirios embaragos. Para scr econOmi-
ca, a exploragao da mata deveria abranger um grande numero de arvo-
res; ora, cada importador s6 se intercssava por um numero muito limita-
do de espicies e tinha as suas bitolas particulars. Assim, embora ojie-
rando em escala rclativamente elevada, os cxportadores se encontraram
seguidamente na imposslbilldade de atender as encomendas dentro dos
prazos e especificagoes combinados.
So quanto aos dormentes a exporta gfio foi, na realidade, importan-
te. No periodo de maior movimento, o trienio 1926-1928, os emburques
totalizaram 2.500.000 pegas. A seguir, a procura decresceu vertiglnosa-
mente, ao ser verificado que madeiras imprbprias eram misturadas com
as admitidas pelos contratos e que, iimas como outras, exportadas com
toda a umidade, se inutilizavam pelo rachamento e pelas iVrmentagbes
durante a viagem nos poroes abafados dos navios.
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
: 5R
Arquivoa do Scrviqo Florestal
2 , 2
Por Osses vArlos lnconvenlentes, a exportaguo de madclras do Par A,
mesmo nas fuses de malor lntcnsidade, nunca rcprescntou mats quc um
qulnto da exportaguo total do Brasil dfissc produto.
A llmltaguo do comArclo regular a nilmero restrlto de madelras, dis-
persas na mutu entre centenas de outras, scm predominancia scnslvel
de qualqucr dclas em nenhuma parte, tinha de dar como resultado o
desapareclmento das mesmas nas zonas em trabalho. Para os olhos do
vlsitante desprevcnldo, a mata continua imponcnte, mesmo ao longo do
percurso dos navlos, mesmo em dcrredor de BelAm. Mas a vcrdade 6 quc
Ja dcsaparcceram todos os lcnhos atualmente comerciAvcis.
Essa selva rebuscada e aparcntemente desvallosa content ainda, no
entanto, um scm numero de madelras mal conhccidas porem aprovci-
tdveis. Dela salram, somcntc em 1939, perto de 22.000 toneladas de qua-
ruba, ( Vochysia spp., Vochysiaceac), que a Industrla local nao utilizava
nem para calxas, mas quc logrou ser a segunda madelra da exportaguo
do Brasil nesse pcriodo, gragas a sua analogla com o okourne da Africa
Irancesa. E ha Areas lmensas ondc nenhuma cxploragao industrial se
realizou ut6 aqui. O machado dos madcireiros tern clrcunscrito o seu
campo de agao na Amazonia As matas marginals fAcilmente accessiveis
e, em particular, As vArzcas da costa ocidcntal de Mara]6 e pequenas
ilhas vizinhas, onde os cursos dagua, os bateloes e as jangadas resolvem
a questao do transporte ate o porto de embarque nos transatlanticos.
Muito sc pode esperar, por conseguinte, da extensao do trabalho a
outras zonas do Estado e a um maior mimero de especles lenhosas.
Sendo as madelras carga de transporte pouco remunerador, seu co-
mercio sofreu intensamente com a guerra. Deve-se acreditar, todavia,
que com o advento da paz, elas serao novamente chamadas a desempe-
nhar um papel importantc na reconstrugao das cidades e aldeias e no
soergulmento das vArias industrias em que figura como matArla prima.
E’ vcrdade quc nao se possue ainda um conhecimento estatistico da
mata amazonica. Como resultado dos trabalhos da M'issuo Bertin, orga-
nizada pelo governo francos cm 1917, sabe-se, por exemplo, que aprovei-
tando umas quarenta especies, se obterA 81 ' '< dos constituintes arbo-
reos das florestas do Gabon, com predominancia de okourne, ( Ancon -
men Klaineana, BurserAceac) e de okip, (Klaincdoxa up. Simaruba-
ceae) respectivamente com 10 e 13'., Sabe-se que unm cxploragao sc-
melhante, na Costa do Murflm, forneccrA 73'. de madelras sobre o to-
tal existente, com 10',' de bahia, ( Mitragyne macrophylla, Rubiaceac)
e G'< de alep, ( Dcsbordesia spp. Simarubaceae). Mas ignora-se o que
se podera obter como rendimento da cxploragao florestal na unldadc
de superflcle, no ParA, no Amazonas ou no Acre.
Dados preciosos e extensos, entretanto, s6brc a clnsslficagao bota-
nica, a distribuigao e certas propriedades das plantas da Hil6ia tern sido
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Novembro, 194(5 Miranda Bustos: As madciras do Para
159
divulgados polos trabulhos dc dlversos nutunillstus, sobrctudo polos do
JACQUES HUBER, I’AUL LK COINT, ADOLFO DUCKE 0 SAMUEL J. RECORD, 110 0011-
cerncntc its csptcics arboreas, constituindo uma sollcla base para o des-
envolvimcnto da tarofa complementer indlspensavel. E fol apolado
ncla c utlllzando, al6m das amostrns coletadas durantft as inlnhas excur-
soos, as fomecldas generosamente polos trfis ultlmos d&sses clentistas
quo Iniclcl, lia algum tempo, um cstudo dc conjunto da estrutura das
madciras da Amaronia, trabalho cuja prlmelra parte apareco no pre-
sente niimero dcsta revista, c que scrA pouco a pouco acrcscido, nas cdl-
(jocs seguintes, da descriguo dc outras espfeclos.
Contribuigiio de muito aprego, na revisao do certos capitulos, foi-
me prestada polos naturalistas Adolfo Ducke e Fernando Romano Mi-
lanez, estc mou acatado chcfe na Scgao de Biologia, aos quais apresen-
to cordeal agradecimento. Igual homenagem presto aos drs. Alfeu Do-
mingues, Joao Falcao c Pimentel Gomes, antigos e atual diretor do
Servigo Florcstal, pelo ap6io dispensado ao desenvolvimento dGste tra-
balho.
Terminologia e metodos dc cstudo
A descriguo dos caractcrcs anatomicos do lenho do cada especie foi
leita segundo a terminologia do "Gloss&rio dos tfirmos usados em ana-
tomia de madciras", por Fernando Romano Milanez e Arthur de Mi-
randa Bastos, (') tradugao do "Glossary of Terms Used In Describing
Woods", aprovado pela International Association of Wood Anatomists,
salvo quanto a qualiflcagao dos tipos de parenquina lenhoso, e com as
especificagoes da l. a Conclusao da Primcira Rouniao de Anatomlstas do
Madeira, (1936), e da 3. a Conclusao, (■), salvo os itens 2 e 14.
Vasos — A contagem do numero de vasos na unidado do superfieie
foi procedlda em Areas de 20-30 campos contiguos de 1 mllimetro qua-
drado, anotando-sc o minimo o o m&xlmo rcglstrado em uma area do 1
milimetro quadrado.
Par&nquima lenhoso — A classificagao do parenquima lenhoso foi
leita segundo os tipos propostos pelo prof. Milanez. (•) Por serem as
mais rcgulares, considoram-se para a observagao apenas as eelulas o se-
nes mio epi-vasculares.
Parenquima radial — Para o parenquima radial adotou-so a clas-
sificagao proposta por David A. Kribs em "Salient Lines of Structural
Specialization in the Wood Rays of Dicotyledons." (•)
(l) ••ltiHlrltfufeU" n.“ 4 Rio tic Jul.t iro, IBM
(3) "RodrlguOalN" 11* II — l»o Or Jum-lro, 1037.
( 3 ) ••]UMlriini<ixia" n* — Rio At Jonvirn.
(1)
"The Botanical O»aolte" Vol XCV1 N - 3.103ft.
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
An/ ui vns do Serving Florestal
l (’»()
2 , 2
Nome.'; vulgares — A flm de evltar u disseminaguo dc nomes de orl-
Ci'in r exntiduo prcc&rlas, aparcccm sob minim responsabilidadc upenas
us denominagoes que peasoalmente constatcl. Todaa as domals vao
acompanhadas da indlcagiio do principal autor quo as dlvulgou.
ABREVIATURA8
"Mattia" — “Matas c madelras amazdnlcas”, de Jacqueb Huher, no "Boletlm do
Museu Paracn.se", vol. VI.
"Leuumlnoaas’’ — "As Legumlnosaa da Amazfinla Brasllelra", de Acoi.ro Ducke.
"Arvorcs" — “Arvores e plantas utels da Ama/.6nla Brasllelra", de Paul Le
COINTE.
"Flora" — "Flora BraslUcnsis”, de Martius.
I . ol I . A, ■ limbers of Tropical America", de Samuel J. Record e Clayton
D. Mell.
T. f. — Terra flrme.
v. — Var/.ea.
J. B. — Jardlm Bot&nlco do Rio dc Janeiro.
M. C, P. — Museu Comcrclal do Para.
Syniphonia globulifern L. f. - Guttiferae
Nomes vulgares — Anani, uananl. Scgundo Record, em “T. of. T.
A.", tamb6m hog gum, doctor gum, boar wood, (Indlas Orientals In-
glesas) ; mannlballl, karimanni, buck-wax tree, (Guiana Inglesa); bois
cochon, man!, manil, (Guiana Francesa) ; oanani, (Brasil); maul, pe-
rainan, (Venezuela); cerillo, sambogum, (Panama, Costa Rica); barillo,
(Guatemala-Honduras) .
Distribuigdo geogrdfica — Em toda a Amazonia, nos igapos. A "Flo-
ut legist) a a especic, ainda, para o Rio de Janeiro, Baia, Pernambuco,
Gulanas Francesa e Ilolandesa, Panama, Costa Rica, Jamaica, Hondu-
ras, Angola, etc.
Cui octet es da plauta — Arvore de porte m6dio, de tronco provido
de sapupemas em forma de joclhos, caracterlstica pelas suas florcs ver-
melhas, abundantes; da casea extraem um latex resinoso, amarelo, que
com o tempo vlra ao preto, usado para preparar o ‘‘cerol", breu de cala-
fetagem das pequenas embarcagoes. Fdlhas simples, com peciolo de c&r-
cu de 1 cm de comprimento, opostas, oblongas ou oblongo-lanceoladas,
apice e base geralmente um pouco acuminados, medindo 0-9 cm de
comprimento e 2-4 cm de largura, cori&ceas, planas, glabras, a face
ventral brilhante, o bordo inteiro, peninerveas, com as nervuras laterals
numciosas, muito aproxlmadas, partindo da nervura central quasi em
angulo leto, salientea nas duas faces. Inflorescencia em umbelas curtas,
SciELO
11 12 13 14
Mymtiliiiiilu tslotmllfrni Cimi
Novembro, 1940 Miranda Huston: /Is madeiras do Hard
1 ( 5 1
com 0-10 flores formadas por 5 p6 talas vcrmelhas c 5 sepalus purpureas,
com pedicelos do 1,5-2 cm do comprimento. Os frutos sao bagas globo-
sas a ovdidcs, lndelaccntes, com poucas semen tes angulosas, convcxas,
as vczes mna so. Floragiio reglstrada de junho a agdsto, c frutlficugiio
cm janelro.
Caractercs gerais da madcira — Cernc de c6r amurelo-acinzentada,
de grao medio, sem sabor e sem chelro, facil de rachar, donde o sou
aproveitamento em aduclas. D 0,54.
Usos — Aduelas, dormcntcs, tabeoas, lenha, cstacas.
Outras indicates — Esquadrias, falcas, folheados, mdvcis.
CARACTEHKS ANATOMICOS DO LKNIIO
Aneis dc crcscimcnto nao definldos.
Vasos difusos, solitarios ou multiplos de 2-3 ou mals, em dircgao
radial, Irequentemente associudos a traqueides; ovals, com o contorno
muitas vczes anguloso, com 0-170-0.270 mm de diametro; 1-6 por mm2,
na maloria 3-4; perfuragao simples, completa, de horizontal a obliqua.
Pontuagoes inter-vasculares areoladas, altemas, aglomeradas, poligo-
nais, medindo 0,006-0,010 mm, com aberturas lenticulares, nao coales-
centes; pares semi-areolados alternos, sub-circulares, poueo numcrosos,
de dimensoes muito vari&veis, abertura eliptica, largo. Tilos de parcdes
muito dclgadas, nao pontuadas.
Traqueides vasculares cm pequena proporgao, normalmente asso-
ciadas aos vasos.
Parcnquinia lenhoso apotraqueal concdntrico mixto, em faixas on-
duladas de 3-6 celulas, sensivelmente da mesma largura quo ns camadas
de libras adjacentes. Em s6ries de 2-5 elementos, na maioria 4.
Parinquima radial aproximadamente tipo III de Kribs (Heteroge-
neo tipo III); frcqiiente a fusao outre ralos uni-seriados, entre multi-
seriados. ou entre ambos; 1-6 por mm, na maioria 3-4; Raios uni-seria-
dos bastante freqiientes, com 3-30 c61ulas, ora nitldamente horizontals,
ora erectas, ou mesmo associagao de ambas as formas, com largura va-
riavel do simples ao dobro. Raios multi-seriados, 2-3-seriados, por exee-
gao 4-seriados, constituidos por ctlulas de dimensoes varlaveis, umas ve-
zes na totalidade horizontals, outras com uma c61ula crecta apical, em
alguns casos, com apfmdices de curtos a longos; altura at6 0,990 mm,
largura 0,025-0,060 mm.
Fibras lenhosas, libriformes, muito delgadas, com at6 2,000 mm de
comprimento.
Material — 288.
SciELO
11 12 13 14 15
102
Arquivos do Serving Florestal
2 , 2
<’nrapu guianensls Atihl. Meliacene
Noinex vulgares — Andiroba, andiroba saruba, andirobeiru. Segun-
do Record, cm “I’, of T. A.", ainda crubwood, British Guiana, Deincrara
c Brazilian mahogany, (no comGrclo); crabwood, lowland crabwood,
highland crabwood, caraba, white caraba, karaba, karapa, British Guia-
na mahogany, (Guiana InglGsa); crappa, crapa, krappa, crappo, kara-
pa, krapaboom, (Surinam); carapa, carapa jaunc, carapa rouge, carapa
blanc, crapo, andiroba carapa, bois caille, (Guiana Francesa); bois rou-
ge carapat, (Guadelupe); andiroba branca, andirova, angiroba, nandl-
roba, nandirova, yandiroba, (Brasil); caoba, (Costa Rica); osuabise,
osokoru, asoroa, (Costa do Ouio); crabbaum (Alemanha); battco?
(Panamfi). Em ccrta Gpoca, para iludir a lei dc proibigao de cxporta-
Ciio da madcira, embarcaram-na no Para sob o seu nome invertido,
aboridan.
Distribuigao gcogrdfica — Em toda a Amazonia, nas matas dc var-
zea c nas faixas alag&vcis ao longo dos rios e igarapes.
Caracteres da planta — Arvore grande, alcangando ate 30 metros
de altura, de casca grossa, amarga; caracterizada pclas suas grandes
l'olhas compostas, dc tom escuro. Folhas com peciolos urn tanto longos,
alternas, com 30-00 cm de comprimcnto e atG 50 de largura. paripina-
das, com atG 19 pares de foliolos de peciGlolos curtos, na maioria opostos,
oblongo-ovais, acuminados, medindo 20-25 cm de comprimento e atG 7
de largura; sub-coriaceos, verde-cscuros, glabros, pianos, inteiros, peni-
nGrveos, com as nervuras sccunddrias salicntes. Inflorcscencia cm pa-
niculos com cOrca de 30 cm de comprimento, na axila das folhas, prin-
cipalmcnte na extremldade dos ramos. Flores sub-sesseis, giabras, sub-
globosas, de cor creme. Os frutos sao capsulas delscentes, orbiculares,
com 7-8 cm de diametro, abrindo-se por quatro valvas; em seu interior
sc encontram as sementes, que tern casca coriacea, ferruginea, e a pol-
pa branca, tenra, amarga, contendo pcrto de 70'(. de um oleo amareio-
cscuro, usado na mcdicina, na lluminagao caseira, asslm como em sa-
boarla. Floragao de sctembro a dezembro. Pkutificagao de fevereiro a
julho.
Caracteres gcrais -da vuideiru — Cerne vermelho-castanho, cheiro
levemente pronunciado, semelhando o do couro tanado, gosto lcvemen-
te amargo, extrato aquoso castanho-claro, extrato alcoolico vermellio-
castanho, grao mGdio, superficie lustrosa. D 0,00-0,75. E' uma espe-
cle de mogno, multo apreciada por causa da facilidude de trabalhar e
grande durabilidade.
SciELO
11 12 13 14
Novembro, 1946 Miranda Hast os: As madciras do Para
1(53
Usos — Esquadrias, in6vols, caixas flnas do cmbalagem, mastros,
falcas, calxas dc instrumcntos musicals.
Outras indicaqocs — Cabos dc talhcros, coronhas, corrimdex, eom-
pensados, folhcados.
CABACTERES ANAT6MICOS 1)0 LENHO
Anels dc crescimcnto Inaparentes.
Vasos difusos, solitarios ou multiplos dc 2 ou mesmo 3, eventual-
mente mais; clrculares ou ovais, cm regra com o contorno um tanto an-
guloso, com 0,134-0,252 mm dc diamctro; 0-14 por mm2; perfuraguo
simples, completa, horizontal ou um pouco obliqua. Pontuagocs inter-
vascularcs arcoladas, alternas, aglomcradas, poligonais, medindo menos
dc 0,004 mm, com aberturas llneares, coalcscentcs na quasi totalldade;
pares scmi-arcolados altcrnos, aproximadamenle do mesmo tamanho
das pontuagocs intervasculares. Goma na maioria dos vasos.
Traqueides vascularcs its vezes perfuradas nuni dos extremos, ha-
bitualmcnte associadas nos vasos, com os quais, nas segocs transversals,
formam grupos ou filas mais ou menos numerosos.
Par&nquima Ictihoso apotraqueul concentrico, cm faixas onduladas,
estreitas, gcralmcnte dc 2-4 cfilulas; paratraqueal incompleto, quasi
sempre com uma s6 fila dc c61ulas. Em series de 0-9 elementos, oventu-
almentc mais.
Pardnquima radial tipo III dc Kribs (Hcterogenco tipo III), fre-
qiientcs os raios fusionados, 2-6 raios por mm, na maioria 3-5. Raios
uni-seriados escassos, gcralmcnte de ccluias crcctas, com 2-11 elementos
cm altura. Raios multi-scriados 2-4-seriados, na maioria 3, com 0-1 api-
cal crccta cm cada extremo, cm outros casos com apendices uni-seriados
de ate 5 c61ulas; altura at6 1,000 mm (40 c61ulas); largura 0,034-
0,060 mm.
Fibras lenhosas libriformes, algumas vezes septadas, muito dclga-
das, com cerca de 1.200-1.700 mm de comprimento.
Material — 50
liura crepitans. L. Kuphorhincenc
Nomcs vulyarcs — Assacu, uussacu. Segundo Rkcoud, cm “T. of
T. A.”, tambem liura wood, possum wood, rakuda, (com6rclo dos EE.
UU.); sand-box, sand-box tree, monkey’s dinner bell, (India Oeidentul
Ilolandesa); salvadera, baba, liabiila, (Cuba); sablier, sabbir, (India
SciELO
1(14
Arq ui von do Scrviqo Florestal
2 , 2
Ocldentul FruncCsa); posscntrie, postcntrle, zachthout, zundkokcrboom;
(Surinam); white ou yellow sand-box, subtler blanc, sablier jaunc, Ja-
villo bianco, javlllo amarlllo, (Trinidad) ; habillu, celba, cclba amarilla,
cclba de lechc, castaheto, arenlllo, arenlllero, ncuapar, mil pesos, (Co-
lombia); tronador, white cedar, (Panama); habllla, salvadera, (Peru);
ochochb, (Bolivia); arcelra, oassacu, guassacti, (Brasil): kl-semlr,
(Java), Segundo Le Colntc, em "Arvorcs", alnda cataufi, no Peru.
Uistribuig&o geograjica Muito vasta, cm t6da a America tropi-
cal, sobretudo nos terrenos argilosos alagadlgos.
Caractercn da planta — Arvorc de pequena a grande. Folhas sim-
ples, de pcclolo longo, do mosmo comprimento da lamina, com duas
gl&ndulas no 6pice, alternas, orbicularcs ou subtriangularcs, ovais, com
a base cordiformc e o apice pontudo, medindo 6-14 cm de comprimento
e largura gcralmente igual, com a face ventral glabra e a inferior pilo-
sa nas nervuras, a superficie lisa, o bordo ligeiramente crcnado, peni-
nCrveas, com reticulas evidentes na face dorsal. Flores masculines em
esplgas cilindricas longamente pedunculadas: flores femininas solita-
rias, curto-pedunculadas, na base das masculinas, com longo esthete,
estlgma irradiando em muitos segmentos; umas e outras de cor roxo-
purpura. Os frutos sao capsulas lenhosas arredondadas, muito deprimi-
das nos polos, com 6-8 cm de difimetro maior, sulcada em muitos gomos,
dividida em 12 compartimentos contendo cada um uma semente cir-
cular; abrcm-sc estrepitosamente, com a projegSo, ao longe, dos frag-
mentos e sementes.
A arvorc 6 princlpalmente conhecida por causa da alta causticidade
da suu selva, cujo principio ativo 6 a hurina ou crepitina (Rlchet). As
amfindoas produzem cerca de 40% de dleo amarelo-claro, inodoro, vc-
nenoso,
Caractcrea qcrais da madeira — Lenho de cor brnco-amarelada a
branco acinzentada ou amarelo-acinzontada, de grao grosso; muito du-
rfivel nos logares umidos; sem sabor e sem cheiro, porem desprendendo
serragem Irrltante aos olhos, quando nao pr6viamente lavada por uma
longa lmersao em agua. D 0,40 — 0,50.
Usos — Caixas, tamancos.
Outran indicates — Falcas, forros, moveis, papel, compensndos.
CAHACTEHES ANAT6MICOS DO LENHO
Vasos difusos, multiplos, na maioria cm filas radiais de 3-5 ou mes-
mo mais elementos muito comprimidos, com freqtlfineia dispostos em
cadeiflf: subcirculares ou ovais, com 0,185-360 mm de diametro; 0-7 por
mm2, fis vezes at6 11; pcrfuraQdo simples, parcial, de orla cstrelta, obli-
SciELO
11 12 13 14
Novembro, 1946 Miranda liastos : A:; madelras da Para
lGf)
qua. Pontuagoes lntervasculares areoladas, alternas, gcralmcnte aglo-
meradas, na maioria pollgonals, medlndo 0,017-0,21 mm, com nbertura
lenticular, comumente coalescente entrc 2-3 pontuagoes; pares paren-
qulmo-vasculares scmi-areolados, dc forma varldvcl, abcrtura cllptlca,
larga. Tilos de paredc multo delgada, cm abundftncia.
Par&nquima lenhoso apotraqueal retlculado, tendendo a tangen-
clal, unl-serlado. Em series, quasi sempre dc 4 elementos, contehdo
abundantes crlstais prlsm&tlcos de oxalato de cdlcio, com froqilfincla
mals dc um cm cada cavldade celular.
Parenquima radial tipo VII dc Kribs (Homogfineo tipo HI). 5-8
raios por mm, as vezes 3-9. Raios (unl-scriados) multas vezes com bl-
partigao de uma das cdlulas, cm alguns casos, de v&rias; celulas regu-
larmente ovals, dc parcdcs dclgadas, delxando amplos meatos entrc as
linhas dc contacto; altura at6 0.840 mm, (27 c61ulas); largura 0,020-
0,040 mm.
Fibras lenhosas, librlformes, multo dclgadas, com 1,150-1,800 mm
de comprimento.
Ancis de crescimento inaparentes.
Material — 290.
ilate.sia floribunda, Spruce ex Benth. — Legumlnosae Cacsalpiniodeac
Nomes vulgarcs — Acapiirana (da terra firme) ; lento, tenleiro, (as
vezes) .
Distribuiqao geografica — Nas matas de terra firme silieosas, por
todo o Para e Amazonas, desde Bel6m c as ilhas do Estudrio at6 os rios
Madeira, Solimocs e Uap6s.
Caracteres da planta — Arvore grande, de folhas compostas, com
peclolos de 7-9 cm de comprimento, opostas, imparipinadas; 4-6 pares
de foliolos, na generalidade 5, com pecidlulos de 0,5 cm, ovais-ellpticos
a oblongos, com a base arredondada e o 6pice llgelramcnte acumlnado,
medlndo 10-15 cm de comprimento e 4-6 de largura, eoriaeeos lisos, a
lace ventral verde brilhante, n dorsal, fosca, ferruginea, densamente re-
vestida de pt'los muito tenues, o bordo inteiro, nervagao peninfirvea, sa-
liente. Flores cm panlculas de r&clmos longamente pedunculados, de
cor amarelo claro. Os frutos suo vagens grossas, um pouco achatadas,
foiciformcs, fortemente sulcadas, deiscentes quando bem sfecas, com 2,5-
4 cm de comprimento c cCrca de 2 cm de largura, com duas ou tres
semen ten duras, brilhantes, avermelhadas. Floraguo e frutlficacao re-
gistradas cm novembro-janoiro.
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
ICO Arquivos do Serving Florestal 2, 2
Came teres (/crals da viadcira — Cernc castanho, multo parccldo
com o do Vouacapoua americana, do quid sc distingue com facllldade,
no entanto, pela falta dc chelro e pcla menor dcnsldade. Do grio m6dio,
liicll de trabalhar. D 0,(50.
Usos — Tabuados, lenha.
Ontras indicates — Movcis, corrlmSes, tacos de soalho, parquetes,
folheados.
CARACTERKS ANATOMICOS DO LENHO
Aneis dc crescimento lnaparentes.
Vasos dlfusos, dc solltirios a n-multiplos cm diregio radial, mais
comuns os solltirios c 2-multiplos; sub-circulares ou, algumas vezes,
ovals, com o contorno levemente anguloso, com 0,125-0,324 mm dc dia-
metro; 2-7 por mm2, its vezes ati 10; perfuragao simples, parclal, dc orla
estrelta, horizontal ou um pouco obllqua. Pontuagoes inter-vasculares
guarnecidas, altemas, aglomeradas, poligonais, medindo 0,007-0,008
mm, com abertura lenticular, is vezes coalesccnte; pares semi-areola-
dos altcrnos, aproximadamente do mesmo tamanho das pontuagoes in-
tcr-vascularcs. Goma cm alguns dos vasos.
Parenquima lenhoso paratraqueal aliforme, cm certos casos con-
fluentc, ligando 2 ou mesmo 3 vasos ou grupos de vasos. Em series de
3-8 elementos, na maiorla 4, contendo cristais prismiticos, solitarios, de
oxalato de cilclo, cm series holo, hemi e sobretudo mero-cristaliferas,
sltuadas dc preferfincla nas margens das faixas dc parenquima, com
cclulas de paredes parcialmcntc espessadas.
Parenquima radial tipo VII dc Krlbs (Homegeneo tipo III), com
certas restrigoes. 3-9 raios por mm. Raios (unl-serlados) com ctlulas de
contorno redondo a verticalmcnte alongado, is vezes dentro do mesmo
raio; 1'reqtientes os raios localmente 2-seriados; csporadicamente en-
contram-se raios 2-seriados; altura ate 0,530 mm (19 cilulas); largura
0,015-0,023 mm.
Fibras lenhosas, libriformes, muito delgadas, com 1,000-1, GOO mm
de comprimcnto.
Material — 1.552.
Campsiamlra laurifolia, Hciilli. l.cguniinosae C.aesalpiniodeae
Names vulgares — Acapurana, acapurana da varzea, capoerana
(alto Tocantins). Segundo Le Cointe, em "Arvo res", tamb(-m manaia- t
ra, comandi, cumanda, comandi assu ou cumanda assu (rio Negro),
No vcmbro, 19 40 Miranda Bast os : /l.v madciras do Para 107
acapurana vermelha, (rlo Tapaj6s). Segundo Ducke, em material dc
herbario no J. 13., ainda faveiro (rio Madeira).
Distribuiquo gcogrufica — Na margem dos rios e lagos do Pard e
Amazonas. FrcqUentc tambAm no norte de GolAz.
Caractcrcs da planta — Arvore pequena ou media, de tronco habi-
tualmente tortuoso, comum nas margens alagAvcis dos rios e lagos ama-
zdnicos, caracteristica pela sua floragao rosea e pclas suas compridas
vagens chatas, quo no alto Tocantins razam o nivel das aguas em gran-
des extensoes, durante as cheias do invcrno. F611ms compostas, com pe-
ciolos dc cerca dc 4 cm dc comprimento, altcrnas, imparipinadas; 4-0
pares dc pcciolos opostos, sub-s6sseis, oblongo-eliticos, levemente acumi-
nados, medindo 7-15 cm dc comprimento por 2,5-5 cm dc largura, co-
riaceos, lisos, glabros, brilhantes na face ventral, o bordo intelro, peni-
nCrveos. Flores em paniculas corimbosas mals curtas quc as folhas, com
petalas externamente rbseas e internamente brancas. Os frutos sao
grandes vagens, 5s vczes urn pouco foiciformes, chatas, lisas, delscentes,
com 40-00 cm de comprimento e 0-8 de largura, contendo scmentes sub-
circulares acliatadas, com margens membran&ceas. Floragao registrada
entrc junho-setembro, e frutificagao entrc fevereiro-abril.
Caractcrcs gcrais da madeira — Cerne de cor avermelhada, grao
grosso, D 0,00.
Outras indicaqocs — Moveis, corrimoes, tacos de soallio parquetes,
cabos de talheres, bengalas, papel, compensados.
Usos — Dormentes, lenha.
CARACTERES ANATOMICOS DO LENUO
Ancls dc crescimenta inaparentes ou levemente assinalados cm cer-
tas zonas.
Vasus difusos, solitarios, com menos freqiiencia 2 ou mats multi-
ples em dlregao radial; ovais, com dimensoes muito variaveis, entrc
0,195-0,415 mm de diametro: 2-5 por mm2, As vezes at6 9; perfuragao
simples, parcial, de orla estrelta, liorizontal ou ura pouco obllqua. Pon-
tuagoes intervasculares areoladas, guarnecidas, altcrnas, aglomeradas,
poligonais, bastante variAveis, medindo 0,008-0,014 mm, com abertura
lenticular, as vezes coaleseente; pares parenquimo-vaseularcs semi-
areolados, altcrnos, aproximadamente do mesmo tamanho das pontua-
goes inter-vasculares.
Parenquima lenhoso apotraqueal concentrico mixto, cm faixas irre-
gulares, com frequencla anastomosadas, algumas vezes mals largas que
1M Arquivos do Servlqo Florestal 2, 2
dns Moras adjaccntes. Em s6rlcs de 2-4 elementos, com altura multo
varldvel, atlnglndo, u miudc, 0,234 mm; crlstais prlsmdticos, soltturios,
do oxulato do cdlcio, em series mcro-cristaliferas, gcralmcnte nas mar-
gens das faixas <io parftnquima, mais escassamcntc no meto do tecido
flbroso, cujas c61ulas via de regra apresentam paredcs cspessadas.
Pardnquima radial tipo IV do Kribs (Homog6neo tipo I). 7-10 raios
por mm. Raios uni-scriados cm ccrtos casos com uma das celulas me-
dlanas subdividlda. Raios multi-scriados 2-seriados, conformc o tipo pa-
drtio, cm alguns casos com 3 e61ulas nu parte mcdiana; altura muito
variavel, a 16 0,900 mm ou mesmo mais; largura 0,013-0,027 mm.
Fibras lenhosas, llbriformes, muito dolgadas, com 0,850-1,460 mm
do comprimcnto.
Material — 1.553.
Kaxylophora par.-icnsis, I lull. Rulaccac
Nomes vulgares — Pau amarelo, amarelo: pau cetim (a madeira,
no comCrclo) .
Distribuiqao geogrdfica — Limitada a uma area relativamente pe-
quena quo vai do baixo Tocuntins a E. F. Bragnnga e, para o nortc, ate
a parte central dns llhas de Breves.
Caracteres da planta — Arvorc grande, de ate 40 metros de altura,
propria das matas de terra firme. Folhas simples, com peciolos de 2-3,5
cm de comprimcnto, sulcadas na parte superior, alternas. de ovals a
ellptlcas, medlndo 10-15 cm de comprimcnto, as vezes ate 24, e 4-7 cm
de largura, as vezes ate 11, corldceas, discolores, a face ventral glabra,
brllhante, a inferior com tenuissimos pfilos amarelados, planas, com o
bordo lnteiro, um pouco voltado para baixo, penin6rvcas. Inflorescen-
cia terminal, em cimeiras com ramos at6 4 vezes dicotomicos, atingindo
at6 10 cm de comprimcnto por outro tanto de largura. Flores perfuma-
das, com pCtalas amareladas de 2 cm de comprimcnto e 2 mm do largu-
ra. Os frutos suo capsulas de 2 cm de comprimcnto, com 5 carpc-
los, cada um deles comprimido, rugoso e truncado no apice, abrindo-sc
soparadamente; sementes em numcro do duas cm cada 16eulo, trape-
zoidals, achatadas, com 1 cm de diametro maximo. Floragao registrada
cm julho-sclcmbro; frutiflcagao idem em outubro-novembro.
Caracteres gcrais da madeira — - Ccrne de cor amarelo-clara, vivo,
de brilho acctinado, escurecendo pela exposigao ao ar, com chelro pe-
culiar, pouco jironunciudo, sabor indlstinto, extrato aquoso e alcoblico
incolores, textura quasi fina. D 0,82.
Novembro, 1946 Miranda Bastos : As madciras do Pard
109
Usos — Bengalas, cabos c ccpos dc ferramentas, corrlmfies, dor-
mentcs, mdvcis, parquetcs, tfibuus e tacos de soalho.
Outras indicates — Caixas de lnstrumcntos dc rmiilca, coronhas,
mastros.
CAHACTERES ANATOMICOS DO LENHO
Ancis dc crescimento lcvcmente asslnalados por listas cstreitas de
fibras mais espessas.
Vasos difusos, na maiorla 2-3-4-multiplos em diregfio radial, fre-
qiicntcmcnte em cadeia, ovals, com o contorno multas vezes anguloso,
diametro entre 0,075 e 0,185 mm; 14-23 por mm2; pcrfuraciio simples,
parcial, de orla cstreita, nao pontuada, geralmentc horizontal. Pontua-
<;oes intervasculares areoladas, altcrnas, nao aglomeradas, circulares ou
cllpticas, com 0,002-0,003 mm dc largura, abertura linear, cruzada, nao
coalescente. Pares parenquimo-vasculares scmi-areolados, alternos,
aglomcrados, com cerca de 0,004-0,005 mm de diametro. Qoma acumu-
lada no nivel das pontuaQoes.
Parenquima lenhoso paratraqueal incompleto, muito escasso, rc-
presentado as vezes por apenas 1-2 cdlulas dispostas numa uas faces la-
terals. Em sfcries de 4-7 elementos.
Parenquima radial tipo V de Kribs (Homogeneo tipo II), com al-
gumas cdlulas esclerosadas. 2-6 raios por mm. Raios uni-scriados cscas-
sos, com 3-11 cdlulas. Raios multi-seriados 2-4-seriados, na maioria 3-se-
riados, praticamente homogeneos, sem apendices, com at6 0,800 mm de
aitura e 0,030-0,060 de largura. Cristais prism&ticos de oxalato dc cal-
cic em algumas c61ulas. C61ulas oleiferas radiais no interior de alguns
raios, poucas vezes mais do quo uma, facilmente reconhecivcis polo seu
maior volume e pela sua forma poltedrica, decorrentc da compressfto
sofrlda pelas suas paredes delgadas.
Fibras lenhosas, libriformes, muito delgadas, com 0,770-1,840 mm
de comprimento.
Material 109.
lMthccoloblum raccmosum, Dueke (*) l.eguminosae MimOBoidene
Names vulgarcs — Angelim rajado. Segundo Duckk, em "Leguml-
nosas ", a arvore 6 tamb6m chamada ing&rana (da t.f) ou urubuzeiro
til Durante muito tempo /*. iu> r : i f forum, noma c»u© teve tic miUetltuldo porque JA
ttpllmtlo n uuut e peclw centre Americana.
SciELO
170
Arguivos do Servian Florestal
2 , 2
(Faro). Le Cointi: rcglstra, ulnda, ingd cactotu. Record, em “T. of T. A.”
acrescenta : bols serpent, bois zebra, cassie, hoobooballl? (Guiana Fran-
cesti); slang, houdou, snecki housou, bousi tamarin, puta locus (Suri-
nam); pashaco (Brasil); Surinam snake wood, zebra wood (mlsce-
lanca) .
Dlstribuiqao geogrdfica — Nas matas dc terra flrme dc toda a
Amazonia, desde as Guianas.
Caractercs da planta — Arvore mediana, com a 16 20 metros dc al-
tura, sem esplnhos, com os ramos novos, peciolos, ruques das folhas e
lnflorescfincla revestidos de curtos polos cinzcnto-fcrrugincos. FOlhas
compostas, com pcciolo c raque glandulifcros, aquelc com 0-11 cm de
comprlmento; altcrnas, pari-bipinadas, com 5-6 pinas de cada lado,
mais ou menos opostas; foliolos na maioria opostos, 10-17 de cada lado,
obliquos, oblongos, levcmcntc foiciformcs, com a base truncada e o api-
obtuso, mcdlndo 10-15 mm de comprlmento por 3-5 dc largura, os me-
dianos; de consistency paplrifera, brilhantes na face ventral, foscos
na dorsal; bordo intciro, nervuras perin6rveas, pouco visi\eis. Flores
cm racimos inseridos abaixo dos ramos foliaceos mais velhos, 2-3 no
mesmo ponto, com at6 10 cm de comprlmento, formadus de capitulos
pcdunculados com poucas flores sdsseis, dc cor amarela palida. Os fru-
tos siio legumes rtgidos, seml-circulares, as margens sallentes, bivalvos,
sem artlculos, extemamente com pelos densos e curtos, cinza-ferrugi
neos, com 6-8 cm de comprlmento c 7-8 mm de largura. Floraeuo rc-
gistrada entre junho-outubro, e frutificagao entre outubro-janeiro.
Caractercs gcrais da madeira — Cerne de cor amarelo-castanha,
com listas irregulares vermelho-castanhas, e estrias esbranquigadas.
(parfinqulma) , que lhe duo aspecto Inconfundlvel. De grao mtdlo, dura,
dificil de trabalhar, dur&vel.
Usos — Moveis, tacos de soalho, parquetes, bengalas, objetos de
adorno, dormentes.
Outras indicates — Cabos de talheres, corrimoes, folheados.
C'ARACTERES ANATOMICOS DO LENHO
Aneis dc crescimcnto inaparentes.
Vasos dlfusos, solitdrios ou menos vezes, 2-n-multiplos; sub-cir-
culares, de paredcs espessas, como a dos demais elementos, com 0,078-
0,170 mm de diftmetro; 1-8 por mm2; perfuragfto simples, completa,
drea de perfuragao um pouco obllqua. Pontuagocs Inter-vasculares
arcoladas, guarnecidas, altcrnas, nao aglomeradas, de circulares a ellp-
ticas, com aspecto multo varidvel, medlndo 0,005-0,006 mm; abertura
SciELO
14
Novembro, 1940 Miranda Basins : As madeiras do Bard
171
lenticular, de coalcscfincla ocaslonal entre duas pontuagoes. Parcs in-
ter-vasculares scml-ureolados, elipticos, compariveis cm aspecto e di-
mcnsocs is pontuagSes lntcr-vuscularcs. Ooma cm multos vasos.
Parcnquima lenhoso paratraqueal allfonnc, com asas largas, cur-
tas ou longas, c confluentcs, llgando 2-n vasos, as asas freqtlcntemente
sc prolongando ]>or llnlias tangenclals dclgadas. Em s6rlcs de 2-3-4 ou
mesmo 5 clemcntos.
Parcnquima radial tipo IV dc Kribs (Ilomogenco tipo I), ralos mui-
tas vezes fusionados; cilulas dc parcdes cspessas. 0-11 ralos por mm.
Ralos uni-seriados numcrosos, fas vezes com bipartigao de uma ou mes-
mo duas ou trfis cilulas esparsas da parte mediana, e medlndo at6
0,520 mm dc altura (29 cilulas). Raios multi-seriados 2-serlados, cs-
cassos, fuslformes ou com apdndices uni-seriados, de comprlmento va-
riivcl, medlndo ate 0,470 mm de altura (30 cilulas) c cerca dc 0,030 de
largura.
Fibras lenhosas, libriformes, multo espessas, com 1,200-1,900 mm
de edmprimento.
Material — 321
Hvmennlubiiim pctraeuni, Ducko I.egumiuosuc 1'apiiionatuc
Nomcs vulgares — Angcllm pedra. Segundo Le Cointi:, cm ‘‘Arvo-
res” tambim murarena (em M'acapa c no alto rio Branco).
Distribuiqao geografica — Nas matas de terra firme de villas re-
gioes do Para, sobretudo nos campos altos dos arredores de Macapi,
Mazagao, Almelrim, Monte Alegre. No Amazonas, em Parintins, Ma-
naus, campos altos do rio Branco.
Caractcres da planta — Arvore muito grande, de aspecto caracte-
rlstico no inverno, por perder as folhas antes de se cobrir d(* (lores. F6-
11ms compostas, peciolo com cfirca de 3 cm, alternas, imparipinadas;
4-8 pares de foliolos com peciolulo de 3,5-4 mm, opostos mas, as vezes
alternos, elipticos, com ligelra chanfradura no iplce, medlndo 3-5,5 cm
de comprimento e 1,5-2, 5 de largura, sub-coriiceos, com a face ventral
glabra e a dorsal com mimisculos pelos, superflcie lisa, fosca, o bordo
lnteiro, penlnirveos, a nervura principal saliente na face dorsal, as ner-
vuras secundarias pouco destacadas. Flores em panlculos ralos, nas
extremidades dos ramos, roseas com nuangas violiceas, perfumadas.
Os frutos suo vagens aladas, indelscentes, com G-12 cm de comprlmen-
to e 1.5-3 de largura, de cor sangulnea, contendo uma ou raramentc
duas sementes muito pequenas. Floraguo de agosto a Janeiro, frutifica-
gao no decorrer do verao, s6 excepcionalmente at6 o comego do inver-
no, (Janeiro).
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
172
Arauivos dn Service) Florcstal
Caracteres gerais da madcira — Cernc vermclho claro acinzenta-
do, com csparsas manchas castanhas, scm sabor c sem chclro, duro, di-
ficll dc trabalhar, dando pe$as dc grandes dimcnsoes. D 0,70.
Usos — M6vels, estacas, dormcntes, cstcios, tacos dc soalho, viga-
mentos.
Outran indicates — Parquctes, postcs, folheados.
CARACTERES ANAT6MICOS DO LENHO
Vasos dlfusos, na maloria solitArios, As vczes 2-3 ou mats multiplos
cm dlregao radial; ovals, com 0,143-0,420 mm dc diametro; 0-2 por
mm2 As vczcs ate 4; perfuragiio simples, parclal, dc orla estrclta, ho-
rizontal ou um pouco obliqua. Pontuagocs lntervasculares areoladas,
alternas, guarnccidas, aglomeradas, poligonals, medindo 0,008-0,011
mm, com abertura linear, habltualmcnte coalesccntc, formando fen-
das mais ou menos extensas; pares parenquimo-vasculares semi-areo-
lados, altcrnos, aglomcrados.
Par&nquima lenhoso apotraqueal conccntrico mixto, cm faixas
abundantes, mais ou menos ondeadas, em regra anastomosadas,
ocupando Area quasi equivalcntc A do tecido fibroso contiguo, e na qual
se situam todos os vasos. Em series quasi sempre de 4 elementos de con-
torno abAulado.
Parenquima radial tipo VI de Kribs (Ilomogeneo tipo II). 48 ralos
por mm, na maloria 5. Ralos uni-seriados ausentes. Ralos multl-seria-
dos 3-5-seriados) totalmente desprovldos dc apendices; altura, na maio-
ria, entre 0,108-0,210 mm; largura 0,033-0,000 mm, no tecido fibroso,
atA 0,100, no tecido parenquimatoso.
Fibras lenhosas, libriformes, espessas, com 1,300-2,100 mm de com-
primento.
Alicia dc crescimcnto muito variaveis, asslnalados por faixas des-
providas de parenquima.
Kstratificaqdo abrangendo ralos, parenquima lenhoso e elementos
vasculares, mas perdendo de quando em quando a nitidez.
Material — 308
I'latonin Innignis, Marl. CiidlilVrm'
Names vulgares — Bacuri, bacuri-as.su. Segundo Record, em “T. of
T. A.", tambAm parcouri, parcourl jaune, parcouri soufre, bacury, ma-
Novembro, 11)4(1 Miranda Hast os \ /l.s nuulciras do Idini
173
nil, (Guiana Francdsa); pakocll, geelhart, bacury, (Surinam); pakuri,
pakoorlc, wild mammcc apple, (Guiana Inglfisa); matazama, (Equa-
dor) .
Distribuiq&o geografica — Llmitada as matas de terra flrme, de
prcferfincla prbxlmas dos campos naturals do Estado do Pai d, na costa
sudestc da illiu de Marajo e cerlos trechos do Salgado, rlos Tocantins e
Caplm .
Caractcrcs da planta — Arvore multo grande, caracterlzada polos
seus frutos de polpa perfumada, de multo emprfigo no preparo de re-
frescos, sorvetes, compotas e doccs. Fdlhas simples, com peclolos urn
pouco acanalados c medlndo 1-1,5 cm; opostas, oblongas, agudas na
base como no apice, medlndo 10-12 cm de comprimento e *1-5 de largura,
subcoridceas, planas, glabras c brllhantes nas duas laces, bordo ln-
teiro, penindrveas, coin as nervuras laterals numcrosas, multo aproxl-
madas, paralelas, salientes nas duas faces. Flores grandes, na extremi-
dade dos ramos, com pd talas externamente rdseas e no interior brancas,
petalas com 3-4 cm de comprimento. Os frutos sao bagas globosas ou
ovoides, do tamanho de uma laranja, de casca amarelo-claro, espessa,
resinosa; contem 2-5 sementes ricas em gordura, envolvidas por uma
polpa branca, saborosa e perfumada. Floragao reglstrada em junho-
novembro, frutificagao no prlnclpio do inverno.
Caractcrcs gerais da madeira — Cerne de cor amarelo-castanha,
com estrias esbranquigadas de parenquima, de gruo fino, de grande du-
ragao, mesmo quando sob a lorma de estacas, em terrenos inundaveis.
Usos — Esteios, estacas, mastros.
Outras tndicaqdes — Moveis, tacos de soalho, parquetes, vlgamen-
tos, cavernas de embarcagdes, cubos de rodas, postes, dormentes, fo-
lheados.
CARACTERE8 ANATOMICOS DO LENHO
Aiieis dc crescivicnto inaparentes.
Vasos dlfusos, solitdrios ou, menos vezes, cm pares radiais, com
diametro multo varldvel, entre 0,080-0,240 mm; 0-3 por mm2; perfura-
gao simples, parclal, de orla estrelta. Pontuagoes inter-vasculares areo-
ladas, alternas, nao aglomeradas, ellptlcas, is vezes multo alongadas,
medindo 0,008-0,021 mm de largura, com a abertura lenticular, nao
coalescente. Pares parenquimo-vaseulares semi-areolados, alternos, ellp-
ticos, de dlmensoes multo varlivels. Tllos escassos, de paredes pon-
tuadas .
Paring uima lenhoso concentrico mixto, regular, envolvendo total
ou parcialmente os vasos. Em series de 2-5 olementos, na malorlu 4,
SciELO
174
Arntiivnx tin SenUnn
Cristals prismiiticos dc oxalato do c61clo em multas cttulas, espccial-
mente nas margens, com frcqUCncia vftrlos cristals cm cada c61ula, scm
causar subdlvisfio das mcsnias.
Pardnquima radial tipo V dc Krlbs (Homogfineo tipo II), com raios
ds v cues fuslonados, sistcmiUlcamente dllatados nas falxas dc purcn-
quima. 10-14 raios por mm, its vezcs at6 12. Raios unl-scriados pratica-
mcntc auscntcs. Raios multl-serlados 2-4, na malorla 3-serlados, scm
apfindlccs unl-scriados. cm urn ou outro caso com uma apical cm urn
ou cm ambos os cxtrcmos, mcdindo 0,215-0,847 mm dc altura (at6 2G
cdulas) e 0,055-0,100 dc largura.
hibias lenhosas, libriformcs, cstriadas, muito cspessas, com 1 400-
2,540 mm.
Material — 209
Lonchocarpus den tidal us. Mcnllt. I,ogumiiiosne Popiiionalae
Nomes vulgar es — Pau de b6to, botciro, butciro.
Distribuigdo geograjica — Nas margens dos rios e nos campos de
vitrzea, sobretudo no baixo Amazonas.
Caracteres da planta — Arvore pequena ou media, de foinas com-
postas, o pcciolo pubcsccntc, com 2-3 cm de comprimento, alternas, im-
pariplnadas, com 5-7 follolos quasi sdsscis, opostos, de oval a oblongos,
com o aplce c a base arredondados ou curtamcnle acuminados, com
3, 5-6, 5 cm dc comprimento por 1,5-2, 5 dc largura, membran&ceos ou
( iti toniiceos, niais claros na pdgina inferior, glabros ou levemcntc pu-
besccntcs ncsta, de superficie opaca, bordo inteiro, penin^rveos. com
ncivuias sccundarias. Inflorescencla cm racimos curtos, sobre ramos
tambCm curtos, scm folhas; florcs purpura-claro, com ate 1,5 cm. Fru-
tos cm legumes um tanto foiciformes, com uma a v&rias sementes.
HoraQao observada por Ducki: ou Kuhi.mann entre abril e agosto, fru-
tificagfio, idem, cm julho.
Caiac teres gcrais da viudeira — Ccrne de cor amarclo viva, muito
diiicll de rachar, o qual, segundo Duckk c Lk Cointe, cxala um chelro
peculiar, desagradAvel, quo segundo dizem lembraria o do boto, e do
epic tomou o nome vulgar. Este cheiro, nao pude todavia confirmar no
lenlio collildo possoalmentc.. D 0,90,
Usos — Cabos de ferramenta, (na regiao).
Out i as indicagdcs — Cabos de guarda-chuva, cabos dc mathado.
cubos de rodas de veiculos, dormentes, folheados, parquetes. tacos.
ruioillil lloluliu (21)!))
Novembro, 1946 Miranda Boston: As madciras do Para
175
CARACTEIIES ANAT6MICOS DO LEN1IO
Ancis dc crcscimcnto Inaparentcs
Vasos difusos, solltArlos, us vezes 2-multlplos, rammentc mala, do
circulates a ovals, com paredes espessas, dl&metro entre 0, 1 OD-0,227
mm; 0-7 por mm2; perfuraguo simples, parclal, dc orla estrclta, area de
perfurugao horizontal. Pontuagoes inter-vascularcs areoladas, alternas,
aglomeradas, poligonais, com 0,007-0,010 mm de largura, abertura li-
near, coalescente cm certas Areas. Pares parAnquimo-vasculares senil-
areolados, nao aglomerados. Goma amarelo-alaranjadu cm quasi todos
os vasos.
Parenquima lenhoso mixto concAntrico, cm faixas abundanles, de
largura quasi cquivalente as de tccido fibroso, as vezes anastomosadas,
com 5-12 cAlulas. Em series de 2 elementos, com as extremidades mul-
tas vezes dilatadas; por excegao, em cAlulas fusiformes. Cristais cm se-
ries marginals, ltolo ou, As vezes, hcmi-cristaliferas.
Parenquima radial tipo V de Kribs (Ilomogenco tipo II). 8-10 raios
por mm. Raios uni-scriados escassos, com 2-9 cAlulas. Raios multi-sc-
riados 2 e sobretudo 3-seriados, na totalidade desprovidos de apAndices.
com 0,100-0,108 mm de altura c 0,021-0,040 dc largura.
Fibras dc constituigao heterogenea, (gelatinosas), libriformes, do
espessas a muito espessas, com 0,740-1,120 mm de comprimento.
Estratificaqao perfelta, abrangendo raios, parenquima lenhoso e
elementos vasculares.
Material 33.
Curntclla nmericana, I.. Dillcniaceae
Nomcs vulyares — CaimbA, llxeira, folha de lixa, cajuciro bravo,
sambaiba, (Aste nome, no CearA). Rough-leaf tree, (Inglaterra) ; hoja-
man, raspa-viejo, tlachico, (MAxico); lengua de vaca, malcajaco, (Sal-
vador); chumlco de palo, hoja-chigue, raspa-gaucal, raspa del arbor
(Costa Rica); chumlco, chumlco palo, curatela, (PnnamA); peralejo,
(Colombia); curata, (Venezuela); b&tard, (Caiena); parica, feuille rude!
(Guiana FrancAsa); curatahle, (Guianas); careiclllo, vaca-buey,
(Cuba); caimbaiba, cambalba, sambaiibnha, sobro, (Brasil), sogundo
Record em “T. of T. A.”.
Distribuiqao geogrdtica — Muito vasta, em todo o contincntc, po-
rAm rostrita aos campos sAcos ou pouco inundAveis.
Caractercs da planta — Arvore pequena ou arbusto, muito tortuo-
sa, em certas regioes, Arvore mAdia. caracterizada pclo grande tamanho
SciELO
170
Arquivos do Servian Florestal
2 , 2
o aspcreza das suns folhus, utlllzadas no interior como llxu. Folhas sim-
ples, corn peciolo de 4-0 mm, alternaa, de cliptlcas u orblculares, com
o fiplcc c a base arredondados, de dlmensfics multo varlftveis, entre 7-25
cm de comprimcnto c 4-10 de largura; corlftceas, com pelos fascicula-
dos nas duas faces, a superficie ondulada, bordo lcvcmentc ondulado,
penlntrvjco-reticuladas, com saliOncia bem accntuada na face dorsal.
Inflorescfincla cm rficlmos de 2-7 cm de comprimcnto, inscridos aciina
das cicatrizes das folhas. Flores alvas, com 4-G mm de difimetro. Os
irutos sao cftpsulas coriaccas externamente fisperas, as maiorcs com
ate 8 mm de difimetro, com duas ou mesmo uma so semente. Floragfio
reglstrada cm julho-outubro, c frutificagfio, cm novembro.
Caractcrcs yerais da Madeira — Cernc de cor vermelho-castanha, va-
liegada devido ft grande largura dos raios. D 0,70.
Usos — Cavernas de canoas, dormentes.
Oulrus indicaqoes — Movcis, folheados.
cahacteres anatomicos do lknho
Aneis de crescimento inaparentes.
Vasos difusos, solitftrios, circulares ou, cm especial, ovals; difime-
tro muito variftvel, entre 0,110-0,320 mm; 0-6 por mm2; perfuragao de
multipla, escalariforme, com poucas barras delgadas, a simples, eom-
pleta, com predominflneia dcsta; as vezes parcial, de orla estrelta. Pares
de pontuagoes parenquimo-vasculares semi-areolados, alternos, compos-
tos unilateralmente, superpostos do lado do vaso.
Traqueidcs raras, mais curtas, mais largas c de paredes mais delga-
das que as fibro-traqueides.
Fibro-traqueidcs de dimensoes muito variaveis, comprimento entre
0,770 e 2,100 mm, forma freqiientemente irregular, com pontuagoes
areoladas dlspostas, via de regra, cm mais de uma fileira.
Parenquima lenhoso apotraquoal reticulado, abundante, e paratra-
queal vasicentrlco, na maioria com uma so fila de cftlulas. Em sftries da
mesma largura tangenciai das fibras, gcralmente com 5-8 elomentos.
Parenquima radial tipo II de Kribs (Ileterogeneo tipo II). 1-3 raios
por mm (contados apenas os multi-seriados). Raios uni-seriados, como
os do tipo padrao. Raios multi-seriados muito largos, 5-17 seriados, de
seegao variftvel, constltuidos de cftlulas de difimetro variftvel entre o
simples e o quintuplo, distribuidas indiferentemente. Da constituigao
destes raios partlcipam cfclulas dlspostas cm sftrles, provenientes de ini-
Novombro, 1946 Miranda Bastos : /Is madeiras do Paid
177
cials do parfinquima, cm vdrias fuses dc adaptagfio ao raio. Altura mul-
to grande, aid 3,090 nun, c bem assim a larguru, comprcendlda ontre
0,151-0,072 mm. Rafidios cm algumas cdlulas grandes dos ralos.
Material — 211.
Tecomu curaiha, Marl. Bigiionineene
Names vulgares — Caraubeiru, caraubelra do campo, carobelra, eu-
roba. Em Mato Grosso, para-tudo.
Distribuiqdo geograjica — Multo vasta, no continente, mas de pre-
ferdncla nos campos baixos. Comum cm grandes trechos do pantanal
de Mato Grosso, ondc chcga a formal- bosques quasi homogeneos.
Caractercs da planta — Arvore pequena, at6 10 metros de altura,
tronco ate cerca dc 30 cm de di&metro; ds vczes, niio passa dc arbusto
com 2-3 metros dc altura; casca grossa, cinzento-escura, sulcada, caule
e ramos tortuosos; propria dos campos firmes, muito comum em certas
regioes da ilha de Marajb e do baixo Amazonas. Folhas compostas, com
pcciolos de 3-5,5 cm de comprimento, os maiorcs; digitadas, com 5-7 fo-
liolos oblongo-lanceolados, obtusos no dpice como na base, os malores
com 9-14 cm de comprimento c 3-6,5 de largura, os menores com cerca
tie 4 por 1,5 cm; coridceos, com escamas tenulsslmas nas duas faces, so-
bretudo na inferior, pianos, bordo ligeiramente ondulado, penindrveos,
as nervuras secunddrias salientes na face inferior. Inflorescfincia em pa-
niculos terminals com 10-12 cm de comprimento e atd 14 de largura,
formada por muitas flores amarelas, com estrias no ldbulo inferior das
pdtalas; as flores aparecem quando a planta se acha desprovida das fo-
lhas. Os frutos sao cdpsulas de 10-15 cm de comprimento e 2-2,5 de lar-
gura. Floragao registrada cm setembro-outubro e frutificagfio, em de-
zembro.
Caractercs gcrais da madcira — Cerne castanho claro, sem gosto e
sem chelro, dificil de rachar, donde sua grande aplicagao em armagocs
de selas.
Usos — Armagoes de selas, moitoes, caixas, cangas, cabos de ma-
chado, tabuados.
CAHACTEnKS ANATOMICOS DO LENIIO
Ancis de crescimento lnaparentes
Vasos difusos, na maioria solltdrios, outras vezes 2-multlplos, rara
mente mals, em direguo radial; ovals, com o contdrno freqUenteraente
anguloso; dldmctro entre 0,117-0,210 mm; 4-17 por mm2; perfuragao
simples, completu, um tanto obliqua. Pontuagoes inter-vasculares areo-
SciELO
17B
Arquivos do Serviqo Floreatal
2 , 2
Indus, alternns, aglomcradns, pollgondls, com cfirca dc 0,004-0,005 mm,
abcrtura lenticular, horizontal, lnclusa, cruzada, nuo coalescentc. Pares
seml-arcoludos altcrnos, de aspccto c dimcnsdcs semelhantcs aos das
pontuaqOes lnter-vasculares.
Partnquima lenhoso paratraqueal confluente, cm falxus de comprl-
mento, largura c dl regno varldveis; terminal ou Inlclal, cm llstas dc 1 -3
fllas dc cfelulas. Em s6rlcs dc 2 ou 4, as vczes 3 clementos.
Parcnquima radial tlpo VII dc Krlbs (Ilomogenco tipo III). 7-13
ralos por mm, geralmente 9-12. Ralos com 3-10 cdlulas arredondadas,
de quando cm quando com uma ou mesmo duas fllas bl-serladas; com
ate 0,270 mm dc altura c 0,017-0,033 dc largura.
Fibras lenhosas, llbri formes, dc dclgadas a espessas, com 0,840-1,200
mm dc comprlmcnto.
Estratificagao mais ou mcnos pronunclada nos vaios, series de pa-
rcnquima c clementos vasculares.
Material — 1 50 .
Simaruha amara. Auhl. Simnrubuccue
Nojnes vulgares — Marupd, marupduba, paparalba (M'aranhao).
Segundo Record, cm "T. of T. A.", tambem: simaruba, slmarupa, maru-
ba, (Guiana Inglfisa); soemaroepa, walkara, adoonsidcro, (Surinam);
simarouba, acajou blanc, bois blanc, bois dc Cayan (Indias Ocidentais
FrancSsas); marubd, (Brasil); slmarruba, (Colombia); e alguns outros
nomes, para espdeies afins.
Distribuigdo geograftca — Matas da terra flrme amazdnica. Segun-
do a "Flora”, encontrado tambdm na Bala.
«
Caraccteres da plant a — Arvore grande, dc copa frondosa, casca
rugosa, aclnzentada. Fdlhas compostas, o pcciolo geralmente com 0-10
cm de comprimcnto, altcrnas, imparl ou quasi paripinadas, com 3-0 (ds
vczes atd 9) pares dc foliolos com peciolulo de 0,3-0, 5 cm, nem sempre
opostos, oblongos, com a base atenuada c o dplce frcqtlentemente obtu-
so, tnedindo 5-10 cm dc comprimcnto c 3-3,5 dc largura, sub-coriaccos,
com a pdgina superior verde, brllhantc e a inferior, verdc-claro, fosca.
glabras, com o bordo inteiro, virado para baixo, pinadas, as nervuras
secunddrias paralelas. Inflorcsccncia cm panlculos terminals dc 20-30
cm de comprimcnto, raras vczes ultrapassando as follias, cheios, bem
ramlflcados, salndo do elxo cm dngulo reto, florcs bcancas, multo pe-
quenas, aglomeradas. Os frutos sao drupas ovdidcs, com a malor largu-
ra na base, glabras, com 1 cm de comprimcnto e 4-5 mm de largura
Floraguo cm agOsto-dezembro, fruttflcagao em novembro-abril.
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
Trcomn cnrAlba (310)
Novembro, 1946 Miranda Basins: As madciras do Bard
179
Caractercs gcrais da madeira — Madeira brnncu, com esparsas
manchas amarelas, produzidas peltv cxsudagfio dos canals inter-cclu-
larcs; dc grao uni tanto grosso; Mcil dc trabalhar, polir ou plntar; su-
Jelta a mancha azul, por6m inatacAvel pclos Insetos, devldo ao seu gds-
to accntuadamcntc amargo. D 0,50.
Usos, Brinqucdos, caixas dc embalagem, calxas dc lnstrumentos dc
musica, csquadrias, forros, mbvcis, molduras.
Outras indicates — Compcnsados, papel.
cahactehes anat6micos do leniio
Aneis dc crescimento inaparentes ou levemente marcados por li-
nhas dclgadas dc parfinquima, ou ainda, pela sucessao de canals Intcr-
celularcs.
Vasos difusos, solitArios ou 2-multiplos cm diregao radial; algumas
vezes cm grupos mais numcrosos; clrculares ou ellpticos, com diametro
muito variavel, cntrc 0,060-0,340 mm; 0-5 por mm2, na maiorla 1-2; per-
furagao simples, parclal, de orla cstreita, horizontal ou urn pouco'obll-
qua, scm apendice na extremidade dos clcmcntos. Pontuagoes lnter-
vascularcs areoladas, alternas, aglomeradas, pollgonals, medindo 0,008-
0,010 de largura, com as aberturas lenticulares, muitas vezes coalescen-
tes. Pares parfinquimo-vasculares semi-areolados, clrculares, urn tanto
grandes. Goma cm alguns vasos.
Parenquima lenhoso paratraqueal vasicfintrico ou incompleto, dcl-
gado, pouco distingulvcl nos cdrtes transversals; tangencial mixto, cm
falxas de dimensoes variaveis, envolvendo 2-n vasos. Em series de 4-7 c6-
lulas, na maioria 4.
Parenquima radial tipo V de Kribs (Homogenco tipo II). 47 raios
por mm na maioria 5. Raios uni-seriados escassos, com at6 15 c^lulas
cm altura, cm muitos casos verticalmente alongadas. Raios multi-sc-
riados na maioria 3-seriados, com menos freqUfincia 2 ou 4 seriados
(segundo Record, cm “T, of T. A.", at6 5), As vezes terminados por uma
ou mesmo duas celulas apicais cm um ou ambos os ext.remos, medindo
0,200-0,500 mm de altura. (12-26 cdlulas, ou segundo Record, at6 100),
e 0,020-0,055 de largura.
Fibras lenhosas, libriformes, muito dclgadas, com 1,000-1,300 mm
de comprimcnto.
Kstratificaqdo complete e prontamente perceptivel no lenho, mes-
mo a vista desarmadu, abrangendo raios, parenquima lenhoso, el'emen-
tos vasculares e fibras.
SciELO
180
Arquivos do Serving Florestal 2, 2
Canais sccretores verticals, dc ocurrencia normal, urn cm cada cs-
pi^o inter-radial, formando llstas concentricas a espagos Irregularcs e
cujo contcudo produz manchas bcm evldentes sfibre a auperficic da ma-
dclra.
Material — 110
Didymopunux morototoni (AnM.) Demo \ l’lmidi. Anilinmic
Nomcs vulgares — Morototo. Segundo Le Cointe, cm “Arvores”,
alnda parnpani c marupauba falsa. Segundo Humberto Bastos, muru-
cututu, (cm Santarem). Segundo Record, em "T. of T. A.”, tambem
yagrumc, yagrume macho, gryume, grayumc macho, grayumo, pana
cimarrdna, llagrume, llagrume macho, (Panamd) ; cordovan, bols dc
Mai, bols de Saint-Jean, (Guiana Francesa); yarumo de savana, (Ve-
nezuela); ambai guazu, (Argentina); mangabe, gorgoran, (Panamd);
pava, (Costa Rica).
Distribuiqao yeoyrdfica — Nas matas nao inundaveis da Amazo-
nia, mats freqilente nos capociroes do que nas matas virgens.
Caracteres da planta — Arvore grande com at£ 30 metros de altu-
ra, caule llnhelro, ramificagoes apenas no apicc. Folhas compostas di-
gitadas, alternas, pr6ximas da extremidade dos ramos, com peclolos de
30-60 cm de comprlmento, dilatados na base; peciolulos de 3-10 cm, fo-
liolos oblongo-lanceolados ou oval-elipticos, acumlnados, de base obtusa
ou aguda, em numero de 7-10, medindo 15-20 cm dc comprlmento, as
vczes ate 40, por 0-18 de largura; coridceos, ferrugincos na pagina in-
ferior: os follolos novos sao pilosos nas Zluas faces, os adultos, glabros
na face superior e com tomentos ferrugincos na inferior; pianos, de
bordo inteiro, penln6rveos. Inflorescencia em umbelas, florcs dispostas
em paniculas terminals nos ramos, medindo 20-40 cm de comprlmento
c com 30-40 florcs pcdlceladas ou as vezes sesscis. Os frutos sao drupas
com 4-6 mm de comprlmento e 7-9 de diametro transversal, mais ou
menos carenadas. Floragao registrada em outubro.
Caracteres (jerais da madcira — Lenlio de cor branco-aclnzentada,
de grao fino, fAcil de trabalhar, sem cheiro e sem gosto. D 0,60
Usos — Calxas de embalagem.
Outras indicates — Moveis, forros, brlnquedos, compensados, es-
qundrias, mastros, aduelas, papel.
CAHACTEItES ANATOMICOS DO LENHO
Aneis de cresclmcnto Inaparentes
Vasos difusos, solltarlos ou, em menor numero, 2-multiplos em di-
regao radial, raramente mais; ovals, de contorno anguloso, com 0,100-
SciELO
14
Novcmbro, 1946 Miranda lUistos : As madciras do Parti
1H1
0,218 mm tie dlftmetro; 4-12 por mm2; perfuraguo, dc multiple, muito
vari&vel no sou aspccto, a simples, completa; its vezes, parclal, de orla
estrelta. Pontuugocs inter-vasculares areoladas, alternas, aglomeradas,
pollgonals muito vari&vcls, com 0,012-0,23 mm de di&mctro, ubertu-
ras lentlcularcs, nuo coalcscentcs. Pares scml-arcolados malores quc as
pontuagoes Intcr-vasculares o sobretudo, dc abertura muito mats am-
ple, de lenticular a oval.
Parinquima lenhoso dlsperso, muito escasso, quasi sempre na pro-
ximldadc dos vasos.
Parinquima radial tipo V de Kribs (Homogfineo tlpo II). 1-5 raios
por mm. Raios uni-serlados muito cscassos, com 2-8 ctlulas. Raios mul-
ti-seriados 2-6 — serlados, na maloria 3-5, uma ou outra vez fuslonados,
apendices uni-scriados ausentes ou representados por uma ou raramen-
te duas ctlulas apicais; ctlulas marginals cm um ou outro raio, isoladas
ou cm series; altura muito vari&vel, entre 0,215 ou menos, ate 1,386
mm. (40 ceiulas); largura tambem muito varl&vel, entre 0,031 e
0,100 mm.
Fibras pouco lenhlficadas, libriformes, muito delgadas, de seegae
poligonal, com 1,000-2,880 mm do comprimento.
Canais secretorcs radlais, raros.
Material — 169
Jncnrnndn copaia (Alibi.) I). Don Hignoniaconc
Notncs vulgares — Parapara. Segundo Lk Cointe, cm “Arvores",
tambem carauba, caroba, marupd falso. Segundo Record, cm “T. of T.
A”, ainda caroba do mato (Brasil), fotui, futi, pliootee (Guiana In-
glesa), bois a plan, copaia, coupaia des clmntiers, faux simarouba
(Guiana Francesa), jassie noedol (Surinam).
Distribuiqdo geografica — Em toda a Amazonia, nas mates de ter-
ra l'irme e capoeiras velhas das mesmas.
Caracteres da planta — Arvore grande, com tronco de ate 20-30
metros, ramos grossos e erectos. Follms composlas, opostas, grandes, as
vezes medindo mais de 1 m de comprimento e 0,60 de largura, parl-bl-
pinadas, com 9-10 jugos, plnas alternas, impariplnadas, com 4-6 folio-
los de cade lado; foliolos de oblongos a romblformes, com 3,5-6 cm de
comprimento por 1,5-2 de largura, sub-cori&ccoos, glabros, pianos, do
bordo lntelro, peninirveos. Infloresc^ncia cm grandes paniculas termi-
nals levemente tomentosas, do pediineulos e pedicelos curios, Flores do
SciELO
1»2
Arqulvos do Serviqo Florcutal
2 , 2
c6r azul vlol&ceo, mcdindo 23-27 mm, cillcc tubuloso c um pouco to-
mentoso, corola afunllndu. Floragao registrada entre setembro e no-
vembro.
Caracteres yerais da madcira — Madeira dc c6r branco-amarelada
ou branco-acinzentada, dc grao grosso; fiicil dc trabalhar, sem sabor c
sem chelro, pouco duruvcl. D 0,40.
Outras iiulicaqoes — Brlnquedos, compcnsados, papcl.
CARACTERKS ANATOMICOS DO LENHO
Aneis dc crescimento pcrfcitamcntc assinalados por faixas dc fi-
bras mats espcssas.
Vasos difusos, solitarios ou, cm poucos casos, 2-multiplos cm dire-
$ao radial; dc circulares a ovals, com o contorno mais ou mcnos irregu-
lar, mcdindo 0,117-0,323 mm dc ditimetro; 0-2 por mm2. Pontua^ocs
lntcr-vascularcs areoladas, alternas, aglomeradas, poligonais, com 0,008
-0,010 mm dc largura, abertura linear, coalesccntc cm longas linhas
ondeadas: pares parcnquimo-vasculares semi-areolados, altcrnos, aglo-
merados, das mesmas dimensoes quo as pontuacoes inter-vasculares,
com aberturas cruzadas.
Parenquima lenhoso paratrnqucal alado, com cxpansocs cm regra
dclgadas e longas, &s vczes conflucntes. Em series dc 5 ou mais ele-
mentos.
Parenquima radial tipo V dc Kribs (Homogcneo tipo II). 2-6 raios
por mm, geralmente 4-6. Raios uni-seriados raros. Raios multi-sc-
riados 2-4 seriados, segundo Record, cm "T. of T. A.’’, 2-seriados), na
maiorla 3-serlados, cm certos casos, com uma apical cm um ou ambos
os extremos, dc altura muito variavel, entre 0,130-1-100 mm, com
0,030-0,062 dc largura.
Fibras lenhosas libriformes, muito dclgadas, com 1,000-1,500 mm
dc comprimento.
Estratificaguo manifestada por certa tendcncia, dc quando em
quando.
Material — 192
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
fNDICE, I’OR AUTORES, FOR TRABALIIOS, I'UBLICADOS
NOS ARCHIVOS DO INSTITUTO DE BIOLOGIA VEGETAL (*)
Barreto, H. L. Mello
Rcsultado do cxcursocs na sorra do Clpo no Estado do Minas Gernts. Vol. 2.
pag. 7, 1935.
Bequart, J.
The amerlcan Pollstes with prepoctal suture. Their Structural characters,
distribution and variation. Vol. 3, pig. 171-1936-37.
Bondar, Grecorio
Notas biolbglcos s6brc Cerambycideos brasllelros. Vol. 3, pig. 151-1930-37.
Borgmeir, T.
S6bre alguns Florldeos da Guiana Inglesa, coleclonados pela oxpedic&o da
Unlvcrsidade de Oxford (1922) c conservados no Museu BrltAnlco (Dip,:
Phorldac) . Vol. 1, pAg. 27-193-1-35.
Contrlbulcao para o conhecimento da fauna mlrniccoldglca dos cnfesals de
Paramaribo, na Guiana Holandeza. (Ilym. Formlcldne) . Vol. 1 , pAg 93 -
1934-35.
Formlgas novas ou pouco conhecldas da America do Sul e Central, prlncl-
palmente do Brasil (Ilyin. Formlcldae) . Vol. 3, pAg. 217-1930-37.
Sobre alguns Cynlpldeos parasitlcos e Cecldogenos do Brasil (Hymenoptera
Clnlpldae) Vol. 2, pAg. 97, 1935.
Sobre alguns Pliorldeos da reglfto neotropical, (Diptera Phorldae) Vol a
pAg. 125, 1935.
Sobre o clclo evolutivo de Chonoceplinlus Wandolleck, e uma nova espdcle
de Melaloncha Brues, endoparaslta de Abelhas (Dip. Phorldae) Vol 2
pag. 255-1935.
Brade, A. C.
ContrlbulcAo para a flora do Itatlaya. Ftllces Novae Braslllana III Vol l
pag. 223-1934-35.
Um novo gfnero de Scrophylarlaceae. Vol. 1, pag. 235-1934-35,
(•) Oruniilieiuto por Wumlftln 1-Tttgn,
1H4
Arquivoa do Servigo Floreatal
2 , 2
ContrlbulQ&o para a flora flumlnensc. Vol. l, pig. 221-1031-35. (cm colabo
racio com Campos P6rto, I’.)
Plllccs novae braalllanac iv. Vol. 2, pig. l — 1035.
Mclnstomutaceae novae. Vol. 2. pig. 13-1035.
Orchldaceae novae Braslllcnses I. Vol. 2 , pig. 207-1035.
Molustonmtaccuo novae II. Vol. 4, pig. 71-1038.
Campos POhto, P
Contrlbulgio para a flora Flumlnensc. Vol. 1, pig. 221-1034-35 (cm colabora-
Cio com Bracle, A. C.)
Orchldaceae novae Braslllcnses. Vol. 2, pig. 207-1035. (cm colabora<;ao com
Bracle, A. C.)
Orchldnccnc novae brasllicnsc II. Vol. 3, pig. 131-1030-37. (cm colabora<;uu
com Bradc, A. C.)
Chupp, C.
Ccrcosporae de Minas Gerais. Vol. 1, pig. 213-1034-35. (cm colabora?ao com
Muller, A. 8. )
Ducke, A
Plantes nouvellcs ou peu connues dc la region amazonlenne. (VP' nc sirle)
Vol. 1. pig. 01. 1034-35.
Plantes nouvellcs ou peu connues dc la riglon amazonlenne. (VII*‘« e sirle )
Vol. 1, pig. 205, 1934-35.
Plantes nouvellcs ou peu connues de la riglon amazonlenne; <VIII*>»« sirle)
Vol. 2, pig. 27, 1035.
Plnntes nouvellcs ou peu connues dc la riglon amazonlenne. <IX* mc sirle i
Vol. 2, pig. 157, 1035.
Plantes nouvellcs ou peu connues de la rigion amazonlenne. (X* n ' f sirle)
Vol. 4, pig. 1. 1038.
Fagundes, A. B.
O boro cm nutrl<;io vegetal. Vol. 1, pig. 3, 1934-35.
Oxydagio bloliglca do cnxofre. Vol. 1, pig. 87, 1034-35.
On the autotrophic nature of a sulfur bacterium. Vol. 2, pig. 75, 1035.
Fagundes. A. B.
Notes on the chromosome numbers and morphology In root tips of tung.
Vol. 2, pig. 81, 1035.
QlUI.LO, II. V. DA 8,
Sobre a Pestalotln rhlpsalldls, sp, n. Vol. 1, pig. 03, 1034-35.
SciELO
11 12 13 14 15
Novcmbro, 1040
Frayn, W.\ tndicc Arq. 1. U. V.
185
Kulumann, Q.
Notas sfibre o gOncro Duckeodendron. Vol. 1, pig. 35- 1034-35.
O gOncro Elchlcrla synonlmo do Rourca. Vol. 1. pig. 39, 1034-35.
Uma nova espdcle do Borraglnaccao. Vol. 1, pAg. 113, 1034-35.
Novo gOncro do Mclasiomatacoac. Vol. 1, pAg. 231, 1034-35.
Uma nova cspAcle do gcnero Sccurlncga (Euphorbluccas) (Vol. 1 pAg 241
1034-35.
Novas cspAcles botAnlcas da IlylAa (Amazonia) c do Rio Docc (Espirlto San-
to) Vol. 2, pAg. 83, 1035.
Lima, A. da Costa.
Notas s6brc Trlpctldas brasllelras (II) EspAcles cccldAgcnas da America do
Sul. Vol. 1, pAg. 115, 1934-35.
S6brc alguns Coccldcos. Vol. 1, pAg. 131, 1034-35.
Notas sobre Trlpctldas brasllelras (III) Vol. 1, pAg. 139, 1934-35.
Lopes, H. de Souza.
A sub-familla Rhlnotorlnae Wllllston (Dipt. Rhopalomcrldae) Vol 2 dAk 19
1935. ' ‘
Urn novo genero de Dlptera Acalyptrata e consldera?6es s6brc a famllla
Ctenostylldae. Vol. 2, pAg. 247, 1935.
f
Melzer, Julius
Novos cerambycldcos do Brasil, da Argentina o de Costa Rica Vol •> nAn-
173,1035. ' ' '
Mendes, Dario
Uma nova espAcie do gAnero Eacles Hubncr (Lep. Syssphlngldae) Vol 3 nA K
MlLANEZ, F. R.
Estrutura do lenho de Mlmusops Iluberl. Vol. 1, pAg. 40, 1034-35
Anatomla de Paradrypetes lllclfolla Kuhl. Vol. 2, pAg. 133, 1035.
Anatomla do lenho de Ampelocera glabra Kuhlmann. Vol. 3, pAg. 211, 1930-37
Anatomla do lenho de Aspidosperma aquatlcum Duckc. Vol. 4, pAg. 05, 1938
On crystalliferous strands. Vol. 4, pAg. 79, 1038.
Muller, A. S.
Cercosporae de Minas Gerais. Vol. 1, pAg. 213, 1934-35.
Cercosporae de Minas Gerais, Arch. Inst. Biol. Veget. Vol. 1 n 3 dAks an
220, 1034-35. ' ’ ‘ h -
Errata do trnbalho. Vol. 2, pAg. 200, 1035,
SciELO
6 17
1UG
Arquivos do Serviqo Florcstul
2 , 2
PlCADO, G.
Mejoramtento del cuf6 en grnno por medlos blologlcos. Vol. 1, pig. 67,
1034-35.
Schf.di., Kami. E.
Scolytydao un Platypodtdao — Zentral und Sudamerlkanlsclie Arten. Vol. 3,
pug. 155, 1030-37.
Neue amcrlkanlscho Borkcnkafcr. Vol. 2, pig. 01, 1035.
Silveiha, P. It. HA
Anomallaa obsorvadas cm Zca mays L. Vol. 1, pig. 41, 1034-35.
Souza Lopes, H. de
ContrlbulQao ao conheclmento do ginero Stylogaster Maequart, 1835 (Dip.
Conopldac) Vol. 3, pig. 257, 1030-37.
A aub-famllla Uhlnotorlnac Wllllston (Dip. Rhopalomcrldac) Vol. 2, pig.
10, 1035.
Um novo ginero do dlptcra Acalyptrata e consldcra<;6es s6brc a familla Cte-
nostylldae. Vol. 2, pag. 247, 1035.
ZikAn, J. P.
Die aoztalen Wespender Cattung Mlschocyttarus Sauss., nebst Beschrelbung
von 27 ncuen Arten (Hym. Vespldac) Vol. 1, pig. 143, 1034-35.
Dcscrltjio dc espiclcs e formas novas do gincro Paplllo L. (Lcp.) Vol. 3,
pag. 141, 1030-37.
SciELO
11 12 13 14 15
fNDICK, I*()K ASSIJNTOS DOS TRARALHOS PlIBLICADOS
NOS ARCHIVOS DO INSTITUTO I)E KIOI.OGIA VEGETAL
Adcnophacdra
Aldlna
Aldina
Allbertia .
Alsophlla
Ampclocera
Ampclozizyphus :
Ampclozizyphus
Ampclozizyphus
Andlra
Andlra
Andlra
Andlra
Apeiba
Apciba
Apeiba i
Apeiba
• Apciba
Arlstolochla
Aspldospcrma
Aspldospcrma
Aspldosperma
Asplenium
Asplenium
Asplenium
mlnon Ducke n. sp. Vol. 2, pAg. 50 — 1035.
occldcnlalls Ducke n. sp. Vol. 4, pig. 10 — 1031).
polyphylla Ducke n. sp. Vol. 4, pig. 17 — 1030.
hlsplda Ducke Vol. 4, pAg. 04 — 1030.
Porloana Bradc li. .sp. Vol. 1, pig. 223 - 1034-35.
ylabra Kuhlmann (Anatomist do lcnho) Vol. 3,
pAg. 211 — 1030-37.
Ducke n. gen. Vol. 2. pag. 157 — 1035.
amazonleus Ducke n. sp. Vol. 2. pAg. 158 — 1035.
amatonlcus Ducke Vol. 4, pAg. 47 — 1030.
mlcrantha Ducke n. sp. Vol. 2, pAg. 18 — 1035.
parti flora Ducke n. sp. Vol. 2, pAg. 47 — 1035.
trlfollolata Ducke n. sp. Vol. 4, pAg, 22 — 1038.
unlfnllolata Ducke n. sp. Vol. 4. pAg. 22 1030
albiflora Ducke Vol. 4, pAg. 51 — 1030.
cchinata Gaertn Vol. 4, pAg. 51 — 1030.
cchinata var, macropetala Ducke n. var. Vol. 4,
pAg. 52 — 1038.
Schomburgkil Szys. Vol. 4, j)Ag. 51 — 1038.
tibourbou Aubl Vol. 4, pAg. 51 — 1038.
hypoglauca Kuhlmann n. sp. Vol. 3, pAg. 45 —
1036-37.
aquaticum Ducke n. sp. Vol. 4. pAg. 50 — 1028.
aquatlcum Ducke (Anatomla do lcnho) Vol. 4,
pAg. 65 — 1038.
Icucocymosum Kuhlmann sp. nov. Vol. 2, pAg. 89
— 1935.
carlocanum Bradc n. sp. Vol. 2, pag. 1, 1935.
pracmorsum Sw, var trindaicnsc Brade n. var.
Vol. 3, pAg. 3 — 1930-37.
slmpllclfollum Brade n. sp., vol. 2, pAg. 2 — 1935.
Basanacantha altlseandens Ducke n. sp. Vol. 2, pAg. 172 — 1935,
Bauhtnia erythrantha Ducke n. sp. Vol. 2, pAg, 04 — 1935,
Behuria huberloides Brade n. sp. Vol. 2, pig. 14 — 1035.
• OrgADtoulo l>or Wumlf ttn
SciELO
15 16
180
Arqulvos do Servigo Floreatal
2 , 2
Dehuria .- Llrnae Drado n. sp. Vol. 2, pig. 15 — 1035.
Bcnevtdcala maydalcncnsts Drado n. sp, Vol. 2, pig. 10 — 1035.
Blcchnum Itatlalcnsc Drado n. sp. Vol. 1. pig. 225 — 1034-35.
Blechnum oryancnsc Drado n. Kp. Vol. 2, pug. 2 — 1035.
Blcchnum Sampaioanum Drado nov. comb. Vol. 1, pig. 225 —
1034-35.
Bombax sclerophyllum Ducko n. sp. Vol. 2, pig. 58 — 1035.
Bonyunla aquatlca Ducko n. sp. Vol. 1, pig. 211 — 1034-35.
Bowdichla brastltcnsls (Tul.) Ducko Vol. 4, pig. 20 — 1038.
Bowdichta rctccmosa Hoehne Vol. 2, pig. 45 — 1033.
Bowdichla raccmosa Hoehne var. parvljolla Ducko n. var.
Vol. 4, pig. 20 — 1038.
Buchcnavla calllstachya Ducko n. s. Vol. 2, pig. 04 — 1035.
Buchcnavla vlrldl/lora Ducko n. sp. Vol. 2, pig. 03 — 1935.
Calycophyllum
Calycophyllum
Canavalla
Canavalla
Canavalla
Capancmla
Caralpa
Carlnlana
Carpotrochc
Carpotroche
Carpotrochc
Carpotroche
Carpotroche
Carpotroche
Cassia
Cercospora
Ccrcospora
Cercospora
Cercospora
Cercospora
Cercospora
Cercospora
Cercospora
Cercospora
Cercospora
Cercospora
Cercospora
Cercospora
acrcanum Ducko n. sp. Vol. 2, pig. 70 — 1935.
Spruccanum Dentil (Anatomla do lenlio) Vol. 3,
pig. Ill 1030-37.
brsillcnsls Mart. Vol. 4, pig. 24 — 1038.
yrandtjlora Dentil Vol. 4 ,pag. 24 — 1038.
scricophylla Ducke n. sp. Vol. 4, pig. 23 — 1938.
adclaldac POrto & Drado n. sp., Vol. 3, pig. 130 —
1030-37.
denst/olia Mart. Vol. 2, pig. 03 — 1035.
multlllora Ducko n. sp. Vol. 2, pig. 05 — 1935.
umazontca Mart. cx. Elchl Vol. 4, pig. 54 — 1938.
aptcrocarpa Kulilmann sp. nov. Vol. 2, pig. 87 —
1035.
crlspldcntata Ducke n. sp. Vol. 4, pig. 55 — 1938.
yrandtjlora Spruce cx. Elchl Vol. 4, pig. 55 — 1038.
Intcyrifolla Kuhlmann Vol. 4, pig. 50 — 1938.
lonytfolla (Poepp. ct Endl.) Dentil Vol. 4, pig. 55
— 1938.
adlantljolla Spruce ex. Dentil var. pterldophylla
(Sandw) Ducke n. var. Vol. 2, pig. 40 — 1935.
acschynemoncs sp. n. Vol. 3, pig. 91 — 1030-37.
adcnocalymmae sp. n. Vol. 1, pig. 213 — 1934-35.
anacardlt sp. n. Vol. 1, pig. 214 — 1034-35.
anonae sp. n. Vol. 1, pig. 214 — 1934-35.
cartbaca Clferrl Vol. 1, pig. 215 — 1934,35.
Castaneuc sp. n. Vol. 3, pig. 02 — 1030-37.
cccroptae sp. n. Vol. 1, pig. 210 — 1034-35.
davtllae sp. n. Vol. 1, pig. 210 — 1934-35.
Dlanthlae sp. n. Vol. , 3pig. 93 — 1030-37.
hyallna sp. n. Vol. l, pig, 217 — 1934 35.
hyalospora sp. n. Vol. 1, pig, 218 — 1034-35.
jasmlntcola sp. n. Vol. 3, pig. 93 — 1930-37.
Kruytana sp. n. Vol. 3, pig. 04 — 1030-37,
SciELO
11 12 13 14 15
Novcmbro, 1046 Fray a, W In dice Arq. 1. It. V. 189
Ccrcospora legurntriosac Chupp. and Linder Vol. 3, pAg. 0-1 —
1030-37.
Ccrcospora micranthae sp. n. Vol. 3, pAg. 05 — 1030-37.
Ccrcospora axalldis sp. n. Vol. 1, pig. 218 — 1034-35.
Ccrcospora papaveri sp. n. Vol. 3. pAg. 05 — 1030-37.
Ccrcospora Passtflorac sp. n. Vol. 3. pAg. 05 — 1030-37.
Ccrcospora Pciuntac sp. n. Vol. 3, pAg. 00 — 1030-37.
Ccrcospora rubtda sp. Vol. 1, pAg. 210 — 1034-35.
Ccrcospora vtgosac sp. n. Vol. 1. pAg. 220 — 1034-35.
Ccrcospora Wlstcriac sp. n. Vol. 3, pAg. 07 — 1030-37.
Ccrcospora * Wulffiac n. sp. Vol. 3, pAg. 07 — 1030-37.
Chromolucuma rubrt/lora Duckc Vol. 4. pAg. 50 — 1038.
Cryssophyllum rufocuprcum Duckc n. sp. Vol. 2. pAg. 07 — 1035.
Clarisla nitida (Fr. Allem) Benth ct Hook Vol. 2, pAg. 30
— 1035.
Clathrotropts tiltida (Benth) Harms Vol. 2, pAg. 45 — 1035.
Clusia . grandtflora Splitg. Vol. 2, pAg. 02 — 1935.
Clusia tnsignis Mart Vol. 2, pAg. 03 — 1035.
Covipsoncura capitcllata (A. D. C.) Warb. Vol. 4, pAg. 2 — 1038.
Constantia clpocnsls C. P6rto & Brade n. sp. Vol. 2, pAg. 208
— 1035.
Couepta data Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 35 — 1035.
Coucpla obovata Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 35 — 1035.
Couepta sptcata Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 30 — 1935.
Couepta stipularis Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 3 — 1038.
Couma cattngac Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 59 — 1938.
Crescentia amazontca Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 01 — 1938.
Cryptarrhena brastlietisis Brade n. sp. Vol. 2, pAg. 215 — 1935.
Croton cajucara Benth Vol. 2, pAg. 57 — 1935.
Cyathca trtndadcnsts Brnde n. sp. Vol. 3, pAg. 1 — 1930-37.
Cyatarexylum obtusi/ollum Kuhlmann n. sp. Vol. 3, pAg. 48 —
1030-37.
Dendrosipanea Ducke n. g. Vol. 2, pAg. 09 — 1935.
Dendrosipanea spigelioidcs Ducke n. sp. Vol 2. pAg. 70 — 1935.
Dicorynta Iloribunda Spruce ex Benth Vol. 4. pAg. 15 — 1938.
Dicranostyles integra Ducke n. sp. Vol. 2, pAg. 08 — 1935.
Dicranostyles longifolta Ducke n. sp. Vol. 2, pAg. 00 — 1935,
Dtcymbc amazontca Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 15 — 1938.
Dimorphandra medtoerts Ducke n. sp. Vol. 4, pAg. 11 — 1038.
Doryopterts Feet Brade n. sp. Vol. 1, pag. 220 — 1934-35.
Doryoptcris subsimptex <F6e) Diels var. magdalensis Brade
n. var. Vol. 2, pAg. 3 — 1935.
Dryopterts Campos-Portoi Brade n. sp. Vol. 3, pAg. 3 —
1030-37.
Dryopterts Novaeana Brade n. s. Vol. 3, pAg. 2 — 1030 37.
Klaphoglossum acutifoltum Brade & Itosenstock n. sp. Vol. 2 —
pAg. 4 — 1935.
190
Arquivos do ScrviQo Florcstal 2, 2
Elaphogloaaum
hlrtlpcs (FOcl Bradc nov. comb. Vol. 2, pin. 5 —
1035.
Elaphogloaaum
organenae Brack n. nom. Vol. 2, pstn. 5 — 1035.
E m motu mac u m in at u m
.... Mlcrs Vol. 4, pAg. 45 — 1038.
E ;/ 1 77i o t u in acuml nut u m
.... holoscrlceum Ducke n. sp. Vol. 4. pact. 45 — 1038.
Eptdendrum
magdalenensc C. POrto & Bradc n. sp. Vol. 2, pAg.
207 — 1035.
Erisma
tricolor Ducke Vol. 2, pAg. 58 — 1035.
Erisma
tricolor Ducke Vol. 4, pig. 44 — 1038
Erisma
braclcosum Ducke Vol. 2, pAg. 56 — 1035.
Erisma
bractcosum Ducke Vol. 4, pAg. 42 — 1038.
Erisma
calcaratum (Link) Warm Vol. 4, pAg. 44 — 1038.
Erisma
juscum Ducke Vol. 4, pag. 44 — 1038.
Erisma
graclle Ducke n. sp. Vol. 2, pag. 55 — 1035.
Erisma
(/radio Ducke Vol, 4, pAg. 44 — 1038.
Erisma
Japura Spruce Vol. 4. pAg. 44 — 1038.
Erisma
laurtfollum Warm Vol. 4, pAg.. 42 - 1038.
Erisma
macrophyllum Ducke n. sp. Vol. 4, pAg. 44 1038.
Erisma
mlcranthum Spruce ex Warm (?) Vol. 4, pAg. 43
— 1038.
Erisma
nitidum DC (?) Vol. 4, pAg. 43 — 1038.
Erisma
pallldljlorum Ducke n. sp. Vol. 2, pAg. 54 — 1035.
Erisma
parvtfollum Gleason Vol. 4, pAg. 43 — 1038.
Erisma
parvi folium var. polltdiflorum Ducke n. nom. Vol.
4, pAg. 43 — 1038.
Erisma
parvifollum var. tomentosum Ducke n. nom. Vol.
4. pag. 43 — 1038.
Erisma
tomentosum Ducke n. sp. — Vol. 2, pAg. 55 — 1935.
Getssospcrmum
excelsum Kuhlmann sp. nov. Vol. 2, pAg. 80 —
1035.
Gleasonia
uaupensis n. sp. Vol. 1. pAg. 01 — 1034-35.
Gltcoxylan
(?) opposition Ducke n. sp. Vol. 2, pAg. 68 — 1035.
Graf/enrlcda
rupestrls Ducke n. sp. Vol. 2, pAg. G6 1035.
Guazuma
rosea Poepp et Endl Vol. 4, pAg. 52 — 1038.
Hapalorchis
pauclflorus P6rto & Brade n. sp. Vol. 3, pAg. 131
— 1036-37.
llcbcpetalum
humlrlaefollum (Blanche) Bonth Vol. 3, pAg. 25
— 1038-37.
llcllanthastylls
Batll Vol. 2. pag. 30 1035.
llellanthostylls
paracusis Ducke n. comb. Vol. 2, pag. 30 — 1035.
llellanthostylls
Spruce Balll Vol. 2. pAg. 31 — 1035.
lie vea
aplculutu Balll Vol. 2, pAg. 231 — 1035.
Jlevea
lienthamiana Vol. 2, pAg. 224 — 1035.
llevea
lienthamiana Mull Arg. Vol. 2. pAg, 232 — 1035.
Jlevea
lienthamiana f. caudata Vol. 2, pAg. 234 — 1035.
Novcmbro, 194G
Fraya, IV.: Indice Arq. /. B. V. 191 .
llcvcn
Benthamlana f. Hubcrlana Ducko Vol. 2 , pA. 233
— 1035.
Hcvca
Benthamlana f. subglanbrlfolia Ducko Vol. 2. pun.
231 — 1035.
llcvca
Benthamlana f. obtuslloba Ducko Vol. 2 , pAg. 231
— 1035.
Hcvca
Benthamlana Vol. 2, pug. 245 — 1035.
llcvca
brasillenils Vol. 2, pAg. 224 ■ 1035.
llcvca
braslllensls M. Arc. Vol. 2. pAg. 235 - 1035
llcvca
braslllensls vnr. (forma?) subconcolor Ducko Vol.
2 , pAg. 230 — 1035.
Hcvca
braslllensls vur. (forma?) Randiana (Hub.) Pax
Vol. 2, pAg. 230 — 1035.
Hcvca
braslllensls Vol. 2, pug. 244 - 1035.
Hcvca
camporum Vol. 2, ps'ig. 225 — 1035.
Hcvca
camporum Ducko Vol. 2, pAg. 234 — 1035.
llcvca
cuncata Hub (10051 Vol. 2, pAg. 230 — 1035.
llcvca
f'oxil Huber Vol. 2. pAg. 231 — 1035.
llcvca
Olabrcscens Hub Vol. 2 ,pAg. 232 — 1035.
llcvca
Oracilis Ducko 1930 Vol. 2, pAg. 245 — 1935.
llcvca
(julancnsls Ducko Vol. 2, pAg. 223 — 1935.
llcvca
Ouianensis Aubl. Vol. 2, pAg. 227 — 1035.
Hcvca
ouianensis vnr. (subspecies) marglnata Ducko
1030 — (H. marglnata Duckc 1920) Vol. 2, pAg.
228 — 1935.
llcvca
Ouianensis vnr. (subspecies) occidental Is Ducko
nov. nom. Vol. 2, pAg. 229 — 1935.
llcvca
Ouianensis vnr. ( occldentalls ) Vol. 2, pAg. 245 —
llcvca
humtlior Vol. 2, pAg. 224 — 1935.
llcvca
hutnillor Ducko Vol. 2, pAg, 237 — 1035.
llcvca
lutca (Booth) M. Arg. Vol. 2, pAg. 230 — 1935.
Hcvca
lutea, vol. 2, pAg, 223, 1935.
lutca vnr. (forma?) ptlosula Ducko Vol. 2, pAg,
231 — 1035.
llcvca
minor Vol. 2, pAg. 225 — 1935.
llcvca
minor Hemsl Vol. 2, pAg. 242 — 1935.
Hcvca
rtiom Ule Vol. 2. pAg. 230 — 1935.
llcvca
nitida M. Arg. Vol. 2, pAg. 244 — 1035.
llcvca
paludosa Vol. 2, pAg. 224 — 1035.
Hcvca
paludosa Ule Vol. 2, pAg. 237 — 1935.
llcvca
pauclflora Vol. 2, pAg. 224 — 1935.
llcvca
pauclflora (Spruce ox Benth) Mucll, Arg. Vol. 2,
pAg. 238 — 1935.
Hcvca
pauclflora tlpica Vol. 2, pAg. 230 — 1035.
llcvca
pauclflora vnr. (subspecies) corlacea n, nom. Vol.
2, pAg. 239 — 1035.
llcvca
pauclflora vnr corlacea Vol. 2, pAg. 245 — 1935 ,
llcvca
Lechl. Vol, 2, pAg, 232 — 1935.
llcvca
rloldl/olla Vol. 2 , pAg, 224 — 1035.
llcvca
rlgidlfolla (Bcntll) M. Arg. Vol, 2, pAg. 1935.
1*12
Arauivos do Servico Florestal
llcvca Spruceana Vol. 2, pig. 225 — 1035.
llcvca Spruceana (Benth) Mucll. Arg. Vol. 2, pAg. 240 —
llcvca Spruceana var. (forma?) smllls (Hcmslcy) Duckc
Vol. 2. pAg. 242 — 1035.
llcvca Spruceana var, (forma?) trldcntata Huber 2, pAg.
- 1035.
llcvca Spruceana Vol. 2, pAg. 244 — 1035.
llcvca virldls Vol. 2, pAg. 224 — 1035.
llcvca roidle Hub Vol. 2, pAg. 238 — 1035.
lUrtclla ylabrata Pllg Vol. 2, pAg. 36 — 1035.
llortia superba Duckc n. sp. Vol. 1, pAg. 207 — 1034-35.
llubcrla Nctloana Brade n. sp. Vol. 2, pAg. 13 — 1035.
llubcrodcndron Duckc n. g. Vol. 2, pAg. 50 — 1035.
llubcrodcndron tnyens Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 60 — 1035.
llubcrodcndron styrucl/loruin Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 50 — 1035.
llubcrodcndron swictcnloidcs (Gleason) Duckc n. comb. Vol. 2,
pig. 72 — 1035.
llumtrla balsamljcra Aubl. Vol. 3, pAg. 25 — 1036-37.
Uumiria floribunda Mart. Vol. 3. 25 1030-37.
llydroyastcr Kuhlmann g. nov. Vol. 2, pAg. 86 — 1035.
llydroyastcr trlncrve Kuhlmann sp. nov. Vol. 2, pAg. 86 — 1035.
Ilymcnoloblum nttidum Benth Vol. 2, pAg. 47 — 1035.
Inya uttissima Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 4 — 1038.
Inyu pulchri/lora Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 37 — 1035.
lnya rucemljlora Ducke n. sp. Vol. 4, pAg. 4 — 1038.
lryanthcra lancl/olla Ducke Vol. 4, pAg. 2 — 1038.
Kotchubaca palusirls Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 62 — 1038.
Kotchubaea semlscrlcca Duckc n. sp. Vol. 2, pag. 71 — 1035.
Kotchubaca sericanthu Standley Vol. 4, pAg. 63 — 1038.
Lacunarta yrandlfolta Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 168 — 1035.
Lacunarla pulchrlncrvls Ducke n. sp. Vol. 2, pAg. 169 — 1035.
Lavoislcra Campos Portoana Mcll. Brr. n. sp. Vol. 2, pAg. 8 —
1035.
Lavoislcra Marques — Llsboana Mcll. Barr. n. sp. Vol. 2. pAg.
0 — 1035.
Lavoislcra Sampalona Mell, Barr. n. sp. Vol. 2, pAg. 10 —
1935.
Lavoislcra Sampalona var. parvlfolla Mcl. Barr. n. var. Vol.
2, pag. 11 — 1935.
Llssocarpa licnthamt Querke Vol. 4, pAg. 58 — 1938.
Lorlcalcpls Brade nov. gen. Vol. 4, pag. 71 — 1938.
Lorlcalepls Duckel Brade n. sp. Vol. 4, pAg. 71 — 1038.
Lorostcmon Duckel n. g. Vol. 1, pAg. 210 — 1934-35.
Novcmbro, 1940
Fraga, W.: lmlicc Art/. I. U. V.
193
Lorostcmon bombaclflorum Duckc n. sp. Vol. 1, pAg. 210 —
1034-35.
Lorostcmonoldcac n. subfam. Vol. 1, pAg. 210 — 1034-35.
Luchcopsis Burrctlana Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 4 — 1038.
Luchcopsis Duckcana Burrct. Vol. 4, pAg. 40 — 1038.
Luchcopsis rosea (Duckc) Burrct. Vol. 4, pAg. 40 — 1038.
Machacrium .
Machaerium .
Machacrium .
Machacrium .
Macroloblum .
Macrolobium .
Macroloblum .
Macrolobium .
Magdalenac .
Magdalcnac .
Mahurca ....
Mariapia . ..
Maripa
Martiusla . . .
Martiusia . . ,
Martiusla . . . .
Mellosma . . . .
Mcrlanthcra .
Merianthcra .
Mlmusops. . . .
Mlmusops. . . .
Mlmusops. . . .
Mlmusops. . . ,
Mlmusops. . . .
Mlmusops. . . .
Minquartia . .
Mollta
Mollia
Mollta
Mollia
MoUia
Mollia
aurclllorum Duckc (1025) Vol. 2, pAg. 47 _ 1035.
caudatum Duckc (1022) Vol. 2, pAg, 40 — 1035.
complanatum Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 40 1035.
comprcsslcaulc Duckc var. manoense Duckc n.
var (vcl. forma) Vol. 2, pAg. 45-1035.
miallculatum Spr. cx Bcnth Vol. 4, pAg. 13 _
1038.
longipcdtcellatum Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 40 —
1035.
palustrc Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 13 — 1038.
punctatum Spr. ex Bcnth f. bijugum Duckc n. f.
Vol. 4, pAg. 14 — 1038.
Bradc gen. nov. Vol. 1, pAg. 235 — 1034-35.
Llmac Brade n. sp. Vol. 1, pAg. 230 — 1934-35.
tomentosa Duckc n. sp. Vol. 1, pAg. 208 — 1934-35.
urceolata Trlana Vol. 2, pAg. 00 — 1935,
clongata Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 00 — 1938.
data Duckc var. occidentals Duuke n. var. (vcl.
forma) Vol. 2, pAg, 40 — 1935.
data Duckc forma occidentals Duckc Vol. 4, pAg
14 — 1038.
cxcelsa Bcnth Vol. 2. pag. 40 — 1935.
palustrc Kuhlmann sp. nov. Vol. 2. pAg. 85 — 1935.
Kuhlmann gen. nov. Vol. 1, pAg. 231 — 1934-35,
pulchra Kuhlmann sp. nov. Vol. 1, pAg. 231 —
1934-35.
bldentata A. D. c. Vol. 4, pAg. 57 — 1038.
cxcelsa Duckc Vol. 4, pAg. 57 — 1938.
Hubert (Estrutura do lenho) Vol. l_pAg. 40 —
1034-35.
inundata Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 58 — 1938.
L. e Mamilkara Adana Vol. 4, pAg. 50 — 1938,
surinamcnsls Mlquel Vol. 4, pAg. 57 — 1938.
macrophylla Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 33 — 1035.
gracilis Spr. cx Bcnth Vol. 4, pAg. 49 — 1038,
lepldota Spr. cx Bcnth Vol. 4, pAg. 50 — 1938.
lucens Bachnl Vol. 4, pAg. 50 — 1038.
nttlda Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 50 1038,
spedosa Mart e Zucc Vol. 4, pAg, 50 — 1038.
tomentosa 8pr. cx Bcnth Vol. 4, pAg. 50 — 1938.
SciELO
304 Arquivos do Serpigo Florcstal 2, 2
Mollld Ulcl Burrot Vol. 4, pan. 51 — 1038.
Mora paracusis Ducke Vol. 2, pin. 38 — 1035.
Mourlrla mlcradcnla Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 171 — 1035.
Nauclcopsls macrophylla Mlq Vol. 2, pig. 30 — 1935.
Ochthocosmus barrac Ilnlllcr f. Vol. 1. pig. 207 — 1934-35.
Ochthocosmus barrac Ilnlllcr Vol. 4, pAg. 24 — 1938.
Ochthocosmus multiflorus Duckc Vol. 4, pig. 24 — 1038.
Octomcria anccps POrto & Bradc n. sp. Vol. 3, pig. 134 —
1036-37.
Octomcria cinssl/olta Ltndl vnr. ncyrcnsls Porto & Bradc n.
vnr. Vol. 3, pAg. 135 — 1030-37.
Octomcria cucullata P6rto & Bradc s. sp. Vol. 3, pAg. 135 —
1036-37.
Octomcria ochrolcuca B. Hodr. var. trllobata Porto & Bradc
n. var. Vol. 3, pAg. 135 — 1036-37.
Ortnosla macrocalyx Duckc Vol. 2, pAg. 45 — 1935.
Ormosla mtcrantha Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 21 — 1938.
Ormoslopsls /lava Duckc Vol. 4, pAg. 20 — 1038.
Ouratca illscophora Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 53 — 1938.
Ouratca palmata Duckc n. s. Vol 4, pAg. 53 — 1038.
Pachyloma scamlcns Duckc n. sp. Vol. 2. pAg. 65 — 1035.
Paradrypctcs Kuhlmann gen. nov. Vol. 2, pAg. 84 — 1035.
Paradrypctcs iltcl/olla Kuhlmann sp. nov. Vol. 2, pAg. 84 —
1035.
Paradrypctcs illcl /alia (Anntomia), Vol. 2, pAg. 133 — 1935.
Parlnarlum cardlophyllum Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 33 — 1935.
Parlnarlum laxl/lorum Ducke var. latum Duckc n. var. Vol. 2,
pAg. 33 — 1035.
Parlnarlum montanum (Aubl In parte) Hub emend Vol. 2,
pAg. 34 — 1035.
Parlnarlum Rodolpht Hub Vol. 2. pAg. 34 — 1935.
Parkia. . . iynct/lora Ducke var aurea Ducke n. var. Vol. 4,
pAg. 8 — 1038.
Parkia inundabllls Ducke n. sp. Vol. 4, pAg. 7 — 1038.
Parkia nitida Heath Vol. 4, pAg. 8 — 1938.
Parkia parvlccps Ducke n. sp. Vol. 4. pAg. 7 — 1938.
Paulllnla cupana H. B. K. forma typlca Vol. 4, pAg. 46 —
1038.
Paulllnla cupana //. B. K. ct P. corbllls Mart Vol. 4, pAg. 40
1988
Paulllnla cupana H. B. K. var. sorbllls (Marc.) Ducke n.
comb. Vol. 4, pAg 47, — 1038.
Peltoyync mlcrantha Ducke n. sp. Vol. 2, pAg. 30 — 1035.
Novembro, 1940 Fraga, IV. : tndicc Arg, I. H. V. 195
Pcrcbca acanthoyync Duckc Vol. 2, pig. -0 — 1035.
Pcstalotla rhlpsalidls sp. n. Vol. 1, pig. 04 — 1034-35.
Petaladcnlum Duckc n. g. Vol. 4, p4g. 20 — 1038.
Petaladenium urccoltfcrum Duckc n. sp. Vol. 4, pig. 20 — 1038.
Plptadcnla tocantina Duckc Vol. 2, pig. 38 — 1035.
Plthccolobium adenophorum Duckc n. sp. Vol. 4, pig. 5 — 1038.
Plthccolobium ampllMsimum Duckc n. sp. Vol. 4, pig. 0 — 1038.
Plthccolobium arcnarlum Duckc n. sp. Vol. 2, pug. 37 — 1035.
Plthccolobium inundale Duckc nov. nom. Vol. 4, pig. 0 — 1038.
Plthccolobium vllllferum Duckc n. sp. Vol. 4, pig. 5 — 1038.
Pityroyrama tartarcu (Cuv.) Mux Vol. 3, pig. 3 — 1030-37.
Phymatldium Llmac P6rto & Brnde n. sp. Vol. 3, pig. 137 —
1030-37.
Platycarpum ncyrcnsc Duckc n. sp. Vol. 1, pig. 212 — 1034-35.
Plcurothallls Itchcnophyla Porto & Bradc n. sp. Vol. 1, pig. 221
— 1034-35.
Pleurothallls radlalls Porto & Brudc n. sp. Vol. 3, pig. 132
1030-37.
Plcurothallopsis Porto & Bradc gen. nov. Vol. 3, pig. 133 — 1030-37.
Plearothallopsts ncmurosa Porto & Brudc n. sp. Vol. 3, pig. 133 -
1030-37.
Polybotrya tomcntosa Brudc n. sp. Vol. 1, pig, 224 — 1034-35.
Polyyala *. ( Acantoclados ) pulchcrrlma Kuhlmann sp. nov.
Vol. 2. pig. 82 — 0135.
Polypodium ctncrasccns Llndm. Vol. 3, pig. 4 — 1030-37.
Polypodium ylanduloslssimum Brudc n. sp. Vol. 1, pig. 230
1034-35.
Polypodium paulistanum Brade & Rosenstock n. sp. Vol. 2,
pig. 3, 1035.
Polypodium ruplcolum Brudc n. sp. vol. 1, pig. 228 — 1034-35. '
Polypodium trindadcnsc Brudc n. sp. Vol. 3, pig. 4 1030-37.
Prcpusa ulata Pirto & Brudc n. sp. Vol. 1, pig. 222
1034-35.
Pseudolaclla C. P6rto & Bradc nov. gen. Vol. 2, pig. 200 1035.
Pseudolaclta corcovadcnsls C. Pirto & Brnde n. sp. Vol. 2, pig.
200 — 1035,
Ptychopelalum olacoides Benth Vol. 2, pig. 32 1035.
Ptychopetalum uncinatum Anselmlno Vol. 2, pig. 32 1035.
Qualea acuminata Spruce ox Warm. Vol. 4, pig. 40 —
1038,
Qualea albiflora Warm. Vol. 4, pig. 37 — 1038.
Qualea amoena Ducke Vol. 4, pig. 41 — 1038.
Qualea cacrulea Aubl Vol. 4, pig. 38 — 1038.
Qualea cassltjularensls Spruce cx Warm. Vol. 4, pig. 37
— 1038.
Qualea cyanea Ducke n. sp. Vol. 2, pig. 54 — 1035.
Qualea cyanea Duckc Vol. 4, pig. 38 — 1038.
100 Arqulvos do Scrviqo Florcstal 2, 2
Qualea dccortlcans Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 39 — 1038.
Quttlca Dinlzil Duckc Vol. 4, pAg. 41 — 1D38.
Qualea yrandtflora Mart Vol. 4, pAg. 42 — 1938.
Qualea homosepala Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 38 — 1038.
Qualea Invent Warm. (?) Vol. 4, pAg. 30 — 1038.
Qualea laneljolla Duckc n. sp. Vol. 2, pug. 53 — 1035.
Qualea laneljolla Duckc Vol. 4, pAg. 41 — 1038.
Qualea paracusis Vol. 4, pug. 40 — 1938.
Qualea parvtjlora Mart Vol. 4, pAg. 41 — 1038.
Qualea psldll Jolla Spruce ex Warm. Vol. 4. pag. 41 — 1038.
Qualea pulcherrlma Spruce ex Warm. Vol. 4, pAg. 38 —
1038.
Qualea retusa Spruce ex Warm. Vol. 4, pAg. 37 — 1938.
Qualea retusa var. corlacca Duckc n. var. Vol. 4, pdg. 37
— 1038.
Qualea ruplcola Duckc n. sp. Vol. 4, pag. 41 — 1038.
Qualea suprema Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 53 — 1935.
Qualea suprema Ducke Vol. 4, pAg. 39 — 1938.
Qualea thcmistoclcstt Ducke n. sp. Vol. 4, pag. 38 — 1038.
Qualea Wittrockll Malmc Vol. 4, pAg. 38 — 1938.
Ramatuella crlsptalata Ducke n. sp. Vol. 2. pag. 05 — 1935.
Rapatea undulata Ducke n. sp. Vol. 2, pag. 28 — 1035.
Ravenla blramosa Ducke n. sp. Vol. 2, pag. 48 — 1035.
Ravenla pseudaltcma Duckc n. sp. Vol. 2. pAg. 49 — 1935.
Recordoxylon amazontcum Ducke Vol. 4. pag. 10 — 1938.
Recordoxylon stcrnopctalum Ducke n. sp. Vol. 4, pAg. 10 — 1938.
lictinlphyllum cataractac Ducke n. sp. Vol. 4, pag. 02 — 1938.
Rouchcrla calophylla Planch Vol. 4. pAg. 24 — 1038.
Rouchcria parvtjlora Duckc n. comb. Vol. 1. pAg. 207 —
1034-35.
Roucherla parvljlora Duckc Vol. 4, pAg. 24 — 1038.
Rouchcrla punctata Ducke n. comb. Vol. 1, pAg. 207 —
1934-35.
Rouchcrla punctata Duckc Vol. 4, pAg. 24 — 1038.
Rouchcrla punctata Schomburgkll Planch Vol. 4. pAg. 24 —
1938.
Sacoylottls amazonlca Mart. Vol. 4, pAg. 20 — 1038.
Sacoylottls cuspldata (Benth) Urban Vol. 4, pAg. 25 — 1938.
Sacoylottls excelsa Duckc Vol. 4, pAg. 25 — 1938.
Sacoylottls excelsa var. ylabrljlora n. var. Vol. 4, pag. 25 —
1038.
Sacoylottls yulancnsls Benth Vol. 4. pAg. 20 — 1038.
Sacoylottls yulanensts t. doltchocarpa Ducke Vol. 4, pAg. 27
— 1038.
Novembro, 1940 Fraga, VV.: lndlcc Arq. I. U. V. 197
Sacoglottls gutancnsts vnr. motor Ducke n. vur. Vol. 4, pdg,
27 — 1030.
Sacoglottls gulancnsls var. sphacrocarpa Ducko Vol. 4, pdg.
— 27 — 1038.
Sacoglottls gutancnsts var. sublntcgra Duckc n. var. Vol. 4.
pdg. 27 — 1038.
Sacoglottls htterocarpa Ducko n. sp. Vol. 4, pig. 27 — 1038.
Sacoglottls macrophylla (Bcntli) Urban Vol. 4, pdg. 20
1030.
Sacoglottls oblongljolla (Bcntli) Urban Vol. 4, pdg. 28
1038.
Sacoglottls reticulata Duckc n. sp. Vol. 1, pdg. 200 — 1034-35,
Sacoglottls reticulata Duckc Vol. 4. pdg. 20 — 1030.
Sacoglottls rctusa Duckc n. sp. Vol. 4, pdg. 20 — 1038.
Sacoglottls uchi Huber Vol. 4, pig. 20 — 1038.
Sacoglottls verrucosa Duckc Vol. 4, pdg. 20 — 1038.
Salvertia convallariodora St. Hll. Vol. 4, pdg. 45 — 193a.
Saxofridericia incrmls Duckc n. sp. Vol. 4. pdg. 1 1938.
Saxofrldcricla subcordata Uchc Vol. 2, pdg. 28 — 1035.
Sclcrolobium ampllfollum Duckc n. sp. Vol. 2, pdg. 43 1935,
Sclcrolobium crlopctalum Duckcn. sp. Vol. 2, pdg. 41 1035.
Scleroloblum Gocldianum Huber Vol. 4, pdg. 10 — 1938.
Sclcrolobium macropctalum Duckc n. sp. Vol. 2, pdg. 41 — 1935.
Scleroloblu7ii mclanocarpum Duckc n. sp. Vol. 2, pdg. 43 1935.
Sclcrolobium rctl/crum Ducke 11. sp. Vol. 2, pdg. 42 — 1035.
Sclcrolobium subbullatum Duckc n. sp. Vol. 2, pdg. 42 — 1935,
Schlcgclia aurca Duckc n. sp. Vol. 4, pdg. 01 1038.
Sccurlncga guaraluva Kuhlmann sp. nov. Vol. 1, pdg. 241
1034-35.
Slckiugta xanthostema Sebum. Vol. 4, pdg. 02 1938.
Sloanca ampltjrons Johnston Vol. 2, pdg. 158 — 1935.
Sloanca amplljroru Johnston Vol. 4. pdg. 48 — 1938.
Sloanca bractcosa Ducke n. sp. Vol. 2, pdg. 108 — . 1035.
Sloanca corymbl/lora DC. llatl/olla Schum.) Vol. 2 pdg
158 — 1935.
Sloanca dentata L. Vol. 2. pdg. 158 — 1935.
Sloanca . . Elchlcrl Schum. Vol. 2, pdg. 159 1935.
Sloanea crtsmoldes Duckc n. sp, Vol. 2, pdg. 104 — 1935,
Sloanca excclsa Ducke n. sp. Vol. 2, pdg. 101 — 1035.
Sloanca gulancnsts (Aubl.) Benth Vol. 2, pdg. 159 — 1935.
Sloanea grandls Duckc n. sp. Vol. 2, pdg. 103 1935.
Sloanca Incrmls Ducko n. sp. Vol. 4, pdg. 48 — 1938.
Sloanca Kappleriana Pulle Vol. 2, pdg. 150 — 1035.
Sloanca Kuhlmannil Ducke n. sp. Vol. 2, pdg 100 — 1035.
Sloanca longtpes Ducke n. sp. Vol. 2, pdg. 100 1035.
Sloanea macrantha Ducke n. sp. Vol. 2, pdg. 102 — 1035.
Sloanca obidensls Ducke n. sp. Vol. 2, pdg. 100 — 1935.
Sloanea polyantha Ducke n. sp. Vol, 2, pdg. 102 — 1035.
Sloanca porphyrocarpa Ducke n. sp. Vol. 2, pdg, 107
1035.
198 Arquivos do Scrvlqo Florcstal 2, 2
Spathanthus bicolor Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 28 — 1035.
Sterculia rlytdt/olla Duckc n. ap. Vol. 2, pAg. 57 — 1035.
Sterculia rosctflora Duckc n. 8p. Vol. 2, pAg. 58 — 1035.
Stif/tla uni/ lora Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 72 — 1035.
Strj/phnodendron panlculatum Pocpp et Knell. Vol. 4. pag. 0 — 193'i.
Stoartzia dlscocarpa Duckc n. ap. Vol. 2, pAg. 43 — 1035.
Swartzta jlmbriata Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 17 — 1938.
Stoartzia scricca Volg. var. cmarytnata Duckc n. var. Vol.
2, pAg. 44 — 1035.
Swartzia virldiflora Duckc n. ap. Vol. 2, pAg. 44 — 1035.
Tachlyalla lonyl/lora Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 38 — 1935.
Terminalla obldcnsls Duckc Vol. 2, pAg. 64 — 1035.
Tibouchlna anyraensts Bradc n. sp. Vol. 4, pAg. 74 — 1038.
Tlbouchlna Campos Portol Bradc n. sp. Vol. 4, pAg. 73 — 1938.
Tibouchlna crlstata Bradc n. sp. Vol. 4, pAg. 76 — 1038.
Tlbouchlna discolor Bradc n. sp. Vol. 4, pAg. 75 — 1938.
Tibouchlna Limae Bradc n. sp. Vol. 4, pAg. 72 — 1038.
Tibouchlna maydalcncnsls Bradc n. sp. Vol. 4, pAg. 74 — 1938.
Tlbouchlna Mcllo-Barrctot Bradc n. sp. Vol. 4, pAg. 76 — 1938.
Tlbouchlna Moscnli Cognlaux Vol. 4. pAg. 77 — 1938.
Tlbouchlna •. . Moscnli var. clllato-alata Brndc n. var. Vol. 4,
pag. 77 — 1038.
Tlbouchlna Moscnli var. jordancnsls Bradc n. var. Vol. 4. pag.
77 — 1038.
Tlbouchlna oryancnsls Cogn. var. stlvestrts Bradc n. var. Vol.
4, pAg. 72 — 1038.
Torrcsba acreana Duckc n. ap. Vol. 1, pAg. 205 — 1934-33.
Tovomlttum Duckc n. g. Vol. 2, pAg. 01 — 1035.
Tovomlttum clusli/lorum Duckc n. sp. Vol. 2, pAg. 62 — 1035.
Tovomttium spcclosum Duckc n. comb. Vol. 2, pAg. 61 — 1935.
Truttinlchla jcrruylnca Kuhlmann n. sp. Vol. 3, pAg. 45 —
1930-37.
Trlchlyalla catlngae Duckc n. sp. Vol. 4, pAg. 12 — 1938.
Trtchiyalla rlylda Duckc n. sp. Vol. 4. pAg. 12 — 1038.
Trlchlyalla rlylda var. aryentata Duckc n. var. Vol. 4, pAg.
12 — 1038.
Vantanea cupularls Huber Vol. 4, pAg. 20 — 1038.
Vantane a yulancnsls Aubl. Vol. 4, pAg. 30 — 1938.
Vantanea macrocarpa Ducke n. sp. Vol. 1, pAg. 205
1034-35.
Vantanea macrocarpa Duckc Vol. 4, pAg. 30 — 1938.
Vantanea mlcranlha Duckc n. ap. Vol. 4, pAg. 30 — 1038.
Vantanea paruensls Ducke Vol. 4, pAg. 30 — 1038.
Vantanea tuberculata Ducke n. sp. Vol. 4, pAg. 31 — 1038.
Vlrola cuspldata (Benth) Warb. Vol. 4, pAg. 3 — 1038.
Novcmbro, 1940 Fraqa, W. : ltidicc Arq. 1. li. V. 199
Virola dlvergcns Duckc Vol. 4, pdg. 2 — 1031).
Virola rufula Warb. Vol. 4, pug. 3 — 1038.
Virola surlnamcnsls (Rol. Wcrb.) Vol. 4, puK> 3 — 1038.
Virola thclodora (Spruce cx Benth) Warb. Vol. 4, pig. 2
— 1038.
Vochysla angustljolla Duckc Vol. 4, pdg. 33 — 1038.
Vochysla blloba Duckc n. sp. Vol. 2, pdg. 52 — 1035.
Vochysla calophylla Spr. cx Warm. Vol. 4. pdg. 30 — 1038.
Vochysla callnyac Duckc n. sp. Vol. 4. pdg. 33 — 1038.
Vochysla compticata Duckc Vol. 2, pig. 51 — 1035.
Vochysla compllcata Duckc Vol. 4, pdg. 34 — 1038.
Vochysla cximta Duckc Vol. 4, pdg. 34 — 1038.
Vochysla cxpatisa Duckc n. sp. Vol. 4, pdg. 32 — 1038.
Vochysla / crruglnca Mart. Vol. 4, pdg. 35 — 1038.
Vochysla Jloribunda Mart. Vol. 4, pdg. 35 — 1038.
Vochysla grandis Mart. Vol. 2, pdg. 51 — 1035.
Vochysla grandis Mart. Vol. 4, pdg. 33 — 1038.
Vochysla Hacnkeana Mart. Vol. 4, pdg. 32 — 1038.
Vochysla Ingcns Duckc n. sp. Vol. 2, pdg. 50 — 1035.
Vochysla ingcns Ducke Vol. 4, pdg. 33 — 1038.
Vochysla inundata Duckc Vol. 4, pdg. 35 — 1038.
Vochysla inundata var. vcnosa Duckc n. var. Vol. 4, png. 35
— 1038.
Vochysla mapurac Huber Vol. 4, pdg. 33 — 1038.
Vochysla maxima Duckc Vol. 2, pdg. 51 — 1035.
Vochysla maxima Duckc Vol. 4, pdg. 33 — 1038.
Vochysla Mellnonit Beckmann ( paracusis Huber) Vol. 4,
pdg. 33 — 1038.
Vochysla obidcnsis Duckc Vol. 4. pdg. 32 — 1038.
Vochysla obscura Warm. Vol. 4, pdg. 32 — 1038.
Vochysla pachyantlia Duckc n. sp. Vol. 4. pdg. 38 — 1038.
Vochysla rcvoluta Ducke n. sp. Vol. 2. pdg. 51 — 1035.
Vochysla rcvoluta Duckc Vol. 4, pdg. 34 — 1038.
Vochysla splcndcns Spr. ex Warm. Vol. 4, pdg. 36 — 1038.
Vochysla tetraphylla (Q. F. W. Meyer) DC. Vol. 4. pdg. 33
— 1038.
Vochysla vtsmlae/olla Spr. cx Warm, Vol. 4, pag. 35 — 1038,
Vochysla vlamiae/olla var. robusta Ducke n. var Vol. 4, pdg,
35 — 1038.
Wallucca multt/lora Ducke n. sp. Vol. 1, pdg. 207 — 1034-35.
'/.amla Ulet Damm, Vol. 2, pdg. 27 — 1035.
Zamia Ulel subspecies he Colntel Ducke Vol. 2, pdg. 27
— 1035.
'/.ygostatcs Octavlorclsll C. PArto & Brnde n. sp. Vol. 2, pdg.
214 — 1035.
9
INDICE
AS MADEIKAS DO PARA
PARS .
1^7
Tcrmlnologia c mdtodos de cstudo
1 r.()
Abrevlaturas
i no
Symphonla globuli/cra, Guttlferae
(Ananl, uanan!)
inn
Carapci guianensis, Meliaccac
(Andlroba, aborldan)
llura crepitans, Euphorblaceae
(Assacu, uassacu, cataud)
Batcsia /lorlbunda, Legum. Caesalp.
(Acapurana da terra firmc)
Campslandra lauri/olla, Legum. Caesalp.
(Acapurana da viirzca, capoerana, manaiara, comandd, comandd-a?u)
1GG
Euxylophora paracusis, Rutaceae
(Pau amarelo, amarclo, pau cctim)
inn
Pttnecoloblum raccmosum, Legum. Mimos.
(Angellm rajado)
1G9
Hymenolobium pctracum, Legum. Papil.
(Angellm pedra)
171
Platonla Inslgnls, Guttlferae
(Bacurl, bacuri-a?u)
172
Lotichocarpus denudetus, Legum. Papil.
(Pau de b6to, botelro)
174
Curatella amcrlcana, Dlllenlaceae
(Calmbtf, llxclra, ffilha de llxa, cajuelro bravo)
175
Tecoma caralba, Rlgnonlacenc
(Caraubelra, caraubelra do campo, carobelra, caroba, para-tudo)..
177
Simaruba amura, Slmarubaceae
(MarupA, inarup&uba, paparaibai
178
Dtdymopanax morototonl. Araliaceae
(Morototd, murucututu)
180
Jacaranda copala, Blgnonlaceao
(ParaparA, rnarupd falso, carauba, caroba)
181
cm
SciELO
11 12 13 14 15 16 17
194 V
IMPRENSA NACIONAL
RIO DC JANEIRO BRASIL
mum
!»•» M »»« ...
* ... It, " i
-oif-jniifl
■
1
:*::nrr:i
••*•••••••• •«•••. if
:::::::::: Si!.!. -•.!<<! !!!!!! • TIT !! !!!!!'!*! .It •! »•!*!!••• .!<•!.' !.'!!,' I!!.!*!!!!!!!!!!!!! !!!!'"
•«M. .t. .*..H tt
BBS ;iijiriipSj|!:|i|i
!!!!!
.lii
iii...
•••• it miii mi i iwiiHiwiiwiijui;::.. ...
liiiiiiiiiMipiliiffl
iiili:
Nnimjani liiii
• . .
ffi “lit liniii
cm
SciELO
12 13 14 15 16 17 18 19 20